Pa charu chose, ŵanthu ŵali na maghanoghano ghakupambana pa nkhani ya moŵa. Ŵanyake ŵakutemwa kumwapo para ŵakuchezga na ŵanyawo. Apo ŵanyake ŵakusankha kulekerathu kumwapo. Kweni ŵanyake ŵakumwa m’paka kuloŵera betubetu. Kasi Baibolo likuti wuli pa nkhani ya kumwa moŵa?

1. Kasi kumwa moŵa nkhwananga?

Baibolo likukanizga yayi kumwa moŵa. Nakuti Baibolo likuti vinyo ntchawanangwa icho Chiuta wali kutipa. Ilo likuti “vinyo . . . likukondweska mtima wa munthu.” (Salimo 104:14, 15) Ŵateŵeti ŵanyake ŵakugomezgeka ŵa Chiuta awo ŵakuzunulika mu Baibolo nawo ŵakamwanga moŵa.—1 Timote 5:23.

2. Kasi Baibolo likupeleka ulongozgi wuli ku ŵanthu awo ŵasankha kumwa moŵa?

Yehova wakukana kumwa mwakujumphizga na kuloŵera. (Ŵagalatiya 5:21) Baibolo likuti: “Ungaŵanga yayi pamoza na awo ŵakutemwa kumwa vinyo linandi.” (Zintharika 23:20) Ntheura para tasankha kumwa moŵa, kwali tili kwatekha, tikwenera yayi kumwa mwakujumphizga m’paka kufika pakutondeka kughanaghana makora, kuyowoya vyambura kupulikikwa panji kujipweteka. Usange tikuwona kuti vikutisuzga kuleka kumwa mwakujumphizga, tingachita makora kulekerathu waka kumwa.

3. Kasi tingachindika wuli ivyo ŵanyithu ŵasankha pa nkhani ya kumwa moŵa?

Waliyose wakwenera kusankha yekha kumwa moŵa panji yayi. Tikwenera yayi kweruzga ŵanyithu usange ŵasankha kumwa moŵa, panji kuŵachichizga kuti ŵamwe moŵa. (Ŵaroma 14:10) Tingachita makora kusankha kuleka kumwa moŵa usange tikuwona kuti ŵanyake ŵangakhuŵara nase. (Ŵazgani Ŵaroma 14:21.) Tikwenera yayi “kupenja icho ntchachandulo kwa [ise pera], kweni icho ntchachandulo kwa munthu munyake.”—Ŵazgani 1 Ŵakorinte 10:23, 24.

MANYANI VINANDI

4. Sankhani usange mukukhumba kumwa moŵa

Kasi Yesu wakawuwonanga wuli moŵa? Kuti musange zgoro, wonani munthondwe wakwamba uwo wakachita. Ŵazgani Yohane 2:1-11, kufuma apo dumbiskanani mafumbo agha:

• Kuyana na munthondwe uwu, kasi Yesu wakawuwonanga wuli moŵa kweniso awo ŵakamwanga?

• Pakuti Yesu wakakanizganga yayi kumwa moŵa, kasi Mkhristu wakwenera kumuwona wuli munthu uyo wasankha kumwa moŵa?

Nangauli Mkhristu wali na wanangwa wa kumwa moŵa, kweni ichi chikung’anamura kuti ni nyengo zose yayi apo wakwenera kumwa moŵa. Ŵazgani Zintharika 22:3, kufuma apo wonani umo vyakuchitika vyakulondezgapo ivi, vingamovwilirani kusankha kumwa moŵa panji yayi:

• Usange mwendeskenge galimoto panji mugwiliskirenge ntchito mashini ghanyake.

• Usange muli na nthumbo.

• Usange dokotala wamukanizgani kumwa moŵa.

• Usange vikumusuzgani kujikora pa nkhani ya kumwa mwakujumphizga.

• Usange dango la uko mukukhala likukanizga kumwa moŵa.

• Usange muli na munthu uyo wali kuleka kumwa moŵa chifukwa chakuti vikamusuzganga kujikora pa nkhani ya kumwa mwakujumphizga.

Kasi mukwenera kuŵikapo moŵa pa ukwati panji pa vikondwelero vinyake? Kuti mumanye umo mungasankhira mwamahara pa nkhani iyi, wonelerani VIDIYO.

VIDIYO: Kasi pa Ukwati Pakwenera Kuŵa Moŵa? (2:41)

Ŵazgani Ŵaroma 13:13 na 1 Ŵakorinte 10:31, 32. Para mwaŵazga lemba lililose, dumbiskanani fumbo ili:

• Kasi kulondezga ulongozgi uwu kungamovwirani wuli kuti musankhe vinthu ivyo vingakondweska Yehova?

5. Jiŵikirani mphaka

Para mwasankha kumwa moŵa, mukwenera kukumbuka fundo iyi: Nangauli Yehova wakukanizga yayi kumwa moŵa, kweni wakukanizga kumwa mwakujumphizga. Chifukwa wuli? Ŵazgani Hoseya 4:11, 18, kufuma apo dumbiskanani fumbo ili:

• Kasi ntchivichi chingachitika para munthu wamwa mwakujumphizga?

Kasi ntchivichi chingatovwira kuti tileke kumwa mwakujumphizga? Tikwenera kujiyuyura, panji kumanya unandi wa moŵa uwo timwenge. Ŵazgani Zintharika 11:2, kufuma apo dumbiskanani fumbo ili:

• Chifukwa wuli ntchiwemi kujiŵikira mphaka pa nkhani ya unandi wa moŵa uwo timwenge?

6. Kasi ntchivichi chingawovwira munthu kuti waleke kumwa mwakujumphizga?

VIDIYO: ‘Nkhavuka na Nkharo Yane Yawakawaka’ (6:32)

• Kuyana na ivyo mwawona mu vidiyo, kasi Dmitry wakachitanga wuli vinthu para wamwa moŵa?

• Kasi wakaleka nyengo yeneyiyo kumwa moŵa?

• Kasi wakachita wuli kuti waleke kumwa moŵa?

Ŵazgani 1 Ŵakorinte 6:10, 11, kufuma apo dumbiskanani mafumbo agha:

• Chifukwa wuli uloŵevu nguheni chomene?

• Kasi ntchivichi icho chikulongora kuti munthu uyo wakumwa moŵa mwakujumphizga wangasintha?

Ŵazgani Mateyu 5:30, kufuma apo dumbiskanani fumbo ili:

• Kudumura woko uko Yesu wakayowoya mu chiyelezgero ichi, kukung’anamura kuti munthu wakwenera kujinora vinthu vinyake kuti wakondweske Yehova. Kasi mungachita wuli para vikumusuzgani kuleka kumwa moŵa mwakujumphizga?a

Ŵazgani 1 Ŵakorinte 15:33, kufuma apo dumbiskanani fumbo ili:

• Kasi ŵanyinu ŵangakhwaskika wuli na unandi wa moŵa uwo mukumwa?

MWAKUDUMURA

Yehova wali kutipa moŵa kuti tikondwenge na umoyo, kweni wakukanizga kumwa mwakujumphizga na kuloŵera.

Kuweleramo

• Kasi Baibolo likuti wuli pa nkhani ya kumwa moŵa?

• Kasi pakuŵa uheni wuli usange tikumwa mwakujumphizga?

• Kasi tingachindika wuli ivyo ŵanyithu ŵasankha pa nkhani ya kumwa moŵa panji yayi?

SANGANI FUNDO ZAKUSAZGIKIRA

Kasi ŵawukirano ŵangasankha wuli mwamahara pa nkhani ya kumwa moŵa?

Ghanaghanirani Vyapanthazi (2:31)

Wonani ivyo mungachita kuti mumalane na suzgo la kumwa mwakujumphizga.

“Umo Tikwenera Kuwonera Phere” (Gongwe la Mulinda, Julayi 1, 2010)

Kasi Ŵakhristu ŵakwenera kutimbiskana matambulara?

“Mafumbo Ghakufumira ku Ŵaŵazgi” (Gongwe la Mulinda, Febuluwale 15, 2007)

Mu nkhani ya mutu wakuti “Nkhaŵa Chiswa Nthema,” wonani ivyo mwanalume munyake wakachita kuti waleke kumwa mwakujumphizga.

“Baibolo Likusintha Umoyo wa Ŵanthu” (Gongwe la Mulinda, Meyi 1, 2012)

Taŵanthu tikusankha mwakupambanapambana pa nkhani ya vyakuvwara na umo tikujitozgera. Kweni para tingalondezga fundo za mu Baibolo, tingasankha ivyo tikutemwa pera yayi kweni ivyo vikukondweskaso Yehova. Tiyeni tidumbiskane zinyake mwa fundo izi.

1. Kasi ni fundo wuli izo tikwenera kulondezga pa nkhani ya kusankha vyakuvwara na kujitozga?

Tikwenera kuvwara ‘mwakwenelera, mwasoni ndiposo mwamahara,’ ndipo kawonekero kithu kakwenera kulongora kuti ‘tikusopa Chiuta.’ (1 Timote 2:9, 10) Ghanaghanirani fundo zinayi izi: (1) vyakuvwara vithu vikwenera kuŵa “vyakwenelera.” Panji namwe muli kujiwonera mwekha pa maungano kuti ŵanthu ŵa Yehova ŵakutemwa vinthu vyakupambanapambana, kweni umo ŵakuvwalira na kujitozgera ŵakulongora kuti wakuchindika Chiuta uyo ŵakumusopa. (2) Kuvwara “mwasoni” kukung’anamura kuleka kuvwara malaya agho ghangawuska makhumbiro ghakugonana, panji kulongora kuti tikujighanaghanira chomene tekha. (3) Tikulongora kuti tikuvwara “mwamahara” para tikuleka kutolera sitayelo panji fashoni yiliyose iyo yafuma waka. (4) Nyengo zose kawonekero kithu kakwenera kulongora kuti tikusopa “Chiuta.”—1 Ŵakorinte 10:31.

2. Kasi kawonekero kithu kangakhwaska wuli Ŵakhristu ŵanyithu?

Mbunenesko kuti tili na wanangwa wakusankha vyakuvwara, kweni tikwenera kughanaghanira umo vingakhwaskira ŵanyithu. Tikuyezgayezga kuti tichite chilichose icho tingafiska kuti tileke kukhuŵazga ŵanyithu, kweniso kuti ‘tikondweske ŵazengezgani ŵithu pakuchita icho ntchiwemi kuti tiŵazenge.’—Ŵazgani Ŵaroma 15:1, 2.

3. Kasi kawonekero kithu kangawovwira wuli ŵanthu kuti ŵambe kusopa Yehova?

Nyengo zose tikuyezgayezga kuti tivwarenge mwakwenelera, chomenechomene para tili pa maungano kweniso mu uteŵeti. Tikukhumba yayi kuti ŵanthu ŵaleke kupulika uthenga withu chifukwa cha umo tikuwonekera. M’malo mwake, tikukhumba kuti kawonekero kithu kawovwire ŵanthu kumanya “chisambizgo cha Chiuta, Mponoski withu.”—Tito 2:10.

MANYANI VINANDI

4. Tikulongora kuti tikuchindika Yehova para tikujitozga mwakwenelera

Chifukwa wuli ntchakuzirwa chomene kuŵa maso na umo tikuwonekera? Ŵazgani Salimo 47:2, kufuma apo dumbiskanani mafumbo agha:

• Pakuti tikwimira Yehova, chifukwa wuli tikwenera kughanaghanira chomene umo tikuwonekera?

• Kasi mukuwona kuti ntchakwenelera kughanaghanira umo tikuwonekera para tili pa maungano panji mu uteŵeti? Chifukwa wuli?

5. Kasi ntchivichi chingatovwira kuti tisankhenge mwamahara vyakuvwara kweniso umo tikujitozgera?

Wonelerani VIDIYO.

VIDIYO: “Chitani Vinthu Vyose Kuti Chiuta Wachindikike” (10:18)

Kwali tikuvwara vyakudura panji vyakutchipa, kweni malaya ghithu ghakwenera kuŵa ghakuwoneka makora kweniso ghakwenelera kuyana na malo agho tili. Ŵazgani 1 Ŵakorinte 10:24 na 1 Timote 2:9, 10. Kufuma apo, dumbiskanani chifukwa icho tikwenera yayi kuvwara malaya  . . .

• ghakubinkha panji ghambura kulongosoka.

• ghakuthina (dindadinda panji kuti ung’ono ung’ono), ghakulangara, panji agho ghakuwuska makhumbiro ghakugonana.

Nangauli Ŵakhristu ŵali pasi pa Dango la Mozesi yayi, kweni lingatovwira kumanya umo Yehova wakuwonera vinthu. Ŵazgani Dotoronome 22:5, kufuma apo dumbiskanani fumbo ili:

• Chifukwa wuli tikwenera yayi kuvwara panji kujitozga mu nthowa yakuti ŵanthu ŵatondekenge kupambaniska usange ndise mwanalume panji mwanakazi?

Ŵazgani 1 Ŵakorinte 10:32, 33 na 1 Yohane 2:15, 16, kufuma apo dumbiskanani mafumbo agha:

• Chifukwa wuli tikwenera kuŵa maso kuti ŵanthu mu mpingo panji mu chikaya ŵaleke kukhuŵara na kawonekero kithu?

• Kasi ŵanthu ŵakujitozga wuli uko mukukhala? Kasi ŵakutemwa kuvwara masitayelo panji mafashoni wuli gha vyakuvwara?

• Kasi mukuwona kuti ni vyakwenelera kwa Mkhristu? Chifukwa wuli?

MWAKUDUMURA

Tikulongora kuti tikuchindika Yehova kweniso ŵanyithu para tikusankha mwakwenelera vyakuvwara kweniso umo tikuwonekera.

Kuweleramo

• Chifukwa wuli Yehova wakuwona kuti umo tikuvwalira kweniso kujitozgera nkhwakuzirwa chomene?

• Kasi ni fundo wuli zinyake izo zingatovwira pa nkhani ya kusankha umo tikwenera kuwonekera?

• Kuyana na umo tikuwonekera, kasi ŵanthu ŵangawona wuli kusopa kwaunenesko?

SANGANI FUNDO ZAKUSAZGIKIRA

Wonani ivyo ŵanyake ŵangamba kughanaghana chifukwa cha umo mukuvwalira.

“Kasi Nkhuwoneka Wuli?” (Nkhani ya pa Intaneti)

Chifukwa wuli ntchiwemi kughanaghanirapo dankha pambere mundajilembe mu thupi?

“Kasi Baibolo Likuti Wuli pa Nkhani ya Kujilembalemba mu Thupi (Tattoo)?” (Nkhani ya pa Intaneti)

Wonani fundo zinyake izo zingatovwira kuti tisankhe mwamahara pa nkhani ya vyakuvwara.

“Kasi Kavwaliro Kinu Kakuchindika Chiuta?” (Gongwe la Mulinda, Seputembala 2016)

Kasi ntchivichi chikawovwira mwanakazi munyake kuti wachindikenge ivyo ŵanyake ŵasankha pa nkhani ya kavwaliro na kujitozga?

“Nkhakhuŵaranga Chomene na Umo Ŵanthu Ŵakavwaliranga Kweniso Kujitozgera” (Wukani!, Disembala 22, 2003)