• Kasi Vikachitika Nadi?
    Gongwe la Mulinda Likupharazga Ufumu wa Yehova (Lakugaŵira)—2016
    • Thupi la Yesu ŵakulikhizga pa khuni, ŵasambiri ŵake ŵakulaŵiskako waka

      NKHANI YA PA CHIKOPI | CHIFUKWA WULI YESU WAKASUZGIKA NA KUFWA?

      Kasi Vikachitika Nadi?

      Mu 33 C.E., Yesu Munazarete wakakomeka. Ŵakamupusikizgira kuti wawukira boma, ŵakamutimba chomene, ndipo ŵakamupayika pa khuni. Wakafwa nyifwa yakuŵinya chomene. Kweni Chiuta wakamuwuska, ndipo pakati pajumpha mazuŵa 40, Yesu wakakwelera kuchanya.

      Nkhani iyi tikuyisanga mu mabuku ghanayi gha Makani Ghawemi (Mateyu m’paka Yohane) mu Malemba Ghachigiriki, aghoso ghakumanyikwa kuti Tesitamente Lasono. Kasi vinthu ivi vikachitika nadi? Fumbo ili ndakwenelera na lakuzirwa chomene. Usange vikachitika nadi yayi, ipo ivyo Ŵakhristu ŵakugomezga ni vyawaka. Nakuti chigomezgo chakuti ŵanthu ŵazamukhala kwamuyirayira mu Paradiso chingaŵa maloto waka. (1 Ŵakorinte 15:14) Kweni usange vinthu ivi vikachitika nadi, ipo kunthazi kuli viwemi, ivyo namwe mungazakasanga. Ntheura, kasi nkhani izo zili mu mabuku gha Mateyu m’paka Yohane ni zaunenesko panji yayi?

      KASI MAUKABONI GHAKULONGORACHI?

      Mabuku gha Makani Ghawemi ghakupambana na vidokoni, ghali kulembeka makora kweniso mu ndondomeko. Mukuzunulika malo ghanadi, ndipo ghanandi mwa igho ŵanthu ŵakulutako mazuŵa ghano. Mukuzunulikaso ŵanthu awo ŵakaŵako nadi, ndipo ŵanthu awo ŵakulemba mbiri nawo ŵakuzomerezga kuti ŵanthu aŵa ŵakaŵako.​—Luka 3:1, 2, 23.

      Ŵakulemba mbiri ŵanyake awo ŵakaŵako mu vyaka vyapakati pa 55 na 120 C.E., ŵakayowoyapo vya Yesu.a Umo mabuku gha Makani Ghawemi ghakulongosolera kufwa kwa Yesu vikukolerana na umo Ŵaroma ŵakakomeranga ŵanthu mu nyengo iyo. Nakuti mu mabuku agha, vyose ivyo vikachitika vili kulongosoreka makora kwambura kubisa. Ghakulongosora nanga ni vinthu vyambura kwenelera ivyo ŵasambiri ŵanyake ŵa Yesu ŵakachitanga. (Mateyu 26:56; Luka 22:24-26; Yohane 18:10, 11) Vyose ivi mbukaboni wakukwana wakuti awo ŵakalemba mabuku gha Mateyu m’paka Yohane ŵakalemba nadi vinthu vyaunenesko vyakukhwaskana na Yesu.

      KASI YESU WAKAWUSKIKA NADI?

      Ŵanthu ŵanandi ŵakuzomerezga kuti Yesu wakaŵako ndipo wakafwa, kweni ŵanyake ŵakukayika usange wakawuskika. Ŵapositole ŵake nawo ŵakati ŵapulika kuti Yesu wawuka, pakwamba vikaŵasuzga kugomezga. (Luka 24:11) Kweni ŵapositole na ŵasambiri ŵanyake ŵakati ŵamuwona Yesu ŵakaleka kukayika. Nakuti nyengo yinyake pakaŵa ŵanthu ŵakujumpha 500 awo ŵakamuwona.—1 Ŵakorinte 15:6.

      Nangauli ŵasambiri ŵakamanyanga kuti ŵangakakika na kukomeka, kweni ŵakapharazga na chikanga kuti Yesu wawuskika. Ŵakapharazganga na ku awo ŵakamukoma wuwo. (Milimo 4:1-3, 10, 19, 20; 5:27-32) Kasi ŵasambiri ŵara ŵaŵenge kuti ŵakakayikanga kuti Yesu wawuka, mphanyi ŵakapharazga mwachikanga? Nakuti Chikhristu chikathandazgika ndipo chichali kuthandazgika chifukwa cha ukaboni wakuti Yesu wakawuka.

      Pali ukaboni wakuti nkhani za mu Baibolo izo zikulongosora nyifwa na kuwuka kwa Yesu ni zaunenesko. Usange mungaziŵazga mwakupwelelera, mugomezgenge kuti vinthu ivi vikachitika nadi. Chipulikano chinu chiŵenge chakukhora para mwamanya chifukwa icho vikachitikira. Nkhani yakulondezgapo yilongosorenge.

      a Tacitus wakababika cha mu 55 C.E. ndipo wakalemba kuti “Christus, uyo kuli kufuma zina (lakuti Ŵakhristu), wakapokera chilango cha nyifwa kufuma kwa yumoza wa ŵakazembe ŵithu, Pontiyo Pilato, mu nyengo ya kuwusa kwa Tiberiyo.” Ŵanyake awo ŵakayowoyapo vya Yesu ŵakaŵa Suetonius, Josephus wakulemba mbiri Wachiyuda, na Pliny Muchoko, kazembe wa Bitiniya.

  • Chifukwa Wuli Yesu Wakasuzgika na Kufwa?
    Gongwe la Mulinda Likupharazga Ufumu wa Yehova (Lakugaŵira)—2016
    • Ŵanthu ŵa mitundu yakupambanapambana ŵakusangwa mu Paradiso

      NKHANI YA PA CHIKOPI

      Chifukwa Wuli Yesu Wakasuzgika na Kufwa?

      “Kwananga kukanjira mu charu na munthu yumoza ndipo nyifwa yikiza chifukwa cha kwananga.”—Ŵaroma 5:12

      Adamu na Eva ŵakulaŵiska chipambi chakukanizgika; Adamu na Eva ŵachekura; ŵanthu ŵanyamura bokosi la nyifwa kuya ku dindi

      Kasi mungazgora wuli usange munthu wangamufumbani kuti: “Kasi mungatemwa kuŵa wamoyo kwamuyirayira?” Ŵanthu ŵanandi ŵangatemwa, kweni ŵakuwona kuti vingachitika yayi kuti munthu waŵe wamoyo kwamuyirayira. Ŵakuyowoya kuti nyifwa njachilendo yayi, para munthu wababika, mbwenu kwakhala nkhufwa.

      Wuli usange mungafumbikaso kuti, “Kasi muli ŵakunozgeka kufwa?” Ŵanandi ŵangazgora kuti yayi. Chifukwa wuli ŵangazgora nthena? Chifukwa ntchakuti taŵanthu tili na khumbo lakuti tiŵe ŵamoyo nipera, nangauli tingasuzgika na kutambura. Baibolo likulongora kuti Chiuta wakalenga ŵanthu na khumbo lakuti ŵakhalenge na umoyo. Nakuti Baibolo likuti Chiuta “wali kuŵika vyamuyirayira mu mtima wa munthu.”​—Mupharazgi 3:11.

      Kweni pasono ŵanthu ŵangakhala yayi kwamuyirayira. Kasi chili kubudika ntchivichi? Kasi Chiuta wachitapo vichi? Ivyo Baibolo likuzgora ni vyakupembuzga, ndipo vikukoleranako na chifukwa icho Yesu wakasuzgikira na kufwa.

      NTCHIVICHI CHILI KUBUDIKA?

      Vyaputara vitatu vyakwambilira vya mu buku la Genizesi vikutiphalira kuti Chiuta wakapeleka mwaŵi kwa Adamu na Eva wakuti ŵakhale na umoyo wambura kumara. Kweniso wakaŵaphalira ivyo ŵakeneranga kuchita kuti ivi vichitike nadi. Kufuma apo, buku ili likutiphalira umo Adamu na Eva ŵakatondekera kupulikira Chiuta na kutaya mwaŵi uwo ŵakapika. Ŵanthu ŵanandi para ŵapulika waka nkhani iyi, ŵakuwona nga ntchidokoni. Kweni pali ukaboni wakuti nkhani ya mu buku la Genizesi, na ivyo vili mu mabuku gha Mateyu m’paka Yohane, ni vyaunenesko.a

      Chifukwa chakuti Adamu wakaleka kupulikira, kasi ntchivichi chachitika? Baibolo likuzgora kuti: “Kwananga kukanjira mu charu na munthu yumoza [Adamu] ndipo nyifwa yikiza chifukwa cha kwananga. Ntheura nyifwa yikathandazgikira ku ŵanthu wose chifukwa wose ŵakananga.” (Ŵaroma 5:12) Adamu wakananga chifukwa wakatondeka kupulikira Chiuta. Ntheura wakataya mwaŵi wakuŵa na umoyo wamuyirayira ndipo pamanyuma wakafwa. Pakuŵa ŵana ŵake, tili kuhara kwananga kufuma kwa iyo. Lekani nase tikulwara, kuchekura, na kufwa. Ivi vikuyana waka na umo taŵanthu tikutolerako tunkharo tunyake kufuma ku ŵapapi ŵithu. Kasi Chiuta wachitapo vichi pa nkhani iyi?

      IVYO CHIUTA WACHITA

      Chiuta wakanozga vyakuti wazakawombore ŵana ŵa Adamu na kuwezgerapo ivyo Adamu wakataya. Adamu wakataya mwaŵi wakuti ŵana ŵake ŵaŵe na umoyo wamuyirayira. Kasi Chiuta wakachita wuli?

      Pa Ŵaroma 6:23 pakuti: “Malipiro gha kwananga ni nyifwa.” Ichi chikung’anamura kuti nyifwa yili kwiza chifukwa cha kwananga. Adamu wakananga, lekani wakafwa. Mwakuyana waka, nase tikunanga ndipo tikupokera malipiro gha kwananga, iyo ni nyifwa. Ise tili kubabikira mu kwananga, kweni mwa khumbo lithu yayi. Ntheura Chiuta wakatuma Mwana wake, Yesu, kuti wapeleke “malipiro gha kwananga” m’malo mwa ise. Kasi vikwenda wuli?

      Ŵanthu ŵa mitundu yakupambanapambana ŵakusangwa mu Paradiso

      Nyifwa ya Yesu yikajura nthowa yakuti tizakasange umoyo wamuyirayira

      Munthu yumoza, Adamu, uyo wakaŵa murunji, wakaleka kupulikira ndipo wakanjizga kwananga na nyifwa mu charu. Ntheura pakakhumbikwiranga munthu yumoza murunji, uyo wangaŵa wakupulikira m’paka nyifwa kuti watifwature ku kwananga. Baibolo likuti: “Ŵanandi ŵakaŵa ŵakwananga chifukwa cha kuleka kupulikira kwa munthu yumoza, mwakuyana waka, ŵanandi ŵaŵenge ŵarunji chifukwa cha kupulikira kwa munthu yumoza.” (Ŵaroma 5:19) “Munthu yumoza” uyu wakaŵa Yesu. Wakafuma kuchanya, wakaŵa munthu murunji,b ndipo wakafwa m’malo mwa ise. Pa chifukwa ichi, tili na mwaŵi wakuŵa ŵarunji pamaso pa Chiuta na kuzakasanga umoyo wamuyirayira.

      CHIFUKWA ICHO YESU WAKASUZGIKIRA NA KUFWA

      Chifukwa wuli chikaŵa chakwenelera kuti Yesu wafwe? Kasi Chiuta Wankhongonozose wakalekerachi kupeleka waka dango lakuti ŵana ŵa Adamu ŵaŵe na umoyo wamuyirayira? Chiuta wakaŵa nazo nkhongono zakuchitira ichi. Kweni mphanyi vikapambana na dango ilo wakayowoya lakuti malipiro gha kwananga ni nyifwa. Dango ili ndakuti lingasinthika bweka yayi. Ndipo pakagona urunji wenecho.​—Salimo 37:28.

      Chiuta wasezgerenge kumphepete urunji pa nkhani iyi, mphanyi ŵanthu ŵakujifumba usange ndimo wangachitiraso pa vinthu vinyake. Mwachiyelezgero, mphanyi ŵanthu ŵakughanaghana kuti wandachite makora kuyowoya kuti ŵekha awo ŵakuchita khumbo lake pa ŵana ŵa Adamu ndiwo ŵazamusanga umoyo wamuyirayira. Nakuti mphanyi ntchakusuzga kuti ŵanthu ŵagomezge kuti wafiskenge ivyo wali kulayizga. Kweni chifukwa chakuti Chiuta wakademelera ku urunji wake na kunozga nthowa yakuti tizakaponoskekere, mbukaboni wakuti nyengo zose wakuchita vyakwenelera.

      Chiuta wali kujura nthowa kwizira mu nyifwa ya Yesu kuti tizakasange umoyo wamuyirayira mu Paradiso pa charu chapasi. Wonani ivyo Yesu wakayowoya pa Yohane 3:16. Wakati: “Chiuta wakachitemwa chomene charu, lekani wakapeleka Mwana wake wapadera, kuti waliyose uyo wakupulikana mwa iyo waleke kuparanyika kweni waŵenge na umoyo wamuyirayira.” Ntheura Yesu wakafwa chifukwa chakuti Chiuta wakakhumbanga kuti wafiske urunji wake. Kweniso kuti walongore kuti wakutemwa chomene ŵanthu.

      Chifukwa wuli chikaŵa chakwenelera kuti Yesu wasuzgike na kufwa nyifwa yakuŵinya nga umo mabuku gha Mateyu m’paka Yohane ghakulongosolera? Chifukwa ntchakuti wakakhumbanga kususka ivyo Dyabulosi wakayowoya vyakuti ŵanthu ŵangaŵa ŵakugomezgeka yayi kwa Chiuta, chomene para ŵali mu suzgo. (Yobu 2:4, 5) Ivyo Satana wakayowoya vikawoneka nga ni vyaunenesko apo wakachitiska Adamu kwananga. Kweni Yesu, uyo wakaŵa murunji nga ni Adamu, wakagomezgeka nangauli wakasuzgika chomene. (1 Ŵakorinte 15:45) Ntheura wakalongora kuti Adamu nayo wakhumbenge mphanyi wakapulikira Chiuta. Pakuti Yesu wakazizipizga, wakatilekera chakuwonerapo kuti ise timulondezge. (1 Petrosi 2:21) Chiuta wali kumutumbika Mwana wake chifukwa chakuti wakagomezgeka, wali kumupa umoyo wambura kufwa kuchanya.

      UMO TIKUSANGIRA CHANDULO

      Yesu wakafwa nadi. Wakajura nthowa yakuti tizakasange umoyo wamuyirayira. Kasi mukukhumba kukhala na umoyo kwamuyirayira? Yesu wakayowoya ivyo tikwenera kuchita, wakati: “Kuti ŵaŵe na umoyo wamuyirayira, ŵakwenera kumumanyani imwe Chiuta waunenesko yekha, ndiposo Yesu Khristu, uyo mukamutuma.”​—Yohane 17:3.

      Awo ŵakulemba magazini iyi ŵakumupemphani kuti musambire vinandi vyakukhwaskana na Yehova, Chiuta waunenesko, kweniso vya Mwana wake, Yesu Khristu. Ŵakaboni ŵa Yehova awo mukukhala nawo mu chikaya chinu ŵangaŵa ŵakukondwa kumovwirani. Kweniso mungasanga wovwiri usange mungaluta pa webusayiti ya www.jw.org/tum.

      a Wonani “The Historical Character of Genesis,” mu Insight on the Scriptures,” voliyumu 1 peji 922, lakupharazgika na Ŵakaboni ŵa Yehova.

      b Chiuta wakasamuska umoyo wa Mwana wake kufuma kuchanya na kuwuŵika mu nthumbo ya Mariya. Mzimu utuŵa wa Chiuta ukamuvikilira Yesu kuti waleke kutorako kwananga kwa Mariya.​—Luka 1:31, 35.