Kasi Mariya Ni Mama wa Chiuta?

Ivyo Baibolo likuyowoya

Yayi. Baibolo likusambizga nthena yayi, kweniso lindayowoyepo kuti Mariya ni mama wa Chiuta ndipo Ŵakhristu ŵakwenera kumusopa.a Ghanaghanirani fundo izi:

Mariya wakayowoyapo yayi kuti wakaŵa mama wa Chiuta. Baibolo likuti Mariya wakababa Chiuta yayi, kweni “Mwana wa Chiuta.”—Mariko 1:1; Luka 1:32.
Yesu nayo wandayowoyepo kuti Mariya wakaŵa mama wa Chiuta, panji kuti wakwenera kupokera ntchindi zapadera. Iyo wakasuska mwanakazi munyake uyo wakayowoya kuti, “Wakukondwa ni mwanakazi [Mariya] uyo nthumbo yake yikayegha imwe na mabere agho mukawonkha!” Yesu wakati: “Chara, kweni ŵakukondwa ni awo ŵakupulika mazgu gha Chiuta na kughasungilira!”—Luka 11:27, 28.
Mu Baibolo mulije mazgu ghakuti “Mama wa Chiuta,” kweniso ghakuti “Theotokos” (Wakubaba Chiuta).
Mu Baibolo, mazgu ghakuti “Fumukazi ya Kuchanya,” ghakuyowoya za Mariya yayi, kweni ghakuyowoya za chiuta mwanakazi uyo Ŵaisrayeli ŵakugaluka ŵakasopanga. (Yeremiya 44:15-19) Ŵanyake ŵakuti “Fumukazi ya Kuchanya” iyi ni Ishitara (Astarte), chiuta mwanakazi wa Ŵababuloni.
Ŵakhristu ŵakwambilira ŵakasopanga Mariya yayi, nesi kumupa ntchindi zapadera. Munthu munyake wakumanya vya mudauko wakati: “Ŵakhristu ŵakwambilira ŵakakananga kusopa panji kupeleka ntchindi zapadera kwa Mariya chifukwa vikate vipangiskenge kuti ŵanthu ŵambe kumuwona nga ni chiuta mwanakazi.”—In Quest of the Jewish Mary.
Baibolo likuyowoya kuti Chiuta ngwamuyirayira. (Salimo 90:1, 2; Yesaya 40:28) Pakuti Chiuta walije jando, vingachitika yayi kuti waŵe na mama. Kweniso Baibolo likuyowoya makora kuti nanga ni machanya ghangamukwana yayi Chiuta. So chikaŵa chambura machitiko kuti Chiuta wakhale mu nthumbo ya Mariya.—1 Mathemba 8:27.

Mariya Wakaŵa Mama wa Yesu, wa Chiuta yayi

Mariya wakaŵa Muyuda, ndipo wakababikira mu mzere wa Davide. (Luka 3:23-31) Yehova wakamugwiliskira ntchito Mariya chifukwa cha kujipereka kweniso chipulikano chake. (Luka 1:28) Lekani Chiuta wakamusankha kuti waŵe mama wa Yesu. (Luka 1:31, 35) Mariya na mfumu wake, Yosefe, ŵakababaso ŵana ŵanyake.—Mariko 6:3.

Nangauli Baibolo likulongora kuti Mariya wakaŵa msambiri wa Yesu, kweni likuyowoya vinandi yayi vyakukhwaskana na iyo.—Milimo 1:14.

Chifukwa wuli ŵanthu ŵanyake ŵakuyowoya kuti Mariya ni mama wa Chiuta?

Ukaboni ukulongora kuti ŵanthu ŵakamba kusopa Mariya chakuumaliro wa 300 C.E. Pa nyengo iyi, Tchalitchi la Katolika ndilo likaŵa na mazaza ghanandi chomene mu Ufumu wa Roma. Ntheura wose awo ŵakasopanga vikozgo ŵakamba kumanyikwa nga Mbakhristu. Tchalitchi la Katolika likamba kusambizga kuti kuli ŵachiuta ŵatatu mwa chiuta yumoza.

Chisambizgo chakuti kuli ŵachiuta ŵatatu chikapangiska kuti ŵanthu ŵambe kugomezga kuti usange Yesu ni Chiuta, ndikuti Mariya ni mama wa Chiuta. Mu 431 C.E., tchalitchi linyake la ku Efeso likapharazga pakweru kuti Mariya ni “Mama wa Chiuta.” Ivi vikapangiska kuti ŵanthu ŵambe kumuchindika chomene Mariya. Ŵanthu awo ŵakasopanga vikozgo ŵakati ŵajoyina tchalitchi, ŵakamba kugwiliskira ntchito vikozgo vya Mariya Mutuŵa. Vikozgo ivi ndivyo vikanjira mu malo mwa ŵachiuta ŵawo ŵakuwuska mphapu, nga Aratemisi (uyo Ŵaroma ŵakatenge Diana) na chiuta mwanakazi Isis.

Mu 432 C.E., Papa Sixtus Wachitatu wakati tchalitchi chizengeke ku Roma kuti ŵachindike “Mama wa Chiuta.” Tchalitchi ili likazengeka pafupi na apo pakaŵa tempile la Lucina, chiuta mwanakazi wa Ŵaroma. Mwanakazi munyake wakalemba kuti ivi vikapangiska kuti Ŵaroma ŵambe kusopa Mariya.—The Complete Resource.

a Visopa vinandi vikusambizga kuti Mariya ni mama wa Chiuta. Vikuyowoyaso kuti iyo ni “Fumukazi ya Kuchanya,” panji kuti “Wakubaba Chiuta,” kuyana na mazgu gha Chigiriki ghakuti Theotokos.