IVYO ŴACHINYAMATA ŴAKUFUMBA
Kasi Ningachita Wuli Para Ŵanthu Ŵakunisesa?
Vikuŵinya para ŵanthu ŵakukuyowoya
Ŵanthu ŵanyake ŵakusesa ŵanyawo kuti ŵaŵanangire lumbiri. Nanga ivyo ŵangayowoya vingaŵa vikuru viŵi yayi kweni vingaŵinya nipera usange uyo wayowoyanga ngwachibali panji mubwezi winu.—Salimo 55:12-14.
Ashley wakuti: “Nkhapulika kuti munyane munyake wakaninenanga kuti nkhupwelerako yayi vya ŵanji. Vikaniŵinya chomene. Nkhapulikiskanga yayi chifukwa icho wakayowoyera nthena.”
Unenesko: Vikuŵinya para ŵanthu ŵanyake ŵakukusesa, kwali ŵanthu aŵa ŵangaŵa ŵanyako panji yayi.
Vingachitika yayi kuti ŵanthu ŵalekerethu kuyowoya vya imwe
Ŵanthu ŵakuyowoya vya ŵanyawo pa vifukwa vyakupambanapambana:
Para ŵanthu ŵakukondwa namwe. Taŵanthu tikutemwa kuchezga na ŵanyithu. Ntheura mwakawiro tikutemwa kuyowoya vya ŵanji. Nakuti Baibolo likutichiska kuti ‘tilaŵiskenge vyakukhumba vya ŵanji.’—Ŵafilipi 2:4.
Bianca wakayowoya kuti: “Nkhani zakukondweska kudumba ni zakukhwaskana na ŵanthu.”
Katie wakayowoya kuti: “Nkhukhumba nimanyenge ivyo vikuchitikira ŵanji nakuphalirako ŵanthu ŵanyake. Nkhumanya yayi chifukwa icho nkhuchitira nthena, kweni vikuninozgera waka.”
Kusoŵa vyakuchita. Mu nyengo yakale ŵanthu ŵanyake “nyengo yawo yakupumulira ŵakamaliranga waka pa kuyowoya panji kupulikizga nkhani yiphya.” (Milimo 17:21) Ndimo viliriso mazuŵa ghano.
Joanna wakayowoya kuti: “Nyengo zinyake para ŵanthu ŵasoŵa chakuchita, ŵakwata waka nkhani kuti pasangike chakuyowoya.”
Kujikayikira. Pakukhumba kutovwira Baibolo likutichenjezga kuti tikwenera yayi kujiyaniska na ŵanji. (Ŵagalatiya 6:4) Kweni chifukwa cha kujikayikira, ŵanthu ŵanyake ŵakutemwa kuyowoya viheni vya ŵanji.
Phil wakayowoya kuti: “Kanandi ŵanthu awo ŵakutemwa kusesa ŵakuŵa kuti ŵakumuchitira sanji munthu uyo ŵakumusesa. Iwo ŵakutemwa kusesa kuti ŵajipulikeko makora kweniso kuti ŵajiwonenge kuti iwo mbawemi kuluska munthu uyo ŵakumusesa.”
Unenesko: Kwali mukhumbe panji yayi, ŵanthu ŵazamulekapo yayi kuyowoya vya ŵanyawo kusazgapo imwe.
Kutangwanika navyo yayi ivyo ŵanthu ŵakuyowoya
Mungakanizga yayi ŵanthu kuti ŵaleke kuyowoya vya imwe, kweni mungasankha umo mungachitira usange ŵakumunenani. Usange mwamanya kuti ŵanthu ŵakuyowoya vya imwe, pali vinthu viŵiri ivyo mungachita.
Chakwamba: Sulaniko waka. Nyengo zinandi ntchiwemi kusulako waka chomene para nkhani iyo njikuru yayi. Mungagwiliskira ntchito ivyo Baibolo likuyowoya kuti: “Ungakwiyanga luŵiro chara, chifukwa vindere ndivyo vikukaŵa yayi kukwiya.”—Mupharazgi 7:9.
Elise wakayowoya kuti: “Ŵanthu ŵakathandazga nkhani yakuti nkhaŵa pa chibwezi na munyamata munyake uyo na zuŵa na limoza tindakumanepo. Vikanisekeska chomene mwakuti nkhavileka waka.
Allison wakayowoya kuti: “Para munthu uli na lumbiri luwemi ukufipa mtima yayi. Nanga ŵanthu ŵangathandazga vinthu viheni vyakukhwaskana na iwe, ukumanya kuti mbanthu ŵachoko awo ŵangavigomezga ndipo paumaliro pake, unenesko ukuzakamanyikwa.
Ivyo mungachita: Lembani (1) ivyo ŵanthu ŵakamuyowoyerani ndiposo (2) umo mukajipulikira. Ndipo para “mtima winu” wakhazikika chimuŵiraninge chipusu kuvisurako waka.—Salimo 4:4.
Chachiŵiri: Dumbiskanani na munthu uyo wakamusesaninge. Nyengo zinyake nkhani yingaŵa yikuru chomene mwakuti vingakhumbikwira kuti mumufumbe munthu uyo wakambiska nkhani iyo.
Elise wakayowoya kuti: “Kudumbiskana na munthu uyo wamusesaninge kungamovwira kuti wamanye kuti mukupulika ivyo iyo wakusesa. Vingawovwiraso kuti ŵanthu ŵamanye unenesko wenecho wa nkhani iyo ndipo paumaliro yingamara makora.”
Pambere mundamufumbe munthu uyo wamusesaninge, ghanaghanirani fundo za mu Baibolo izi na kujifumba mafumbo ghakulondezgapo agha.
“Usange munthu wakuzgora nkhani pambere wandayipulikiske, mbuchindere.” (Zintharika 18:13) ‘Kasi nkhumanya unenesko wose wa nkhani iyi? Kasi munthu uyo waniphalira nkhani iyi wakapulikiska nadi makora kwa uyo wakayowoyanga?
“Munthu waliyose wapulikenge luŵiro, wazikirenge pakuyowoya, kukwiya luŵiro yayi.” (Yakobe 1:19) ‘Kasi iyi ni nyengo yiwemi yakuti ni mufumbe uyo wakanisesanga? Kasi nkhukhumba nadi kukadumbiskana nayo na chilato chiwemi? Panyake nilindilirepo dankha kuti maghanoghano ghane ghakhazikike?’
“Vinthu vyose ivyo mukukhumba kuti ŵanthu ŵamuchitiraninge, ndivyo namwe muŵachitirenge.” (Mateyu 7:12) Viŵenge kuti ine ndine nayowoyanga vya munthu munyake, kasi ningatemwa kuti wayowoye nane munthowa wuli? Kasi ningatemwa kuti wayowoye nane pa malo wuli? Kasi ningatemwa kuti wagwiliskire ntchito mazgu wuli ndipo chisko chake chiŵe wuli?
Ivyo mungachita: Pambere mundakumane na munthu uyo wakamusesaninge, lembani dankha ivyo mwamuyowoya. Para pajumpha sabata yimoza panji ziŵiri, ŵazgani ivyo mukalemba ndipo wonani usange pangakhumbikwira kusintha. Kweniso mungadumbiskana na ŵapapi ŵinu panji mubwezi wakukhwima mwauzimu kuti nayo wayowoyepo masachizgo ghake.
Unenesko: Ŵanthu ŵangalekerathu yayi kuyowoya vya imwe. Kweni ivyo ŵanthu ŵakuyowoya vileke kumutimbanizgani.