Ŵanji ŵakuwona kuti nchakusuzga kumutemwa Ciuta. Iwo ŵakuti Ciuta wakumanyikwa makora yayi, wali kutali comene, kweniso ngwankhaza. Wonani ivyo ŵanji ŵakuyowoya.

• Marco wakati: “Nkhalombanga kwa Ciuta kuti wanovwire, kweni nkhawonanga kuti wali kutali comene, mwakuti wangapulika yayi. Nakuti nkhakayikanga kuti waliko.”—Italy

• Rosa wakati: “Nkhakhumbisiskanga kuteŵetera Ciuta, kweni nkhawonanga nga wali kutali. Nkhaghanaghananga kuti ni mukali ndipo cilato cake nchakuti watilangenge waka. Nkhagomezganga yayi kuti ngwalusungu.”—Guatemala.

• Raymonde wakati: “Apo nkhaŵa mwana, nkhaghanaghananga kuti Ciuta wakukhalira waka kupenja vifukwa mwa ise, kuti watilange. Pamasinda, nkhamba kuwona kuti wakutighanaghanira yayi. Nkhamuyaniskanga na nduna iyo yikovwira ŵanthu ŵake, kweni yikuŵatemwa viŵi yayi.”—Canada.

Kasi imwe mukuti wuli? Kasi nchamacitiko kumutemwa Ciuta? Kwa vyaka vinandi, nanga ni ŵanthu awo ŵakusopa ŵafumbapo fumbo ili. Nakuti mu vilimika vyapakati pa 500 na 1500 C.E., ŵanthu ŵanandi mu machalichi ŵakalombanga kwa Ciuta Wankhongonozose yayi. Cifukwa wuli? Ŵakamuwopanga comene. Munthu munyake wakusanda mdauko wakati: “Munthu wakwananga wangaŵa wuli na cikanga kulomba kwa Ciuta wakofya uyo wali kutali na ŵanthu?”

Kweni kasi vikenda wuli kuti ŵanthu ŵambe kuwona Ciuta kuti “ngwakofya kweniso kuti wali kutali”? Kasi Baibolo likusambizgaci za Ciuta? Kasi para mungamanya unenesko, mungamba kumutemwa?

IVYO ŴANANDI ŴAKUGOMEZGA

Profesa munyake wa vyacisopa wakati: “Ticali tindakolerane pa fundo yakuti Ciuta wali na zina. Ndipo para wali nalo, titenge ni njani?”

KASI BAIBOLO LIKUTI WULI?

Ciuta wakati: “Ine ndine Yehova; ili ndilo zina lane.” (Yesaya 42:8) Zina lakuti Yehova mu Cihebere likung’anamura kuti “Wakupangiska kuŵako.”—Genesis 2:4, 5a.

Ciuta wakukhumba kuti tilizunurenge zina lake. Baibolo likuti: ‘Cemani zina lake; thuwuskani milimo yake mukati mwa ŵanthu, pharazgani pakweru kuti zina lake lakwezgeka.’—Yesaya 12:4.

Yesu wakazunuranga zina la Ciuta. Apo wakalombanga kwa Yehova wakati: “Naŵamanyiska [ŵasambiri] zina linu ndipo nilimanyiskenge.” Cifukwa wuli Yesu wakamanyiska ŵasambiri ŵake zina la Ciuta? Iyo wakalutizga kuti: “Mwakuti citemwa ico mwanitemwa naco ciŵenge mwa iwo ndipo ine mu umoza na iwo.”—Yohane 17:26.

CIFUKWA WULI NCHAKUZIRWA KULIMANYA?

Munthu munyake wakusanda vyacisopa wakati: “Munthu uyo wakuleka kumanya zina la Ciuta, ndikuti wakumumanya yayi. Kweniso nchakusuzga kuti munthu watemwe Ciuta usange wakugomezga waka kuti Ciuta ni nkhongono yambura kuwoneka.”

Munthu munyake zina lake Victor, wakalutanga ku chalichi sabata yiliyose, kweni wakawonanga kuti wakumumanya yayi Ciuta. Iyo wakati: “Pamasinda nkhasambira kuti zina la Ciuta ni Yehova. Apa nkhajulika ku maso. Vikaŵa nga nakumana na munthu uyo nkhapulikanga waka vya ivyo. Nkhamba kugomezga kuti Ciuta waliko ndipo nkhamba kumutemwa.”

Nakuti Yehova wakuŵa paubwezi na ŵanthu awo ŵakuzunura zina lake. Pakuyowoya za awo ‘ŵakulanguruka pa zina lake,’ Ciuta wakuti: “Ndiŵalengere lusungu nga ndi [umo] wiske wakulengera lusungu mwana wake uyo wakumuteŵetera.” (Malaki 3:16, 17) Ciuta wakutumbikaso awo ŵakucema pa zina lake. Baibolo likuti: “Waliyose uyo wakucema pa zina la Yehova wazamuponoskeka.”—Ŵaroma 10:13.

IVYO ŴANANDI ŴAKUGOMEZGA

Buku linyake likuti Ŵakhristu mu “machalichi ghakurughakuru, nga ni Katolika, Orthodox, na gha Ciprotesitanti ŵakugomezga kuti kuli ŵaciuta ŵatatu mwa yumoza. Ŵakuti kuli Ciuta Dada, Ciuta Mwana, na Ciuta Mzimu. Kweni munthu munyake wakusanda vyacisopa wakati, ici cikung’anamura kuti ŵaciuta aŵa mbatatu yayi, kweni njumoza.”—The New Encyclopædia Britannica.

KASI BAIBOLO LIKUTI WULI?

Yesu Mwana wa Ciuta, wakayowoyapo yayi kuti iyo na Ciuta ni munthu yumoza. M’malo mwake wakati: “Nkhuluta ku Ŵadada, cifukwa Ŵadada mbakuru kuluska ine.” (Yohane 14:28) Yesu wakayowoyaso kuti: “Nkhukwelera ku Ŵadada na Ŵawiskemwe ndiposo kwa Ciuta wane na Ciuta winu.”—Yohane 20:17.

Mzimu utuŵa ni munthu yayi. Baibolo likuti Ŵakhristu ŵakwambilira “ŵakazuzgika na mzimu utuŵa.” Kweniso Yehova wakati: “Nizamupungulira mzimu wane pa mtundu uliwose wa munthu.” (Milimo 2:1-4, 17) Ntheura, mzimu utuŵa ni Ciuta yayi, kweni ni nkhongono iyo Ciuta wakugwiliskira nchito.

CIFUKWA WULI NCHAKUZIRWA KUMANYA UNENESKO?

Nkhwantha za Cikatolika zikati: “Munthu wangapulikiska cisambizgo cakuti kuli ŵaciuta ŵatatu pekha para Ciuta wamuvumbulira. Kweni nanga wangamuvumbulira, wangacipulikiska fikepo yayi. Kasi mungatemwa kuŵa paubwezi na munthu uyo nchakusuzga kumumanya? Ntheura, cisambizgo cakuti kuli ŵaciuta ŵatatu cikutondeska ŵanthu kuti ŵamumanye makora Ciuta na kumutemwa.

Marco uyo wazunulika mu nkhani yakwamba, wakati cisambizgo ici ndico cikamutondeskanga kumanya Ciuta. Iyo wakati: “Nkhawonanga kuti Ciuta wakujibisa kwa ine. Ntheura nkhawonanga kuti wali kutali comene mwakuti tingamumanya yayi nesi kuyowoya nayo.” Kweni Baibolo likuti iyo ni “Ciuta wa utimbanizgi cara.” (1 Ŵakorinte 14:33) Nakuti wakujibisa yayi kwa ise. Wakukhumba kuti timumanye makora. Yesu wakati: “Ise tikusopa ico tikumanya.”—Yohane 4:22.

Marco wakati: “Nkhati namanya kuti kuli Ciuta yumoza pera, ŵatatu yayi, nkhamba kumutemwa comene.” Para tiwonenge Ciuta kuŵa wanadi, ciŵenge cipusu kuti timutemwe. Baibolo likuti: “Uyo wakuleka kutemwa wandafike pa kumumanya Ciuta, cifukwa Ciuta nchitemwa.”—1 Yohane 4:8.

IVYO ŴANANDI ŴAKUGOMEZGA

Buku linyake la Katolika likuti: “Para munthu wakwananga wafwa, nyengo yeneyiyo mzimu wake ukuluta ku helo [gehena] uko ukukayuzgika kwamuyirayira.” (Catechism of the Catholic Church) Ŵalongozgi ŵanji ŵa visopa ŵakuti ku helo, ŵanthu ŵakuŵa kutali comene na Ciuta.

KASI BAIBOLO LIKUTI WULI?

Baibolo likuti: “Mzimu uwo ukwananga, utiufwenge.” (Ezekiel 18:4) Likutiso: “Ŵakufwa kuti ŵakumanya kanthu cara.” (Mupharazgi 9:5) Pakuti mzimu ukufwa kweniso ukumanya kanthu yayi, kasi ungayuzgika wuli ku moto kwamuyirayira?

Mu Baibolo lizgu la Cihebere kweniso la Cigiriki ilo likung’anamulika kuti “helo,” likung’anamura malaro. Mwaciyelezgero, apo Yobu wakasuzgika comene, wakalomba kuti: “Mphanyi mwandibisa mu dindi [mu helo].” (Job 14:13) Yobu wakakhumbanga kupumura mu dindi, ku malo ghakuyuzgikirako yayi.

CIFUKWA WULI TIKWENERA KUMANYA UNENESKO?

Ciŵenge kuti Ciuta ngwankhaza, mphanyi nchakusuzga kumutemwa. Rocío wa ku Mexico wakati: “Kwamba pa wanici, nkhasambizgika kuti ŵanthu ŵakuphya ku gehena. Nkhaŵa na wofi mwakuti nkhaghanaghananga kuti Ciuta ni muheni comene. Nkhawonanga kuti ni mukali kweniso wambura lusungu.”

Kweni Rocío wati wamanya umo Ciuta wakweruzgira ŵanthu kweniso ico cikucitika para munthu wafwa, wakasintha maghanoghano. Iyo wakati: “Nkhafwatuka ku wofi uwo nkhaŵa nawo. Nkhamba kumanya kuti Ciuta wakutikhumbira viwemi, wakutitemwa ndipo nane ningamutemwa. Wali nga ni dada uyo wakukora ŵana ŵake pa woko ndipo wakuŵakhumbira viwemi.—Yesaya 41:13

Ŵanandi ŵakuyezgayezga kucita viwemi cifukwa cakuti ŵakopa waka kuzakaphya. Kweni Ciuta wakukhumba yayi kuti timuteŵeterenge cifukwa ca wofi. M’malo mwake Yesu wakati: “Utemwenge Yehova Ciuta wako.” (Mariko 12:29, 30) Usange tikumanya kuti Ciuta wakucita vinthu vyose mwaurunji, mbwenu tiŵenge na cigomezgo cose kuti kunthazi nako wazamweruzga mwaurunji. Nga ni Elihu mubwezi wa Yobu, nase tingayowoya kuti: “Kuŵe kutali kwa Ciuta Iye wacite kwananga, na kwa Wankhongonozose kuti wacite ubendezi.”—Job 34:10.

Nyengo yinyake apo Yesu wakaŵa mu Yerusalemu wakayowoyanga za Ŵawiske kweniso wakavumbura ŵalongozgi ŵatesi ŵa visopa. (Yohane 8:12-30) Ivyo wakayowoya vikutovwira umo tingasandira vigomezgo vinandi ivyo ŵanthu ŵakugomezga. Yesu wakati: “Usange mukukhalilira mu mazgu ghane, muli ŵasambiri ŵane nadi, ndipo mumanyenge unenesko, ndipo unenesko umufwaturaninge.”—Yohane 8:31, 32.

“Usange mukukhalilira mu mazgu ghane.” Apa Yesu wakayowoyanga za ico cingatovwira kumanya usange ivyo cisopa cikusambizga ni ‘vyaunenesko.’ Usange munthu wayowoya cinthu cinyake cakukhwaskana na Ciuta, jifumbani kuti, ‘Kasi fundo iyi yikukolerana na ivyo Yesu wakayowoya, kweniso ivyo vili mu Baibolo?’ Citani nga umo ŵakacitira ŵanthu ŵanyake awo ŵati ŵapulika ivyo Paulosi ŵakayowoya, ŵakasanda “Malemba mwakupwelelera zuŵa na zuŵa kuwona usange vinthu ivi [ivyo ŵakasambiranga] ndimo vikaŵira.”—Milimo 17:11.

Marco, Rosa, na Raymonde, awo ŵazunulika mu nkhani yakwamba, ŵakasanda mwakupwelelera ivyo ŵakagomezganga. Ŵakasambira Baibolo na Ŵakaboni ŵa Yehova. Kasi ivyo ŵakasambira vikaŵawovwira wuli?

Marco wakati: “Munthu uyo wakatisambizganga wakazgoranga mafumbo ghose kufumira mu Baibolo. Citemwa cithu pa Ciuta cikamba kukura, ndipo tikamba kutemwana comene mu nthengwa yithu.”

Rosa wakati: “Pakwamba, Baibolo nkhaliwonanga kuti ndakuzura na vinjeru vya ŵanthu awo ŵakuyezga kulongosora Ciuta mwakuyana na maghanoghano ghawo. Kweni pamasinda nkhawona kuti Baibolo likuzgora mafumbo ghose agho nkhaŵa nagho. Sono nkhuwona Yehova kuti ngwanadi kwa ine. Ngwakuti ningamugomezga.”

Raymonde wakati: “Nkhalomba kwa Ciuta kuti wanovwire kuti nimumanye makora. Ntheura ine na mfumu wane tikamba kusambira Baibolo. Pamasinda tikamanya unenesko wakukhwaskana na Ŵakaboni ŵa Yehova. Tikakondwa comene tikati tamanya umo Ciuta waliri.”

Padera pakuvumbura mautesi agho ŵanthu ŵakuyowoya ghakukhwaskana na Ciuta, Baibolo likuvumburaso mikhaliro yakukondweska ya Ciuta. Baibolo ni Mazgu ghake, ndipo likutovwira “kuti timanye vinthu ivyo tapika na Ciuta mwalusungu.” (1 Ŵakorinte 2:12) Jiwonerani mwekha umo Baibolo likuzgolera mafumbo ghakuzirwa ghakukhwaskana na Ciuta, khumbo lake, kweniso umo vinthu vizamuŵira kwa ise munthazi. Wonani mazgoro gha mafumbo ghanyake pa www.pr418.com, pa cigaŵa cakuti “Visambizgo vya mu Baibolo > Mafumbo Ghazgoleka.” Kwizira pa Intaneti, panji kwa yumoza wa Ŵakaboni ŵa Yehova mungapempha kuti munthu wasambirenge namwe Baibolo. Tikugomezga kuti para mungacita nthena mbwenu muwonenge kuti cimuŵiraninge cipusu kutemwa Ciuta kuluska umo mukughanaghanira.