PARA mukuyowoya ku ŵanji za vilato vya Ciuta, kwali muli kwamwekha panji pa pulatifomu, cidumbirano cinu cikwenera kuzikika mu Mazgu gha Ciuta. Ici cikunjizgamo kuŵazga mwakwenelera malemba mu Baibolo.

Kudidimizga Mazgu Mwakwenelera Kukunjizgamo Umo Imwe Mukujipulikira. Para mukuŵazga malemba, mukwenera kurongora kuti namwe mukukhwaskika na ivyo mukuŵazga. Aghanaghanirani za viyerezgero vinyake. Para mukuŵazga mwakukwezga Salmo 37:11, mazgu ghinu ghakwenera kupulikikwa mwacimwemwe cifukwa ca mtende uwo uli kulayizgika pa lemba ili. Para mukuŵazga Civumbuzi 21:4, ico cikuyowoya za umaliro wa masuzgo na nyifwa, mazgu ghinu ghakwenera kurongora kuti mukuwongera mupumulo uwo uli kulayizgika pa lemba ili. Para mukuŵazga Civumbuzi 18:2, 4, 5, ico cikuyowoya za pempo la kufumamo mu ‘Babulone Mukuru’ uyo wali na zakwananga zinandi comene, mukwenera kuŵazga mwakurongora kuti muntu wafumemo mwaluŵiro. Ŵazgani mwakufumira pasi pa mtima, kweni lekani kuŵazga mwakutalulira. Nkongono ya umo mungaŵazgira makora lemba yikumanyikwa na lemba ilolene, ndiposo umo lagwiriskikira ncito.

Didimizgani Mazgu Ghakwenelera. Usange fundo izo mukukhumba kuyowoya zikusangika pa cigaŵa cimoza ca vesi ilo mwaŵazga, mukwenera kurongora apo pali fundo izi panyengo iyo mukuŵazga. Mwaciyerezgero, para mukuŵazga Mateyu 6:33, cingaŵa cakwenelera yayi kudidimizga mazgu ghakuti “urunji wake” panji “vyose vyeneivi” usange cilato cinu ncakuti mukonkoske ico cikung’anamura ‘kupenja danka Ufumu.’

Para muli na nkani mu Ungano wa Uteŵeti, mutepanji mukukhumba kuŵazga Mateyu 28:19. Kasi ni mazgu ngani agho mukwenera kughadidimizga? Usange mukukhumba kukhuŵirizga ŵategherezgi pa mulimo wakupanga masambiro gha Baibolo, didimizgani mazgu ghakuti “mukasambizge.” Kulwande linyake, usange mukukhumba kuyowoya za mulimo uwo Mkristu waliyose wakunjizgikamo wakusambizga unenesko wa Baibolo ku ŵantu awo ŵakwiza mu caru cinu, panji para mukukhumba kukhuŵirizga ŵapharazgi ŵanji kuti ŵakateŵetere ku dera ilo ndakusoŵa comene, mungadidimizga mazgu ghakuti “mitundu yose.”

Kwa nyengo zinandi, lemba likuŵazgika kuti lipereke zgoro ku fumbo panji kukhozgera fundo iyo ŵantu ŵanandi ŵakuyiwona kuti njakusuzga kuyipulikiska. Usange mungadidimizga mazgu ghose gha mu vesi ilo mwaŵazga, mbwenu ŵategherezgi ŵinu ŵamanyenge yayi kukolerana uko kulipo pakati pa fundo yinu na vesi ilo mwaŵazga. Imwe mungayimanya fundo, kweni iwo ŵangayimanya yayi.

Mwaciyerezgero, para mukuŵazga Salmo 83:18 mu Baibolo ilo mukusangika zina la Ciuta, usange mungadidimizga mazgu ghakuti “Wapacanyapose,” mbwenu mweneko nyumba wangatondeka kumanya kuti Ciuta wali na zina lake. Mukwenera kudidimizga zina lakuti “Yehova.” Ndipouli, para mukuŵazga lemba leneliri panyengo iyo mukudumbiskana za muwuso ukuru wa Yehova, mukwenera kudidimizga mazgu ghakuti “Wapacanyapose.” Mwakuyana waka, para mukuŵazga Yakobe 2:24 kuti murongore kuzirwa kwa kusazgapo milimo yithu pa cipulikano, para mungadidimizga mazgu ghakuti “wakurunjikiska” mu malo mwa “milimo,” mbwenu ŵategherezgi ŵinu ŵatolengepo fundo yayi.

Ciyerezgero cinyake cakovwira cingasangika pa Ŵaroma 15:7-13. Ici ncigaŵa ca karata iyo mpostole Paulos wakalembera mpingo uwo ukaŵa na ŵantu Ŵamitundu na Ŵayuda. Mu lemba ili mpostole uyu wakususka kuti, uteŵeti wa Kristu kuti ngwacandulo ku Ŵayuda ŵakukotoreka pera yayi, kweniso ngwacandulo ku ŵamitundu mwakuti “ŵamitundu ŵacindike Ciuta cifukwa ca lusungu lwake.” Pamanyuma pake Paulos wakuzunura malemba ghanayi, wakurongora mwaŵi uwo wajurikira ŵamitundu. Kasi ni mwauli umo mungaŵazgira malemba agha kuti mudidimizge fundo iyo Paulos wakaŵa nayo mu mtima wake? Para mukugwara muzere kusi kwa mazgu ghakuti mudidimizge, mungadidimizga mazgu gha nga ni “ŵamitundu” mu vesi 9 na 10, “mose mwa ŵamitundu” na “ŵantu ŵose” mu 11, na “ŵamitundu” mu 12. Yezgani kuŵazga Ŵaroma 15:7-13 ndipo didimizgani mazgu nga ni umo kwarongorekera pacanya apa. Peneapo mukucita nteura, fundo iyo Paulos wakaŵa nayo mu maghanoghano ghake yiŵenge yakumanyikwa makora comene kwa imwe.

Ntowa Zakudidimizgira. Mazgu agho ghali na fundo yikuru ghangadidimizgika mu ntowa zakupambana-pambana. Ntowa iyo mungwiriskirenge ncito yikwenera kukolerana na lemba ilo muŵazgenge ndiposo na nkani yinu. Pano pali masacizgo ghacoko waka.

Kudidimizga Mwakusinta Nkongono ya Mazgu. Ici cingacitika mwakusinta nkongono ya mazgu mwakuti mazgu agho ghali na fundo yikuru ghamanyikwe mu sentensi. Kudidimizga kwanteura uku kungacitika mwakusinta nkongono ya mazgu, mwakukwezga panji kukhizga. Mu viyowoyero vinandi, kudidimizga fundo kukucitika mwakusinta nkongono ya mazgu. Ndipouli, kacitiro kanteura aka mu viyowoyero vinyake kakusinta ng’anamuro la sentensi. Para mazgu agho ghali na fundo yikuru ghaŵazgika mwakuzikitizga, fundo yikuru yikumanyikwa makoraghene nkanira. Mu viyowoyero ivyo kudidimizga fundo kukucitika yayi mwakusinta nkongono ya mazgu, cingaŵa ciweme kudidimizga mazgu mwakurondezga ntowa izo zikugwiriskirika ncito mu ciyowoyero ico.

Kupumulira. Mungadidimizga fundo mwa ntowa iyi pambere panji pamanyuma pakuŵazga cigaŵa ca lemba ico cili na fundo yikuru, panjiso mungacita nteura kwa nyengo yimoza. Kupumulira pambere mundaŵazge fundo yikuru kukunwekeska mtima; kupumulira pamanyuma pa kuŵazga fundo yikuru kukudidimizga fundo iyo yaŵazgika. Ndipouli, usange mwapumulira mu malo ghanandi, mbwenu fundo zikuru zingamanyikwa yayi.

Kuwerezga. Mungadidimizga fundo mwakuwerezga kuŵazga mazgu ghekha agho ghali na fundo yikuru. Ntowa yiweme yakucitira nteura njakuti mukwenera kumalizga kuŵazga vesi lose, ndipo pamanyuma pake muŵazgeso cigaŵa ico pali fundo yikuru.

Kugwiriskira Ncito Majesica. Kendeskero ka thupi na kawonekero ka cisko vingapangiska fundo yikuru kuti yimanyikwe.

Kapulikikwiro ka Mazgu. Mu viyowoyero vinyake, nyengo zinyake mazgu ghangaŵazgika mu ntowa yakuti gharongore ng’anamuro lake na fundo yikuru iyo yikusangika mu mazgu agho. Kweni ndipera, pwerererani kazunuliro kinu kuti muleke kuyowoya uheni.

Para Ŵanji Ndiwo Ŵakuŵazga Malemba. Para mweneko nyumba ndiyo wakuŵazga malemba, iye wangadidimizga mazgu ghambura kwenelera, ndipo nyengo zinyake wakudidimizgaso yayi. Kasi mungacita wuli para iye watondeka kudidimizga fundo? Cingaŵa ciweme kuti murongosore ng’anamuro la lemba ilo laŵazgika mwakurongora umo lingagwiriskikira ncito. Pamanyuma pakurongosora, mungaŵazgaso mu Baibolo mazgu agho ghali na fundo yikuru.

PARA tikusambizga ŵanji, ni vintu vinandi ivyo vikunjizgikamo kuruska kuŵazga waka mavesi kufuma mu Baibolo. Mpostole Paulos wakalembera mubwezi wake Timote kuti: “Uŵe na mwampu kujirongora wakurumbika kwa Ciuta, wancito wambura kukhozgeka soni, wakurunjika makora mazgu gha unenesko.”—2 Tim. 2:15.

Kuti nase ticite nteura, ipo karongosolero kithu ka malemba kakwenera kukolerana na ivyo Baibolo likusambizga. Pakukhumbikwira kumanya nkani iyo yikukhwaskana na lemba ilo tikukhumba kuŵazga, mumalo mwakusanka waka mazgu agho ngakukondweska kwa ise na kusazgapo maghanoghano ghithu. Kwizira mwa ncimi Yeremiya, Yehova wakacenjezga ŵantu za ncimi zitesi izo zikayowoyanga kuti zikuyowoya mazgu ghakufuma kwa Yehova, kweni apo zikayowoyanga “viwonesko vya mtima waŵo.” (Yer. 23:16) Mpostole Paulos wakacenjezga Ŵakristu kuti ŵaleke kutimbanizga Mazgu gha Ciuta na vintanguni vya ŵantu, iye wakalemba kuti: “Tapata nkanira vyakubisika vya soni, kuti tikwenda mu ucenjezi cara, nesi kung’anamulanya [kusukuruska, NW] mazgu gha Ciuta.” Panyengo iyo karata iyi yikalembekanga, ŵantu awo ŵakaguliskanga vinyo ŵakasukuruskanga vinyo wawo mwakuthiramo maji ghanandi kuti watupe mwakuti ŵasange ndarama zinandi. Ise tingasukuruskanga yayi Mazgu gha Ciuta mwakusazga na vintanguni vya ŵantu. “Tiri nga mbanandi aŵo ŵakutimbanya mazgu gha Ciuta cara, kweni na unenesko, nga mbakutumika na Ciuta, tikuyowoyera mwa Kristu pantazi pa Ciuta.”—2 Kor. 2:17; 4:2.

Mutepanji nyengo zinyake mungazunura mazgu gha lemba kuti mukonkoske dango linyake. Baibolo liri na marango ghanandi comene agho ghakupereka urongozgi wa umo tingacitira na mikhaliro yakupambana-pambana. (2 Tim. 3:16, 17) Mukwenera kupwererera comene kuti karongosolero kinu ka umo lemba ilo likwenera kugwiriskikira ncito kaŵe kakurondora, ndipo muleke kupuvya pa kagwiriskiro ncito kake, kweni rongosorani makoraghene cilato ca lemba ilo. (Sal. 91:11, 12; Mat. 4:5, 6) Umo lemba ilo lingagwiriskirikira ncito vikwenera kukolerana na cilato ca Yehova, ndiposo vikolerane na Mazgu gha Ciuta.

‘Kurunjika makora mazgu gha unenesko’ kukusazgapo kumanya ivyo Baibolo likuyowoya. Baibolo kuti ni “ntonga” yakutimbira ŵanji yayi. Ŵarongozgi ŵa visopo awo ŵakasuskanga Yesu nawo ŵakazunuranga Malemba, kweni ŵakalekanga kucita vintu vikuru vya marango, nga ni kweruzga na lusungu, na cipulikano, vintu ivyo Ciuta wakakhumbanga kuti iwo ŵacitenge. (Mat. 22:23, 24; 23:23, 24) Pakusambizga Mazgu gha Ciuta, Yesu wakarongoranga ukhaliro wa Ŵawiske. Mwampu wa Yesu wakusambizga ŵantu unenesko ukasazgaposo citemwa cikuru ico wakaŵa naco pa ŵantu awo wakaŵasambizganga. Ise nase tikwenera kuyezgayezga comene kuti timulondezge.—Mat. 11:28.

Kasi tingasimikizga wuli kuti tikurongosora mwakurondora umo lemba likwenera kugwiriskikira ncito? Kuŵazga Baibolo kwa nyengo zose kukovwira. Tikweneraso kuwongera “Muzga wa magomezgeko na wa vinjeru” uyo Yehova watipa, uyo wapangika na wupu wa Ŵakristu ŵakuphakazgika, ŵeneawo kwizira mwa iwo Yehova wakupereka cakurya cauzimu ku mbumba yake ya cipulikano. (Mat. 24:45) Sambiro la wamwene na kusangikapo pa maungano na kutoramo cigaŵa vingatovwira kwizira mu urongozgi uwo ukuperekeka na gulu la muzga wa magomezgeko na wa vinjeru.

Buku la Kukambitsirana za m’Malemba liri na urongozgi wakuti umovwireni umo mungagwiriskira ncito malemba ghanandi comene mwakurondora agho kanandi tikughagwiriskira ncito comene mu uteŵeti withu. Usange mukughanaghana kukagwiriskira ncito lemba ilo mukulimanya makora yayi, cingaŵa ciweme kuti mucite danka kafukufuku, kuti para mwamuliŵazga, mukarunjike makora mazgu gha unenesko.—Zinth. 11:2.

Rongorani Umo Ghangagwiriskikira Ncito. Para mukusambizga ŵanji, mukwenera kurongosora makoraghene malemba agho mukuŵazga kuti ŵategherezgi ŵawone kukoleranako uko kulipo pakati pa nkani iyo mukuyowoya na malemba. Usange mwafumba fumbo lakuti lemba ndilo lizgore, ŵategherezgi ŵinu ŵakwenera kuwona umo lemba ilo mwaŵazga likuzgolera fumbo ilo. Para muŵazgenge lemba kuti mukhozgere fundo yinu, mukwenera kulirongosora makoraghene kuti mutegherezgi winu wawone umo lemba ilo likukhozgera nadi fundo yinu.

Kuŵazga waka lemba, kwali nanga mungalididimizga, nkhwakukwanira yayi. Kumbukirani kuti, pali ŵantu ŵanyake awo Baibolo ŵakulimanya yayi, anteura iwo ŵangapulikiska yayi para mungaŵazga waka kwa nyengo yimoza. Didimizgani cigaŵa ca vesi ico cikukolerana na nkani iyo mukudumbiskana.

Ici cikukhumbikwira kuti musanke mazgu agho ghali na fundo yikuru, agho ghakukolerana na fundo iyo mukudumbiskana. Ntowa yiweme ya umo mungacitira ici njakuti, muŵazgeso mazgu agho ghali na fundo yikuru. Para mukuyowoya na muntu, mungamufumba mafumbo ghakuti ghamovwire kumanya mazgu agho ghali na fundo yikuru. Para ŵakuyowoya na wumba, ŵayowoyi ŵanyake ŵakudidimizga fundo zawo mwakuyowoya mazgu agho ghakuyana na ghanoghano ilo laŵazgika mu lemba, nyengo zinyake ŵakuŵazgaso fundo iyo yaŵazgika. Ndipouli, usange mwasanka kucita nteura, mukwenera kuyowoya makoraghene kuti ŵategherezgi ŵaleke kutondeka kuwona kukolerana pakati pa fundo yinu na mazgu agho ghakusangika mu vesi ilo mwaŵazga.

Pakuti mwasanka mazgu agho ghali na fundo yikuru, ici cikung’anamura kuti mwaŵika lufura luweme. Sono cakhalako ncakuti murondezge ndondomeko yiweme. Panyengo iyo mwazunuranga lemba lakuti muŵazge, kasi mwangurongolerathu cifukwa ca kuŵazgira vesi ilo? Usange ndimo mwangucitira, ipo rongorani umo mazgu agho ghali na fundo yikuru ghakukolerana na fundo iyo mukukhumba kuti ŵategherezgi ŵinu ŵayimanye. Mukwenera kurongosora makoraghene kuti ŵapulikiske. Nanga kungaŵa kuti mwanguzunura makoraghene lemba ilo mwaŵazga, kweni pamanyuma pakuŵazga mukwenera kulirongosora makora kuti lipulikikwe.

Ŵafarisi ŵakafumba Yesu fumbo ilo iwo ŵakaghanaghananga kuti likaŵa linonono, iwo ŵakamufumba kuti: “Kasi kukuyana na dango kuti muntu wapate muwoli wake pa kafukwa kose?” Zgoro la Yesu likajintika pa Genesis 2:24. Wonani kuti, iye wakadunjika pa cigaŵa cimoza ca vesi ilo, ndipo pamanyuma pake wakarongosora cilato ca lemba ilo. Wakati warongora kuti mwanarumi na muwoli wake ni “thupi limoza,” Yesu wakamalizga mwakuyowoya kuti: “Nteura ico Ciuta wagumanya, muntu wareke kupatulanya.”—Mat. 19:3-6.

Kasi ni mwauli umo mungarongosolera kuti kagwiriskiro ncito ka lemba kamanyikwe? Vyose vikuthemba pa misinku ya ŵategherezgi ŵinu ndiposo kuzirwa kwa fundo iyo mukudumbiskana. Kweni yowoyani mwalupusu ndiposo mwakudunjika.

Dumbani vya mu Malemba. Pakuyowoya za uteŵeti wa mpostole Paulos ku Tesalonika, buku la Milimo 17:2, 3 likutiphalira kuti ‘wakadumbanga vya mu Malemba.’ Ulu ni luso lwakuti muteŵeti waliyose wa Yehova wakwenera kulikuliska. Mwaciyerezgero, Paulos wakarongosora fundo zakukhwaskana na umoyo na uteŵeti wa Yesu, iye wakarongora kuti ivi vikayowoyekerathu mu Malemba gha Cihebere, ndipo pamanyuma pake wakamalizga mwakuyowoya na mazgu ghankongono agha: “Mweneuyu Yesu, uyo nkumupharazgirani ine, ndi Kristu.”

Apo wakalemberanga Ŵahebere, Paulos mwakuwerezga-werezga wakazunuranga Malemba gha Cihebere. Kuti wadidimizge panji kurongosora fundo, kanandi wakasankanga lizgu limoza panji ghaŵiri, ndipo pamanyuma pake wakarongosoranga kuzirwa kwa mazgu agho. (Heb. 12:26, 27) Mu nkani iyo yikusangika mu Ŵahebere cipaturo 3, Paulos wakazunura mazgu agho ghakusangika mu Salmo 95:7-11. Iye wakakonkoska vigaŵa vitatu vya lemba ilo: (1) wakayowoya za mtima (Heb. 3:8-12), (2) kuzirwa kwa mazgu ghakuti “Muhanya uno” (Heb. 3:7, 13-15; 4:6-11) na (3) ng’anamuro la mazgu ghakuti: “Ŵati ŵanjirenge mu cipumulo cane cara.” (Heb. 3:11, 18, 19; 4:1-11) Imwe namwe yezgayezgani kuti murondezge ciyerezgero cake peneapo mukurongosora kagwiriskiro ncito ka lemba lirilose.

Wonani umo Yesu wakakonkoskeranga Malemba mu nkani iyo yikusangika mu Luka 10:25-37. Mumanyi-marango wakafumba Yesu kuti: “Msambizgi, ndicitengeci mwakuti ndihare umoyo wa muyirayira?” Pakuzgora, Yesu wakaromba danka muntu yura kuti warongosore umo nkani iyo wakuyimanyira, ndipo pamanyuma pake Yesu wakadidimizga fundo yakuti ncakuzirwa kucita ivyo Mazgu gha Ciuta ghakuyowoya. Wakati wawona kuti muntu yura wakatondeka kupulikiska fundo yeneco, Yesu wakarongosora makoraghene lizgu limoza kufuma mu lemba lira, ilo likaŵa lakuti “mzengezgani.” Mumalo mwakuti walikonkoske waka, iye wakamutayira ntarika kuti muntu yura wapulikiske na kufika pa fundo iyemwene.

Ncakuwonekerathu kuti pakuzgora mafumbo, Yesu kuti wakazunuranga waka mavesi kuti wapereke zgoro yayi. Iye cakudanka wakamanyanga ivyo lemba likuyowoya ndipo pamanyuma pake wakazgoranga fumbo.

Peneapo Ŵasaduki ŵakasuskanga kuti kulije kuwuka kwa ŵakufwa, Yesu wakajinta fundo yake pa cigaŵa cimoza pera ca lemba la Exodus 3:6. Iye kuti wakalekera penepapo yayi apo wakati wazunura mazgu gha mu lemba lira. Iye wakalikonkoska na kurongora kuti ciwuka ca ŵakufwa ncimoza ca vilato vya Ciuta.—Mrk. 12:24-27.

Kukuliska luso lwa kudumbirana vya mu Malemba mwakurondora ncintu cakuzirwa comene kwa imwe usange mukukhumba kuŵa musambizgi waluso.

KWALI mukuyowoya kwa muntu yumoza panji pa wumba, ncakwenelera yayi kughanaghana kuti mutegherezgi panji ŵategherezgi ŵinu ŵakondweskekenge nayo nkani yinu cifukwa cakuti njakukondweska kwa imwe. Uthenga winu ngwakuzirwa comene, kweni usange mwatondeka kurongora candulo cake, mbwenu ŵategherezgi ŵinu ŵalekenge kuŵikako khutu ku ivyo mukuyowoya.

Umu ndimo vingaŵiraso na pa Nyumba ya Ufumu. Ŵategherezgi ŵinu ŵangategherezga panyengo iyo mukuyowoya ciyerezgero, panji cakukumana naco ico ŵandacipulikepo. Kweni nyengo zinyake ŵangaleka kutegherezga nkani yinu para mukuyowoya vintu ivyo ŵakuvimanya kale, comene-comene para mukutondeka kurongosora makora vintu vyanteura ivyo. Mukwenera kuyowoya mu ntowa yakuti ŵamanye candulo ca nkani yinu na umo ŵangagwiriskira ncito cimanyisko cake.

Baibolo likutikhuŵirizga kuti tighanaghanenge mwavinjeru. (Zinth. 3:21) Yehova wakagwiriskira ncito Yohane Mbapatizi kurongozga ŵantu mwa “kuŵang’anamulira ku vinjeru vya ŵakunyoroka.” (Luka 1:17) Vinjeru vyanteura ivi vikurongoreka mwakumopa Yehova. (Sal. 111:10) Awo ŵakuzirwiska vinjeru ŵakovwirika kuti ŵaŵe na umoyo uweme sono ndiposo kuti ŵazakasange umoyo weneco, weneuwo ni umoyo wandanda uwo ukwiza.—1 Tim. 4:8; 6:19.

Kupangiska Nkani Kuŵa ya Candulo. Usange mukukhumba kuti nkani yinu yikaŵe ya candulo, mukwenera kuyinozgekera makoraghene nkanira, ndiposo mughanaghanire ŵategherezgi ŵinu. Lekani kuŵaghanaghanira iwo nga ni wumba waka. Ici ncifukwa cakuti wumba uwo ngwakupangika na ŵantu ŵakupambana-pambana kusazgapo mbumba. Mu wumba uwo mungaŵa ŵanici, ŵawukirano, ŵarara ndiposo na ŵacekuru. Mungaŵaso ŵakukondweskeka ŵapya ndiposo na awo ŵakamba kuteŵetera Yehova pambere imwe mundababike. Ŵanji mwa iwo mbakukhwima mwauzimu; ŵanji ŵangaŵa kuti ŵacali na kaghanaghaniro na mikhaliro yinyake ya kucaru. Anteura jifumbani mwekha kuti: ‘Ni mwauli umo nkani yane yingakaŵira ya candulo ku ŵategherezgi ŵane? Ni mwauli umo ningakayowoyera kuti ŵakapulikiske fundo za nkani yane?’ Kufuma pa ŵategherezgi ŵinu, mungaŵika pwererero linu pa magulu ghaŵiri gha ŵantu awo ŵazunurika pacanya apa. Kweni ndipera, mungasurangako ŵategherezgi ŵanji awo yayi.

Wuli usange mwapika nkani yakuti mukarongosole cimoza mwa visambizgo vikuru vya Baibolo? Ni mwauli umo mungakapangiskira nkani yinu kuŵa ya candulo ku ŵategherezgi awo ŵakucimanya kale cisambizgo ico? Ŵawovwirani kuti ŵakuliske cigomezgo cawo cakukhwaskana na cisambizgo ico. Mwauli? Mwakukonkoska Malemba agho ghakukhozgera cisambizgo ico. Mungaŵawovwiraso kuti ŵarutirizge kuzirwiska cisambizgo ca Baibolo canteura ico. Mungacita nteura mwakurongora umo cisambizgo ico cikukolerana na visambizgo vinyake vya mu Baibolo ndiposo na mikhaliro ya Yehova. Yowoyani viyerezgero panji vyakukumana navyo ivyo vikurongora candulo ico ŵantu ŵacisanga, ndiposo umo casintira kawonero kawo ka vintu ivyo vikwiza kuntazi cifukwa ca kupulikiska cisambizgo canteura ico.

Para mukuyowoya nkani, lekani kuyowoya candulo ca nkani yinu panyengo iyo mukumalizga kuyowoya nkani yinu. Kufumira pakwamba penepapo, mutegherezgi winu waliyose wakwenera kumanya kuti, “nkani iyi yikunikhwaska.” Para mwayamba kuyowoya nkani mwanteura, rutilizgani kuyowoya candulo ca nkani peneapo mukurongosora fundo yikuru yiliyose ya nkani yinu, ndiposo para mukumalizga nkani yinu.

Para mukurongosora candulo ca nkani yinu, woneseskani kuti mukuyowoya mwakukolerana na marango gha Baibolo. Kasi ici cikung’anamuraci? Cikung’anamura kuyowoya mwacitemwa ndiposo mwacisungusungu. (1 Pet. 3:8; 1 Yoh. 4:8) Nanga pangaŵa panyengo iyo wakamazganga vyakumara-mahara ivyo vikaŵako mu Tesalonika, mpostole Paulos wakaŵa na cigomezgo kuti ŵabali na ŵadumbu Ŵacikristu ŵara ŵangaruta pantazi mwauzimu. Iye wakaŵaso na cigomezgo mwa iwo kuti mwakuyana na nkani iyo yikadumbika, Ŵatesalonika ŵakaŵa ŵakunweka kuti ŵacitenge ico nciweme. (1 Tes. 4:1-12) Mwee, nawo mbuweme wa ciyerezgero ici kuti ticirondezge!

Kasi nkani yinu yikukhuŵirizga kupharazga na kusambizga ŵanji makani ghaweme? Khuŵirizgani wose kuti ŵatoremo cigaŵa mu ncito iyi. Ndipouli, peneapo mukucita nteura, kumbukirani kuti muntu waliyose wakuteŵetera mwakuyana na umo ukhaliro wake uliri, ndipo Baibolo likukhozgera fundo iyi. (Mat. 13:23) Ŵaphalirani ŵabali mwamahara kuti ŵaleke kujipulika nga ni para ŵakutondekerathu kupharazga. Buku la Ŵahebere 10:24, likutikhuŵirizga ‘kuti titemwanenge na kucita milimo yiweme.’ Usange tikukhuŵirizga ŵanji kuti titemwanenge, mbwenu ŵacitenge mulimo uwu mwacimwemwe. Mumalo mwakuŵarangura kuti ŵacite vintu mwakuyana na umo imwe mukukhumbira, kumbukirani kuti, Yehova wakukhumba kuti ise “tipulikire kwizira mu cipulikano.” (Rom. 16:26, NW) Mwakuyana na fundo iyi, tikukhumbikwira kukhozga cipulikano, ca ise na ca ŵabali ŵithu.

Kovwira Ŵanji Kumanya Candulo. Peneapo mukupharazga ku ŵanji, lekani kuruwa kuŵarongora candulo ca makani ghaweme. Kuti mucite nteura pakukhumbikwira kuti mumanye ivyo ŵantu ŵakwenjerwa navyo mu cigaŵa cinu. Ni mwauli umo mungamanyira? Tegherezgani makani gha pa wayilesi panji pa wayilesi ya sinema. Wonani nkani iyo yalembeka pa peji lakudanga la nyuzipepala. Mwakusazgirapo, yezgayezgani kunjizgamo ŵantu mu cidumbirano, ndipo tegherezgani para ŵakuyowoya. Mwakucita nteura, mungamanya vyakumara-mahara ivyo ŵakukumana navyo panyengo iyo, vya nga ni ulova, kusoŵa kwa ndarama zakulipira nyumba, matenda, nyifwa ya ciŵaro ca mbumba, urwani wa ucigeŵenga, kucitirika nkaza na murongozgi, kumara kwa ntengwa, suzgo ya kulera ŵana kuti ŵaŵe na nkaro yiweme, ndiposo na masuzgo ghanyake. Kasi Baibolo lingaŵawovwira iwo? Mwaunenesko wose.

Para mukwambiska cidumbirano, mukwenera kuŵa na nkani yakuti mudumbirane. Ndipouli, usange muntu uyo mukudumbirana naye wazunura suzgo iyo wali nayo panyengo iyo, para ncamacitiko, dumbiranani suzgo lake nyengo yeneyiyo, panji mupempeni kuti mwizeso kuti muzakadumbiskane naye vinandi pa ulendo wakurondezgapo. Mwanadi, tikwenera kuleka ‘kunjizgikamo mu nkani izo zikuleka kutikhwaska,’ kweni tikuphalira ŵanji urongozgi uwo Baibolo likupereka. (2 Tes. 3:11, NW) Mwaunenesko, ico cikukondweska comene ŵantu ni urongozgi wa mu Baibolo uwo ukukhwaska mitima yawo.

Usange ŵantu ŵakutondeka kuwona umo uthenga uwo tikupharazga ukuŵakhwaskira, mbwenu ŵangadumurizga cidumbirano ico. Nanga kungaŵa kuti ŵakutegherezga, kweni para mungatondeka kurongora candulo ca nkani iyo mukudumbirana, mbwenu ivyo mwayowoya vingaŵaconta mtima yayi. Kulwande linyake, usange tingarongora candulo ca uthenga withu, cidumbirano cithu cingapangiska kuti ŵantu ŵasinte maumoyo ghawo kuti ghaŵe ghaweme.

Para mukucitiska masambiro gha Baibolo, rutilizgani kurongora candulo ca sambiro ilo. (Zinth. 4:7) Wovwirani ŵasambiri kuti ŵapulikiske urongozgi na marango gha mu Malemba, ndiposo ŵarongorani vintu ivyo vingaŵawovwira kuti ŵende mu ntowa za Yehova. Didimizgani vyandulo ivyo vikusangika cifukwa ca kwenda mu ntowa izo. (Yes. 48:17, 18) Ici cipangiskenge kuti ŵasambiri ŵasinte umoyo wawo kuti ŵaŵe na nkaro yiweme. Ŵawovwirani kuti ŵatemwe Yehova ndiposo kuti ŵakuliske khumbo lanteura ilo. Para mungacita nteura, mbwenu khumbo lawo lakuti ŵagwiriskire ncito urongozgi wa Mazgu gha Ciuta lifumirenge pasi pa mtima wawo.