LAYIBULARE YA PA INTANETI ya Watchtower
Watchtower
LAYIBULARE YA PA INTANETI
Chitumbuka
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • MAUNGANO
  • Gabriyeli Wakiza kwa Mariya
    Ivyo Mungasambira mu Baibolo
    • Mungelo Gabriyeli wiza kwa Mariya

      SAMBIRO 69

      Gabriyeli Wakiza kwa Mariya

      Mungelo wawonekera kwa Yosefe mu maloto

      Elizabeti wakaŵa na mubali wake zina lake Mariya, ndipo wakakhalanga mu tawuni ya Nazarete ku Galileya. Mariya wakapangana na Yosefe kalipentara kuti ŵatoranenge. Apo mungelo Gabriyeli wakizanga kwa Mariya, Elizabeti wakaŵa na nthumbo ya myezi 6. Gabriyeli wakati: ‘Monire, Mariya. Yehova wakuchindika chomene.’ Mariya wakapulikiska yayi ivyo Gabriyeli wakang’anamuranga. Gabriyeli wakati: ‘Uŵenge na nthumbo ndipo uzamubaba mwana msepuka ndipo uzamumuthya Yesu. Wazamuŵa Fumu. Ufumu wake uzamuŵa wamuyirayira.’

      Mariya wakati: ‘Kweni ine nindagonanepo na mwanalume. Kasi ningaŵa wuli na mwana?’ Gabriyeli wakati: ‘Palije icho chingamutonda Yehova. Mzimu utuŵa wizenge pa iwe, ndipo uŵenge na mwana. Mubali wako Elizabeti nayo wali na nthumbo.’ Mariya wakati: ‘Ndine muzgakazi wa Yehova. Vichitike kwa ine umo mwayowoyera.’

      Yosefe watora Mariya kuŵa muwoli wake uku wali na nthumbo

      Mariya wakaluta kukawona Elizabeti uyo wakakhalanga mu tawuni iyo yikaŵa ku mapiri. Elizabeti wakati wapulika monire wa Mariya, bonda munthumbo yake wakasunkhunyika. Elizabeti wakazuzgika na mzimu utuŵa, ndipo wakati: ‘Mariya, Yehova wakutumbika. Ni mwaŵi kuŵa na mama wa Fumu yane mu nyumba yane.’ Mariya wakati: ‘Nkhulumba Yehova na mtima wane wose.’ Mariya wakakhala na Elizabeti myezi yitatu, ndipo wakawelera ku Nazarete.

      Yosefe wakati wamanya kuti Mariya wali na nthumbo, wakakhumbanga kumazga chibwezi. Kweni mungelo wakawonekera kwa iyo mu maloto, ndipo wakati: ‘Kopa yayi kumutora. Palije icho wabuda.’ Ntheura Yosefe wakatora Mariya kuŵa muwoli wake ndipo wakaluta nayo ku nyumba yake.

      “Yehova wakuchita chilichose icho wakhumba, kuchanya na charu chapasi.”​—Salimo 135:6

      Mafumbo: Kasi Gabriyeli wakamuphalira vichi Mariya vya mwana wake? Kasi Elizabeti na Mariya ŵakajipulika wuli chifukwa cha vinthu ivyo vikaŵachitikira?

      Mateyu 1:​18-25; Luka 1:​26-56; Yesaya 7:14; 9:7; Daniyeli 2:44; Ŵagalatiya 4:4

  • Ŵangelo Ŵakapharazga Kuti Yesu Wababika
    Ivyo Mungasambira mu Baibolo
    • Ŵangelo ŵakuphalira ŵaliska kuti kwababika Yesu

      SAMBIRO 70

      Ŵangelo Ŵakapharazga Kuti Yesu Wababika

      Kesare Augusto uyo wakaŵa themba la Ufumu wa Roma, wakaŵika dango lakuti Ŵayuda wose ŵawelere kwawo kuti ŵakalembeske. Ntheura Yosefe na Mariya ŵakaluta ku Betelehemu uko banja lakwake Yosefe likafuma. Pa nyengo iyi, Mariya wakaŵa pafupi kubaba.

      Ŵakati ŵafika ku Betelehemu malo ghekha agho ghakasangika mukaŵa mu chiŵaya cha viŵeto. Ndimo Mariya wakababira mwana wake Yesu. Wakamuvungilizga na salu ndipo wakamugoneka makoramakora mu chakulyeramo viŵeto.

      Kufupi na Betelehemu kukaŵa ŵaliska ŵanyake awo ŵakakhalanga kuthondo usiku, ŵakalindanga viŵeto vyawo. Mwamabuchi, mungelo wakimilira panthazi pawo ndipo ungweru wauchindami wa Yehova ukaŵazingilizga. Ŵaliska ŵakawopa, kweni mungelo wakati: ‘Kopa yayi. Nili na nkhani yiwemi. Mesiya wababika muhanya uno ku Betelehemu.’ Pa nyengo yeneyira, ŵangelo ŵanandi ŵakawoneka mu mlengalenga, ŵakatenge: ‘Uchindami kwa Chiuta kuchanya, ndipo mtende uŵe pa charu chapasi.’ Pamasinda ŵangelo ŵakawonekaso yayi. Kasi ŵaliska ŵakachita wuli?

      Ŵaliska ŵakamba kuyowoyeskana kuti: ‘Tiyeni tilute ku Betelehemu sono nthe.’ Ŵakaluta ku Betelehemu mwaluŵiro, ndipo ŵakasanga Yosefe na Mariya pamoza na mwana wawo ŵali mu chiŵaya cha viŵeto.

      Ŵaliska ŵakayowoya ivyo mungelo wakaŵaphalira, ndipo waliyose uyo wakapulika wakazizwa. Mariya wakaghanaghanirapo chomene mazgu gha mungelo ndipo wakaghaluwa yayi. Ŵaliska ŵakawelera ku viŵeto vyawo, ŵakawonganga Yehova chifukwa cha vyose ivyo ŵakawona na kupulika.

      “Nili kufuma kwa Chiuta ndipo nili pano. Nili kwiza mu khumbo lane yayi, kweni Chiuta ndiyo wali kunituma.”​—Yohane 8:42

      Mafumbo: Kasi ŵangelo ŵakapharazga kwa njani kuti Yesu wababika? Kasi ŵaliska ŵakasanga anjani ku Betelehemu?

      Luka 2:​1-20; Yesaya 9:6

  • Yehova Wakavikilira Yesu
    Ivyo Mungasambira mu Baibolo
    • Mariya na mwana Yesu ŵali pa mbunda, Yosefe wakwenda mumphepete

      SAMBIRO 71

      Yehova Wakavikilira Yesu

      Ku charu chinyake cha kumafumiro gha dazi kwa Israyeli kukaŵa ŵanthu awo ŵakagomezganga kuti nyenyezi zingaŵalongozga. Usiku unyake, ŵanalume ŵanyake ŵakumafumiro gha dazi ŵakawona chinthu icho chikawonekanga nga ni nyenyezi yakuŵala chomene chikwenda kuchanya ndipo ŵakamba kuchilondezga. “Nyenyezi” iyi yikaŵalongozgera ku Yerusalemu. Ŵanalume aŵa ŵakamba kufumba ŵanthu kuti: ‘Kasi mwana uyo wazamuŵa themba la Ŵayuda wali nkhu? Tiza kuti tizakamusindamire.’

      Herode, themba la Yerusalemu, wakati wapulika vya themba liphya, wakafipa mtima chomene. Wakafumba ŵalara ŵa ŵasembe kuti: ‘Kasi ni nkhu uko themba ili likwenera kubabikira?’ Ŵasembe ŵakati: ‘Ntchimi zikayowoya kuti wazamubabikira ku Betelehemu.’ Ntheura Herode wakachema ŵanalume ŵakumafumiro gha dazi ndipo wakaŵaphalira kuti: ‘Lutani ku Betelehemu mukamupenje mwana uyu. Ndipo mukawereso na kuzakaniphalira uko wali. Nane nkhukhumba kumusindamira.’ Kweni Herode wakatetanga.

      “Nyenyezi” yikambaso kwenda. Ŵanalume ŵara ŵakayilondezga m’paka ku Betelehemu. “Nyenyezi” yikayimilira pachanya pa nyumba ndipo ŵanalume aŵa ŵakanjira mu nyumba iyi. Ŵakasanga Yesu wali na amama ŵake. Ŵakamusindamira mwana na kumupa vyawanangwa nga ni golide, lubani, na mure. Kasi Yehova ndiyo wakaŵatuma ŵanthu aŵa kuti ŵakasange Yesu? Yayi.

      Usiku wenewura, Yehova wakaphalira Yosefe mu loto kuti: ‘Herode wakukhumba kukoma Yesu. Tora muwoli wako na mwana, uchimbillire ku Eguputo. Ukakhale kwenekuko m’paka nizakakuphalire kuti uwereko.’ Yosefe wakatora banja lake mwaluŵiro na kuluta ku Eguputo.

      Yehova wakaphalira ŵanalume ŵakumafumiro gha dazi kuti ŵaleke kulutaso kwa Herode. Herode wakati wawona kuti ŵanalume ŵara ŵakwizakoso yayi, wakakwiya chomene. Pakuti Herode wakamusanga yayi Yesu, wakapeleka dango lakuti ŵabonda wose ŵasepuka ŵamsinkhu wa Yesu ŵakomeke mu Betelehemu. Kweni pa nyengo iyi Yesu wakaŵa kuti wali ku Eguputo.

      Herode wati wafwa, Yehova wakaphalira Yosefe kuti: ‘Sono ungawelera.’ Yosefe, Mariya na Yesu ŵakawelera ku Israyeli, ndipo ŵakakhala mu tawuni ya Nazarete.

      “Ndimo ghaŵirenge mazgu ghane agho ghafuma mu mulomo wane. . . . icho naghatumira chichitikenge.”​—Yesaya 55:11

      Mafumbo: Chifukwa wuli umoyo wa Yesu ukaŵa pangozi? Kasi Yehova wakamuvikilira wuli?

      Mateyu 2:​1-​23; Mika 5:2

  • Yesu, Apo Wakaŵa Mwana
    Ivyo Mungasambira mu Baibolo
    • Yesu wali na vyaka 12, wakhala pakati pa ŵasambizgi mu tempile

      SAMBIRO 72

      Yesu, Apo Wakaŵa Mwana

      Yosefe na Mariya ŵakakhalanga ku Nazarete lumoza na Yesu kweniso ŵanung’una na ŵadumbu ŵake. Yosefe wakagwiranga ntchito yaukalipentara kuti wapwelelere banja lake. Wakaŵasambizgangaso vya Yehova na Dango lake. Kanandi wakalutanga na banja lake ku sunagoge kukasopa. Kweniso chaka chilichose ŵakalutanga ku Yerusalemu kukachita Paska.

      Apo Yesu wakaŵa na vyaka 12, banja lakwake likaluta ku Yerusalemu. Mu msumba mukaŵa ŵanthu ŵanandi awo ŵakiza kuzakachita Paska. Paska likati lamara, Yosefe na Mariya ŵakambapo ulendo kuwelera ku Nazarete. Ndipo ŵakaghanaghananga kuti Yesu wali mu chigulu cha ŵanthu. Kweni ŵakati ŵamupenja pakati pa ŵabali ŵawo, ŵakasanga kuti palije.

      Ŵakaweleraso ku Yerusalemu, ndipo ŵakamupenja mazuŵa ghatatu. Paumaliro, ŵakaluta ku tempile. Ŵakasanga Yesu wakhala pakati pa ŵasambizgi, wakapulikizganga na kuŵafumba mafumbo. Ŵasambizgi ŵakatindikika na Yesu mwakuti nawo ŵakamba kumufumba mafumbo. Ndipo ŵakazizwa na mazgoro ghake. Ŵakawona kuti wakalipulikiskanga Dango la Yehova.

      Yosefe na Mariya ŵakafipa mtima chomene. Mariya wakati: ‘Wamwana, tasuzgika kukupenja uku na uku, ukaŵa nkhu?’ Yesu wakati: ‘Kasi mukumanya yayi kuti nkhwenera kuŵa muno mu nyumba ya Adada?’

      Yesu wakaluta ku Nazarete lumoza na ŵapapi ŵake. Yosefe wakasambizga Yesu ntchito yaukalipentara. Kasi iwe ukughanaghana kuti Yesu wakaŵa munthu wuli pauwukirano? Apo wakakuranga, Yesu wakalutilira kuŵa na vinjeru, ndipo wakatemwekanga na Chiuta kweniso ŵanthu.

      Yosefe na Mariya ŵali pa thebulu pamoza na Yesu kweniso ŵanung’una na ŵadumbu ŵake

      “Nkhukondwa kuchita khumbo linu, A Chiuta wane, dango linu lili mukati mwane.”​—Salimo 40:8

      Mafumbo: Kasi Yosefe na Mariya ŵakamusanga nkhu Yesu? Ndipo wakachitangako vichi?

      Mateyu 13:​55, 56; Mariko 6:3; Luka 2:​40-​52; 4:​16; Dotoronome 16:​15, 16

  • Yohane Wakanozga Nthowa
    Ivyo Mungasambira mu Baibolo
    • Yohane Mubatizi wakusambizga ŵanthu mumphepete mwa Mlonga wa Yorodani

      SAMBIRO 73

      Yohane Wakanozga Nthowa

      Yohane wakaŵa mwana wa Zekariya na Elizabeti, ndipo wakati wakura wakaŵa ntchimi. Yehova wakamutuma Yohane kuti wasambizgenge ŵanthu kuti Mesiya wakwiza. Kweni m’malo mwa kupharazga mu masunagoge panji matawuni, Yohane wakapharazganga mu mapopa. Ŵanthu ŵakizanga kwa Yohane kufuma ku Yerusalemu na Yudeya yose kuti waŵasambizgenge. Wakaŵasambizganga kuti ŵaleke kuchita viheni kuti ŵakondweske Chiuta. Ŵanandi para ŵapulika, ŵakalapanga zakwananga zawo, ndipo Yohane wakaŵabatizanga mu Mlonga wa Yorodani.

      Yohane wakaŵa na vinandi yayi pa umoyo wake. Wakavwaranga chakuvwara cha weya wa ngamila, ndipo wakaryanga zombe na uchi wamuthondo. Ŵanthu ŵakakhumbanga kuti ŵamumanye makora Yohane. Ŵafarisi na Ŵasaduki ŵakaŵa ŵakujikuzga, kweni nawo ŵakiza kwa iyo. Yohane wakaŵaphalira kuti: ‘Musinthe nthowa zinu na kulapa. Lekani kujiwona kuti muli ŵapadera chifukwa chakuti mukuti muli ŵana ŵa Abrahamu. Ichi chikung’anamura kuti mbwenu muli ŵana ŵa Chiuta yayi.’

      Ŵanandi ŵakizanga kwa Yohane na kufumba kuti: ‘Kasi tichite vichi kuti tikondweske Chiuta?’ Yohane wakaŵaphaliranga Ŵayuda aŵa kuti: ‘Usange muli na vyakuvwara viŵiri, chimoza mupeleke kwa uyo walije.’ Kasi ukumanya chifukwa icho wakayowoyera nthena? Wakakhumbanga kuti ŵasambiri ŵake ŵamanyenge kuti ŵakwenera kutemwa ŵanthu usange ŵakukhumba kukondweska Chiuta.

      Yohane wakaphalira awo ŵakasonkheskanga msonkho kuti: ‘Ukhuluku yayi, ndipo mungalyeranga munthu yayi.’ Wakaphalira ŵasilikari kuti: ‘Kupoka vimbundi yayi panji kuyowoya utesi.’

      Ŵasembe na Ŵalevi nawo ŵakiza kwa Yohane, ŵakamufumba kuti: ‘Kasi ndiwe njani? Waliyose wakukhumba kumanya.’ Yohane wakati: ‘Ndine mazgu mu mapopa, nkhutolera ŵanthu kwa Yehova, nga umo Yesaya wakayowoyera.’

      Ŵanthu ŵakavitemwanga ivyo Yohane wakaŵasambizganga. Ŵanandi ŵakatenge panji Yohane ni Mesiya. Kweni iyo wakaŵaphalira kuti: ‘Wakwiza munyake uyo ni mulara chomene kwa ine. Ine nili wakwenelera yayi nanga nkhusutura nthambo za skapato zake. Ine nkhubatiza na maji, kweni iyo wazamubatiza na mzimu utuŵa.’

      “Munthu uyu wakiza nga ni kaboni, kuti wachitire ukaboni ungweru, kuti ŵanthu ŵa mitundu yose ŵagomezge kwizira mwa iyo.”​—Yohane 1:7

      Mafumbo: Chifukwa wuli Yehova wakatuma Yohane? Kasi ŵanthu ŵakachitanga wuli para ŵapulika uthenga wake?

      Mateyu 3:​1-​11; Mariko 1:​1-8; Luka 3:​1-​18; Yohane 1:​19-​28; Yesaya 40:3

  • Yesu Wakazgoka Mesiya
    Ivyo Mungasambira mu Baibolo
    • Yesu wati wabatizika na Yohane, mzimu utuŵa wa Chiuta uwo ukuwoneka nga nkhunda ukwiza pa iyo

      SAMBIRO 74

      Yesu Wakazgoka Mesiya

      Yohane wakapharazganga kuti: ‘Wakwiza munyake uyo ni mulara chomene kwa ine.’ Apo Yesu wakaŵa na vyaka pafupifupi 30, wakafumako ku Galileya ndipo wakaluta ku Mlonga wa Yorodani. Yohane wakabatizanga ŵanthu kwenekuko. Yesu wakapempha Yohane kuti wamubatize, kweni Yohane wakakana, wakati: ‘Ine nili wakwenelera yayi kumubatizani. Imwe ndimwe mukwenera kunibatiza.’ Yesu wakaphalira Yohane kuti: ‘Yehova wakukhumba kuti iwe unibatize.’ Ntheura ŵakanjira mu Mlonga wa Yorodani, ndipo Yohane wakamubizga Yesu mu maji thupi lose.

      Yesu wakafuma mu maji, ndipo wakalomba. Pa nyengo yeneyira, kuchanya kukajulika, ndipo mzimu wa Chiuta ukiza pa Yesu nga ni nkhunda. Kufuma apo, Yehova wakayowoya kufuma kuchanya kuti: “Ndiwe Mwana wane wakutemweka, nkhukondwa nawe.”

      Yesu wakazgoka Khristu, panji kuti Mesiya, mzimu wa Yehova ukati wiza pa iyo. Nyengo yikakwana kuti wachite ntchito iyo Yehova wakamutuma pa charu chapasi.

      Wakati wabatizika waka, Yesu wakaluta ku mapopa ndipo wakakhalako mazuŵa 40. Wakawerako kura, ndipo wakaluta kwa Yohane. Apo Yesu wakizanga kwa iyo, Yohane wakati: ‘Uyu ni Mwana wa mberere uyo wazamuwuskapo kwananga kwa charu.’ Na mazgu agha, Yohane wakalongora ŵanthu kuti Yesu ndiyo ni Mesiya. Kasi ukumanya ivyo vikamuchitikira Yesu mu mapopa? Tiye tiwone.

      “Mazgu ghakafuma kuchanya, ghakati: “Ndiwe Mwana wane wakutemweka, nkhukondwa nawe.”​—Mariko 1:11

      Mafumbo: Chifukwa wuli Yesu wakabatizika? Chifukwa wuli Yohane wakayowoya kuti Yesu ni Mwana wa mberere wa Chiuta?

      Mateyu 3:​13-​17; Mariko 1:​9-​11; Luka 3:​21-​23; Yohane 1:​29-​34; Yesaya 42:1; Ŵahebere 10:​7-9

  • Dyabulosi Wakayezga Yesu
    Ivyo Mungasambira mu Baibolo
    • Yesu wakukana kuduka kufuma pachanya chomene pa tempile

      SAMBIRO 75

      Dyabulosi Wakayezga Yesu

      Yesu wakukana kuzgora malibwe kuŵa chingwa

      Yesu wakati wabatizika waka, mzimu utuŵa ukamulongozgera ku mapopa. Wakakhalako mazuŵa 40 ndipo wakaryapo chilichose yayi. Ntheura njara yikamukora chomene. Dyabulosi wakiza kuzakamuyezga Yesu, wakati: ‘Usange ndiwe Mwana wa Chiuta nadi, phalira malibwe agha ghazgoke chakurya.’ Pakuzgora Yesu wakazunura Lemba, wakati: ‘Kuli kulembeka kuti munthu wangakhala na umoyo na chakurya pera yayi. Kweni wapulikirengeso mazgu ghose agho Yehova wakuyowoya.’

      Kufuma apo, Dyabulosi wakamubechera Yesu, wakati: ‘Usange ndiwe Mwana wa Chiuta nadi, duka kufuma pachanya chomene pa tempile. Kuli kulembeka kuti Chiuta watumenge ŵangelo ŵake kuti ŵakupokelere.’ Kweni Yesu wakazunuraso Lemba, wakati: ‘Kuli kulembeka kuti ungayezganga Yehova yayi.’

      Yesu wakukana maufumu gha charu agho Satana wakumupa

      Satana wakamulongora Yesu maufumu ghose gha pa charu na usambazi kweniso uchindami wawo, ndipo wakati: ‘Nikupenge maufumu ghose agha na uchindami wawo usange unganisopa kamoza pera.’ Yesu wakati: ‘Fumapo Satana! Kuli kulembeka kuti usopenge Yehova pera.’

      Kufuma apo, Dyabulosi wakafumapo, ndipo ŵangelo ŵakiza kwa Yesu na kumupa chakurya. Kwambira nyengo yira, Yesu wakapharazganga makani ghawemi gha Ufumu. Ntchito iyi ndiyo Chiuta wakamutuma kuzakachita pa charu chapasi. Ŵanthu ŵakavitemwanga ivyo Yesu wakaŵasambizganga, ndipo ŵakamulondezganga kulikose uko wakalutanga.

      “Para [Dyabulosi] wakuyowoya utesi, wakuyowoya vya mu mutu wake, chifukwa ni mutesi ndipo ni wiske wa utesi.”​—Yohane 8:44

      Mafumbo: Kasi Dyabulosi wakamuyezga Yesu munthowa zitatu zini? Kasi Yesu wakamuzgora wuli Dyabulosi?

      Mateyu 4:​1-​11; Mariko 1:​12, 13; Luka 4:​1-​15; Dotoronome 6:​13, 16; 8:3; Yakobe 4:7

  • Yesu Wakatozga Tempile
    Ivyo Mungasambira mu Baibolo
    • Yesu wakupanga chikoti na kuchimbizga viŵeto mu tempile kweniso kugadabura mathebulu gha awo ŵakusintha ndalama

      SAMBIRO 76

      Yesu Wakatozga Tempile

      Nyengo yinyake mu 30 C.E., Yesu wakaluta ku Yerusalemu. Mu msumba wura mukaŵa ŵanthu ŵanandi awo ŵakiza kuzakachita Paska. Pa chikondwelero ichi, ŵakapelekanga sembe za nyama pa tempile. Nyama izo ŵakapelekanga sembe ŵakizanga nazo, kweni ŵanyake ŵakachitanga kugura mwenemura mu Yerusalemu.

      Yesu wakaluta ku tempile, ndipo wakasanga ŵanthu ŵakuguliska viŵeto mwenemura. Ŵakachitanga malonda mukati mu nyumba yakusoperamo Yehova. Kasi Yesu wakachita wuli? Wakapanga chikoti na kuchimbizga mberere na ng’ombe mu tempile. Wakagadabura mathebulu gha awo ŵakasinthanga ndalama na kukhutulira pasi ndalama zawo. Yesu wakaphalira awo ŵakaguliskanga nkhunda kuti: ‘Wuskanimo vinthu ivi muno! Lekani kuzgora nyumba ya Adada kuŵa malo ghamalonda!’

      Ŵanthu pa tempile ŵakazizwa na ivyo Yesu wakachita. Kweni ŵasambiri ŵake ŵakakumbuka uchimi wakuyowoya vya Mesiya, wakuti: ‘Nizamujipeleka chomene chifukwa cha nyumba ya Yehova.’

      Pamanyuma, mu 33 C.E., Yesu wakatozgaso tempile kachiŵiri. Wakakhumbanga yayi kuti ŵanthu ŵayuyurenge nyumba ya Awiske.

      “Vingachitika yayi kuti pa nyengo yimoza muŵe ŵazga ŵa Chiuta na Usambazi.”​—Luka 16:13

      Mafumbo: Kasi Yesu wakachita wuli apo wakasanga ŵanthu ŵakuguliska viŵeto mu tempile? Chifukwa wuli wakachita nthena?

      Mateyu 21:​12, 13; Mariko 11:​15-​17; Luka 19:​45, 46; Yohane 2:​13-​17; Salimo 69:9

  • Mwanakazi pa Chisimi
    Ivyo Mungasambira mu Baibolo
    • Yesu wakuyowoya na mwanakazi Msamariya pa chisimi cha Yakhobe

      SAMBIRO 77

      Mwanakazi pa Chisimi

      Yesu na ŵasambiri ŵake ŵakati ŵafuma ku Paska, ŵakanyamuka kuwelera ku Galileya, ndipo ŵakajumpha mu Samariya. Ŵakati ŵafika pafupi na msumba wa Sukare, Yesu wakakhala pasi pa malo ghakuchemeka chisimi cha Yakhobe. Apo iyo wakapumuranga, ŵasambiri ŵake ŵakaluta kukagura vyakurya mu msumba.

      Pakiza mwanakazi kuti wazakaneghe maji. Yesu wakati kwa iyo: “Nipako maji, nimwe.” Mwanakazi wakati: ‘Chifukwa wuli mukuyowoya nane? Ine nili Msamariya. Ŵayuda ŵakuyowoya na Ŵasamariya yayi.’ Yesu wakati: ‘Unimanyenge ine, mphanyi wanipempha maji, ndipo mphanyi nakupa maji gha umoyo.’ Mwanakazi wakati: ‘Mukung’anamura vichi? Apo chakuneghera maji nacho mulije.’ Yesu wakati: ‘Yose uyo wakumwa maji agho namupa waŵengeso na nyota yayi.’ Mwanakazi wakati: “Dada, nipani maji agha.”

      Yesu wakamuphalira kuti: ‘Kacheme mfumu wako wize kuno ku chisimi.’ Mwanakazi wakati: ‘Nilije mwanalume.’ Yesu wakati: ‘Ukuneneska. Uli kutengwapo ku ŵanalume 5, ndipo mwanalume uyo ukukhala nayo sono mundatorane.’ Mwanakazi wakati: ‘Nawona kuti ndimwe ntchimi. Ŵanthu ŵakwithu ŵakugomezga kuti tingasopa Chiuta mu phiri ili. Kweni Ŵayuda ŵakuti tikwenera kusopera ku Yerusalemu pera. Nkhugomezga kuti para Mesiya wiza, wazamutisambizga umo tingasopera.’ Penepapo Yesu wakayowoya chinthu icho wakaŵa kuti wandaphalirepo waliyose, wakati: ‘Mesiya ndine!’

      Yesu wakuyowoya na mwanakazi Msamariya pa chisimi cha Yakhobe

      Mwanakazi wakachimbilira mu msumba, wakaphalira Ŵasamariya kuti: ‘Nkhuŵa nga nasanga Mesiya. Wakumanya vyose vya ine. Tiyeni mukawone!’ Ŵanthu ŵakamulondezga m’paka ku chisimi, ndipo ŵakapulikizganga apo Yesu wakasambizganga.

      Ŵasamariya ŵakamupempha Yesu kuti wakhaleko dankha mu msumba wawo. Wakakhalako mazuŵa ghaŵiri, ndipo wakasambizganga. Ŵanthu ŵanandi ŵakamugomezga. Ŵakamuphalira mwanakazi yura kuti: ‘Tati tapulika ivyo munthu uyu wakuyowoya, takhorwa kuti ni mponoski wa charu.’

      “‘Zanga!’ Ndipo waliyose uyo wali na nyota wize, waliyose uyo wakukhumba watore maji gha umoyo kwawanangwa.”​—Chivumbuzi 22:17

      Mafumbo: Chifukwa wuli mwanakazi Msamariya wakazizwa apo Yesu wakamuyowoyeska? Kasi Yesu wakamuphalira vichi?

      Yohane 4:​1-​42

  • Yesu Wakapharazganga Uthenga wa Ufumu
    Ivyo Mungasambira mu Baibolo
    • Yesu na ŵasambiri ŵake ŵakupharazga

      SAMBIRO 78

      Yesu Wakapharazganga Uthenga wa Ufumu

      Yesu wakati wabatizika waka, wakamba kupharazga kuti: ‘Ufumu wa Chiuta uli pafupi.’ Ŵasambiri ŵake ŵakamulondezganga apo wakazingiliranga mu Galileya na Yudeya. Yesu wakati wawelera kukwake ku Nazarete, wakanjira mu sunagoge. Wakajura buku la Yesaya ndipo wakaŵazga kuti: ‘Yehova wanipa mzimu utuŵa kuti nipharazge makani ghawemi.’ Kasi wakang’anamuranga vichi? Wakang’anamuranga kuti chifukwa chikuru icho Chiuta wakamupira mzimu utuŵa ntchakuti wapharazge makani ghawemi. Kweni ŵanthu ŵakakhumbanga kuti wachitenge minthondwe. Kufuma apo, wakaphalira ŵanthu kuti: ‘Uchimi uwu wafiskika muhanya uno.’

      Wakafumako ku Nazarete na kuluta ku Nyanja ya Galileya, ndipo wakasanga ŵasambiri ŵake ŵanayi, awo ŵakaloŵanga somba. Wakaŵachema kuti: ‘Nilondezgani, ndipo nimuzgoraninge ŵalovi ŵa ŵanthu.’ Ŵanthu aŵa ŵakaŵa Petrosi, Andireya, Yakobe, na Yohane. Nyengo yeneyiyo, ŵakaleka bizinesi yawo yaulovi na kumulondezga. Ŵakenda mu Galileya mose, ŵakapharazganga vya Ufumu wa Yehova. Ŵakapharazganga mu masunagoge, misika, na misewu. Ŵanthu ŵanandi chomene ŵakamulondezganga kulikose uko wakalutanga. Mbiri ya Yesu yikafika kulikose, m’paka ku Siriya.

      Nyengo yinyake, Yesu wakapeleka nkhongono ku ŵasambiri ŵanyake kuti ŵachizgenge ŵanthu na kufumiska viŵanda. Ŵanyake ŵakendanga nayo apo wakapharazganga msumba na msumba kweniso muzi na muzi. Pakaŵaso ŵanakazi ŵakugomezgeka awo ŵakateŵeteranga Yesu na ŵasambiri ŵake. Ŵanakazi aŵa ŵakaŵa Mariya Magadala, Yowana, Suzana, na ŵanyawo.

      Yesu wakaŵapa ulongozgi ŵasambiri ŵake, ndipo wakaŵatuma kuti ŵakapharazgenge. Apo ŵakendanga mu Galileya mose, ŵanthu ŵanyakeso ŵanandi ŵakazgoka ŵasambiri na kubatizika. Ŵanthu ŵanandi chomene ŵakakhumbanga kuŵa ŵasambiri, lekani Yesu wakatenge ŵakuyana waka na munda uwo wacha kuti uvunike. Iyo wakati: ‘Pemphani Yehova kuti watume ŵantchito ŵanandi ŵakavune mbuto.’ Pamanyuma, wakasora ŵasambiri 70 ndipo wakaŵatuma ŵaŵiriŵaŵiri kukapharazga mu Yudeya mose. Iwo ŵakasambizganga ŵanthu ŵa mitundu yose vya Ufumu. Apo ŵasambiri ŵakawerangako, ŵakaŵa muchanya kuti ŵakamuphalire Yesu ivyo vikachitika. Dyabulosi wakatondeka kulekeska ntchito ya kupharazga.

      Yesu wakawoneseska kuti para iyo wawelera kuchanya, ŵasambiri ŵake ŵalutizge ntchito yakuzirwa iyi. Wakaŵaphalira kuti: ‘Pharazgani makani ghawemi pa charu chose chapasi. Sambizgani ŵanthu Mazgu gha Chiuta na kuŵabatiza.’

      “Nkhweneraso kukapharazga makani ghawemi gha Ufumu wa Chiuta ku misumba yinyake, pakuti ndicho nkhatumikira.”​—Luka 4:43.

      Mafumbo: Kasi Yesu wakaŵapa ntchito wuli ŵasambiri ŵake? Kasi ŵasambiri ŵakayiwonanga wuli ntchito iyi?

      Mateyu 4:​17-​25; 9:​35-​38; 28:​19, 20; Mariko 1:​14-​20; Luka 4:​14-​21; 8:​1-3; 10:​1-​22

  • Yesu Wakachitanga Vyakuzizwiska Vinandi
    Ivyo Mungasambira mu Baibolo
    • Ŵalwari ŵiza kwa Yesu kuti waŵachizge

      SAMBIRO 79

      Yesu Wakachitanga Vyakuzizwiska Vinandi

      Yesu wakiza pa charu chapasi kuzakapharazga makani ghawemi gha Ufumu wa Chiuta. Pakukhumba kulongora ivyo Yesu wazamuchita para wazakaŵa Fumu, Yehova wakamupa mzimu utuŵa kuti wachitenge minthondwe panji kuti vyakuzizwiska. Wakachizganga matenda ghalighose. Kulikose uko wakalutanga, ŵanthu ŵalwari ŵakizanga kuti waŵawovwire, ndipo wose wakaŵachizganga. Ŵambura kuwona ŵakawonanga, ŵambura kupulika ŵakapulikanga, ŵakupendera ŵakendanga, ndipo awo ŵakaŵa na viŵanda vikafumanga. Nanga ni para ŵakhwaska waka chakuvwara chake, ŵakachiranga. Ŵanthu ŵakamulondezganga Yesu kulikose uko wakalutanga. Nyengo zinyake wakakhumbanga kuti waŵe payekha, kweni wakaŵawezganga yayi ŵanthu para ŵiza.

      Nyengo yinyake, ŵanthu ŵakiza na munthu wakufwa viŵaro ku nyumba iyo Yesu wakaŵa. Kweni mu nyumba mukaŵa ŵanthu ŵanandi chomene, mwakuti ŵakatondeka kunjira. Ntheura ŵakajura pachanya pa mtenje na kumunjizga. Yesu wakaphalira mwanalume mulwari uyu kuti: ‘Wuka na kwenda.’ Wakati wawuka na kwamba kwenda, ŵanthu ŵakazizwa.

      Nyengo yinyakeso, apo Yesu wakanjiranga mu muzi unyake, ŵanalume 10 ŵavyoni ŵakimilira patali ndipo ŵakachemerezganga kuti: ‘Yesu, tovwirani!’ Pa nyengo yira, ŵavyoni ŵakazomerezgekanga yayi kwiza pafupi na ŵanthu. Yesu wakaphalira ŵanthu ŵara kuti ŵalute ku tempile, chifukwa ndivyo Dango la Yehova likatenge ŵavyoni ŵachitenge para ŵachizgika. Apo ŵakalutanga ku tempile, ŵakachira. Yumoza wakati wamanya kuti wachira, wakawelera kuzakamuwonga Yesu na kulumba Chiuta. Pa ŵanthu 10 ŵara, yumoza pera ndiyo wakamuwonga Yesu.

      Mwanakazi uyo wakalwara vyaka 12 wakadokeranga nga wangachira. Wakaphapatizga mu mzinda na kukora mphonje ya laya lakuwaro la Yesu. Nyengo yeneyiyo wakachizgika. Pamasinda, Yesu wakafumba kuti: “Ninjani uyo wanikhwaska?” Nangauli mwanakazi uyu wakaŵa na wofi, kweni wakiza kwa Yesu na kumuphalira unenesko. Yesu wakamupembuzga, wakati: ‘Wamwana, luta mu mtende.’

      Mulara munyake wa sunagoge, zina lake Yayiro, wakapempha Yesu kuti: ‘Mwize ku nyumba yane, mwana wane msungwana ni mulwari chomene.’ Kweni pambere Yesu wandafike ku nyumba ya Yayiro, mwana wakafwa. Yesu wakati wafika, wakasanga ŵanthu ŵanandi ŵiza kale. Yesu wakaŵaphalira kuti: ‘Lekani kulira, msungwana wandafwe kweni wakugona.’ Pamasinda, Yesu wakakora woko la msungwana na kuyowoya kuti: ‘Msungwana, wuka!’ Nyengo yeneyiyo wakawuka, ndipo Yesu wakaphalira ŵapapi ŵake kuti ŵamupe chakurya. Ŵapapi ŵake ŵakakondwa chomene.

      Yesu wawuska mwana msungwana wa Yayiro

      “Chiuta wakamuphakazga na mzimu utuŵa na nkhongono, ndipo wakendendeka mu charu kuchita uwemi na kuchizga wose awo ŵakayuzgikanga na Dyabulosi, chifukwa Chiuta wakaŵa nayo.”​—Milimo 10:38.

      Mafumbo: Chifukwa wuli Yesu wakachizganga matenda gha mtundu uliwose? Kasi ntchivichi chikachitikira mwana msungwana wa Yayiro?

      Mateyu 9:​18-26; 14:36; Mariko 2:​1-12; 5:​21-43; 6:​55, 56; Luka 6:19; 8:​41-56; 17:​11-19

  • Yesu Wakasora Ŵapositole 12
    Ivyo Mungasambira mu Baibolo
    • Yesu na ŵapositole ŵake 12

      SAMBIRO 80

      Yesu Wakasora Ŵapositole 12

      Yesu wakati wapharazga kwa chaka chimoza na hafu, wakakhumba kuchita chinthu chinyake chakuzirwa. Wakakhumbanga kusankha ŵanthu ŵakuti ŵendenge nayo, kweniso ŵanthu ŵakuti waŵasambizge kuti ŵalongozgenge mu mpingo. Yesu wakawona kuti payekha wangachita yayi ivi, ntheura wakakhumbanga kuti Yehova wamovwire. Yesu wakaluta ku Phiri kwayekha, ndipo wakapemphera usiku wose. Mlenji, wakachema ŵasambiri ŵake wose na kusorapo ŵapositole 12. Kasi ukukumbukapo ŵalinga? Mazina ghawo ghakaŵa Petrosi, Andireya, Yakobe, Yohane, Filipu, Baratulumeyu, Tomasi, Mateyu, Yakobe mwana wa Alifeyu, Tadeyu, Simoni, na Yuda Isikariyoti.

      [Vithuzithuzi pa peji 188]

      Andireya , Petrosi, Filipu, Yakobe

      Ŵanthu aŵa ŵakendanga na Yesu na kupharazgira lumoza. Wakati waŵasambizga, wakaŵatuma kuti ŵakapharazgenge ŵekha. Yehova wakaŵapa nkhongono za kufumiskira viŵanda na kuchizga ŵalwari.

      [Vithuzithuzi pa peji 188, 189]

      Yohane, Mateyu, Baratulumeyu,Tomasi

      Ŵapositole aŵa, Yesu wakaŵachemanga kuti ŵabwezi ŵake ndipo wakaŵagomezganga. Ŵafarisi ŵakaghanaghananga kuti ŵapositole ŵakaŵa ŵambura kusambira na ŵanthu bweka. Kweni Yesu wakaŵasambizga umo ŵangachitira ntchito yawo. Ŵakaŵanga lumoza na Yesu pa nyengo zakuzirwa chomene, nga ni apo wakaŵa pafupi kufwa kweniso wakati wawuka ku ŵakufwa. Yesu wakafuma ku Galileya, ndipo ŵanandi mwa ŵapositole ŵake nawo ndiko ŵakafuma. Ŵapositole ŵanyake ŵakaŵa ŵakutora.

      [Vithuzithuzi pa peji 189]

      Yakobe mwana wa Alifeyu, Yuda Isikariyoti, Tadeyu, Simoni

      Ŵapositole ŵakaŵa ŵakwananga ndipo nawo ŵakabudanga. Nyengo zinyake ŵakayowoyanga vinthu kwambura kughanaghanirapo kweniso ŵakasankhanga uheni vinthu. Nyengo zinyakeso ŵakatondekanga kujikora. Nyengo zinyake ŵakalimbananga pa nkhani ya uyo ni mulara pakati pawo. Kweni ŵakamutemwanga Yehova. Ŵapositole aŵa ndiwo ŵakambiska mpingo Wachikhristu, Yesu wakati waluta.

      “Namuchemani ŵabwezi, chifukwa namumanyiskani vinthu vyose ivyo napulika kwa Adada.”​—Yohane 15:15.

      Mafumbo: Zunurani mazina gha ŵapositole ŵa Yesu. Kasi Yesu wakaŵapa ntchito wuli ŵapositole ŵake?

      Mateyu 10:​1-10; Mariko 3:​13-19; 10:​35-40; Luka 6:​12-16; Yohane 15:15; 20:​24, 25; Milimo 2:7; 4:13; 1 Ŵakorinte 9:5; Ŵaefeso 2:​20-22

  • Upharazgi wa pa Phiri
    Ivyo Mungasambira mu Baibolo
    • Yesu wakuyowoya na mzinda pa Upharazgi wa pa Phiri

      SAMBIRO 81

      Upharazgi wa pa Phiri

      Yesu wakati wasora ŵapositole 12, wakakhira phiri, ndipo wakaluta ku malo uko mzinda ukuru ukawungana. Ŵanthu aŵa ŵakafuma ku Galileya, Ture, Sidoni, Siriya, na ku sirya linyake la Yorodani. Ŵakiza na ŵanthu awo ŵakaŵa na matenda ghakupambanapambana kweniso ŵanyake ŵakasuzgikanga na viŵanda. Ŵalwari wose Yesu wakaŵachizga. Pamanyuma, Yesu wakakhala pasi musi mwa phiri na kwamba kuyowoya. Wakalongosora ivyo tikwenera kuchita kuti tiŵe ŵabwezi ŵa Chiuta. Tikwenera kumutemwa Yehova. Kweni vingachitika yayi kuti timutemwe Chiuta usange tikutondeka kutemwa ŵanyithu. Tikwenera kuchitira viwemi waliyose, na awo ŵakutitinkha wuwo.

      Yesu wakati: ‘Ntchakukwana yayi kutemwa waka ŵabwezi ŵinu. Mukwenera kutemwaso ŵalwani ŵinu na kugowokera ŵanthu na mtima wose. Usange munyake wakwiya chifukwa cha imwe, lutani nyengo yeneyiyo na kuphepiska. Chitirani ŵanyinu ivyo imwe mungatemwa kuti ŵamuchitirani.’

      Yesu wakuyowoya na mzinda pa Upharazgi wa pa Phiri

      Yesu wakaphaliraso ŵanthu ulongozgi uwemi pa nkhani ya vinthu vyakuthupi. Wakati: ‘Ntchakuzirwa chomene kuŵa mubwezi wa Yehova kuluska kuŵa na ndalama zinandi. Munkhungu wangiba ndalama zinu, kweni palije uyo wangiba ubwezi winu na Yehova. Lekani kufipa mtima chomene na ivyo muryenge, kumwa, panji kuvwara. Wonani viyuni. Chiuta wakuwoneseska kuti nyengo zose vili na chakurya chakukwana. Nanga mufipe mtima chomene mungasazgirako yayi umoyo winu na zuŵa limoza. Kumbukani kuti Yehova wakumanya ivyo mukusoŵa.’

      Mzinda uwu ukaŵa kuti undapulikepo munthu wakuyowoya nga umo Yesu wakayowoyeranga. Ŵaliska ŵawo, kung’anamura Ŵafarisi na ŵalembi, ŵakaŵasambizgapo yayi vinthu ivi. Chifukwa wuli Yesu wakasambizganga mwaluso nthena? Chifukwa ntchakuti vyose ivyo wakasambizganga vikafumanga kwa Yehova.

      “Yeghani joko lane ndipo sambirani kwa ine, pakuti nili wakuzika na wakujiyuyura mu mtima, ndipo muzamupumuzgika.”​—Mateyu 11:​29

      Mafumbo: Kasi tikwenera kuchita vichi kuti tiŵe ŵabwezi ŵa Yehova? Kasi Yehova wakukhumba kuti uchitenge nawo wuli ŵanyako?

      Mateyu 4:24–5:48; 6:​19-34; 7:​28, 29; Luka 6:​17-31

  • Yesu Wakasambizga Ŵasambiri Ŵake Kulomba
    Ivyo Mungasambira mu Baibolo
    • Mufarisi wakulomba pamtandasanya ndipo ŵanthu ŵakuyima na kumulaŵiska

      SAMBIRO 82

      Yesu Wakasambizga Ŵasambiri Ŵake Kulomba

      Vyose ivyo Ŵafarisi ŵakachitanga vikaŵa vyakuti ŵajilongore ku ŵanthu. Usange ŵachita chinthu chiwemi, ŵakakhumbanga kuti ŵanthu wose ŵamanye. Ŵakatemwanga kwimilira mu malo agho mukaŵanga ŵanthu ŵanandi na kupemphera mwakuti ŵanthu ŵaŵawonenge. Ŵafarisi ŵakasunganga pamtima malurombo ghatali ndipo ŵakaghayowoyanga mwakuwerezgawerezga para ŵali mu masunagoge na mumphepete mwa misewu kuti ŵanthu ŵaŵapulikenge. Ntheura ŵanthu ŵakazizwa apo Yesu wakaŵaphalira kuti: ‘Mungalombanga nga mba Ŵafarisi yayi. Ŵakughanaghana kuti Chiuta waŵapulikenge chifukwa cha mazgu ghawo ghanandinandi, kweni ndimo viliri yayi. Pemphero ndapakati pa imwe na Yehova. Lekani kuyowoya vinthu vimozamoza para mukulomba. Yehova wakukhumba kuti mumuphalirenge umo mukujipulikira nadi mu mtima winu.

      Msepuka wagwada na kulomba

      ‘Kweni imwe pakulomba mutenge: “Adada ŵithu imwe muli kuchanya, zina linu lituŵiskike. Ufumu winu wize. Khumbo linu lichitike pano pasi nga nkhuchanya.”’ Yesu wakaŵaphaliraso kuti ŵalombenge kuti Yehova waŵape chakurya cha zuŵa ilo, kuti zakwananga zawo zigowokereke, kweniso vinthu vinyake ivyo ŵakukhumba.

      Yesu wakati: ‘Mungalekanga yayi kulomba. Lutilirani kulomba Yehova kuti wamupani vinthu viwemi. Mupapi waliyose wakukhumba kumupa mwana wake vinthu viwemi. Kasi para mwana winu wamupemphani buredi, mungamupasa libwe? Panji para wamupemphani somba, mungamupasa njoka?’

      Pamanyuma Yesu wakalongosora ivyo wakakhumbanga kuŵasambizga. Wakati: ‘Usange imwe mukumanya kuŵapa ŵana ŵinu vyawanangwa viwemi, kasi Yehova wangatondeka kumupani mzimu utuŵa? Chakukhumbikwa ntchakuti imwe mumulombenge.’ Kasi ukulondezga ulongozgi wa Yesu uwu? Kasi iwe ukulomba vinthu wuli?

      “Lutilirani kulomba, ndipo mupikenge. Lutilirani kupenja, ndipo musangenge. Lutilirani kukhung’uska, ndipo kumujulikiraninge.”​—Mateyu 7:7

      Mafumbo: Kasi Yesu wakayowoyachi pakusambizga ŵasambiri ŵake kulomba? Kasi ukulomba vinthu ivyo ni vyakuzirwa kwa iwe?

      Mateyu 6:​2-18; 7:​7-11; Luka 11:⁠13

  • Yesu Wakalyeska Ŵanthu Ŵanandi
    Ivyo Mungasambira mu Baibolo
    • Ŵapositole ŵakugaŵira mzinda vyakurya

      SAMBIRO 83

      Yesu Wakalyeska Ŵanthu Ŵanandi

      Mukaŵa mu 32 C.E., pambere Paska lindachitike. Ŵapositole ŵakawerako kukapharazga. Pakuti ŵakavuka chomene, Yesu wakaŵatolera ku Betesayida pa boti kuti ŵakapumurepo. Kweni apo boti likaŵa pafupi kufika pa mtunda, Yesu wakawona kuti ŵanthu ŵanandi ŵamulondezga kwenekura. Nangauli Yesu wakakhumbanga kuti iyo na ŵasambiri ŵake ŵakapumurepo, kweni wakaŵalengera lusungu ŵanthu. Wakachizga ŵalwari ŵawo ndipo wakamba kuŵasambizga. Zuŵa lose lira, wakaŵasambizganga vya Ufumu wa Chiuta. Kukati kwafipa, ŵapositole ŵakayowoya na Yesu kuti: ‘Ŵanthu ŵali na njara. Ŵaphalirani kuti ŵalutenge kuti ŵakajipenjere vyakurya.’

      Msepuka wakupeleka chidunga cha vyakurya kwa Yesu

      Yesu wakati: ‘Palije chifukwa chakuti ŵalutire. Imwe ŵapani chakuti ŵarye penepano.’ Ŵapositole ŵakamufumba kuti: ‘Kasi mukukhumba kuti ise tilute tikaŵagulire vyakurya?’ Filipu, yumoza wa ŵapositole, wakati: ‘Nanga tingaŵa na ndalama zinandi wuli, tingakwaniska yayi kugulira wumba wose uwu chakurya.’

      Yesu wakati: ‘Kasi tili na chakurya chinandi wuli?’ Andireya wakati: ‘Tili na maburedi ghankhondi na tusomba tuŵiri. Ivi vingakwana yayi napachoko.’ Yesu wakati: ‘Nipani buredi na somba.’ Wakaphalira ŵanthu kuti ŵakhale pa utheka mu magulu gha ŵanthu 50 na 100. Yesu wakatora maburedi ghara na somba, wakalaŵiska kuchanya, ndipo wakalomba. Kufuma apo, wakapeleka chakurya chira ku ŵapositole, ndipo ŵapositole ŵakachipeleka ku ŵanthu. Ŵanalume 5,000 pamoza na ŵanakazi na ŵana, wose ŵakarya na kukhuta. Pamanyuma, ŵapositole ŵakawunjika vyakurya ivyo vikakhalapo, mwakuti pakaŵavya icho chikasakazika waka. Ivyo vikakhalapo vikazura vidunga 12. Uwu ukaŵa munthondwe wapadera, asi nthena?

      Ŵanthu ŵakakondwa chomene mwakuti ŵakakhumbanga kuti Yesu waŵe fumu yawo. Kweni Yesu wakamanya kuti nyengo yakuti Yehova wamupe ufumu yindakwane. Ntheura Yesu wakawezga ŵanthu, ndipo wakaphalira ŵapositole ŵake kuti ŵalute ku sirya linyake la Nyanja ya Galileya. Ŵapositole ŵakakwera boti, kweni Yesu wakaluta ku phiri yekha na yekha. Chifukwa wuli? Wakakhumbanga kuti wakalombe kwa Adada ŵake. Nangauli Yesu wakatangwanikanga chomene, kweni wakasanganga nyengo yakulombera.

      “Gwirani ntchito kuti musange chakurya icho chikukhalilira na kupeleka umoyo wamuyirayira, icho Mwana wa munthu wamupaninge.”​—Yohane 6:2

      Mafumbo: Kasi Yesu wakalongora wuli kuti wakaghanaghaniranga ŵanthu?Kasi ichi chikutisambizgachi za Yehova?

      Mateyu 14:​14-​22; Luka 9:​10-​17; Yohane 6:​1-​15

  • Yesu Wakenda pa Maji
    Ivyo Mungasambira mu Baibolo
    • Yesu wakwenda pa maji ndipo wakuchema Petrosi kuti wize kwa iyo

      SAMBIRO 84

      Yesu Wakenda pa Maji

      Yesu wakachizganga ŵalwari, wakawuskanga ŵakufwa, kweniso wakaŵa na mazaza pa mphepo na vula. Wakati wamara kupemphera mu phiri, Yesu wakalaŵiska pa Nyanja ya Galileya ndipo wakawona kuti pali chimphepo. Ŵapositole ŵake ŵakaŵa mu boti, ndipo ŵakasuzgikiranga kuvuŵa boti chifukwa cha chimphepo. Yesu wakakhira mu phiri ndipo wakamba kwenda pa maji kuluta uko kukaŵa boti. Ŵapositole ŵakati ŵawona munthu wakwenda pa maji, ŵakatenthema chomene. Kweni Yesu wakaŵaphalira kuti: “Ndine, kopa chara.”

      Yesu wakwenda pa maji ndipo wakuchema Petrosi kuti wize kwa iyo

      Petrosi wakati: ‘Fumu, usange ndimwe, nizomerezgani kuti nane nende pa maji kwiza kwa imwe.’ Yesu wakati kwa Petrosi: “Zanga.” Ntheura Petrosi wakakhira mu boti na kwamba kwenda pa maji kuluta kwa Yesu. Kweni apo wakasendeleranga kwa Yesu, Petrosi wakachita wofi wakati wawona vimajigha, ndipo wakamba kubira. Petrosi wakachemerezga kuti: “Fumu, niponoskani!” Yesu wakamukora pa woko, ndipo wakamufumba kuti: ‘Chifukwa wuli wangwamba kukayika? Kasi chipulikano chako chili nkhu?’

      Yesu na Petrosi ŵakakwera mu boti, ndipo chimphepo chikaleka nyengo yeneyiyo. Kasi ukughanaghana kuti ŵapositole ŵakajipulika wuli? Iwo ŵakati: “Ndimwe Mwana wa Chiuta nadi.”

      Aka kakaŵa kakwamba yayi kuti Yesu walekeske chimphepo. Nyengo yinyake pambere ivi vindachitike, Yesu na ŵapositole ŵake ŵakakwera boti kuluta ku sirya linyake la nyanja. Kweni Yesu wakagona kumanyuma kwa boti. Apo wakaŵa mu tulo, chimphepo chikuru chikawuka pa nyanja. Majigha ghakatimbanga boti, ndipo maji ghakamba kuzura mu boti. Ŵapositole ŵakamuwuska Yesu, ŵakati: ‘Msambizgi, tili pafupi kufwa, chonde tovwirani!’ Yesu wakawuka ndipo wakaphalira chimphepo kuti: “Khala chete!” Nyengo yeneyiyo, chimphepo chikaleka ndipo kukaŵa bata likuru. Yesu wakafumba ŵapositole kuti: ‘Kasi chipulikano chinu chili nkhu?’ Ŵapositole ŵakati kwa yumoza na munyake: “Nanga ni mphepo na nyanja vikumupulikira.” Ŵapositole ŵakasambirapo kuti usange ŵakumugomezga nadi Yesu palije chifukwa cha kuŵira na wofi.

      “Kasi mphanyi nili nkhu niŵavyenge chipulikano chakuti niwonenge uwemi wa Yehova mu charu cha ŵamoyo?”​—Salimo 27:13

      Mafumbo: Chifukwa wuli Petrosi wakamba kubira? Kasi ŵapositole ŵakasambirako vichi kwa Yesu?

      Mateyu 8:​23-27; 14:​23-34; Mariko 4:​35-41; 6:​45-52; Luka 8:​22-25; Yohane 6:​16-21

  • Yesu Wakachizga Munthu pa Sabata
    Ivyo Mungasambira mu Baibolo
    • Ŵafarisi ŵakufumba munthu uyo wakaŵa wachibulumutira

      SAMBIRO 85

      Yesu Wakachizga Munthu pa Sabata

      Ŵafarisi ŵakamutinkhanga chomene Yesu ndipo ŵakapenjanga chifukwa chakuti ŵamukakire. Ŵakatenge wangachizganga ŵalwari pa Sabata yayi. Zuŵa linyake la Sabata, Yesu wakasanga munthu wachibulumutira wakupempheska mu msewu. Yesu wakaphalira ŵasambiri ŵake kuti: ‘Wonani umo nkhongono za Chiuta ziwovwilirenge munthu uyu.’ Yesu wakathunyira mata pa dongo ndipo wakati walikasa, wakalitora na kuphaka mu maso gha wachibulumutira. Yesu wakaphalira munthu uyu kuti: ‘Luta ukageze kumaso mu chiziŵa cha Siloamu.’ Munthu wachibulumutira wakaluta na kukageza, ndipo wakamba kulaŵiska.

      Ŵanthu ŵakazizikika chomene ŵati ŵawona munthu uyu wakulaŵiska. Ndipo ŵakati: ‘Kasi munthu uyu ndiyo wakakhalanga mu msewu na kupempheska, panji ŵakukozgana waka?’ Munthu yura wakati: ‘Ndine nadi, nkhababika wachibulumutira!’ Ŵanthu ŵakamufumba kuti: ‘Vyenda wuli kuti wambe kulaŵiska?’ Wakati waŵaphalira icho chikachitika, ŵakamutolera ku Ŵafarisi.

      Munthu yura wakaphalira Ŵafarisi kuti: ‘Yesu wangukasa dongo na kuliphaka mu maso ghane ndipo wanguniphalira kuti nkhageze kumaso. Nanguchita ivyo wanguniphalira, lekani sono nkhulaŵiska.’ Ŵafarisi ŵakati: ‘Usange Yesu wakuchizga pa Sabata, mbwenu nkhongono zake ni zakufuma kwa Chiuta chara.’ Kweni ŵanthu ŵanyake ŵakati: ‘Nkhongono zake ziŵenge kuti ni zakufuma kwa Chiuta chara, mphanyi munthu uyu wandachire.’

      Ŵafarisi ŵakachema ŵapapi ŵa munthu yura na kuŵafumba kuti: ‘Kasi vyenda wuli kuti mwana winu wambe kulaŵiska?’ Ŵapapi ŵake ŵakawopanga chifukwa Ŵafarisi ŵakatenge munthu yose uyo wakugomezga Yesu wakwenera kusezgeka mu sunagoge. Ntheura ŵapapi ŵakati: ‘Nase tikumanya yayi. Mufumbani yekha.’ Ŵafarisi ŵakamufumba munthu yura mafumbo ghanandi m’paka wakaŵazgora kuti: ‘Namuphalirani kale vyose ivyo vyanguchitika. Chifukwa wuli mukulutilira kunifumba?’ Ŵafarisi ŵakakwiya chomene, ndipo ŵakamuchimbizgira kuwaro.

      Yesu wakakumana nayo munthu yura, ndipo wakamufumba kuti: ‘Kasi uli na chipulikano mwa Mesiya?’ Munthu yura wakati: ‘Nimumanyenge, mphanyi napulikana mwa iyo.’ Yesu wakati: ‘Ine ndine Mesiya.’ Kasi apa Yesu wakalongora lusungu yayi? Yesu wakamuchizga munthu yura kweniso wakamovwira kuti waŵe na chipulikano.

      “Mukupuvya, chifukwa Malemba mukughamanya chara nesi nkhongono ya Chiuta.”​—Mateyu 22:29

      Mafumbo: Kasi Yesu wakawovwira wuli munthu wachibulumutira? Chifukwa wuli Ŵafarisi ŵakamutinkhanga Yesu?

      Yohane 9:​1-41

  • Yesu Wakawuska Lazaro
    Ivyo Mungasambira mu Baibolo
    • Lazaro wawuka, ndipo wali na ŵadumbu ŵake, Mariya na Marita

      SAMBIRO 86

      Yesu Wakawuska Lazaro

      Yesu wakaŵa na ŵabwezi ŵatatu ŵapamtima, awo ŵakakhalanga ku Betaniya. Ŵabwezi ŵake ŵakaŵa Lazaro na ŵadumbu ŵake ŵaŵiri, Mariya na Marita. Zuŵa linyake, apo Yesu wakaŵa sirya linyake la Yorodani, Mariya na Marita ŵakamutumira uthenga wakuti: ‘Lazaro walwara chomene. Zani mwaluŵiro.’ Kweni Yesu wakaluta nyengo yeneyiyo yayi. Pakati pajumpha mazuŵa ghaŵiri kufuma apo wakapulikira za ulwari, Yesu wakaphalira ŵasambiri ŵake kuti: ‘Tiyeni ku Betaniya. Tikawone Lazaro wali mu tulo, ndipo nkhukhumba kuti nkhamuwuske.’ Ŵapositole ŵakati: ‘Usange Lazaro wali mu tulo, mbwenu vimovwirenge kuti waŵe makora.’ Kweni Yesu wakaŵaphalira waka unenesko kuti: ‘Lazaro wali kufwa.’

      Apo Yesu wakafikanga ku Betaniya, pakajumpha mazuŵa ghanayi kufuma apo Lazaro wakasungikira. Ŵanthu ŵanandi ŵakiza kuzakapembuzga Marita na Mariya. Marita wati wapulika kuti Yesu wiza, wakamuchimbilira kuti wakakumane nayo. Ndipo wakati: “Fumu, muŵenge kuno, mphanyi mudumbu wane wandafwe.” Kweni Yesu wakati: ‘Mudumbu wako waŵengeso wamoyo. Kasi ukugomezga ichi?’ Iyo wakati: ‘Nkhugomezga kuti wazamuwuka pa chiwuka.’ Yesu wakati: “Ndine chiwuka na umoyo.”

      Marita wakaluta kwa Mariya na kumuphalira kuti: ‘Yesu wiza.’ Mwaluŵiro, Mariya wakaluta kwa Yesu ndipo mzinda ukamulondezga. Uku wakulira, wakawa pa malundi gha Yesu. Ndipo wakati: ‘Fumu, muŵenge kuno, mphanyi mudumbu withu ngwamoyo!’ Yesu wakawona umo Mariya vikamukhwaskira, ntheura nayo chitima chikamukora ndipo wakalira. Ŵanthu ŵati ŵawona kuti Yesu wakulira, ŵakayowoya kuti: ‘Wonani umo Yesu wakamutemweranga Lazaro.’ Kweni ŵanyake ŵakatenge: ‘Wakalekerachi kumuchizga mubwezi wake?’ Kasi Yesu wakachita vichi pamasinda?

      Yesu wakaluta ku dindi ilo ŵakajarapo libwe likuru. Wakaŵaphalira kuti: ‘Wuskanipo libwe.’ Marita wakati: ‘Kweni sono wakwenera kuti wakununkha chifukwa ili ni zuŵa lachinayi.’ Ŵati ŵawuskapo libwe, Yesu wakalomba kuti: ‘Nawonga Adada kuti mwanipulika, ndipo nkhumanya kuti nyengo zose mukunipulika. Kweni nkhulomba mwakukwezga kuti ŵanthu aŵa ŵamanye kuti ndimwe mukanituma.’ Ndipo wakachemerezga kuti: “Lazaro, fuma!” Chinthu chakuzizwiska chikachitika. Lazaro, uyo wakaŵa wakufwa wakawuka, wakuvungika na salu. Yesu wakati: “Musuturani ndipo mulekani walutenge.”

      Ŵanthu ŵanandi awo ŵakawona ichi ŵakamba kuŵa na chipulikano mwa Yesu. Kweni ŵanyake ŵakaphalira Ŵafarisi. Ndipo kufuma waka pa nyengo iyo, Ŵafarisi ŵakakhumbanga kukoma Lazaro na Yesu. Yudasi Isikariyoti, uyo wakaŵa yumoza wa ŵapositole 12 ŵa Yesu, wakakumana na Ŵafarisi pamphepete na kuŵafumba kuti: ‘Kasi munipenge ndalama zilinga usange ningamovwirani kukora Yesu?’ Ŵakamulayizga kuti ŵamupenge ndalama 30 za masiliva, ndipo Yudasi wakamba kupenja m’pata wakuti wapelekere Yesu ku Ŵafarisi.

      “Kwa ise, Chiuta waunenesko ni Chiuta uyo wakuponoska. Yehova Fumu Yikuru wakuthaska ku nyifwa.”​—Salimo 68:20

      Mafumbo: Longosorani umo Lazaro wakawuskikira. Kasi Ŵafarisi ŵakakhumbanga kuchita vichi ŵati ŵapulika vya Lazaro?

      Mateyu 26:​14-​16; Yohane 11:​1-​53; 12:10

  • Yesu Wakarya Mugonero Waumaliro
    Ivyo Mungasambira mu Baibolo
    • Yesu wakambiska Mugonero wa Fumu na ŵapositole ŵake ŵakugomezgeka 11

      SAMBIRO 87

      Yesu Wakarya Mugonero Waumaliro

      Chaka chilichose, pa zuŵa la 14 la mwezi wa Nisani, Ŵayuda ŵakachitanga Paska. Chikondwelero ichi chikaŵakumbuskanga umo Yehova wakaŵawombolera ku wuzga ku Eguputo na kuluta nawo ku Charu cha Layizgano. Mu chaka cha 33 C.E., Yesu na ŵapositole ŵake ŵakachita Paska mu chipinda chamuchanya ku Yerusalemu. Pa nyengo iyi, Yesu wakati: ‘Yumoza wa imwe wanipelekenge.’ Ŵapositole ŵakazizikika, ndipo ŵakati kwa Yesu: ‘Ni njani wakukhumba kuchita ichi?’ Yesu wakati: ‘Ni uyo nimupenge chingwa ichi.’ Kufuma apo, wakapeleka kachingwa kwa Yudasi Isikariyoti. Nyengo yeneyiyo, Yudasi wakanyamuka na kufumamo mu chipinda.

      Pamanyuma, Yesu wakalomba na kumenya chingwa, ndipo wakachipeleka ku ŵapositole awo ŵakakhalapo. Wakati: ‘Ryani chingwa ichi. Chikwimira thupi lane, ilo nilipelekenge chifukwa cha imwe.’ Kufuma apo, wakalombera vinyo, ndipo wakalipeleka ku ŵapositole. Yesu wakati: ‘Mwani vinyo ili. Likwimira ndopa zane, izo zithiskikenge mwakuti zakwananga za ŵanthu zigowokereke. Nkhumulayizgani kuti muzamuŵa mathemba pamoza na ine kuchanya. Chaka chilichose muchitenge ichi kuti munikumbukenge.’ M’paka lero, chaka chilichose ŵalondezgi ŵa Yesu ŵakuwungana pamoza kuchita chikondwelero ichi pa deti lanthena ili. Chikondwelero ichi, ndicho sono chikuchemeka Mugonero wa Fumu.

      Ŵakati ŵamara mugonero, ŵapositole ŵakamba kulimbana kuti ni njani wakaŵa wakuzirwa chomene pakati pawo. Kweni Yesu wakaŵaphalira kuti: ‘Uyo ni mulara chomene pakati pinu ni uyo wakujiwona nga ni muchoko, panji kuti wambura kuzirwa.

      ‘Ndimwe ŵabwezi ŵane. Nkhumuphalirani vyose ivyo Adada ŵakukhumba kuti nimuphalirani. Sonosono apa, nkhuluta kwa Adada kuchanya. Imwe mukhalenge, kweni ŵanthu ŵamanyenge kuti muli ŵasambiri ŵane para mukutemwana. Mutemwanenge nga umo ine nkhumutemwerani.’

      Paumaliro, Yesu wakalomba, kupempha Yehova kuti wavikilire ŵasambiri ŵake wose. Wakapempha Yehova kuti waŵawovwire kuti ŵakhalenge mwamtende. Wakalomba kuti zina la Yehova lituŵiskike. Kufuma apo, Yesu na ŵapositole ŵake ŵakimba sumu zakulumba Yehova ndipo ŵakafuma mu nyumba. Nyengo yakuti Yesu wakakike yikaŵa pafupi kukwana.

      “Kopa chara imwe ŵakamskambo kachoko, chifukwa Awiskemwe ŵazomerezga kumupani Ufumu.”​—Luka 12:3

      Mafumbo: Kasi Yesu wakaŵalayizga vichi ŵapositole ŵake? Kasi Yesu wakaŵasambizga vinthu wuli vyakuzirwa ŵapositole ŵake apo wakaryanga mugonero waumaliro na iwo?

      Mateyu 26:​20-​30; Luka 22:​14-​26; Yohane 13:​1, 2, 26, 30, 34, 35; 15:​12-​19; 17:​3-​26

  • Yesu Wakakakika
    Ivyo Mungasambira mu Baibolo
    • Yudasi wakupeleka Yesu mu munda wa Getisemane

      SAMBIRO 88

      Yesu Wakakakika

      Yesu na ŵapositole ŵakajumphanga mu Dambo la Kidironi, ŵakalutanga ku Phiri la Maolive. Pakaŵa pakati pa usiku, ndipo mwezi ukaŵalanga ngwee. Ŵakati ŵafika mu munda wa Getisemane, Yesu wakaphalira ŵapositole ŵake kuti: “Khalani pano ndipo muŵenge maso.” Yesu wakaluta pamphepete, ndipo wakagwada. Wakaŵa na chitima chikuru ndipo wakalomba kwa Yehova kuti: “Khumbo linu lichitike.” Yehova wakatuma mungelo kuti wamukhozge. Yesu wakawelera ku ŵapositole ŵake, ndipo wakasanga kuti ŵakugona. Wakati kwa iwo: ‘Wukani! Iyi ni nyengo yakuti mungagonanga yayi. Ora lakuti nipelekeke ku ŵalwani ŵane lafika.’

      Yudasi wakupoka kachikwama ka ndalama

      Nyengo yeneyiyo, Yudasi wakiza. Wakaŵa pamoza na ŵanthu ŵanandi awo ŵakayegha malupanga na zinthonga. Yudasi wakamanyanga uko wangamusanga Yesu chifukwa kanandi ŵakatemwanga kuluta ku munda wa Getisemane. Yudasi wakaphalira ŵasilikari ŵara kuti wamuŵalongora Yesu. Wakaluta apo pakaŵa Yesu, ndipo wakati: ‘Monire, Msambizgi,’ kufuma apo wakamufyofyontha. Yesu wakati: ‘Yudasi, kasi ukunifyofyontha kuti unipeleke?’

      Yesu wakiza panthazi, ndipo wakafumba ŵanthu ŵara kuti: “Kasi mukupenja njani?” Ŵakati: “Yesu Munazarete.” Yesu wakati: “Ndine,” ndipo ŵanthu ŵara ŵakawelera nyuma na kuwa pasi. Yesu wakaŵafumbaso kuti: “Kasi mukupenja njani?” Ŵakatiso: “Yesu Munazarete.” Yesu wakati: ‘Namuphalirani kuti ndine. Mbwenu ŵalekani ŵanalume aŵa ŵalutenge.’

      Petrosi wakati wawona ivyo vikachitikanga, wakatora lupanga lwake na kudumura khutu la Maliko, muzga wa wasembe mukuru. Kweni Yesu wakakhwaska khutu la munthu yura na kumuchizga. Kufuma apo, wakaphalira Petrosi kuti: ‘Bisa lupanga lwako. Usange ukutimba ŵanthu na lupanga, nawe uzamufwa na lupanga.’ Ŵasilikari ŵakamukora Yesu na kumukaka mawoko, ndipo ŵapositole ŵakachimbira. Ŵasilikari ŵara ŵakamutora Yesu na kuluta nayo kwa Anasi, mulara wa ŵasembe. Anasi wakati wamufumba Yesu, wakamutuma ku nyumba ya Wasembe Mukuru Kayafa. Kweni ntchivichi chikachitikira ŵapositole?

      “Mu charu musanganenge na masuzgo, kweni khwimani mtima. Ine nathereska charu.”​—Yohane 16:33

      Mafumbo: Kasi chikachitika ntchivichi mu munda wa Getisemane? Kasi ukusambirapo vichi pa ivyo Yesu wakachita usiku wura?

      Mateyu 26:​36-​57; Mariko 14:​32-​50; Luka 22:​39-​54; Yohane 18:​1-​14, 19-​24

  • Petrosi Wakakana Yesu
    Ivyo Mungasambira mu Baibolo
    • Petrosi wakukana Yesu pa luŵaza lwa nyumba ya Kayafa

      SAMBIRO 89

      Petrosi Wakakana Yesu

      Apo Yesu wakaŵa na ŵapositole ŵake mu chipinda chamuchanya, wakaŵaphalira kuti: ‘Imwe mose munichimbirenge usiku uno.’ Petrosi wakati: ‘Ine pera cha! Nanga ŵanyane wose ŵangamuchimbirani, ine pera nimulekaninge yayi.’ Kweni Yesu wakati kwa Petrosi: ‘Pambere tambala wandalire, uyowoyenge katatu kuti ukunimanya yayi.’

      Apo ŵasilikari ŵakalutanga na Yesu ku nyumba ya Kayafa, ŵapositole ŵanandi ŵakachimbira. Kweni ŵaŵiri ŵakalondezganga mu mzinda. Petrosi wakaŵa yumoza wake. Wakanjira mu luŵaza lwa nyumba ya Kayafa ndipo wakawothanga moto. Chifukwa cha ungweru wa moto, msungwana munyake wakamuwona Petrosi kumaso, ndipo wakati: ‘Iwe nkhukumanya. Wanguŵa pamoza na Yesu.’

      Petrosi wakati: ‘Yayi, ndine cha. Nkhumanya yayi icho ukuyowoya.’ Wakafumapo pa moto na kuluta ku chipata. Kweni msungwana munyake wakamuwonaso ndipo wakaphalira ŵanthu kuti: ‘Munthu uyu wanguŵa na Yesu!’ Petrosi wakati: ‘Ndine yayi, Yesu nayo nkhumumanya cha!’ Munthu munyake wakati: ‘Ndiwe yumoza wawo nadi. Kayowoyero kako nako kakulongora kuti ukufuma ku Galileya, nga ni Yesu.’ Kweni Petrosi wakalapa, wakati: ‘Twe pano, nkhumumanya yayi munthu uyu!’

      Nyengo yeneyira, tambala wakalira. Petrosi wakawona Yesu wang’anamuka na kumulaŵiska. Wakakumbuka ivyo Yesu wakayowoya, ndipo wakafumira kuwaro na kuwuska chitengero.

      Pa nyengo iyi, khoti la Sanihedirini likawungana mu nyumba ya Kayafa kuti limweruzge Yesu. Ŵakadumura kale kuti ŵamukome, kweni ŵakapenjanga waka chifukwa chakumukomera. Ndipouli, ŵakatondeka kusanga chifukwa cheneko. Paumaliro, Kayafa wakafumba Yesu kuti: ‘Kasi ndiwe Mwana wa Chiuta?’ Yesu wakati: ‘Ndine.’ Kayafa wakati: ‘Apa tikukhumbikwiraso ukaboni unyake yayi. Uku nkhuyuyura Chiuta!’ Wose ŵakayowoya kuti: ‘Munthu uyu wakwenera kufwa.’ Ŵakamuŵapura makofi Yesu, kumuthunyira mata, ŵakamujara kumaso, na kumutimba, ŵakati: ‘Usange ndiwe ntchimi, tiphalira uyo wakutimba.’

      Kukati kwacha, ŵakamutora Yesu kuya nayo ku holo ya Sanihedirini, ndipo ŵakamufumbaso kuti: ‘Kasi ndiwe Mwana wa Chiuta?’ Yesu wakati: ‘Imwe ndimwe mukuyowoya.’ Ntheura ŵakamusanga na mulandu wa kuyuyura Chiuta ndipo ŵakaluta nayo ku nyumba ya Pontiyo Pilato, kazembe wa Ŵaroma. Kasi ntchivichi chikachitika? Tiye tiwone.

      “Ora . . . liza nadi, apo mumbininikenge waliyose kuluta ku nyumba yake ndipo munisidenge nekha. Kweni nili nekha chara, chifukwa Adada ŵali nane.”​—Yohane 16:3

      Mafumbo: Kasi chikachitika ntchivichi ku nyumba ya Kayafa? Chifukwa wuli khoti likadumura kuti Yesu wakomeke?

      Mateyu 26:​31-​35,  57–​27:2; Mariko 14:​27-​31,  53–​15:1; Luka 22:​55-​71; Yohane 13:​36-​38; 18:​15-​18, 25-​28

  • Yesu Wakafwira pa Gologota
    Ivyo Mungasambira mu Baibolo
    • Yesu wali pa khuni lakusuzgikirapo, mulara wa ŵasilikari na ŵasambiri ŵanyake ŵa Yesu, kusazgapo Mariya na Yohane ŵimilira pafupi

      SAMBIRO 90

      Yesu Wakafwira pa Gologota

      Ŵalara ŵa ŵasembe ŵakamutora Yesu na kuluta nayo ku nyumba ya kazembe. Pilato wakaŵafumba kuti: ‘Kasi munthu uyu wanangachi?’ Iwo ŵakati: ‘Wakujichema kuti ni themba.’ Pilato wakati kwa Yesu: “Kasi ndiwe Themba la Ŵayuda?” Yesu wakati: “Ufumu wane ngwa charu chino chara.”

      Kufuma apo, Pilato wakatumizga Yesu kwa Herode, uyo wakawusanga chigaŵa cha Galileya, kuti nayo wakawone usange wangamusanga na mulandu. Herode nayo wakamusanga na mulandu uliwose yayi Yesu, ndipo wakamuwezgera kwa Pilato. Pilato wakaphalira ŵanthu kuti: ‘Herode na ine tindamusange na mulandu uliwose munthu uyu. Mbwenu nimufwaturenge waka.’ Mzinda ukachemerezga kuti: ‘Wakomeke! Wakomeke!’ Ŵasilikari ŵakamuthyapura Yesu, ŵakamuthunyira mata, na kumutimba. Ŵakamuvwalika chisoti chaminga ku mutu ndipo ŵakamba kumunyoza kuti: ‘Monire, Themba la Ŵayuda.’ Pilato wakaphaliraso mzinda wura kuti: ‘Nindasangemo mulandu uliwose mwa munthu uyu.’ Kweni iwo ŵakachemerezga kuti: ‘Wapayikike pa khuni!’ Ntheura Pilato wakamupeleka Yesu kwa iwo kuti ŵakamukome.

      Ŵakamutora Yesu kuya nayo ku malo ghakuchemeka Gologota. Ŵakamukhoma pa khuni, ndipo ŵakaliyimika. Yesu wakalomba kuti: ‘Adada, muŵagowokere ŵanthu aŵa, ŵakumanya yayi icho ŵakuchita.’ Ŵanthu ŵakamusekanga Yesu, ŵakatenge: ‘Usange ndiwe Mwana wa Chiuta, khira pa khuni apo. Ujiponoske wekha.’

      Yumoza wa vigeŵenga uyo wakapayikika pafupi nayo wakati kwa Yesu: “Muzakanikumbuke para mukunjira mu Ufumu winu.” Yesu wakati kwa iyo: “Uzamuŵa na ine mu Paradiso.” Chakumise kwa zuŵa lira, kukaŵa chisi chikuru icho chikatora maora ghatatu. Ŵasambiri ŵanyake ŵa Yesu ŵakimilira pafupi na khuni apo wakapayikika. Yumoza wawo wakaŵa Mariya, nyina wa Yesu. Yesu wakaphalira Yohane kuti wapwelelere Mariya nga umo wangapwelelera anyina ŵakumubaba.

      Paumaliro, Yesu wakati: “Chafiskika!” Mbwenu wakasindama chisko chake na kuthuta kaumaliro. Pa nyengo yira, pakachitika chindindindi chikuru chomene. Katani ya mu tempile iyo yikatchinganga pakati pa Malo Ghatuŵa na Malo Ghatuŵa Chomene yikapaluka pakati, kufuma pachanya m’paka pasi. Mulongozgi wa ŵasilikari wakati wawona ivi, wakati: “Uyu wakaŵa nadi mwana wa Chiuta.”

      “Nanga malayizgo gha Chiuta ghaŵe ghanandi wuli, ghazgoka “enya” kwizira mwa iyo.”​—2 Ŵakorinte 1:​20

      Mafumbo: Chifukwa wuli Pilato wakazomerezga kuti Yesu wakomeke? Kasi Yesu wakalongora wuli kuti wakapwelereranga chomene vya ŵanji kuluska mweneko?

      Mateyu 27:​11-​14, 22-​31, 38-​56; Mariko 15:​2-5, 12-​18, 25, 29-​33, 37-​39; Luka 23:​1-​25, 32-​49; Yohane 18:28–​19:30

  • Yesu Wakawuka
    Ivyo Mungasambira mu Baibolo
    • Ŵanakazi ŵakuzizwa kuwona kuti Yesu mulije mu dindi

      SAMBIRO 91

      Yesu Wakawuskika

      Yesu wakati wafwa, munthu munyake musambazi zina lake Yosefe wakapempha Pilato kuti wamuzomerezge kutora thupi la Yesu kuti wakalisunge. Yosefe wakaphaka thupi la Yesu na vyakununkhira, wakalivunga mu salu yiwemi ndipo wakalisunga mu dindi liphya. Wakatuma ŵanthu kuti ŵajarepo chilibwe chikuru pa mulyango. Ŵalara ŵa ŵasembe ŵakaphalira Pilato kuti: ‘Tikopa kuti ŵasambiri ŵanyake ŵa Yesu ŵangiza na kwiba thupi lake na kuyowoya kuti wali kuwuka ku ŵakufwa.’ Ntheura Pilato wakati kwa iwo: ‘Mujare chomene pa dindi na kuwikapo ŵalinda.’

      Pakati pajumpha mazuŵa ghatatu, ŵanakazi ŵanyake ŵakachelera ku dindi, ndipo ŵakasanga chilibwe chili pamphepete. Mukati mwa dindi mukaŵa mungelo, ndipo wakaŵaphalira kuti: ‘Mungopanga yayi. Yesu wawuka ku ŵakufwa. Lutani mukaphalire ŵasambiri ŵake kuti ŵakakumane nayo ku Galileya.’

      Mariya Magadala wakachimbilira kwa Petrosi na Yohane. Wakaŵaphalira kuti: ‘Munthu munyake wiba thupi la Yesu!’ Ntheura Petrosi na Yohane ŵakachimbilira ku dindi. Ŵakati ŵasanga kuti mulije kanthu, ŵakawelera ku nyumba zawo.

      Mariya wakaweleraso ku dindi, ndipo wakawonamo ŵangelo ŵaŵiri mu dindi. Wakati kwa iwo: ‘Nkhumanya chara uko ŵaŵika thupi la Fumu yane.’ Pamanyuma, Mariya wakawona mwanalume munyake, ndipo wakaghanaghananga kuti wakaŵa mweneko wa munda. Ntheura wakati kwa iyo: ‘Dada, naŵeya, niphalirani uko mwaŵika fumu yane.’ Munthu yura wakati wamuchema kuti “Mariya!” iyo wakamanya kuti ni Yesu. Mariya wakachemerezga kuti: ‘Msambizgi!’ ndipo wakamuvumbatira. Yesu wakati kwa iyo: ‘Luta ukaphalire ŵabali ŵane kuti waniwona.’ Nyengo yeneyiyo, Mariya wakachimbilira ku ŵasambiri na kuŵaphalira kuti wawona Yesu.

      Zuŵa lenelira, ŵasambiri ŵanyake ŵaŵiri ŵakafumanga ku Yerusalemu kuluta ku Emausi. Apo ŵakendanga, munthu munyake wakaŵasanga na kwamba kwenda nawo, ndipo wakaŵafumba ivyo ŵakadumbiskananga. Ŵasambiri ŵara ŵakati: ‘Kasi mundapulike? Mazuŵa ghatatu agho ghajumpha ŵalara ŵa ŵasembe ŵali kukoma Yesu. Kweni sono ŵanakazi ŵanyake ŵakuti Yesu ngwamoyo!’ Munthu yura wakati kwa iwo: ‘Kasi mukugomezga yayi ivyo ntchimi zikayowoya? Ntchimi zikati Khristu wazamufwa ndipo pamasinda wazamuwuskika.’ Wakalutilira kuŵalongosolera Malemba. Ŵakati ŵafika ku Emausi, ŵasambiri ŵakamupempha munthu yura kuti waŵalondezge. Nyengo ya chakurya, munthu yura wakalomba, ndipo ŵasambiri ŵara ŵakamanya kuti ni Yesu. Penepapo munthu yura wakazgeŵelekera.

      Ŵasambiri ŵaŵiri aŵa ŵakachimbilira ku Yerusalemu ku nyumba iyo ŵapositole ŵakawungana ndipo ŵakaŵaphalira ivyo vikachitika. Apo ŵakaŵa mu nyumba mura, Yesu wakawonekera kwa iwo. Pakwamba ŵasambiri ŵakagomezga yayi kuti ni Yesu. Yesu wakati kwa iwo: ‘Wonani mawoko ghane, nikhwaskani. Kukalembeka kuti Khristu wazamuwuka ku ŵakufwa.’

      “Ine ndine nthowa, unenesko, na umoyo. Palije uyo wakwiza kwa Adada kwambura kwizira mwa ine.”​—Yohane 14:6

      Mafumbo: Kasi chikachitika ntchivichi ŵanakazi ŵakati ŵaluta ku dindi la Yesu? Ntchivichi chikachitika apo ŵasambiri ŵanyake ŵakalutanga ku Emausi?

      Mateyu 27:57–​28:10; Mariko 15:42–​16:8; Luka 23:50–​24:43; Yohane 19:38–​20:23

  • Yesu Wakawonekera ku Ŵalovi
    Ivyo Mungasambira mu Baibolo
    • Yesu wakuyowoya na ŵasambiri ŵake uku somba zili pa moto

      SAMBIRO 92

      Yesu Wakawonekera ku Ŵalovi

      Pakati pajumpha kanyengo kufuma apo Yesu wakawonekera ku ŵapositole ŵake, Petrosi wakaluta kukaloŵa mu Nyanja ya Galileya. Tomasi, Yakobe, Yohane, na ŵasambiri ŵanyake ŵakaluta nayo. Ŵakaloŵa usiku wose, kweni ŵakawerapo waka.

      Mulenji kukati kwacha, ŵasambiri ŵakawona munthu wimilira mumphepete mwa nyanja. Munthu yura wakachemerezga kuti: ‘Kasi mwakorapo somba yiliyose?’ Iwo ŵakati: ‘Yayi, tawerapo waka!’ Munthu yura wakati: “Ponyani mukwawu kumalyero kwa boti.” Ŵasambiri ŵakaponya mukwawu, ndipo ŵakakora somba zinandi chomene mwakuti ŵakatondeka kuguzira mukwawu mu boti. Nyengo yeneyiyo, Yohane wakamanya kuti munthu yura wakaŵa Yesu, ndipo wakati: “Ni Fumu!” Nyengo yeneyiyo, Petrosi wakadukira mu maji na kwamba kushuwa (kuskamba) kulazga uko kukaŵa Yesu. Ŵasambiri ŵanyake ŵakamulondezga mu boti.

      Ŵakati ŵafika pa mtunda, ŵakasanga chingwa kweniso somba pa moto. Yesu wakaŵaphalira kuti ŵasazgirepo somba zinyake izo ŵakakora. Kufuma apo, wakati: ‘Zani, murye chakurya.’

      Petrosi wakukumana na Yesu mumphepete mwa nyanja ndipo ŵasambiri ŵanyake ŵakwiza mu boti

      Ŵakati ŵarya, Yesu wakafumba Petrosi kuti: ‘Kasi ukunitemwa chomene ine kuluska kuloŵa somba?’ Petrosi wakati: ‘Enya, Fumu, imwe mukumanya kuti nkhumutemwani.’ Yesu wakati: ‘Mbwe liskanga twanamberere twane.’ Yesu wakafumbaso kuti: ‘Petrosi, kasi ukunitemwa ine?’ Petrosi wakati: ‘Fumu, mukumanya kuti nkhumutemwani.’ Yesu wakati: “Liskanga tumberere twane.” Yesu wakafumbaso kachitatu. Petrosi chitima chikamukora chomene. Ntheura wakati: “Fumu, imwe mukumanya vinthu vyose, mukumanya kuti nkhumutemwani.” Yesu wakati: “Liskanga tumberere twane.” Penepapo wakaphalira Petrosi kuti: “Lutilira kunilondezga.”

      ““[Yesu] wakati kwa iwo: ‘Nilondezgani, ndipo nimuzgoraninge ŵalovi ŵa ŵanthu.’ Nyengo yeneyiyo, ŵakasida mikwawu yawo na kumulondezga.”​—Mateyu 4:​19, 20

      Mafumbo: Kasi Yesu wakaŵachitira munthondwe wuli ŵalovi? Kasi ukughanaghana kuti chifukwa wuli Yesu wakafumba Petrosi katatu kuti: “Kasi ukunitemwa ine?”

      Yohane 21:​1-​19, 25; Milimo 1:​1-3

  • Yesu Wakawelera Kuchanya
    Ivyo Mungasambira mu Baibolo
    • Yesu wakukwera kuchanya ndipo ŵasambiri ŵake ŵakumulaŵiska

      SAMBIRO 93

      Yesu Wakawelera Kuchanya

      Yesu wakakumana na ŵalondezgi ŵake mu Galileya. Wakaŵapa dango lakuzirwa chomene, lakuti: ‘Lutaninge mukazgore ŵanthu mu vyaru vyose kuŵa ŵasambiri. Mukaŵasambizge vinthu ivyo namusambizgani, ndipo mukaŵabatize.’ Kufuma apo, wakaŵalayizga kuti: ‘Kumbukani, niŵenge namwe nyengo zose.’

      Mu mazuŵa 40 kufuma apo wakawukira, Yesu wakawonekera ku ŵasambiri ŵake ŵanandi mu Galileya na mu Yerusalemu. Wakaŵasambizga vinthu vyakuzirwa chomene ndipo wakachita minthondwe yinandi. Kufuma apo, Yesu wakakumana na ŵapositole ŵake kaumaliro pa Phiri la Maolive. Wakati kwa iwo: ‘Mungafumangamo yayi mu Yerusalemu. Mulindilire icho Adada ŵali kulayizga.’

      Ŵapositole ŵake ŵakapulikiska yayi ivyo wakang’anamuranga. Ntheura ŵakamufumba kuti: ‘Kasi muŵenge Themba la Israyeli pa nyengo iyi?’ Yesu wakati: ‘Nyengo yindakwane yakuti Yehova wanizgore kuŵa Themba. Sonosono apa mupokerenge nkhongono ya mzimu utuŵa, ndipo muŵenge ŵakaboni ŵane. Lutani mukapharazge mu Yerusalemu, Yudeya, Samariya, na ku vigaŵa vyakutali chomene vya charu chapasi.’

      Kufuma apo, Yesu wakakwelera kuchanya ndipo bingu likamujalira. Ŵasambiri ŵake ŵakalutilira kulaŵiska kuchanya, kweni iyo wakaŵa kuti waluta.

      Ŵasambiri ŵakafumako ku Phiri la Maolive, ndipo ŵakaluta ku Yerusalemu. Nyengo zose ŵakawungananga mu chipinda chamuchanya cha nyumba yinyake ndipo ŵakalombanga. Ŵakalindiliranga kuti Yesu waŵaphalireso chakuchita.

      “Makani ghawemi agha gha Ufumu, ghazamupharazgika mu charu chose chapasi kuti uŵe ukaboni ku mitundu yose, penepapo ndipo umaliro wizenge.”​—Mateyu 24:14

      Mafumbo: Kasi Yesu wakapeleka dango wuli ku ŵasambiri ŵake? Kasi ntchivichi icho chikachitika pa Phiri la Maolive?

      Mateyu 28:​16-​20; Luka 24:​49-​53; Yohane 20:​30, 31; Milimo 1:​2-​14; 1 Ŵakorinte 15:​3-6

Mabuku gha Chitumbuka (1982-2023)
Fumani
Njirani
  • Chitumbuka
  • Tumizgani
  • Ivyo Mukukhumba
  • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
  • Malango
  • Phangano
  • Privacy Settings
  • JW.ORG
  • Njirani
Tumizgani