MAFUMBO GHAKUFUMIRA KU ŴAŴAZGI

Kasi pali ukaboni wuli wakuti msumba wa Yeriko ukaparanyika mu nyengo yichoko waka?

Lemba la Joshua 6:10-15, 20, likuti ŵasilikari ŵa Israyeli ŵakazingiliranga msumba wa Yeriko kamoza pa zuŵa, kwa mazuŵa 6. Pa zuŵa la 7, ŵasilikari aŵa ŵakazingilira msumba wa Yeriko maulendo 7. Pamanyuma Yehova wakawiska viliŵa vya msumba uwu, ndipo Ŵaisrayeli ŵakathereska ŵalwani ŵawo. Kasi ŵasayansi ŵasanga ukaboni wuli wakuti msumba wa Yeriko ukaparanyika nadi mu nyengo yichoko waka nga umo Baibolo likuyowoyera?

Kale, para ŵasilikari ŵakukhumba kuparanya msumba, ŵakawuzingilizganga dankha. Usange ŵalwani ŵazingilizga msumba kwa nyengo yitali, ŵanthu awo ŵakaŵanga mu msumba ŵakaryanga vyakurya vyawo vinandi ivyo ŵakasunganga. Ŵakachitanga nthena chifukwa para ŵalwani ŵathereska msumba, ŵakatoranga chilichose icho ŵakhumba, kusazgapo chakurya icho chakhalapo. Lekani ŵasayansi ŵasanga vyakurya vichoko waka mu misumba iyo yikaparanyika na ŵalwani ku Palestina ndipo mu misumba yinyake ŵandasangemo vyakurya. Kweni pa malo agho pakaŵa msumba wa Yeriko, ŵasayansi ŵasanga kuti pa vinthu ivyo vikaparanyika pakaŵa vimphani na vyakurya vinandi.—Biblical Archaeology Review.

Baibolo likuti Ŵaisrayeli ŵakatoramo vyakurya yayi mu msumba wa Yeriko chifukwa Yehova wakaŵakanizga. (Josh. 6:17, 18) Ŵaisrayeli ŵakaparanya msumba wa Yeriko ŵanthu ŵati ŵamalizga waka kuvuna. Ntheura pa nyengo iyi, mu msumba wa Yeriko mukaŵa vyakurya vinandi. (Josh. 3:15-17; 5:10) Fundo iyi yikulongora kuti msumba wa Yeriko ukaparanyika nadi mu nyengo yichoko waka, nga umo Baibolo likuyowoyera.