LAYIBULARE YA PA INTANETI ya Watchtower

“Tegherezgani Kujivikilira Kwane”

“Kuchitira Ukaboni Mwakukwana vya Ufumu wa Chiuta”
- 11. Kasi ŵanalume ŵalara ŵakamuphalira ulongozgi wuli Paulosi, ndipo wakenera kuchita vichi kulongora kuti wapulikira ulongozgi uwu? (Wonaniso mazgu ghamusi.)
  
  ¹¹ Nangauli mphwepwelera izi zikaŵa zautesi, kweni Ŵayuda ŵakupulikana ŵakakhuŵara nazo. Pa chifukwa ichi, ŵanalume ŵalara ŵakaphalira Paulosi ulongozgi wakuti: “Tili na ŵanalume ŵanayi awo ŵachita chilapo. Uŵatore ŵanthu aŵa na kujitozga pamoza na iwo, ndipo uŵalipilire ivyo vikukhumbikwa, mwakuti mitu yawo yimeteke. Ntheura waliyose wamanyenge kuti mphwepwerezga izo ŵakaphalirika zakukhwaskana na iwe zikaŵa zautesi. Kweni kuti ukwenda mwakwenelera, naweso ukusungilira Dango.”c—Mil. 21:23, 24.
  
  12. Kasi Paulosi wakalongora wuli kuti wakaŵa wakunozgeka kusintha kweniso kupulikira ŵalara ŵa mu Yerusalemu ŵati ŵamupa ulongozgi?
  
  ¹² Paulosi wakhumbenge mphanyi wakati suzgo Mbakhristu Ŵachiyuda awo ŵakalondezganga Dango la Mozesi, kuti ni mphwepwelera zakukhwaskana na iyo yayi. Kweni wakanozgeka kusintha na kukolerana na ivyo ŵalara ŵakamuphalira, chikuru vikuleka kususkana na fundo za Chiuta. Iyo wakayowoyapo kale kuti: “Ku awo ŵakulondezga dango nkhazgoka nga ngwakulondezga dango, nangauli ine nili pasi pa dango yayi, mwakuti novwire awo ŵakulondezga dango.” (1 Kor. 9:20) Pa nyengo iyi, Paulosi wakakolerana na ŵalara ŵa mu Yerusalemu ndipo wakaŵa nga wali “pasi pa dango.” Ivyo wakachita apa ntchiyelezgero chiwemi chomene kwa ise mazuŵa ghano, kuti tikoleranenge na ŵalara na kuleka kugwamira waka ivyo tikukhumba.—Heb. 13:17.
  
  Paulosi wakakolerananga na ŵanyake para palije fundo iyo yikasuskananga na Malemba. Kasi ndimo namwe mukuchitira?
  
  DANGO LA ŴAROMA NA ŴENEKAYA ŴA ROMU
  
  Kanandi ŵalaraŵalara ŵa Romu ŵakanjilirangapo yayi pa vinthu ivyo vikachitikanga mu vyaru ivyo vikaŵa pasi pa Romu. Ŵayuda ŵakachitanga vinthu mwakuyana na dango lawo. Ŵaroma ŵakanjilirapo pa nkhani ya Paulosi chifukwa chakuti chivulupi icho chikawuka apo wakiza mu tempile chikatimbanizga mtende wa ŵanthu ŵanandi.
  
  Ŵalaraŵalara ŵa boma la Romu ŵakaŵa na mazaza ghakuru pa ŵanthu ŵa mitundu yinyake awo ŵakakhalanga mu vyaru ivyo vikawusikanga na Romu. Ndipouli, ŵanthu awo ŵakaŵa Ŵaroma ŵakachitanga nawo makora vinthu.f Wenekaya ukawovwiranga munthu kuŵa na wanangwa pa vinthu vinyake, uwo ukachindikikanga mu uthemba wose wa Romu. Mwachiyelezgero, dango likakanizganga kukaka na vingwe panji kutimba Muroma uyo wandasangike na mulandu, chifukwa ŵakawonanga kuti ŵazga pera ndiwo ŵakeneranga kuchita nawo nthena. Kweniso para kazembe wadumura mulandu, Ŵaroma ŵakaŵa na wanangwa kuchita apilu kwa themba likuru, ku Romu.
  
  Munthu wakaŵanga mwenekaya wa Romu mu nthowa zinandi. Nthowa yakwamba yikaŵa ya kuhara kwizira ku ŵapapi ŵake. Nyengo zinyake mathemba ghakapelekanga wenekaya ku munthu panji ku ŵanthu awo ŵakaŵa ŵanangwa mu msumba uliwose panji vigaŵa chifukwa cha ntchito iyo ŵakugwira. Muzga uyo wagura wanangwa kwa Muroma panji uyo wafwatulika na Muroma, kweniso uyo wagwira ntchito ya usilikari na Ŵaroma kwa nyengo yitali ndipo wapumura pa ntchito yake, wakaŵanga Muroma. Vikuwoneka kuti nyengo zinyake ŵanthu ŵakaguranga wenekaya. Lekani mulongozgi wa ŵankhondo Kilaudiyo Lisiyasi wakaphalira Paulosi kuti: “Kuti ine niŵe Muroma nkhagura na ndalama zinandi.” Paulosi wakazgora kuti: “Ine nkhababika Muroma.” (Mil. 22:28) Ntheura yumoza wa ŵasekuru ŵa Paulosi wakwenera kuti ndiyo wakasanga wenekaya wa Romu, nangauli ivyo wakachita kuti wasange wenekaya uwu vindayowoyeke.
  
  f Mu nyengo ya Ŵakhristu ŵakwambilira, mu Yudeya mukakhalanga Ŵaroma ŵanandi yayi. Kweni mu vyaka vya m’ma 200 C.E., ŵanthu awo ŵakakhalanga mu vigaŵa vyose ivyo vikawusikanga na Romu ŵakapikanga wenekaya wa Romu.

“Tegherezgani Kujivikilira Kwane”

“Kuchitira Ukaboni Mwakukwana vya Ufumu wa Chiuta”
- c Nkhwantha zinyake zikusachizga kuti ŵanalume aŵa ŵakaŵa na chilapo cha Unaziri. (Maŵa. 6:1-21) Dango la Mozesi ilo ŵakachitirapo chilapo ichi, likaŵa kuti laleka kugwira ntchito panyengo iyi. Ndipouli, Paulosi wakwenera wakawona kuti chikaŵa chiheni yayi kuti ŵanalume aŵa ŵafiske chilapo icho ŵakachita kwa Yehova. Ntheura, chikaŵa chiwemi waka kuti iyo waŵalipilire na kulongozgana nawo. Tikumanya yayi chilapo icho ŵanthu aŵa ŵakachita, kweni kwali chikaŵa chilapo wuli, vingachitika yayi kuti Paulosi wakhozgere kupeleka sembe ya nyama (nga umo Ŵanaziri ŵakachitiranga), kugomezga kuti yingatozga ŵanalume aŵa ku kwananga. Sembe yakufikapo ya Khristu yikamazga nkhongono yakuphepiskira zakwananga na sembe za nyama. Tikumanya yayi ivyo Paulosi wakachita, kweni tikugomezga kuti wakachitako yayi chinthu chilichose icho njuŵi yake yikamukanizganga.