Kasi Mungagomezga Minthondwe Iyo Yili mu Baibolo?

TIYELEZGERE kuti munthu yunji wamuphalirani nkhani yinyake yakuzizika, asi vikuthemba pakusanda munthu uyo wamuphalirani kuti mugomezge ivyo wayowoya? Mungamugomezga cifukwa ca umo wakuyowoyera pera yayi. Kweni vingathembaso pa umo waliri pa nkhani ya kugomezgeka. Nakuti usange nyengo zose wakumuphalirani unenesko, asi cingaŵa cakwenelera kugomezga ivyo wakumuphalirani pa nyengo iyi?

Ndimo viliriso na minthondwe iyo yili kulembeka mu Baibolo. Palije yumoza wa ise uyo wakaŵako apo vinthu ivi vikacitikanga. Tingasimikizga kuti nkhani ya mu Baibolo njanadi para tamanya unenesko wa nkhani iyo. Mwawuli? Pasi apa pali fundo zinyake izo zikulongora kuti minthondwe iyo yili mu Baibolo njaunenesko.

Minthondwe yinandi yikacitikiranga pa wumba. Nyengo zinyake pakaŵanga ŵanthu masauzandi panji mamiliyoni ghanandi. (Exodus 14:21-31; 19:16-19) Minthondwe iyi yikacitikanga kuubende yayi.

Minthondwe yikacitikanga munthowa yipusu. Pakucita minthondwe iyi ŵakaŵanga na vizimba yayi, nesi kujilongora panji kucita vinthu mwa ukhuluku. Minthondwe yinandi yikacitikanga kwambura kupangana ndipo nyengo zinyake ŵanthu ŵakacitanga kupempha. (Mariko 5:25-29; Luka 7:11-16) Mu vyakucitika ivi, uyo wakacitanga munthondwe ndiyo wakanozganga kuti ucitike yayi.

Awo ŵakacitanga minthondwe ŵakaŵavya cilato cakuti ŵamanyikwe, kupika ucindami, panji kusambazga. Kweni ŵakakhumbanga kuti Ciuta ndiyo wapike ucindami. (Yohane 11:1-4, 15, 40) Waliyose uyo wakacitanga minthondwe na cilato cakuti wasambazge wakasuskikanga.—2 Mathemba 5:15, 16, 20, 25-27; Milimo 8:18-23.

Minthondwe iyo yikuzunulika mu Baibolo yikulongora kuti yikaŵa milimo ya ŵanthu yayi. Mwaciyelezgero, nyanja na mphepo vikaŵa bata, maji ghakazgoka vinyo, vula yikaleka na kwambiraso, ŵalwari ŵakacizgikanga, ndipo ŵacibulumutira ŵakawonanga. Minthondwe iyi pamoza na yinyakeso yinandi yikulongora kuti nkhongono yikuru kuluska nkhongono za ŵanthu ndiyo yikawovwira kuti ivi vicitike.—1 Mathemba 17:1-7; 18:41-45; Mateyu 8:24-27; Luka 17:11-19; Yohane 2:1-11; 9:1-7.

Ŵakususka awo ŵakawonanga apo minthondwe iyi yikacitikanga ŵakakanapo yayi kuti yikacitika nadi. Apo Yesu wakawuska mubwezi wake Lazaro, ŵalwani ŵake ŵavisopa ŵakasuska yayi fundo yakuti Lazaro wakafwa. Kasi ŵakatenge ŵasuskenge wuli? Cifukwa Lazaro wakati wafwa wakasungika mu dindi mazuŵa ghanayi. (Yohane 11:45-48; 12:9-11) Nakuti pakati pajumpha vilimika vinandi kufuma apo Yesu wakafwira, ŵalembi ŵa buku la malango gha Ciyuda ŵakalutilira kukhozgera kuti Yesu wakaŵa na nkhongono zakucitira minthondwe. Kuti waka iwo ŵakakayikiranga uko kukafumanga nkhongono izi. Mwakuyana waka, apo ŵasambiri ŵa Yesu ŵakatolekera ku khoti la Ŵayuda, ŵakaŵafumbangapo yayi kuti “Kasi mukacita nadi munthondwe?” Kweni ŵakaŵafumbanga kuti: “Kasi mukacita ici na nkhongono wuli panji mu zina la njani?”—Milimo 4:1-13.

Ntheura, kasi mungagomezga ivyo Baibolo likutiphalira pa nkhani ya minthondwe? Kufuma pa ivyo tadumbiskana, tawona kuti nkhani za mu Baibolo zakukhwaskana na minthondwe ni zaunenesko. Paliso vifukwa vinyake vyakugomezgera nkhani za mu Baibolo izi. Mwaciyelezgero, para Baibolo likuyowoya za cakucitika cinyake, kanandi likuzunura nyengo, malo na mazina gha ŵanthu. Nanga ni awo ŵakususka Baibolo ŵakuzukuma kuwona umo likuneneskera para likulongosora mdauko. Maucimi ghanandi gha mu Baibolo ghali kufiskika, nanga ungaŵa ucoko wuli. Mwakusazgirapo, Baibolo lili na ulongozgi unandi pa umo ŵanthu ŵangaŵira ŵakukondwa. Ndipo ulongozgi uwu ukovwira ŵanthu ŵamitundu yose. Pakuyowoya za umo ŵanthu ŵangaŵira paubwezi wakukhora, palije ulongozgi uwo ungayana na uwo Baibolo likupeleka.

Usange mucali kukayikira ivyo Baibolo likusambizga mwalekeraci kupatura nyengo yakuti mulisande makora? Para mwalimanya makora, muligomezgenge comene. (Yohane 17:17) Lingamovwirani kuti mugomezge ivyo likumuphalirani vyakukhwaskana na minthondwe iyo yikacitika kale. Para mwagomezga nkhani izi, muŵenge na cifukwa ciwemi ca kugomezgera ivyo Baibolo likuyowoya vyakukhwaskana na ivyo vicitikenge sonosono apa.

[Cithuzithuzi pa peji 7]

Ŵalwani ŵa Yesu ŵakasuskapo yayi vyakuti Lazaro wakafwa

Minthondwe Iyo Yili Pafupi Kucitika

KASI mungajipulika wuli usange mwamanya kuti dokotala uyo wamucitaninge opareshoni yikuru wandacitepo opareshoni yanthena? Nchakuwonekerathu kuti mungafipa mtima comene. Kweni wuli usange mungapulika kuti dokotala uyu ni nkhwantha pa nchito yake ndipo wacitapo maopareshoni gha mtundu uwu kanandi waka? Asi mungaŵa na cigomezgo cose kuti wamovwiraninge?

Mwakuyana waka, caru cilwari ico tikukhalamo cikukhumbikwira “opareshoni” yikuru. Kwizira mu Mazgu ghake Baibolo, Yehova Ciuta walayizga kuti wazamuzgora caru ici kuŵa Paradiso. (2 Petrosi 3:13) Kweni kuti ivi vicitike, uheni wose ukwenera kuwuskikapo dankha. (Salmo 37:9-11; Zintharika 2:21, 22) Vinthu vyose vyakucitiska citima ivyo tikuwona vikwenera kuphyerekapo pambere caru ici cindaŵe paradiso. Ntheura, pazamucitika munthondwe ukuru kuti ivi vicitike.—Uvumbuzi 21:4, 5.

Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakugomezga kuti paŵenge kusintha kukuru sonosono apa. Cifukwa wuli? Cifukwa minthondwe iyo Yehova Ciuta wali kucitapo kale yikulongora kuti wali na nkhongono zakufiskira ivyo walayizga. Wonani minthondwe yinkhondi na umoza iyo yili kulembeka mu Baibolo na ivyo yikutiphalira vyakukhwaskana na munthazi.

Mphanyi mwalutilira kusambira Baibolo kuti mumanye ivyo likutilayizga munthazi. Apo cipulikano cinu cikukura, muŵengeso na cilindizga cakuzakaŵapo apo muzamusanga candulo na minthondwe iyo Yehova wazamucita.

[Bokosi/Vithuzithuzi pa peji 9, 10]

MUNTHONDWE:

NA VINGWA KWENISO SOMBA ZICOKO WAKA, YESU WAKARYESKA ŴANTHU ŴANANDI.—MATEYU 14:13-21; MARIKO 8:1-9; YOHANE 6:1-14.

LAYIZGO:

‘Caru cizamupambika vipambi vyake; Ciuta withu wazamutitumbika.’—SALMO 67:6.

FUNDO IYO TIKUTORAPO:

PALIJE UYO WAZAMUSUZGIKASO NA NJARA.

MUNTHONDWE:

YESU WAKAJURA MASO GHA ŴACIBULUMUTIRA.—MATEYU 9:27-31; MARIKO 8:22-26.

LAYIZGO:

‘Maso gha vinthuru [ŵacibulumutira] ghazamujulika.’—YESAYA 35:5.

FUNDO IYO TIKUTORAPO:

ŴANTHU WOSE ŴACIBULUMUTIRA ŴAZAMUWONA.

MUNTHONDWE:

YESU WAKACIZGA ŴAKUPENDERA.—MATEYU 11:5, 6; YOHANE 5:3-9.

LAYIZGO:

‘Ŵakupendera ŵazamuduka nga ni mphala.’—YESAYA 35:6.

FUNDO IYO TIKUTORAPO:

ŴAKUPENDERA WOSE ŴAZAMUCIRA.

MUNTHONDWE:

YESU WAKACIZGANGA MATENDA GHAKUPAMBANAPAMBANA.—MARIKO 1:32-34; LUKA 4:40.

LAYIZGO:

‘Nanga njumoza wa ŵenecaru wazamuyowoyapo yayi kuti, “Ndarwara”’—YESAYA 33:24.

FUNDO IYO TIKUTORAPO:

MATENDA GHOSE GHAZAMUFUMAPO. TIZAMUSANGWA NA UMOYO UWEMI.

MUNTHONDWE:

YESU WAKAŴA NA MAZAZA PA CILENGIWA.—MATEYU 8:23-27; LUKA 8:22-25.

LAYIZGO:

“Tiŵazenge nyumba na kukhalamo; tiŵapande mpheska na kurya vipasi. Kuti tiŵateŵetenge waka cara.”—YESAYA 65:21, 23.

“Ŵanthu ŵane tiŵakhalenge mu malo gha cimango, mu nyumba zakukhora, na mu malo gha bata ghakukhalamo.”—YESAYA 32:18.

FUNDO IYO TIKUTORAPO:

KUZAMUŴAVYA MASOKA GHACILENGIWA.

MUNTHONDWE:

YESU WAKAWUSKA ŴAKUFWA.—MATEYU 9:18-26; LUKA 7:11-17.

LAYIZGO:

“Wose awo ŵali mu malaro gha cikumbusko ŵazamufumira kuwaro.”—YOHANE 5:28, 29.

“Nyanja yikapeleka ŵakufwa awo ŵakaŵa mwenemumo, ndipo nyifwa na Hadesi vikapeleka ŵakufwa awo ŵakaŵa mwenemumo.”—UVUMBUZI 20:13.

FUNDO IYO TIKUTORAPO:

ŴAKUTEMWEKA ŴITHU AWO ŴALI KUFWA ŴAZAMUWUKA.