LAYIBULARE YA PA INTANETI ya Watchtower
Watchtower
LAYIBULARE YA PA INTANETI
Chitumbuka
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • MAUNGANO
  • Vyamasalamusi Vyazara Chomene!
    Wukani!—2017 | Na. 2
    • Munyamata wazizwa na ivyo wawona pa tabuleti

      NKHANI YA PA CHIKOPI | VYAMASALAMUSI NI VYAKOFYA

      Vyamasalamusi Vyazara Chomene!

      Nyuzipepara yinyake yikati: “Mazuŵa ghano, vyamasalamusi vyazara chomene kuluska kale.”—The Wall Street Journal.

      MAZUŴA ghano vyamasalamusi vili waka palipose. Mafilimu, mavidiyo, kweniso mu mabuku ŵakulongora fwiti zilara na ŵana wuwo. Chifukwa wuli vyazara nthena?a

      Pulofesa Claude Fischer wakati: “Ŵanthu ŵanandi ku America mazuŵa ghano ŵakugomezga chomene vyamasalamusi kuluska kale. Ndipo ŵachinyamata ŵanandi ndiwo ŵali panthazi chomene pa nkhani iyi kuluska ŵalara.”

      Lekani ntchakuzizika yayi kupulika kuti ŵanthu ŵanandi viŵanda vikuŵasuzga panji kuŵawofya. Michael Calia wakalemba mu nyuzipepara kuti: “Mazuŵa ghano mitheto ya ŵanthu ŵanandi njakuzara na vinthu vyaufwiti panji kuti vyauchiŵanda.”—The Wall Street Journal.

      Lipoti linyake likuti “kulikose pa charu chapasi ŵanthu ŵanandi ŵakugomezga chomene vyamasalamusi, mizguka, na vinyake.” Kafukufuku uyo wakachitika ku United States na pulofesa Christopher Bader kweniso Carson Mencken “wakalongora kuti pa ŵanthu 100, ŵanthu ŵakujumpha 70 ku America ŵakugomezga mtundu unyake wamasalamusi.”

      Kasi pali uheni uliwose usange munthu wakugomezga vyamasalamusi?

      a Dikishonare yinyake yikuti vyamasalamusi “ni vyakuti ŵasayansi ŵangavilongosora yayi ndipo vikuchitika mwakupambana na umo vikwenera kuchitikira.”—Merriam-Webster’s Learner’s Dictionary.

  • Kasi Baibolo Likuti Wuli pa Vyamasalamusi?
    Wukani!—2017 | Na. 2
    • Ŵakutorana ŵakusankha filimu ya vyamasalamusi

      Nangauli mafilimu ghanandi ghakulongora vyamasalamusi nga ni viwemi waka, kweni manyani kuti ni vyakofya chomene

      NKHANI YA PA CHIKOPI | VYAMASALAMUSI NI VYAKOFYA

      Kasi Baibolo Likuti Wuli pa Vyamasalamusi?

      ŴANTHU ŵanyake ŵakukayika usange vyamasalamusi viliko. Iwo ŵakuti nkhani ya vyamasalamusi ni vidokoni waka panji vinthu ivyo munthu wangawona mu mafilimu panji mabuku. Ndipouli, Baibolo likuyowoya vyakupambanako. Likutichenjezga mwankhongono pa nkhani ya vyamasalamusi. Mwachiyelezgero, lemba la Dotoronome 18:10-13 likuti: “Pangasangikanga yayi munthu uyo . . . wakuwukwa, wakuchita masalamusi, wakupenja vinthumwa, fwiti, wakulowa ŵanyake, uyo wakuluta ku ng’anga panji wakuloska, panji uyo wakufumba ku ŵakufwa.” Chifukwa wuli Baibolo likukanizga? Lemba ili likulutizga kuti: “Waliyose uyo wakuchita ivi mbukazuzi kwa Yehova . . . Muŵenge ŵambura kafukwa pamaso pa Yehova Chiuta winu.”

      Chifukwa wuli Baibolo likukanizgirathu vyamasalamusi?

      UMO VIKAMBIRA

      Baibolo likuti pambere Chiuta wandalenge charu, wakalengaso ŵangelo ŵanandi chomene. (Yobu 38:4, 7; Chivumbuzi 5:11) Mungelo waliyose wakalengeka na wanangwa wakusankha kuchita chiwemi panji chiheni. Ŵangelo ŵanyake ŵakagalukira Chiuta. Ntheura ŵakachimbizgika kuchanya ndipo ndiwo ŵakwambiska masuzgo ghanandi pa charu chapasi. Ivi vyapangiska kuti charu chapasi ‘chizure na nkhaza.’—Genizesi 6:2-5, 11; Yuda 6.

      Baibolo likuti ŵangelo ŵaheni aŵa ŵakupuluska ŵanthu ŵanandi chomene. (Chivumbuzi 12:9) Ndiwo ŵakupangiska ŵanthu kuti ŵachimenge panji kuwona vyamunthazi.—1 Samuyeli 28:5, 7; 1 Timote 4:1.

      Nadi, nyengo zinyake ŵangelo ŵaheni aŵa panji kuti viŵanda ŵangawoneka nga mbakovwira. (2 Ŵakorinte 11:14) Kweni unenesko ngwakuti viŵanda vikubulumutizga ŵanthu kuti ŵaleke kumumanya makora Chiuta.—2 Ŵakorinte 4:4.

      Ntheura Baibolo likuti kuchita vyamasalamusi nkhwakofya chomene. Lekani ŵanthu ŵanyake awo ŵakachitanga vyamasalamusi ŵakati ŵasambira unenesko wa mu Baibolo, “ŵakawunjika pamoza mabuku ghawo na kughawotcha panthazi pa waliyose” nangauli ghakaŵa gha ndalama zinandi.—Milimo 19:19.

      Mwanakazi wakuŵazga buku la vyamizimu

      Buku linyake likuti “ŵasungwana ŵanandi mazuŵa ghano ŵakutemwa kuwonelera panji kuŵazga mabuku agho ghakulongora fwiti, mizguka na vyamasalamusi vinyake.”—Gallup Youth Survey, 2014

      Mazuŵa ghano napo, ŵanandi awo ŵakachitanga vyamasalamusi ŵawona kuti ntchiwemi kulekerathu kuchita vinthu ivi. Mwachiyelezgero, apo Mariaa wakaŵa na vyaka 12, wakuti wakaŵa na nkhongono yakumanyira vyamunthazi, viwemi panji viheni. Iyo wakatoranga makadi gha vyamasalamusi na kuchima ivyo vichitikirenge ŵanyake awo wakasambiranga nawo sukulu. Pakuti ivyo wakachimanga vikachitikanga, wakamba kuvitemwa chomene vinthu ivi.

      Maria wakaghanaghananga kuti Chiuta ndiyo wakamovwiranga kumanya vyamunthazi kuti nayo wawovwirenge ŵanji. Iyo wakati: “Kweni chinthu chimoza ndicho chikanizizikanga. Nkhachimanga vya ŵanyane, kweni vyane vikanitondanga nangauli nkhakhumbanga kumanya ivyo nane vinichitikirenge.”

      Pakuti Maria wakaŵa na mafumbo ghanandi pa nkhani iyi, wakalomba kwa Chiuta kuti wamovwire. Pamasinda wakasangana na Ŵakaboni ŵa Yehova ndipo wakamba kusambira Baibolo. Maria wakasambira mu Baibolo kuti ni Chiuta yayi uyo wakamupanga nkhongono zakumanyira vyamunthazi. Wakasambiraso kuti wose awo ŵakukhumba kuŵa ŵabwezi ŵa Chiuta ŵakwenera kulekerathu vyamasalamusi. (1 Ŵakorinte 10:21) Kasi wakachita wuli? Maria wakataya chilichose chakukhwaskana na vyamasalamusi. Pasono Maria wakusambizga ŵanthu Baibolo.

      Apo Michael wakaŵa munyamata, wakatemwanga kuŵazga mabuku gha vyamasalamusi. Iyo wakati: “Apo nkhaŵazganga nkhani za ŵanthu ŵamsinkhu wane awo ŵakachitanga vyamasalamusi, nane nkhajiwonanga nga nili nawo lumoza.” Pachoko na pachoko, Michael wakamba kutemwa chomene kuŵazga mabuku gha vyamasalamusi. Iyo wakati: “Nyengo zose nkhakhumbanga kumanya vinandi pa nkhani ya vyamasalamusi.”

      Ndipouli, pakuti Michael wakamba kusambira Baibolo, wakasandaso ivyo wakaŵazganga. Iyo wakati: “Nkhalemba vinthu vyose ivyo nkhawona kuti vikukhwaskana na vyamasalamusi ndipo nkhavileka. Fundo iyo nkhasambira pa 1 Ŵakorinte 10:31 yikanovwira chomene. Lemba ili likuti: ‘Chitani vinthu vyose kuti Chiuta wachindikike.’ Mazuŵa ghano nkhujifumba kuti, ‘Kasi ivyo nkhuŵazga vikususkana na khumbo la Chiuta?’ Usange ni nthena, mbwenu nkhuvileka.”

      Mwanakazi wajura webusayiti ya jw.org

      Baibolo lili nga ni nyali. Likutovwira kumanya unenesko pa nkhani za masalamusi. (Salimo 119:105) Kweniso Baibolo likutilayizga za charu chiphya umo muzamuŵavya ŵangelo ŵaheni panji kuti viŵanda. Lemba la Salimo 37:10, 11 likuti: “Kwakhala kanyengo kachoko waka, ŵaheni ŵazamuŵakoso chara. Muzamupenja apo ŵakakhalanga, ndipo ŵazamuŵapo yayi. Kweni ŵakuzika ŵazamuhara charu chapasi, ŵazamukondwa chomene na mtende ukuru.”

      a Mazina mu nkhani iyi ghasintha.

      Kasi Kugomezga Vyamizimu Nkhuchitachi?

      Mazuŵa ghano ŵanthu ŵakugomezga vyamizimu munthowa zinandi. Mwachiyelezgero ŵanji ŵakuyowoyeskana na mizimu yiheni kwizira mu ng’anga, kuwukwa na vinyake. Ŵanyake mbafwiti, ŵanji ŵakuchima ndipo ŵanji ŵakugomezga kuti umo mizere ya mu chikufi, nyenyezi panji dazi vikuwonekera vili na ching’anamuro chinyake. Wose awo ŵakuchita vyanthena ivi ndikuti ŵakugomezga mizimu.

      Mabuku, magazini, na mafilimu ghanandi ghakulongora vyamizimu nga ni viwemi waka. Ŵanyake ŵakuyowoya kuti mapulogiramu gha pa TV na mafilimu vikupangiska ŵanthu ŵanandi kuti ŵagomezgenge chomene vyamizimu.

      Kasi Baibolo Likutisambizga Vichi?

      Ŵazgani mutu 10 mu buku la Kasi Baibolo Likutisambizga Vichi? kuti mumanye vinandi pa nkhani iyi. Buku ili ndakupharazgika na Ŵakaboni ŵa Yehova ndipo mungachita dawunilodi pa webusayiti yithu ya jw.org/tum.

Mabuku gha Chitumbuka (1982-2023)
Fumani
Njirani
  • Chitumbuka
  • Tumizgani
  • Ivyo Mukukhumba
  • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
  • Malango
  • Phangano
  • Privacy Settings
  • JW.ORG
  • Njirani
Tumizgani