-
“Themba Lakumpoto” mu Mazuŵa GhaumaliroGongwe la Mulinda (Lakusambira)—2020 | Meyi
-
-
NKHANI YAKUSAMBIRA 19
“Themba Lakumpoto” mu Mazuŵa Ghaumaliro
“Mu nyengo yaumaliro, themba lakumwera lizamututuzgana [na themba lakumpoto].”—DAN. 11:40.
SUMU 150 Penjani Chiuta Kuti Mupone
CHILATO CHA NKHANI IYIa
1. Kasi uchimi wa mu Baibolo ukutovwira kumanya vichi?
KASI ntchivichi chichitikirenge ŵanthu ŵa Yehova sonosono apa? Tikwenera kusachizga waka yayi ivyo vizamuŵachitikira. Baibolo likutiphalira vinthu vyakuzirwa ivyo vichitikenge sonosono apa ivyo vizamukhwaska tose. Pali uchimi uwo ukutovwira kumanya ivyo maboma ghankhongono chomene pa charu chapasi ghachitenge. Uchimi uwu uli kulembeka mu buku la Daniyeli chaputara 11, ndipo ukulongosora za mathemba ghaŵiri agho ghakulimbana. Mathemba agha ni themba lakumpoto na themba lakumwera. Pakuti chigaŵa chikuru cha uchimi uwu chili kufiskika kale, tikugomezga kuti chigaŵa chinyake icho chakhalako nacho chifiskikenge.
2. Nga umo pakulongolera pa Genizesi 3:15 na Chivumbuzi 11:7 kweniso 12:17, kasi ni fundo wuli izo tikwenera kukumbuka para tikusambira uchimi wa Daniyeli?
2 Kuti tipulikiske makora uchimi uwo uli kulembeka mu Daniyeli chaputara 11, tikwenera kukumbuka kuti uchimi uwu ukulongosora vya mathemba na maboma agho ghakawusapo chigaŵa icho kukakhalanga ŵanthu ŵa Chiuta ŵanandi, panji ghakawukira ŵanthu ŵa Chiuta. Ŵanthu ŵa Chiuta mbachoko chomene para tingayaniska na chiŵelengero cha ŵanthu wose awo ŵali pa charu chapasi. Ipo chifukwa wuli maboma agha ghakulimbana chomene na ŵanthu ŵa Chiuta? Chifukwa ntchakuti chilato chikuru cha Satana na ŵanthu ŵake ntchakuti ŵawuskepo ŵanthu awo ŵakuteŵetera Yehova na Yesu. (Ŵazgani Genizesi 3:15 na Chivumbuzi 11:7; 12:17.) Kweniso fundo yinyake iyo tikwenera kukumbuka njakuti, uchimi uwo uli kulembeka na Daniyeli ukwenera kukolerana na mauchimi ghanyake mu Baibolo. Nakuti tingawupulikiska makora uchimi wa Daniyeli pekha para tingawuyaniska na Malemba ghanyake.
3. Kasi tidumbiskanenge vichi mu nkhani iyi na yakulondezgapo?
3 Apo tili na fundo izi mu maghanoghano ghithu, sono tidumbiskanenge Daniyeli 11:25-39. Tiwonenge uyo wakaŵa themba lakumpoto na themba lakumwera kufuma mu 1870 m’paka 1991. Kweniso tiwonenge chifukwa icho tawonera kuti ntchakwenelera kulongosoraso makora chigaŵa ichi cha uchimi uwu. Mu nkhani yakulondezgapo, tizamudumbiskana Daniyeli 11:40–12:1, ndipo tizamulongosoraso makora chigaŵa chinyake cha uchimi uwu. Tizamulongosora ivyo chigaŵa ichi chikuyowoya vya nyengo yakwambira m’ma 1990 kufika pa nkhondo ya Aramagedoni. Apo mukusambira nkhani ziŵiri izi, mungachita makora chomene kuwonaso tchati chakuti “Mathemba Agho Ghakulimbana mu Nyengo Yaumaliro.” Kweni chakwamba tiyeni timanye dankha mathemba ghaŵiri gha mu uchimi uwu.
KUMANYA THEMBA LAKUMPOTO NA THEMBA LAKUMWERA
4. Kasi ni vinthu wuli vitatu ivyo vingatovwira kumanya themba lakumpoto na themba lakumwera?
4 Pakwamba zina lakuti “themba lakumpoto” likayowoyanga za muwusi uyo wakawusanga vigaŵa vya kumpoto kwa Israyeli, ndipo zina lakuti “themba lakumwera” likayowoyanga za muwusi uyo wakawusanga vigaŵa vya kumwera kwa Israyeli. Chifukwa wuli tikuyowoya nthena? Wonani ivyo mungelo uyo wakiza na uthenga kwa Daniyeli wakayowoya: “Niza kuzakakumanyiska ivyo vizamuwira [ŵanthu ŵa Chiuta] mu mazuŵa ghaumaliro.” (Dan. 10:14) M’paka kufika pa Pentekoste 33 C.E., mtundu wa Israyeli ukaŵa ŵanthu ŵa Chiuta. Kweni kufuma waka panyengo iyi, Yehova wakalongora pakweru kuti ŵasambiri ŵa Khristu ndiwo ni ŵanthu ŵake. Ipo vinandi ivyo vili mu uchimi wa mu Daniyeli chaputara 11, vikuyowoya vya ŵasambiri ŵa Khristu, mtundu wa Israyeli yayi. (Mil. 2:1-4; Rom. 9:6-8; Gal. 6:15, 16) Ŵawusi panji maboma ghakupambanapambana ghakaŵapo themba lakumpoto na themba lakumwera. Nangauli vili nthena, kweni ŵawusi wose aŵa ŵakaŵa na chinthu chinyake chakuyana. Chakwamba, vingaŵa kuti ŵawusi aŵa ŵakawusapo chigaŵa icho kukakhalanga ŵanthu ŵanandi ŵa Chiuta panji ŵakaŵawukira. Chachiŵiri, umo ŵakachitiranga vinthu na ŵanthu ŵa Chiuta vikalongora kuti ŵakatinkhanga Chiuta waunenesko, Yehova. Ndipo chachitatu, mathemba ghaŵiri agha ghakalimbananga nkhongono.
5. Kasi themba lakumpoto na themba lakumwera, ghakaŵako kwambira mu chaka cha 100 C.E. m’paka mu 1870? Longosorani.
5 Kwakanyengo, chaka cha 100 C.E. chikati chajumpha, Ŵakhristu ŵanandi ŵatesi ŵakanjira mu mpingo waunenesko, ndipo ŵakamba kusambizga visambizgo vyautesi na kubisa unenesko wa mu Mazgu gha Chiuta. Kufuma panyengo iyi kufika m’ma 1800, pa charu chapasi pakaŵavya gulu la ŵateŵeti ŵa Chiuta. Ŵakhristu ŵatesi ŵakalutilira kusazgikira nga umo duru wakuchitira mu munda. Pa chifukwa ichi, chikaŵa chakusuzga kumanya Ŵakhristu ŵaunenesko. (Mat. 13:36-43) Chifukwa wuli ntchakuzirwa kumanya fundo iyi? Chifukwa ntchakuti fundo iyi yikulongora kuti themba lakumpoto na themba lakumwera ndiwo ŵakawusanga yayi pakati pa chaka cha 100 C.E. na 1870. Panyengo iyi kukaŵavya gulu la ŵanthu ŵa Chiuta ilo ŵakatenge ŵaliwukirenge.b Ndipouli, chaka cha 1870 chikati chajumpha chikaŵa chamachitiko kumanya themba lakumpoto na themba lakumwera. Chifukwa wuli tikuyowoya nthena?
6. Kasi mphawuli apo ŵanthu ŵa Chiuta ŵakamba kuwungana pamoza nga ni gulu? Longosorani.
6 Kwamba mu 1870, ŵanthu ŵa Chiuta ŵakamba kuwungana pamoza nga ni gulu. Mu chaka ichi, Charles T. Russell na ŵabali ŵanyake ŵakambiska kilasi la Baibolo. Mubali Russell na ŵabali ŵanyake aŵa ndiwo ŵakaŵa thenga ilo ‘likanozga nthowa’ pambere Ufumu Waumesiya undakhazikiskike. (Mal. 3:1) Apa sono ndipo pakaŵa gulu ilo likateŵeteranga Yehova munthowa yakwenelera. Kasi ghakaŵapo maboma ghankhongono agho ghakatambuzganga ŵateŵeti ŵa Chiuta? Tiyeni tiwone.
KASI THEMBA LAKUMWERA NI NJANI?
7. Kasi ni njani wakaŵa themba lakumwera kufika pa Nkhondo Yakwamba ya pa Charu Chose?
7 Kufika mu 1870, charu cha Britain chikawusanga vigaŵa vinandi kuluska charu chilichose, ndipo chikaŵa na ŵankhondo ŵankhongono chomene pa charu chose chapasi. Ufumu uwu ndiwo ni sengwe lichoko ilo likazgura masengwe ghanyake ghatatu agho ni France, Spain, na Netherlands. (Dan. 7:7, 8) Ndipo Britain ndiyo wakaŵa themba lakumwera m’paka pa Nkhondo Yakwamba ya pa Charu Chose. Mu nyengo yeneyiyi, charu cha United States of America chikasambazga chomene pa charu chose ndipo chikamba kuchita vinthu pamoza na charu cha Britain.
8. Kasi ni njani uyo waŵa themba lakumwera mu mazuŵa ghose ghaumaliro agha?
8 Mu nyengo ya Nkhondo Yakwamba ya pa Charu Chose, charu cha United States na Britain vikalweranga lumoza nkhondo ndipo vikazgoka vyankhongono chomene. Panyengo iyi, Britain na United States ŵakakolerana ndipo ŵakaŵa ŵankhongono chomene pa charu chose chapasi. Nga umo Daniyeli wakayowoyerathu, themba ili likaŵa na “chiwuru chikuru chomene cha ŵasilikari ŵankhongono.” (Dan. 11:25) Mu mazuŵa ghose ghaumaliro agha, Britain na United States ndiwo ŵaŵa themba lakumwera.c Kweni kasi ni njani uyo wakaŵa themba lakumpoto?
THEMBA LAKUMPOTO LIKAWONEKERASO
9. Kasi mphawuli apo themba lakumpoto likawonekeraso, ndipo kasi lemba la Daniyeli 11:25 likafiskika wuli?
9 Mu 1871, pati pajumpha chaka chimoza kufuma apo Russell na ŵabali ŵanyake ŵakambiskira gulu lakusambira Baibolo, themba lakumpoto likawonekeraso. Mu chaka ichi, Otto von Bismarck ndiyo wakawovwira chomene pakwambiska Ufumu wa Germany. Wilhelm I ndiyo wakaŵa themba lakwamba, ndipo wakasora Bismarck kuŵa mulongozgi mu boma ili.d Vyaka vichoko waka vikati vyajumphapo, charu cha Germany chikamba kuwusa vyaru vinyake vya ku Africa na Pacific Ocean, ndipo chikayezga kuti chiŵe chankhongono kuluska charu cha Britain. (Ŵazgani Daniyeli 11:25.) Ufumu wa Germany ukaŵa na ŵasilikari ŵanandi chomene, ndipo nkhongono zake zikayanangako waka na za Ufumu wa Britain. Pa Nkhondo Yakwamba ya pa Charu Chose, Ufumu wa Germany ukagwiliskira ntchito ŵasilikari ŵake pakulimbana na ŵalwani ŵake.
10. Kasi lemba la Daniyeli 11:25b, 26 likafiskika wuli?
10 Kweniso Daniyeli wakayowoyerathu ivyo vizamuchitikira Ufumu wa Germany na ŵasilikari ŵake. Uchimi ukayowoya kuti themba lakumpoto “lizamwima chara.” Chifukwa wuli? “Chifukwa ŵazamulinozgera chiŵembu. Awo ŵakurya vyakurya vyake vyamanoni ndiwo ŵazamuliwiskira pasi.” (Dan. 11:25b, 26a) Mu nyengo ya Daniyeli, ŵanyake awo ŵakaryanga ‘vyakurya vya themba vyamanoni’ ŵakaŵanga ŵalaraŵalara awo ‘ŵakateŵeteranga themba.’ (Dan. 1:5) Kasi apa uchimi uwu ukayowoyanga anjani? Ukayowoyanga za ŵanthu awo ŵakaŵa na maudindo ghakurughakuru mu Ufumu wa Germany kweniso ŵasilikari na ŵalaraŵalara ŵanyake ŵankhondo, ndipo ŵanthu aŵa pamanyuma ndiwo ŵakawiskira pasi boma ili.e Uchimi uwu ukayowoyaso ivyo vizamuchitika pa nkhondo iyo yizamuchitika na themba lakumwera. Pakuyowoya vya themba lakumpoto, uchimi uwu ukati: “Ŵasilikari ŵake ŵazamuphyereka, ndipo ŵanandi ŵazamukomeka.” (Dan. 11:26b) Nga umo uchimi ukayowoyera, pa Nkhondo Yakwamba ya pa Charu Chose, ŵasilikari ŵa Germany ‘ŵakaphyereka,’ ndipo ‘ŵanandi ŵakakomeka.’ Ŵanthu ŵanandi ŵakakomeka pa nkhondo iyi kuluska nkhondo zose izo zikachitikapo kumanyuma.
11. Kasi themba lakumpoto na themba lakumwera ŵakachita vichi?
11 Lemba la Daniyeli 11:27, 28 likulongosora vinthu ivyo vikachitika pambere Nkhondo Yakwamba ya pa Charu Chose yindachitike. Lemba ili likuti themba lakumpoto na themba lakumwera “ghazamukhala pa thebulu limoza na kuphalirana mautesi.” Kweniso likuti themba lakumpoto lizamuwunjika “katundu munandi.” Ivi ndivyo vikachitika nadi. Charu cha Germany na Britain vikaphalirana kuti vikukhumba mtende, kweni vikalongolerathu kuti vikaphalirananga waka mautesi, vikati vyamba kutimbana mu 1914. Panyengo iyi, charu cha Germany chikaŵa chachiŵiri pa vyaru visambazi chomene pa charu chose chapasi. Ntheura pakufiska uchimi wa pa Daniyeli 11:29 na chigaŵa chakwamba cha vesi 30, charu cha Germany chikatimbana na themba lakumwera, kweni chikathereskeka.
MATHEMBA GHAKULIMBANA NA ŴANTHU ŴA CHIUTA
12. Pa Nkhondo Yakwamba ya pa Charu Chose, kasi themba lakumpoto na themba lakumwera ŵakachita vichi?
12 Kwambira 1914, mathemba ghaŵiri agha ghakalutilira kutimbana ghekhaghekha kweniso kutimba chomene ŵanthu ŵa Chiuta. Mwachiyelezgero, pa Nkhondo Yakwamba ya Charu Chose, boma la Germany na boma la Britain ghakatambuzga ŵateŵeti ŵa Chiuta, awo ŵakakana kurwako nkhondo. Boma la U.S. likaŵika mu jele awo ŵakalongozganga mulimo withu wakupharazga. Nthambuzgo iyi yikafiska uchimi uwo uli pa Chivumbuzi 11:7-10.
13. M’ma 1930, chomenechomene pa Nkhondo Yachiŵiri ya pa Charu Chose, kasi themba lakumpoto likachita vichi?
13 Pamanyuma, m’ma 1930, chomenechomene pa Nkhondo Yachiŵiri ya pa Charu Chose, themba lakumpoto likatambuzga chomene ŵanthu ŵa Chiuta. Chipani cha Nazi chikati chamba kuwusa mu Germany, Hitler na ŵalondezgi ŵake ŵakakanizga mulimo wa ŵanthu ŵa Chiuta. Themba lakumpoto likakoma ŵanthu ŵa Yehova pafupifupi 1,500 ndipo ŵanandi likaŵatumizga ku misasa yakusuzgikirako ŵanthu. Vyakuchitika ivi vikayowoyekerathu na Daniyeli. Themba lakumpoto likakanizga mulimo wakupharazga, ndipo mu nthowa iyi ‘likananga malo ghakupatulika’ na “kuwuskamo sembe ya nyengo zose.” (Dan. 11:30b, 31a) Mulongozgi wawo, Hitler, wakachita na kulapa wuwo kuti wakomenge ŵanthu wose ŵa Chiuta mu Germany.
THEMBA LIPHYA LAKUMPOTO LIKAWUKA
14. Kasi ni njani uyo wakaŵa themba lakumpoto Nkhondo Yachiŵiri ya pa Charu Chose yikati yajumpha? Longosorani.
14 Nkhondo yachiŵiri yikati yajumpha, boma la Soviet Union ndilo likaŵa themba lakumpoto. Likamba kuwusa vigaŵa vinandi ivyo vikaŵa pasi pa Germany. Nga umo vikaŵira na boma la Nazi, boma la Soviet Union nalo likatambuzga chomene ŵanthu wose awo ŵakasopanga Chiuta waunenesko.
15. Kasi themba lakumpoto likachita wuli Nkhondo Yachiŵiri ya pa Charu Chose yikati yamara?
15 Nyengo yichoko waka Nkhondo Yachiŵiri ya pa Charu Chose yikati yamara, themba liphya lakumpoto, ilo likaŵa boma la Soviet Union pamoza na vyaru ivyo likakolerananga navyo, likamba kutambuzga ŵanthu ŵa Chiuta. Lemba la Chivumbuzi 12:15-17, likuyaniska nthambuzgo ya ŵanthu ŵa Chiuta na “mlonga.” Mwakukolerana na uchimi uwu, themba lakumpoto likakanizga mulimo withu wa kupharazga ndipo ŵanthu ŵanandi ŵa Yehova ŵakatolekera ku Siberia. Ntheura kwamba waka apo mazuŵa ghaumaliro ghakambira, themba lakumpoto likulutilira kutambuzga ŵanthu ŵa Chiuta, kweni latondeka kulekeska mulimo wawo.f
16. Kasi boma la Soviet Union likafiska wuli lemba la Daniyeli 11:37-39?
16 Ŵazgani Daniyeli 11:37-39. Pakufiska uchimi uwu, themba lakumpoto ‘likaŵikako mahara chara kwa Chiuta wa ŵawiske.’ Likalongora wuli? Boma la Soviet Union likakhumbanga kuwuskapo visopa vyose, ntheura likayezgayezga kuchita ivi. Kuti lifiske chilato ichi, kukwambilira kwa 1918 boma la Soviet Union likaŵika dango ilo likapangiska sukulu zisambizgenge kuti Chiuta kulije. Kasi themba lakumpoto ‘likachindika wuli chiuta wa malinga ghakukhora’? Boma la Soviet Union likamalira ndalama zinandi pakukhozga ŵankhondo ŵake ndiposo kupanga vilwero vinandi vya nyukiliya kuti likhozge nkhongono zake. Themba lakumpoto na themba lakumwera, pamanyuma ghose ghakaŵa na vilwero vyankhongono chomene vyakukomera ŵanthu mabiliyoni ghanandi.
KUKOLERANA KWAUPUSIKIZGI
17. Kasi “chinthu chakuseluska icho chikupasura” ntchivichi?
17 Themba lakumpoto lakhozgera themba lakumwera chifukwa ghose ghakukhumba kuti ghachite chinthu chimoza chakuzirwa. Ghakukhumba ‘kuŵika chinthu chakuseluska icho chikupasura.’ (Dan. 11:31) “Chinthu chakuseluska” ichi ni wupu wa United Nations.
18. Chifukwa wuli wupu wa United Nations ‘ntchinthu chakuseluska’?
18 Wupu wa United Nations ‘ntchinthu chakuseluska’ chifukwa chakuti ukuyowoya kuti wiziskenge mtende pa charu chose chapasi, apo ni Ufumu wa Chiuta pera ndiwo ungiziska mtende. Ndipo uchimi ukuyowoya kuti chinthu chakuseluska ichi “chikupasura” chifukwa wupu wa United Nations uzamuchita chigaŵa chikuru pakuparanya visopa vyose vyautesi.’—Wonani tchati chakuti “Mathemba Ghaŵiri Agho Ghakulimbana mu Nyengo Yaumaliro.”
CHIFUKWA WULI TIKWENERA KUMANYA MDAUKO UWU?
19-20. (a) Chifukwa wuli tikwenera kumanya mdauko uwo tasambira mu nkhani iyi? (b) Kasi ni fumbo wuli ilo lizamuzgoreka mu nkhani yakulondezgapo?
19 Tikwenera kumanya mdauko uwu chifukwa ukulongora kuti kufuma mu 1870 m’paka mu 1991, uchimi wa Daniyeli wakuyowoya vya themba lakumpoto na themba lakumwera uli kufiskika. Ntheura tikugomezga kuti chigaŵa chinyake icho chakhalako nacho chifiskikenge.
20 Mu 1991, boma la Soviet Union likamara. Ipo kasi ni njani uyo ni themba lakumpoto mazuŵa ghano? Nkhani yakulondezgapo yizamuzgora fumbo ili.
SUMU 128 Kuzizipizga M’paka Umaliro
a Tikuwona ukaboni wakuti uchimi wa Daniyeli wakuyowoya vya “themba lakumpoto” na “themba lakumwera” ukulutilira kufiskika. Chifukwa wuli tikuyowoya nthena? Ndipo chifukwa wuli tikwenera kupulikiska ivyo uchimi uwu ukuyowoya?
b Tiyowoyengeso yayi kuti Themba la Roma Uleliya (270-275 C.E.) likaŵa “themba lakumpoto” panji Fumukazi Zenobia (267-272 C.E.) likaŵa “themba lakumwera,” chifukwa panyengo iyi kukaŵavya gulu la ŵanthu ilo likateŵeteranga Yehova munthowa yakwenelera. Fundo iyi yikusintha ivyo vili kulembeka mu chaputara 13 na 14 mu buku Lachicheŵa lakuti Samalani Ulosi wa Danieli!
c Wonani bokosi lakuti “Uthemba wa pa Charu Chose wa Britain na America mu Uchimi wa Baibolo.”
d Mu 1890, Kaiser Wilhelm II wakachichizga Bismarck kuti wawukepo pa mpando.
e Ŵakachita vinthu vyakupambanapambana ivyo vikapangiska kuti boma ili liwe mwaluŵiro. Mwachiyelezgero, ŵakaleka kovwira themba, ŵakaphalira ŵanji uthenga wachisisi wakukhwaskana na nkhondo, ndipo ŵakachichizga themba kuti liwukepo pa mpando.
f Nga umo pakulongolera pa Daniyeli 11:34, kwakanyengo kachoko waka, themba lakumpoto likaleka kutambuzga Ŵakhristu. Mwachiyelezgero, ivi vikachitika boma la Soviet Union likati lamara mu 1991.
-
-
Kasi “Themba Lakumpoto” Ni Njani Mazuŵa Ghano?Gongwe la Mulinda (Lakusambira)—2020 | Meyi
-
-
NKHANI YAKUSAMBIRA 20
Kasi “Themba Lakumpoto” Ni Njani Mazuŵa Ghano?
“Lizamufika kuumaliro wake, ndipo pazamuŵavya na waliyose wakuti walovwire.”—DAN. 11:45.
SUMU 95 Ungweru Ukuŵaliraŵalira
CHILATO CHA NKHANI IYIa
1-2. Kasi tidumbiskanenge vichi mu nkhani iyi?
TILI na ukaboni wakukwana kuluska kumasinda kose kuti sono tili kuumaliro chomene wa mazuŵa ghaumaliro gha charu ichi. Sonosono apa, Yehova na Yesu Khristu ŵaparanyenge maboma ghose agho ghakususkana na Ufumu wa Chiuta. Kweni pambere ivi vindachitike, themba lakumpoto na themba lakumwera ŵalutilirenge kulimbana ŵekhaŵekha kweniso kutambuzga ŵanthu ŵa Chiuta.
2 Mu nkhani iyi, tidumbiskanenge uchimi uwo uli pa Daniyeli 11:40–12:1. Timanyenge uyo ni themba lakumpoto mazuŵa ghano kweniso tidumbiskanenge chifukwa icho tikwenera yayi kufipa mtima. Kweniso tiwonenge kuti tikwenera kugomezga kuti Yehova watithaskenge, mulimose umo vingaŵira.
THEMBA LIPHYA LAKUMPOTO MAZUŴA GHANO
3-4. Kasi themba lakumpoto ni njani mazuŵa ghano? Longosorani.
3 Boma la Soviet Union lati lamara mu 1991, ŵanthu ŵa Chiuta awo ŵakaŵa pasi pa boma ili ŵakaŵa ŵanangwa kwanyengo yichoko waka. Daniyeli wakalongosora kuti iyi yikaŵa nyengo ‘yakovwirika pachoko waka.’ (Dan. 11:34) Ivi vikawovwira kuti ŵapharazgenge mwakufwatuka, ndipo mwaluŵiro, mu vyaru ivyo vikaŵa pasi pa boma la Soviet Union mukamba kuŵa ŵapharazgi masauzandi ghanandi. Kweni pati pajumpha vyaka vichoko waka, charu cha Russia na vyaru ivyo vikukolerana nacho ndivyo vikazgoka themba lakumpoto. Nga umo tikadumbiskirana mu nkhani iyo yajumpha, boma likwenera kuchita vinthu vitatu kuti liŵe themba lakumpoto panji themba lakumwera: (1) kuwusapo chigaŵa icho kukukhala ŵanthu ŵanandi ŵa Chiuta panji kuŵawukira, (2) kulongora mu vyakuchita vyawo kuti mbalwani ŵa Yehova na ŵanthu ŵake, ndipo (3) likwenera kulimbana na themba linyake.
4 Wonani vifukwa ivyo tikuyowoyera kuti mazuŵa ghano themba lakumpoto ni charu cha Russia na vyaru ivyo chikukolerana navyo. (1) Ŵali kuwukira ŵanthu ŵa Chiuta ndipo ŵali kukanizga mulimo wakupharazga na kutambuzga ŵabali na ŵadumbu masauzandi ghanandi awo ŵakukhala mu vigaŵa ivyo vili pasi pa muwuso wawo. (2) Ivyo ŵali kuchita apa vikulongora kuti ŵakutinkha Yehova pamoza na ŵanthu ŵake. (3) Ŵayezgayezga kuti ŵaŵe ŵankhongono chomene kuluska themba lakumwera, ilo ni Britain na United States. Tiyeni sono tiwone ivyo charu cha Russia na vyaru ivyo chikukolerana navyo vyachita, ivyo vikulongora kuti ndiwo nadi themba lakumpoto.
THEMBA LAKUMPOTO NA THEMBA LAKUMWERA ŴAKULUTILIRA KULIMBANA
5. Kasi lemba la Daniyeli 11:40-43 likuyowoya vya nyengo wuli, ndipo lemba ili likati ntchivichi chizamuchitika mu nyengo iyi?
5 Ŵazgani Daniyeli 11:40-43. Chigaŵa ichi cha uchimi chikulongosora nyengo ya mazuŵa ghaumaliro. Chikulongosoraso ivyo themba lakumpoto na themba lakumwera ghakuchita kulongora kuti ghakulimbana. Nakuti Daniyeli wakachimirathu kuti mu nyengo yaumaliro, themba lakumwera “lizamututuzgana” na themba lakumpoto panji kuti “lizamupilingizgana nayo masengwe.”—Dan. 11:40, mazgu ghamusi.
6. Kasi pali ukaboni wuli wakuti mathemba ghaŵiri agha ghakulimbana?
6 Themba lakumpoto na themba lakumwera ghakulutilira kulimbana chifukwa lililose likukhumba kuti ilo ndilo liŵe lankhongono chomene pa charu chose chapasi. Mwachiyelezgero, wonani ivyo vikachitika Nkhondo Yachiŵiri ya pa Charu Chose yati yajumpha, apo boma la Soviet Union likamba kuŵa na nkhongono chomene ku chigaŵa chikuru cha Europe. Themba lakumwera lati lawona nthena likakolerana na vyaru vinyake kuti liŵe na wupu wa ŵasilikari kuti lilimbane na themba lakumpoto. Wupu uwu ukuchemeka kuti NATO. Themba lakumpoto na themba lakumwera, ghakunangaso ndalama zinandi kuti ghaŵe na ŵasilikari ŵankhongono chomene. Mathemba agha ghakulongoraso kuti ghakulimbana chifukwa ghose ghakukhozgera ŵalwani ŵamunyake pa nkhondo izo zikuchitika ku Africa, Asia, na Latin America. Mu vyaka vyasonosono apa, charu cha Russia na vyaru ivyo chikukolerana navyo vyaŵa vyankhongono chomene pa charu chose chapasi. Vyaru ivi, ivyo ni themba lakumpoto, vikulimbanaso na themba lakumwera kwizira pa makompyuta. Waliyose wakunena munyake kuti wakugwiliskira ntchito mapulogiramu gha pa kompyuta kuti wanange chuma kweniso boma la munyake. Nga umo Daniyeli wakayowoyera kale, themba lakumpoto likulutilira kuwukira ŵanthu ŵa Chiuta.—Dan. 11:41.
THEMBA LAKUMPOTO LANJIRA “MU CHARU CHAKUTOWA”
7. Kasi “charu Chakutowa” ni vichi?
7 Pa Daniyeli 11:41 pakuyowoya kuti themba lakumpoto lizamunjira “mu charu Chakutowa.” Kasi charu ichi ni vichi? Mu nyengo yakale, chikaŵa charu cha Israyeli, ndipo charu ichi ndicho ŵakachiwonanga kuti “chikaŵa charu chakutowa chomene kuluska vyaru vyose.” (Ezek. 20:6) Kweni charu ichi chikaŵa chakuzirwa chomene chifukwa chakuti ndiko ŵanthu ŵakasoperangako Yehova. Kufuma pa Pentekoste 33 C.E., pa charu chapasi palijeso malo ghanadi agho ghakuchemeka kuti “charu Chakutowa.” Vili nthena chifukwa ŵanthu ŵa Yehova ŵali pa charu chose chapasi. Mazuŵa ghano “charu Chakutowa” ni milimo ya ŵanthu ŵa Yehova iyo yikuchitika mu gulu lake, nga nkhusopa Yehova pa maungano kweniso kupharazga.
8. Kasi themba lakumpoto likanjira wuli “mu charu Chakutowa”?
8 Mu mazuŵa ghaumaliro agha, themba lakumpoto lanjira kanandi waka “mu charu Chakutowa.” Mwachiyelezgero, apo charu cha Germany chikaŵa themba lakumpoto, chomenechomene panyengo ya Nkhondo Yachiŵiri ya pa Charu Chose, themba ili likanjira “mu charu Chakutowa” apo likatambuzganga ŵanthu ŵa Chiuta na kuŵakoma. Nkhondo Yachiŵiri ya pa Charu Chose yati yajumpha, boma la Soviet Union ndilo likaŵa themba lakumpoto. Themba ili likanjira “mu charu Chakutowa” apo likatambuzganga ŵanthu ŵa Chiuta na kuŵachimbizgira kutali na vikaya vyawo.
9. Kasi charu cha Russia na vyaru ivyo chikukolerana navyo, ŵanjira wuli mu “charu Chakutowa” mu vyaka vyasonosono apa?
9 Mu vyaka vyasonosono apa, charu cha Russia na vyaru ivyo chikukolerana navyo, nawo ŵanjira mu “charu Chakutowa.” Ŵanjira wuli? Mu 2017, themba liphya lakumpoto ili likakanizga milimo yose ya ŵanthu ŵa Yehova na kujalira mu jele ŵabali na ŵadumbu ŵithu ŵanyake. Likakanizgaso mabuku ghithu, kusazgapo na Baibolo la Mang’anamuliro gha Charu Chiphya. Kweniso likapoka ofesi yithu ya munthavi ku Russia na Nyumba za Ufumu zose kweniso Malo Ghakuchitirapo Maungano Ghakuru. Ivi vyati vyachitika, mu 2018 Wupu Wakulongozga ukayowoya kuti charu cha Russia na vyaru ivyo chikukolerana navyo ni themba lakumpoto. Ndipouli, ŵanthu ŵa Yehova ŵawukirengepo yayi maboma gha ŵanthu panji kuyezga kughasintha, nanga vingaŵa kuti maboma agha ghakuŵatambuzga. Kweni ŵakulondezga ulongozgi wa mu Baibolo wakuti ŵalomberenge “wose awo ŵali na mazaza,” chomene para ŵakusankha vinthu ivyo vingakhwaska wanangwa withu wakusopa.—1 Tim. 2:1, 2.
KASI THEMBA LAKUMPOTO LIPARANYENGE THEMBA LAKUMWERA?
10. Kasi themba lakumpoto liparanyenge themba lakumwera? Longosorani.
10 Uchimi uwo uli pa Daniyeli 11:40-45, chomene ukuyowoya za themba lakumpoto. Kweni kasi ivi vikung’anamura kuti themba ili liparanyenge themba lakumwera? Yayi. Themba lakumwera lizamuŵa kuti lichalipo apo Yehova na Yesu ŵazamuparanyira maboma ghose gha ŵanthu pa nkhondo ya Aramagedoni. (Chivu. 19:20) Tikumanya wuli? Wonani ivyo mauchimi agho ghali mu buku la Daniyeli na Chivumbuzi ghakulongora.
Pa Aramagedoni, Ufumu wa Chiuta, uwo ukuyelezgereka na libwe, uzamumazga muwuso wa ŵanthu, uwo apa ukuyelezgereka na chikozgo chikuru (Wonani ndime 11)
11. Kasi lemba la Daniyeli 2:43-45 likulongosora vichi? (Wonani chithuzi cha pa chikopi.)
11 Ŵazgani Daniyeli 2:43-45. Ntchimi Daniyeli yikalongosora za chikozgo chikuru icho chikaŵa na vigaŵa vyakupangika na visulo vyakupambanapambana. Chigaŵa chilichose chikwimira maboma gha ŵanthu agho ghakawusapo chigaŵa icho kukaŵa ŵanthu ŵanandi ŵa Chiuta. Maboma agha, ghakuwusa panyengo zakupambana. Vikandiro vya chikozgo ichi ni vyakupangika na chisulo chakusazgikana na dongo. Vikandiro ivi vikwimira boma laumaliro ilo ni Ufumu wa pa Charu Chose wa Britain na America. Uchimi uwu ukulongora kuti Ufumu wa Britain na America uzamuŵa kuti uchalipo apo Ufumu wa Chiuta uzamuparanya maboma ghose gha ŵanthu.
12. Kasi mutu wa nambara 7 wa chikoko ukwimira vichi, ndipo chifukwa wuli ntchakuzirwa kumanya fundo iyi?
12 Mpositole Yohane nayo wakalongosora za maboma gha ŵanthu agho ghakawusapo chigaŵa icho kukaŵa ŵanthu ŵanandi ŵa Yehova. Mu uchimi wa Yohane, chikoko icho chili na mitu 7 ndicho chikwimira maboma agha. Mutu wa nambara 7 wa chikoko ichi ukwimira Muwuso wa pa Charu Chose wa Britain na America. Fundo iyi njakuzirwa chomene chifukwa palijeso mutu unyake padera pa mutu waumaliro uwu. Mutu wa nambara 7 wa chikoko ichi uzamuŵa kuti uchali kuwusa apo Khristu na ŵankhondo ŵake ŵakuchanya ŵazamuwuparanya pamoza na chikoko chose.b—Chivu. 13:1, 2; 17:13, 14.
KASI THEMBA LAKUMPOTO LICHITENGE VICHI SONOSONO APA?
13-14. Kasi “Gogi wa charu cha Magogi” ni njani, ndipo ntchivichi icho panji chizamupangiska kuti wawukire ŵanthu ŵa Chiuta?
13 Uchimi uwo ukalembeka na Ezekiyeli ukutovwira kumanya ivyo vingazakachitika pambere themba lakumpoto na themba lakumwera ŵandaparanyike. Vikulongora kuti uchimi wa pa Ezekiyeli 38:10-23; Daniyeli 2:43-45; na Chivumbuzi 16:13-16, 21 ukulongosora vinthu vyakuyana waka. Usange uwu mbunenesko, mbwenu ivi ndivyo tikughanaghana kuti vingazakachitika.
14 Para suzgo yikuru yayamba “mathemba gha charu chose,” ghazamukolerana na kupanga gulu limoza panji kuti mitundu yizamukolerana pamoza. (Chivu. 16:13, 14; 19:19) Kukolerana kwa mitundu uku ndiko Baibolo likuyowoya kuti ni “Gogi wa charu cha Magogi.” (Ezek. 38:2) Gulu ili lizamuwukira ŵanthu wose ŵa Chiuta kuti liŵaparanyirethu. Kasi chizamupangiska ntchivichi kuti ŵaŵawukire? Mu uchimi wakukhwaskana na nyengo iyi, mpositole Yohane wakati chivula chikuru chamalibwe chizamuwira ŵalwani ŵa Chiuta. Chivula chikuru chamalibwe ichi, chingimira uthenga wankhongono wa cheruzgo uwo ŵanthu ŵa Yehova ŵazamupharazganga. Panji uthenga uwu ndiwo ungazakapangiska Gogi wa Magogi kuwukira ŵanthu ŵa Chiuta na kuyezga kuti waŵaparanyirethu wose.—Chivu. 16:21.
15-16. (a) Kasi ni vyakuchitika wuli ivyo lemba la Daniyeli 11:44, 45 likulongosora? (b) Kasi ntchivichi chizamuchitikira themba lakumpoto na Gogi wa Magogi?
15 Uthenga wankhongono uwo ŵanthu ŵa Chiuta ŵazamupharazga kweniso kuwukilika kaumaliro na ŵalwani ŵa Chiuta, vingaŵaso kuti ndivyo vikuyowoyeka pa Daniyeli 11:44, 45. (Ŵazgani.) Pa lemba ili, Daniyeli wakayowoya kuti “mauthenga ghakufumira kumafumiro gha dazi na kumpoto” ghazamutimbanizga themba lakumpoto ilo lizamufuma na ‘kutukutwa kukuru.’ Ndipo themba lakumpoto lizamukhumba “kuparanya ŵanandi.” “Ŵanandi” awo ŵakuyowoyeka apa ŵakwenera kuti mbanthu ŵa Yehova.c Apa Daniyeli wakwenera kuti wakayowoyanga za kuwukilika kwaumaliro kwa ŵanthu ŵa Chiuta.
16 Para themba lakumpoto na maboma ghanyake gha ŵanthu ŵazakawukira ŵanthu ŵa Chiuta, Chiuta Wankhongonozose wazamukwiya chomene ndipo nkhondo ya Aramagedoni yizamwamba. (Chivu. 16:14, 16) Pa nyengo iyo, themba lakumpoto pamoza na kukolerana kwa mitundu iyo ntchigaŵa cha Gogi wa Magogi vizamuparanyika, ndipo pazamuŵavya waliyose wakuti “walovwire.”—Dan. 11:45.
Pa nkhondo ya Aramagedoni Yesu Khristu na ŵankhondo ŵake ŵakuchanya ŵazamuparanya charu chiheni cha Satana ichi na kuponoska ŵanthu ŵa Chiuta (Wonani ndime 17)
17. Kasi Mikayeli, “karonga mukuru” uyo wakuzunulika pa Daniyeli 12:1 ni njani, ndipo wakuchita vichi?
17 Lemba la Daniyeli 12:1 (Ŵazgani.) likutiphalira vinandi vya umo themba lakumpoto na vyaru ivyo likukolerana navyo vizamuparanyikira ndiposo umo ise tizamuponera. Kasi lemba ili likung’anamurachi? Mikayeli ni zina linyake la Fumu yithu Yesu Khristu iyo yikuwusa kuchanya. Kufuma waka apo wakaŵira Fumu ya Ufumu wa Chiuta kuchanya mu 1914, “wakwimilira kuti wawovwire” ŵanthu ŵa Chiuta. Sonosono apa ‘wimilirenge’ panji kuti kuparanya ŵalwani ŵake pa nkhondo ya Aramagedoni. Nkhondo iyi yizamuŵa yaumaliro iyo Daniyeli wakayowoya kuti yizamuŵa “nyengo ya suzgo” iyo yindaŵeko nakale. Uchimi wa Yohane uwo uli kulembeka mu buku la Chivumbuzi ukuyowoya vya nyengo iyo yizamulongozgera ku nkhondo iyi. Ukuti nyengo iyi ni “suzgo yikuru.”—Chivu. 6:2; 7:14.
KASI ZINA LINU “LIZAMUSANGIKA KUTI LALEMBEKA MU BUKU”?
18. Chifukwa wuli tingalindilira mwambura wofi ivyo vichitikenge munthazi?
18 Daniyeli na Yohane wose ŵakayowoya kuti Yehova na Yesu ŵazamuthaska ŵateŵeti ŵa Chiuta pa suzgo yikuru. Ntheura tingalindilira mwambura wofi ivyo vichitikenge munthazi. Daniyeli wakayowoya kuti ŵekha awo mazina ghawo ‘ghazamusangika kuti ghalembeka mu buku’ ndiwo ŵazamupona. (Dan. 12:1) Kasi tingachita wuli kuti zina lithu lilembeke mu buku ili? Tikwenera kulongora kuti tili na chipulikano mwa Yesu, Mwana wa mberere wa Chiuta. (Yoh. 1:29) Kweniso tikwenera kujipatulira kwa Chiuta na kubatizika. (1 Pet. 3:21) Ndipo tikwenera kukhozgera Ufumu wa Chiuta, tingachita nthena pakovwira ŵanji kusambira vya Yehova.
19. Kasi tikwenera kuchita vichi sono, ndipo chifukwa wuli?
19 Sono ndipo tikwenera kugomezga chomene Yehova na gulu lake. Kweniso ni nyengo yakuti tikhozgere Ufumu wa Chiuta. Para tachita nthena, tizamuponoskeka apo themba lakumpoto na themba lakumwera ŵazamuparanyika na Ufumu wa Chiuta.
SUMU 149 Sumu Yakutonda
a Kasi “themba lakumpoto” ni njani mazuŵa ghano? Ndipo kasi themba ili lizamuparanyika wuli? Para tamanya mazgoro gha mafumbo agha, chipulikano chithu chikhorenge ndipo tinozgekerenge masuzgo agho tikumanenge nagho sonosono apa panyengo ya suzgo yikuru.
b Kuti mumanye vinandi vyakukhwaskana na lemba la Daniyeli 2:36-45 na Chivumbuzi 13:1, 2, wonani Gongwe la Mulinda la Juni 15, 2012 pp. 7-19.
c Kuti mumanye vinandi, wonani Gongwe la Mulinda la Meyi 15, 2015 peji 29-30
-
-
Mathemba Ghaŵiri Agho Ghakulimbana mu Nyengo YaumaliroGongwe la Mulinda (Lakusambira)—2020 | Meyi
-
-
Mathemba Ghaŵiri Agho Ghakulimbana mu Nyengo Yaumaliro
Mauchimi ghanyake agho ghakuyowoyeka mu tchati ichi ghakulongosora vyakuchitika ivyo vikachitika pa nyengo zakuyana. Ghose ghakulongora kuti tili mu “nyengo yaumaliro.”—Dan. 12:4.
Malemba Chivu. 11:7; 12:13, 17; 13:1-8, 12
Uchimi “Chikoko” chawusa ŵanthu pa charu chapasi vyaka vyakujumpha 3,000. Mu nyengo yaumaliro, mutu wake wa nambara 7 ukapwetekeka. Pamanyuma, mutu uwu ukachira ndipo “charu chose chapasi” chakalondezga chikoko. Satana wakugwiliskira ntchito chikoko ichi kurwa “nkhondo na ŵakukhalapo ŵa mphapu.”
Kufiskika Chigumula chikati chajumpha, maboma agho ghakasuskanga muwuso wa Yehova ndigho ghakamba kuwusa ŵanthu. Vyaka vyakujumpha 3,000 vikati vyajumphapo, mu nyengo ya Nkhondo Yakwamba ya pa Charu Chose, Ufumu wa Britain ukachepa nkhongono. Ukaŵaso wankhongono wati wasazgana na United States. Mu nyengo yaumaliro yino, Satana wakugwiliskira ntchito maboma ghose pa charu chapasi kutambuzga ŵanthu ŵa Chiuta.
Lemba Dan. 11:25-45
Uchimi Mu nyengo yaumaliro, themba lakumpoto na themba lakumwera ghazamulimbana nkhongono.
Kufiskika Charu cha Germany chikatimbana na charu cha Britain na United States. Mu 1945 boma la Soviet Union pamoza na vyaru ivyo likakolerananga navyo ndivyo vikaŵa themba lakumpoto. Mu 1991, boma la Soviet Union likamara, ndipo pamanyuma charu cha Russia na vyaru ivyo chikukolerana navyo ndivyo vikazgoka themba lakumpoto.
Malemba Yes. 61:1; Mal. 3:1; Luka 4:18
Uchimi Yehova wazamutuma “thenga” kuti ‘linozge nthowa’ pambere Ufumu Waumesiya undakhazikiskike. “Thenga” ili, lizamupharazga “makani ghawemi ku ŵakuzika.”
Kufiskika Kwamba m’ma 1870 C. T. Russell pamoza na ŵanyake ŵakamba kusambira chomene Baibolo kuti ŵamanye ivyo likusambizga nadi. Mu 1881, ŵakamba kudidimizga kuti ŵateŵeti ŵa Chiuta ŵakwenera kupharazga. Ŵakalemba nkhani za mutu wakuti “Ŵapharazgi 1,000 Ŵakukhumbikwa” na “Ŵakuphakazgika Ŵapharazgenge.”
Lemba Mat. 13:24-30, 36-43
Uchimi Mulwani wazamuseŵa duru mu munda wa tirigu, ndipo lizamukura na kubisa tirigu m’paka pa nyengo yakuvuna. Kufuma apo, duru wazamufumiskikako ku tirigu.
Kufiskika Kwamba m’ma 1800 mphambano yikamba kumanyikwa pakati pa Ŵakhristu ŵaunenesko na ŵatesi. Mu nyengo yaumaliro yino, Ŵakhristu ŵaunenesko ŵakuwunganyiskika, ndipo ŵakujipatura ku Ŵakhristu ŵatesi.
Lemba Dan. 2:31-33, 41-43
Uchimi Chikozgo chakupangika na visulo vyakupambanapambana chili na vikandiro vya chisulo na dongo
Kufiskika Dongo likwimira ŵanthu bweka awo ŵakuwusika na Britain na United States, awo ŵakususka maboma agha. Chifukwa cha ŵanthu aŵa, maboma agha ghakutondeka kugwiliskira ntchito nkhongono zawo mwakukwana.
Malemba Mat. 13:30; 24:14, 45; 28:19, 20
Uchimi “Tirigu” wazamuwunjikika pamoza na ‘kulongeka mu nthamba’ ndipo “muzga wakugomezgeka na wavinjeru” wazamwimikika pa “ŵateŵeti ŵake ŵa pa nyumba.” “Makani ghawemi agha gha Ufumu” ghazamwamba kupharazgika pa “charu chose chapasi.”
Kufiskika Mu 1919, muzga wakugomezgeka wakimikika pa ŵanthu ŵa Chiuta. Kwamba waka panyengo iyi, Ŵasambiri ŵa Baibolo ŵakalimbikiranga chomene kupharazga. Mazuŵa ghano, Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakupharazga mu vyaru vyakujumpha 200, ndipo ŵakusindikizga mabuku ghakulongosora Baibolo mu viyowoyero vyakujumpha 1,000.
Malemba Dan. 12:11; Chivu. 13:11, 14, 15
Uchimi Chikoko cha masengwe ghaŵiri chizamuphalira ŵanthu pa charu chapasi kuti ŵapange “chikozgo cha chikoko,” ndipo chikoko ichi ‘chizamupeleka mvuchi ku chikozgo cha chikoko.’
Kufiskika Ufumu wa Britain na United States ndiwo ukambiska wupu wa League of Nations. Vyaru vinyake navyo vikanjira mu wupu uwu. Pamanyuma, themba lakumpoto nalo likanjira mu wupu uwu, nangauli likakhalamo waka kwamba mu 1926 m’paka 1933. Ŵanthu ŵakagomezganga kuti wupu wa League of Nations ungiziska mtende pa charu chapasi, apo ni Ufumu wa Chiuta pera ndiwo ungiziska mtende. Mazuŵa ghano napo ŵanthu ŵakugomezga kuti wupu wa United Nations (UN) ungiziska mtende.
Lemba Dan. 8:23, 24
Uchimi Themba lakuwoneka mwakofya “lizamuparanya munthowa yakuzizwiska.”
Kufiskika Ufumu wa Britain na United States wakoma ŵanthu ŵanandi kweniso wananga vinthu vinandi chomene. Mwachiyelezgero, mu nyengo ya Nkhondo Yachiŵiri ya pa Charu Chose, charu cha United States chikaponya mabomba ghaŵiri ghanyukiliya pa charu icho chikaŵa mulwani wa vyaru viŵiri ivi. Mabomba agha ghakananga chomene vinthu kuluska mabomba ghanyake agho ghakaphuliskikapo kumasinda.
Malemba Dan. 11:31; Chivu. 17:3, 7-11
Uchimi Chikoko “chiswesi” cha masengwe 10 chizamufuma mu chizongwe ndipo chikoko ichi ni themba la 8. Buku la Daniyeli likuti themba ili ‘ntchinthu chakuseluska icho chikupasura.’
Kufiskika Wupu wa League of Nations ukaleka kugwira ntchito mu nyengo ya Nkhondo Yachiŵiri ya pa Charu Chose. Nkhondo iyi yati yamara, wupu wa UN ukanjira m’malo mwa wupu wa League of Nations. Nga umo vikaŵira na wupu wa League of Nations, wupu wa UN nawo ukuti ungiziska mtende pa charu chapasi apo ni Ufumu wa Chiuta pera uwo ungachita ivi. Wupu wa UN uzamuwukira chisopa chautesi.
Malemba 1 Tes. 5:3; Chivu. 17:16
Uchimi Mitundu yizamuchemerezga kuti “bata na mtende,” ndipo “masengwe 10” na “chikoko” vizamuwukira “muhule” na kumuparanya. Pamanyuma, mitundu yizamuparanyika.
Kufiskika Mitundu yizamuti yafiska chilato chake chakuti pa charu chose chapasi paŵe bata na mtende. Pamanyuma, vyaru ivyo vili mu UN vizamuparanya mawupu ghose gha chisopa chautesi. Uku kuzamuŵa kwamba kwa suzgo yikuru. Suzgo yikuru yizamumara para Yesu waparanya charu chose cha Satana pa nkhondo ya Aramagedoni.
Malemba Ezek. 38:11, 14-17; Mat. 24:31
Uchimi Gogi wazamuwukira charu cha ŵanthu ŵa Chiuta. Kufuma apo, ŵangelo ŵazamuwunganya “ŵakusoleka.”
Kufiskika Themba lakumpoto pamoza na maboma ghanyake ghazamuwukira ŵanthu ŵa Chiuta. Para ŵanthu ŵa Chiuta ŵamba kuwukilika, ŵakuphakazgika awo ŵachali pa charu chapasi ŵazamuwunganyiskika na kuluta kuchanya.
Malemba Ezek. 38:18-23; Dan. 2:34, 35, 44, 45; Chivu. 6:2; 16:14, 16; 17:14; 19:20
Uchimi ‘Uyo wakhala’ pa “hachi lituŵa” wazamumalizga “kuthereska” pakuparanya Gogi na ŵankhondo ŵake. “Chikoko” chizamuponyeka “mu nyanja ya moto iyo yikugolera na sulefure,” ndipo chikozgo chikuru chizamuteketeka.
Kufiskika Yesu, uyo ni Fumu mu Ufumu wa Chiuta, wazamuponoska ŵanthu ŵa Chiuta. Iyo pamoza na ŵa 144,000 kweniso ŵangelo ŵake, wazamuparanya mitundu yose iyo yizamuwukira ŵanthu ŵa Chiuta. Uwu uzamuŵa umaliro wa charu cha Satana ichi.
-