SARAH,a wa ku Ghana, wali kutengwa kwa Jacob, ndipo ŵakhala mu nthengwa vyaka 17. Iyo wakati: “Kanandi tikwambana chifukwa cha ndalama.” Wakalongosoraso kuti: “Ine vikuniŵinya chomene, chifukwa ndine nkhugwira ntchito zinandi pa nyumba kweni mfumu wane Jacob wakuniphalirapo yayi umo ndalama zithu zikwendera. Nyengo zinyake pakujumpha masabata kwambura kuyowoyeskana.”

Mfumu wake Jacob wakati: “Nadi, nyengo zinyake tikukalipirana. Kanandi tikutondeka kupulikiskana na kuyowoyeskana makora. Kweniso tikwambana chifukwa chakuti para pachitika kanthu, mbwenu waliyose mtima ukuŵa mchanya.”

Nathan, wa ku India, wali kutora sonosono apa, ndipo wakulongosora ivyo vikachitika zuŵa linyake apo wakawona awiskevyara ŵakukalipira anyinavyara. Nathan wakati: “Amamavyara ŵakakwiya ndipo ŵakafumapo pa nyumba. Nkhati naŵafumba adadavyara chifukwa icho ŵakakalipira nthena, ŵakawona nga ni msinjiro. Nyengo yeneyiyo, ŵakamba kutikalipira tose.”

Panyake namwe muli kuwonapo kuti ŵanthu ŵakwambana pa nyumba chifukwa chakuti ŵayowoyerana mazgu ghambura kwenelera kweniso pa nyengo yiheni. Ŵanthu ŵangamba kudumbiskana makora waka, kweni kanyengo kachoko mwamusanga kuti ŵamba kukalipirana. Palije munthu uyo wangayowoya viwemi pera nyengo zose. Ntheura tingakaŵa yayi kupulikira mphuvya ivyo munyithu wayowoya panji kughanaghana kuti chilipo icho wayowoyera nthena. Kweni ntchakusuzga yayi kuti ŵanthu ŵakhalenge mwamtende ndiposo mwakukolerana.

Kasi mungachita wuli usange mwambana? Kasi mungachita wuli kuti pa nyumba yinu paŵeso bata na mtende? Kasi mabanja ghangachita wuli kuti pa nyumba zawo paŵenge mtende? Lutilirani kuŵazga.

KASI mungachita wuli usange vikuwoneka kuti mukukhalira kwambana pera? Nyengo zinyake mwamba kuwona kuti mukwambana pafupipafupi kweniso mukukwiyiskana chomene. Panyake mukumanyaso yayi icho chikuchitiska kuti mwambanenge. Kweni mukutemwana, ndipo mukukhumba yayi kuti mfumu panji muwoli winu wadandawurenge.

Ntchakukhumbikwa chomene kukumbuka kuti para mwapambana maghanoghano ndikuti nthengwa yinu njakutondeka yayi. Nakuti kupambana maghanoghano kungaleka yayi. Kweni ivyo mukuchita para mwapambana maghanoghano ndivyo vikulongora usange mukukhumba kuti pa nyumba paŵe mtende panji yayi. Wonani vinyake ivyo vingawovwira kuti muleke kwambana.

1. LEKANI KUWEZGERA.

Mbembe yikuŵapo para pali ŵanthu ŵaŵiri. Para yumoza waleka kuyowoya na kwamba kupulikizga waka, mbembe yingamara. Ntheura lekani kuwezgera para munyinu wamwavyani (wamutendekani). Kuti mujisungire ntchindi, jikorani. Kumbukani kuti chakukhumbikwa chomene ni mtende, kuwina yayi.

“Para nkhuni palije, moto ukuzimwa, ndipo para palije wakusesa, mphindano zikumara.”—Zintharika 26:20.

2. MUPULIKISKANI MUNYINU.

Para mungapulikizga dankha kwambura kumudumulizga vingawovwira kuti munyinu watune na kuwezgerapo mtende. Mupulikiskani munyinu, lekani kughanaghana kuti wali namwe na kafukwa. Lekani kughanaghana kuti munyinu wachitira dala, pakuti nayo ni munthu wangabudiska. Nyengo zinyake munthu wangayowoya uheni chifukwa cha kuleka kughanaghanirapo makora panji chifukwa cha kuŵinya mtima.

“Vwarani mtima wa chiwuravi, lusungu, kujiyuyura, kuzika, na kuzikira.”—Ŵakolose 3:12.

3. SEZGEKANIPO DANKHA KUTI MTIMA UTUNE.

Usange mwathukira, chingaŵa chiwemi kuti musezgekepo dankha pachoko kuti mtima utune. Munganjira mu chipinda chinyake panji mungakendapo dankha m’paka mtima ukhazikike. Para mwachita nthena chikulongora kuti mukugwentha panji kukana kudumbiskana yayi. Kweni vingamovwirani kuti musange m’pata wakuti mulombe kwa Chiuta kuti muŵe ŵakuzikira, ŵamahara, na ŵakupulikiska.

“Pambere mbembe yindambe, iwe fumapo.”—Zintharika 17:14.

4. GHANAGHANIRANI DANKHA ICHO MUKUKHUMBA KUYOWOYA NA UMO MUNGACHIYOWOYERA.

Vinthu vingaŵa makora yayi usange namwe mungayowoya mazgu ghakulasa. Kweni yezgani kuyowoya vinthu ivyo vingawovwira kuti munyinu mtima utune. Mufumbani makora kuti walongosore umo wakujipulikira ndipo wongani wovwiri uliwose panji fundo yamahara iyo mungapokera.

“Kayowoyero kawakawaka kali nga nkhulasa kwa lupanga, kweni lulimi lwa wavinjeru lukuchizga.”—Zintharika 12:18.

5. KHIZGANI MAZGU PAKUYOWOYA NDIPO LONGORANI KUTI MUKUKHUMBA MTENDE.

Ŵanthu ŵangakaŵa yayi kukalipirana mu nyumba usange yumoza wakuyowoya uheni. Ntheura nanga mungakwiya wuli, lekani kuyowoya mwachimwazga, mwamsinjiro panji kupazanguka (kukalipa). Lekani kuyowoya mazgu nga ghakuti “Ukunipwelelera yayi” panji “Iwe ukupulika cha.” Kweni muphalirani makora mfumu panji muwoli winu umo mukujipulikira na ivyo wachita (“Ine vikuniŵinya para iwe . . . ”). Palije chifukwa chakuti mwambire kukantchizgana (kumijana), kutimbana makofi na mabakera, panji kuchitirana nkhaza zinyake. Lekani kunenana, kuyuyurana, panji kufingirana.

“Wuskaniko kwa imwe mtima wa thinkho, ukali, kutukutwa, kukolomoka, na kayowoyero kaheni, pamoza na uheni wose.”—Ŵaefeso 4:31.

6. PHEPISKANI LUŴIRO NA KULONGOSORA IVYO MUCHITENGE KUTI SUZGO ILO LIMARE.

Manyani kuti chakulata chinu chikuru nkhuwezgerapo mtende, ntheura kujalika kumaso na ukali yayi. Kumbukani kuti usange mukukhalira kwambana, mose mukupwetekeka. Usange mwawezgerapo mtende, mose mukukondwa. Ntheura zomerani kuti namwe mwachitiska kuti mphindano yiŵepo. Nanga mungaŵa kuti mukugomezga kuti palije icho mwabuda, mungachita makora kuphepiska chifukwa chakuti mwangukwiya na kuzgora uheni, ivyo vyachitiska kuti mphindano yiŵepo. Chakukhumbikwa chomene nkhukhala mwamtende na munyinu. Usange munyinu wamuphepiskani, mugowokerani luŵiro.

“Luta, ukajiyuyure na kumuŵeya luŵiro mzengezgani wako.”—Zintharika 6:3.

Para mbembe yamara, kasi mungachita wuli kuti mtende ulutilire pa nyumba? Nkhani yakulondezgapo yikuzgora.

KASI mukuwona kuti Baibolo lingamovwirani kuti pa nyumba yinu paŵe mtende? Wonani ivyo Baibolo likuyowoya kweniso ivyo vyawovwira ŵanthu ŵanyake awo ŵakafumbika. Wonani fundo izo zingamovwirani kuti muleke kwambana, muŵe pamtende, kweniso kuti mutemwanenge chomene.

FUNDO ZA MU BAIBOLO IZO ZIKOVWIRA KUTI PAŴE MTENDE

WALIYOSE WAWONENGE MUNYAKE KUTI NGWAKUKHUMBIKWA.

“Lekani kuchita kanthu chifukwa cha mphindano panji chifukwa cha kujiwona, kweni muŵe ŵakujiyuyura na kuwona ŵanyinu kuti ŵakumuluskani. Kulaŵiska pa ivyo imwe mukukhumba pera yayi, kweniso ivyo ŵanyinu ŵakukhumba.”—Ŵafilipi 2:3, 4.

“Tasanga kuti ntchiwemi kuwona mfumu panji muwoli wako kuŵa wakukhumbikwa kuluska wamwene panji ŵanthu ŵanyake.”—C. P., ŵakhala pa nthengwa vyaka 19.

TEGHEREZGANI KUTI MUPULIKISKE.

‘Lutilira kuŵakumbuska kuti ŵangaŵanga ŵamphindano yayi, kweni ŵaŵenge ŵakupulikiska, ŵalongorenge kuzika ku ŵanthu wose.’—Tito 3:1, 2.

“Mphindano zingaŵapo yayi usange wamunthu ukumuzgora makora mfumu panji muwoli wako. Ntchakukhumbikwa kupulikizga dankha kwambura kweruzgirathu para munyako wakuyowoya. Nanga mungaŵa kuti mundakolerane, ntchiwemi kumupulikiska munyako.”—P. P., ŵakhala pa nthengwa vyaka 20.

ZIKIRANI.

“Na kuzikira, mulongozgi wa ŵasilikari wakuwojeka, ndipo lulimi lwakuzika lungaphyora chiwangwa.”—Zintharika 25:15.

“Tili ŵanthu, tingaleka yayi kupambana maghanoghano. Kweni vyose vikuthemba pa umo tikuchitira. Tikwenera kuzikira nadi. Para tazikira, nkhani yikukaŵa yayi kumara.”—G. A., ŵakhala pa nthengwa vyaka 27.

LEKANI KUNENANA PANJI KUTIMBANA.

“Vyose ivi muvisezgere kutali na imwe, kutukutwa, ukali, uheni, kayowoyero kaheni, na kuyowoya vyamuziro pa milomo yinu.”—Ŵakolose 3:8.

“Afumu ŵane mbakujikora chomene, ndipo ichi chikunikondweska. Nyengo zose ŵakukhala waka phee, ŵakunikalipira yayi panji kuniyowoyera msinjiro.”—B. D., ŵakhala pa nthengwa vyaka 20.

MUŴE ŴAKUNOZGEKA KUGOWOKERA NA KUMAZGA LUŴIRO MPHINDANO.

“Lutilirani kuzizipizgirana na kugowokerana na mtima wose usange munthu wali na chifukwa chakudandawulira na munyake.”—Ŵakolose 3:13.

“Kanandi chikuŵa chipusu yayi kukhala chete para wakalipa, ndipo ungayowoya panji kuchita chinthu icho chingamuŵinya munyako. Para vyaŵa nthena, ntchiwemi chomene kugowoka waka. Nthengwa iyo yikwenda makora ni iyo ŵanthu ŵakugowokerana.”—A. B., ŵakhala pa nthengwa vyaka 34.

JIZOŴEZGANI KUPANA VINTHU.

“Mupelekenge, ndipo ŵanthu ŵamupaninge. . . . Pakuti mweso uwo mukupimira ŵanyinu, ndiwo ŵazamumupimiranipo.”—Luka 6:38.

“Afumu ŵane ŵakumanya ivyo nkhutemwa, ndipo nyengo zose ŵakunipa ivyo nkhutemwa pa nyengo iyo ine nakhazganga yayi. Ntheura kanandi nane nkhujifumba kuti, ‘Kasi ningaŵakondweska wuli afumu ŵane?’ Pa chifukwa ichi, kanandi tikukhalira waka kuseka.”—H. K., ŵakhala pa nthengwa vyaka 44.

MUNGALEKANGA YAYI KUKHOZGERA MTENDE PA NYUMBA

Ŵanthu awo ŵakafumbika mu nkhani iyi mbamoza mwa ŵanthu mamiliyoni ghanandi pa charu awo Baibolo lili kuŵawovwira kuŵa ŵamtende pa nyumba zawo.a Nangauli ŵanyake mu nyumba zawo ŵangaŵa kuti ŵakujunthanajunthana, kweni iwo ŵasanga kuti ntchakukhumbikwa kukhozgera mtende, chifukwa Baibolo likuti: “Awo ŵakukhozgera mtende ŵali na chimwemwe.”—Zintharika 12:20.