Chigaŵa 2: Umoyo Wachikhristu

Pakuti mwasambira Baibolo, mwamanya ivyo Yehova wakukhumba kuti muchitenge. Mwamanyaso umo mungalondezgera fundo za Yehova pa nkhani ya urunji. Mukwenera kuti mwasintha vinthu vinandi chomene chifukwa cha ivyo mwasambira. Pakuti mwasankha kuchita mwakuyana na fundo zaurunji za Yehova, muli ŵakwenelera kuŵa mupharazgi wa makani ghawemi.

Para mwaweleramo mafumbo ghakulondezgapo agha pamoza na Malemba, vimovwiraninge kuti mukumbukenge fundo zaurunji za Yehova kweniso ivyo mungachita kuti muŵe pa gulu la ŵateŵeti ŵake. Fundo izi zimovwiraninge kumanya kuti ntchakuzirwa kuchita vinthu vyose na njuŵi yituŵa kuti Yehova wachindikike.—2 Kor. 1:12; 1 Tim. 1:19; 1 Pet. 3:16, 21.

Tikukayika yayi kuti kuyana na ivyo mwasambira, sono ndimwe wakunozgeka kupulikira malango gha Yehova na kuŵa yumoza wa Ŵakaboni ŵa Yehova. Mafumbo kweniso malemba agho ghali pasi apa ghamovwiraninge kuti mujisande na kuwona usange mukukhozgera nadi fundo za Yehova mu mpingo, mu mbumba kweniso usange mukumanya maghanoghano gha Yehova pa vya ndyali. Tikugomezga kuti mukondwenge kumanya kuti Yehova wakusambizga na kukhozga ŵanthu ŵake mwauzimu. Nthowa yimoza iyo Yehova wakutisambizgira ni maungano gha mpingo, ndipo mukwenera kuyezgayezga kusangikapo na kutorapo chigaŵa.

Chinyake ntchakuti, chigaŵa ichi chikulongosora kuzirwa kwa kupharazga nyengo zose, ntchito iyo yikovwira ŵanthu kuti ŵamumanye Yehova na ivyo wachitirenge ŵanthu. (Mat. 24:14; 28:19, 20) Kweniso mumanyenge kuti mukwenera kuyiwona mwakupepuka yayi nkhani ya kujipeleka kwa Yehova na kubatizika. Manyani kuti Yehova wakukondwa chomene kuti muli kusankha kumuteŵetera.

1. Kasi dango la Yehova pa nkhani ya nthengwa ndakuti wuli? Kasi Baibolo likuti nthengwa yingamara pa chifukwa wuli?

• “Kasi mundaŵazge kuti uyo wakaŵalenga pakwamba wakaŵalenga iwo mwanalume na mwanakazi, ndipo wakati: ‘Pa chifukwa ichi mwanalume walekenge awiske na anyina ndipo wabatikanenge na muwoli wake, ndipo wose ŵaŵiri ŵaŵenge thupi limoza’? Ntheura mbaŵiriso yayi, kweni thupi limoza. Pa chifukwa ichi, icho Chiuta wagumanya pamoza munthu waleke kupatura. . . . Waliyose uyo wakupata muwoli wake, kwambura chifukwa cha uzaghali, na kutora munyake wakuchita uleŵi.”—Mat. 19:4-6, 9.

2. Chifukwa wuli ŵakutorana ŵakwenera kulembeska nthengwa yawo ku boma? Usange muli pa nthengwa, kasi muli kulembeska kale ku boma?

• “Lutilira kuŵakumbuska kuti ŵajilambikenge na kupulikira maboma na ŵamazaza, ŵaŵenge ŵakunozgeka kuchita mulimo uliwose uwemi.”—Tito 3:1.

• “Nthengwa yiŵenge yakuchindikika na ŵanthu wose, ndipo pakugona paŵenge pambura kufipirwa, chifukwa Chiuta wazamweruzga ŵazaghali na ŵaleŵi.”—Heb. 13:4.

3. Kasi waliyose wali na udindo wuli mu mbumba?

• “Pulika, mwana wane, chisambizgo cha awuso, ndipo ungasidanga yayi ulongozgi wa anyoko.”—Zinth. 1:8.

• “Mfumu ni mutu wa muwoli wake, umo Khristu nayo waliri mutu wa mpingo, pakuŵa mponoski wa thupi ili. Ŵafumu, lutilirani kutemwa ŵawoli ŵinu, umo Khristu nayo wakatemwera mpingo na kujipeleka yekha chifukwa cha iwo.”—Efe. 5:23, 25.

• “Ŵawiskewo, mungakwiyiskanga ŵana ŵinu yayi, kweni lutilirani kuŵalera makora pa kuŵalanga na kuŵasambizga maghanoghano gha Yehova.”—Efe. 6:4.

• “Imwe mwaŵana, pulikirani ŵapapi ŵinu mu vinthu vyose, pakuti ichi chikukondweska Fumu.”—Kol. 3:20.

• “Imwe ŵawoli, mujilambikenge ku ŵafumu ŵinu.”—1 Pet. 3:1.

4. Chifukwa wuli tikwenera kuchindika umoyo?

• “[Chiuta] wakupeleka ku ŵanthu wose umoyo na mvuchi na vinthu vyose. Pakuti mwa iyo tili ŵamoyo, tikwenda ndipo tiliko.”—Mil. 17:25, 28.

5. Chifukwa wuli tikwenera yayi kukoma munthu kusazgapo mwana uyo wandabike?

• “Usange ŵanalume ŵakutimbana ndipo ŵapweteka mwanakazi wanthumbo ndipo . . . pachitika nyifwa, wapeleke umoyo pa umoyo.”—Eks. 21:22, 23.

• “Maso ghinu ghakaniwona nkhati namba waka kupangika mu nthumbo, viŵaro vyane vyose vikalembeka mu buku linu kuyana na mazuŵa agho vikapangikira, pambere chilichose cha ivyo chindaŵeko.”—Sal. 139:16.

• “Yehova wakutinkha. . . . mawoko agho ghakuthiska ndopa zambura mulandu.”—Zinth. 6:16, 17.

6. Kasi dango la Chiuta ndakuti wuli pa nkhani ya ndopa?

• ‘Lulutilirani kuziŵizga ndopa na vinthu vyakunyongeka’—Mil. 15:29.

7. Chifukwa wuli tikwenera kutemwa ŵabali na ŵadumbu ŵithu?

• “Nkhumupani dango liphya, lakuti mutemwanenge, nga umo ine namutemwerani, ndimo namwe mutemweranenge. Usange mukutemwana, wose ŵamanyenge kuti ndimwe ŵasambiri ŵane.”—Yoh. 13:34, 35.

8. Kuti tileke kupirako ŵanyithu matenda ghakofya agho ghakwambukira, chifukwa wuli uyo wali na matenda agha wakwenera yayi (a) kufyofyontha panji kuvumbatira ŵanyake? (b) kukwiya para ŵanyake ŵakumuchemerako yayi ku nyumba zawo? (c) Chifukwa wuli munthu uyo wakuwona nga wali na nthenda yakwambukira wakwenera kukapimiska ndopa pambere wandambe chibwezi? (d) Chifukwa wuli munthu uyo wali na nthenda yakwambukira wakwenera kuphalira mulaŵiliri wa milimo ya ŵalara pambere wandabatizike?

• “Muleke kuŵa na ngongoli ya kanthu nanga nkhamoza kwa waliyose. . . . ‘Utemwenge mzengezgani wako nga umo ukujitemwera wamwene.’ Uyo wakutemwa mzengezgani wake wakumuchitira viheni yayi.”—Rom. 13:8-10.

• “Kulaŵiska pa ivyo imwe mukukhumba pera yayi, kweniso ivyo ŵanyinu ŵakukhumba.”—Fil. 2:4.

9. Chifukwa wuli Yehova wakukhumba kuti tigowokerenge ŵanyithu?

• “Lutilirani kuzizipizgirana na kugowokerana na mtima wose usange munthu wali na chifukwa chakudandawulira na munyake. Nga umo Yehova wakamugowokelerani na mtima wose, ndimo namweso muchitirenge.”—Kol. 3:13.

10. Kasi mukwenera kuchita vichi para mubali winu wamukhuŵazgani panji kumubudirani?

• “Usange mubali wako wakunangira, luta ukamuphalire ubudi wake pakati pa iwe na iyo pamwekha. Usange wakupulikira, ndikuti wamuwezga mubali wako. Kweni usange wakupulika chara, tolerapo munthu yumoza panji ŵaŵiri, mwakuti nkhani yiliyose yikhozgeke na mulomo wa ŵakaboni ŵaŵiri panji ŵatatu. Usange wakuŵapulikira chara, phalira mpingo. Usange wakupulikira chara nanga ni mpingo, umuwone nga ni munthu wamitundu na wakusonkheska msonkho.”—Mat. 18:15-17.

11. Kasi Yehova wakuwona wuli?

▪ Uzaghali

▪ Kusopa vikozgo

▪ Kugonana kwa ŵanalume panji ŵanakazi pera

▪ Unkhungu

▪ Njuga

▪ Uloŵevu

• “Mungapuluskikanga yayi. Kwali mbazaghali, ŵakusopa vikozgo, ŵaleŵi, ŵanalume awo ŵakuzomera kugoneka na ŵanalume ŵanyawo, ŵanalume awo ŵakugonana na ŵanalume ŵanyawo, ŵankhungu, ŵaryezi, ŵaloŵevu, ŵakutuka, na ŵakuphanga ŵazamuhara yayi Ufumu wa Chiuta.”—1 Kor. 6:9, 10.

12. Kasi mwaŵikapo mtima kuchita vichi pa nkhani ya uzaghali na kugonana kulikose uko kukuchitika kuwaro kwa nthengwa?

• “Chimbirani uzaghali.”—1 Kor. 6:18.

13. Chifukwa wuli tikwenera yayi kumwa panji kukhweŵa munkhwala wakutimbanizga wongo?

• “Mupeleke mathupi ghinu kuŵa sembe yamoyo, yituŵa, na yakuzomerezgeka kwa Chiuta, uwo mbuteŵeti wakupatulika pamoza na nkhongono yinu ya kughanaghana. Lekani kutolera nkharo ya ŵanthu ŵa mu nyengo iyi, kweni musinthe maghanoghano ghinu, mwakuti mumanye khumbo la Chiuta, ilo ndiwemi, lakuzomerezgeka na lakufikapo.”—Rom. 12:1, 2.

14. Kasi ni vinthu wuli vinyake vyakukhwaskana na vyamizimu ivyo Yehova wakutinkha?

• “Pakati pinu pangasangikanga yayi . . . wakuwukwa, wakuchita masalamusi, wakupenja vinthumwa, fwiti, wakulowa ŵanyake, uyo wakuluta ku ng’anga panji wakuloska, panji uyo wakufumba ku ŵakufwa.”—Doto. 18:10, 11.

15. Para munthu wachita kwananga kukuru ndipo wakukhumba kuŵaso paubwezi na Yehova, kasi wakwenera kuchitachi mwaluŵiro?

• “Nkhaphara kwananga kwane kwa imwe, nkhabisa chara mphuvya zane. Nkhati: ‘Nipharenge maubudi ghane kwa Yehova.’”—Sal. 32:5.

• “Kasi walipo mulwari pakati pinu? Wacheme ŵalara ŵa mpingo, ndipo ŵamulombere na kumuphaka mafuta mu zina la Yehova. Lurombo lwa chipulikano lumuchizgenge mulwari, ndipo Yehova wamuwuskenge. Kweniso usange wananga, wazamugowokereka.”—Yak. 5:14, 15.

16. Para mukumanya kuti Mkhristu munyinu wachita kwananga kukuru, kasi mukwenera kuchita vichi?

• “Usange munthu wapulika kuti pakukhumbikwa ukaboni, ndipo iyo ni kaboni, kwali wakawona panji kumanya, kweni wakukhala waka chete, wananga ndipo wazgore pa ubudi wake.”—Lev. 5:1.

17. Para ŵapharazga kuti Mkhristu munyake ni Kaboni wa Yehova yayi, kasi mukwenera kuchita nayo vichi?

• “Muleke kwenderana na waliyose wakuchemeka mubali uyo ni muzaghali, muryezi, wakusopa vikozgo, wakutuka, muloŵevu, panji wakuphanga, ndipo mungaryanga nayo yayi munthu wanthena.”—1 Kor. 5:11.

• “Usange munyake wakwiza kwa imwe, ndipo wakwiza na chisambizgo ichi yayi, mungamupokeleranga yayi mu nyumba zinu, nesi kumutawuzga.”—2 Yoh. 10.

18. Chifukwa wuli ntchakuzirwa chomene kuti mabwezi ghinu ghaŵe agho ghakutemwa Yehova?

• “Uyo wakwenda na ŵavinjeru waŵenge wavinjeru, kweni uyo wakuchita vinthu pamoza na vindere wapwetekekenge.”—Zinth. 13:20.

• “Mungapuluskikanga yayi. Mendezgano ghaheni ghakunanga makhaliro ghawemi.”—1 Kor. 15:33.

19. Chifukwa wuli Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakunjilirapo yayi pa vyandyali?

• “Ŵali ku chigaŵa cha charu chara, umo ine niliri ku chigaŵa cha charu chara.”—Yoh. 17:16.

20. Chifukwa wuli mukwenera kupulikira ŵamazaza ŵa boma?

• “Munthu waliyose wajilambikenge ku ŵamazaza, chifukwa palije wamazaza wambura kuzomerezgeka na Chiuta. Ŵamazaza awo ŵalipo ŵali mu malo ghawo mwakuzomerezgeka na Chiuta.”—Rom. 13:1.

21. Kasi mukwenera kuchitachi para malango gha boma ghakususkana na dango la Chiuta?

• “Tikwenera kupulikira Chiuta nga muwusi m’malo mwa ŵanthu.”—Mil. 5:29.

22. Kasi ni malemba wuli agho ghangamovwirani apo mukusankha ntchito kuti muleke kuŵa ku chigaŵa cha charu?

• “Mtundu uzamuwuskira lupanga mtundu unyake chara, ndipo ŵanthu ŵazamusambiraso nkhondo chara.”—Mika 4:3.

• “Fumanimo mwa iyo [Babuloni Mukuru], mwaŵanthu ŵane, usange mukukhumba yayi kuchitako zakwananga zake, ndiposo usange mukukhumba yayi kupokako masoka ghake.”—Chivu. 18:4.

23. Kasi ni vyakusanguluska wuli ivyo mukwenera kuchita, ndipo ni vi ivyo mukwenera kukana?

• “Yehova . . . wakutinkha waliyose uyo wakutemwa nkhaza.”—Sal. 11:5.

• “Nyanyarani icho ntchiheni, demelerani ku icho ntchiwemi.”—Rom. 12:9.

• “Vinthu vyose vyaunenesko, vinthu vyose vyakuzirwa, vinthu vyose vyaurunji, vinthu vyose vituŵa, vinthu vyose vyakutemweka, vinthu vyose vya mbiri yiwemi, nkharo yiliyose yiwemi, na vinthu vyose vyakulumbika, lutilirani kughanaghanira vinthu ivi.”—Fil. 4:8.

24. Chifukwa wuli Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakusopera lumoza yayi na matchalitchi ghanyake?

• “Mungarya yayi pa ‘thebulu la Yehova’ na pa thebulu la viŵanda.”—1 Kor. 10:21.

• “Yehova wakuti: ‘Fumanipo pakati pawo, ndipo jipaturani kwa iwo, lekani kukhwaska chinthu chaukazuzi, ndipo nizamumupokelerani.’”—2 Kor. 6:17.

25. Kasi ni fundo wuli izo zingamovwirani kumanya usange mukwenelera kuchita viphikiro vinyake panji yayi?

• “Kweni ŵakasazgikana na ŵamitundu na kutolera mendero ghawo. Ŵakalutilira kuteŵetera vikozgo vyawo, ndipo ivi vikaŵa chipingo kwa iwo.”—Sal. 106:35, 36.

• “Ŵakufwa ŵakumanya kalikose chara.”—Muph. 9:5.

• “Ŵali ku chigaŵa cha charu chara, umo ine niliri ku chigaŵa cha charu chara.”—Yoh. 17:16.

• “Nyengo iyo yajumpha yikaŵa yakukwana kwa imwe kuchitira makhumbiro gha ŵamitundu. Mukachitanga milimo ya ukwakwa, makhumbiro ghaheni, kumwa vinyo mwakujumphizga, kwenda mu viphikiro ivyo mukuŵa vyongo, kuphalizgana pa kumwa, na kusopa vikozgo kwaunyankhasi.”—1 Pet. 4:3.

26. Kasi ni viyelezgero wuli vya mu Baibolo ivyo vingamovwirani kumanya usange mukwenera kukondwelera mazuŵa ghakubabikira panji yayi?

• “Zuŵa lachitatu likaŵa lakukumbukira kubabika kwa Farawo. Wakanozgera chiphikiro ŵateŵeti ŵake wose. Wakafumiska mulara wa ŵakupelekera vyakumwa na mulara wa ŵakuphika uku ŵateŵeti ŵake ŵakuwona. Wakamuwezgerapo pa ntchito mulara wa ŵakupelekera vyakumwa. . . . Kweni wakapayika mulara wa ŵakuphika, nga umo Yosefe wakayowoyera.”—Gen. 40:20-22.

• “Kweni apo ŵakakumbukiranga zuŵa ilo wakababikira Herode, mwana msungwana wa Herodiya wakavina pa chiphikiro ichi. Wakamukondweska chomene Herode, mwakuti wakachita chilapo na kulayizga msungwana kuti wamupenge chilichose icho wangalomba. Pakukhuŵilizgika na anyina, msungwana wakati: ‘Nipani sono nthena mutu wa Yohane Mubatizi pa mbale.’ Ntheura likatuma ŵanthu ndipo ŵakadumura mutu wa Yohane mu jele.”—Mat. 14:6-8, 10.

27. Chifukwa wuli mukwenera kupulikira ŵalara?

• “Pulikirani awo ŵakulongozga pakati pinu ndipo mujilambike kwa iwo, chifukwa ŵakulinda imwe nga ni awo ŵazamupatawura, mwakuti ŵachite ichi na chimwemwe na kukwenyelera yayi, chifukwa mungapwetekeka.”—Heb. 13:17.

28. Chifukwa wuli ntchakuzirwa kuti nyengo zose mupaturenge nyengo yakuŵazgira Baibolo pamoza na mbumba yinu?

• “Kweni wakukondwa na dango la Yehova, Wakuŵazga dango ili na kughanaghanirapo muhanya na usiku. Waŵenge nga ni khuni ilo lapandika musi mwa tumilonga twa maji, Khuni ilo likupambika vipambi mu nyengo yake, ilo mahamba ghake ghakufota chara. Ndipo chilichose icho wakuchita chendenge makora.”—Sal. 1:2, 3.

29. Chifukwa wuli mukwenera kusangika pa maungano na kutorapo chigaŵa?

• “Nipharazgenge zina linu ku ŵabali ŵane. Nimulumbaninge mukati mu mpingo.”—Sal. 22:22.

• “Ndipo tiyeni tighanaghaniranenge na kuchiskana kuti titemwanenge na kuchita milimo yiwemi. Tingalekanga yayi kuwungana pamoza nga umo ŵakuchitira ŵanyake, kweni tikhwimiskanenge, tichitenge vyose ivi chomene apo tikuwona zuŵa likuneng’enera.”—Heb. 10:24, 25.

30. Kasi ni mulimo wuli wakuzirwa uwo Yesu wali kutipa?

• “Ntheura, lutaninge mukazgore ŵanthu ŵa mitundu yose kuŵa ŵasambiri, mukaŵabatize. . . . mukaŵasambizge kusungilira vinthu vyose ivyo namuphalirani. Ndipo wonani, ine nili namwe mazuŵa ghose m’paka umaliro wa charu ichi.”—Mat. 28:19, 20.

31. Para mukupeleka vyawanangwa pa ntchito ya Ufumu panji kovwira ŵabali na ŵadumbu, kasi mukwenera kuŵa na maghanoghano wuli kuti mukondweske Yehova?

• “Chindika Yehova na vinthu vyako vyakuzirwa, na vipambi vyakwamba vya vuna yako yose.”—Zinth. 3:9.

• “Waliyose wachite umo wadumulira mu mtima wake, mwakukwenyelera yayi panji mwakuchichizgika, chifukwa Chiuta wakutemwa uyo wakupeleka mwakukondwa.”—2 Kor. 9:7.

32. Kasi Ŵakhristu ŵakukhazga kuti ŵakumanenge na masuzgo wuli?

• “Mbakukondwa awo ŵatambuzgika chifukwa cha urunji, pakuti Ufumu wakuchanya ngwawo. Ŵakukondwa ndimwe para ŵanthu ŵakumutombozgani na kumutambuzgani ndiposo kumuteterani uheni wa mtundu uliwose chifukwa cha ine. Sekelerani na kukondwa chomene, pakuti njombe yinu njikuru kuchanya, chifukwa ndimo ŵakatambuzgira ntchimi izo zikaŵako pambere imwe mundaŵeko.”—Mat. 5:10-12.

33. Chifukwa wuli ni mwaŵi ukuru chomene kuti munthu wabatizike na kuŵa Kaboni wa Yehova?

• “Mazgu ghinu ghakasangika, ndipo nkhagharya, mazgu ghinu ghakazgoka kwa ine chimwemwe na kusekelera mu mtima wane, pakuti nkhuchemeka na zina linu, A Yehova Chiuta wa mawumba.”—Yer. 15:16.