Mungaŵa na Mtende Nanga Mungaŵa mu Nyengo Yakusuzga

1. Kasi “mtende wa Chiuta” ni vichi, ndipo tikupindura wuli na mtende uwu? (Ŵafilipi 4:6, 7)

PALI mtende uwo ŵanthu mu charu ichi ŵakuwumanya yayi. Kasi ni mtende wuli? Ni “mtende wa Chiuta,” uwo tikuŵa nawo para tili paubwezi uwemi na Adada ŵithu ŵakuchanya. Para tili na mtende wa Chiuta tikujipulika ŵakuvikilirika. (Ŵazgani Ŵafilipi 4:6, 7.) Tikuŵa paubwezi na ŵanji awo nawo ŵakumutemwa Chiuta. Ndipo tikuŵaso paubwezi uwemi na “Chiuta wa mtende.” (1 Tes. 5:23) Para taŵamanya, kuŵagomezga na kuŵapulikira Adada ŵithu, mtende wa Chiuta ungatovwira kuzikiska mtima withu para tasangana na masuzgo.

2. Chifukwa wuli tingaŵa na chigomezgo chose kuti ntchamachitiko kuŵa na mtende wa Chiuta?

² Kasi ntchamachitiko nadi kuŵa na mtende wa Chiuta nanga ni para tasangana na masuzgo nga ni miliri, masoka gha chilengiwa, vivulupi, kweniso nthambuzgo? Masuzgo agha ghangatipangiska kuŵa na wofi. Ndipouli, Yesu wakaphalira ŵalondezgi ŵake kuti: “Mitima yinu yingakweŵekanga chara nesi kusuzgika chifukwa cha wofi.” (Yoh. 14:27) Chakukondweska ntchakuti ŵabali na ŵadumbu ŵakulondezga ulongozgi uwu. Na wovwiri wa Yehova, ŵawusanga mtende apo ŵakuzizipizga viyezgo vikuru.

UMO TINGAŴIRA NA MTENDE MU NYENGO YA MILIRI

3. Kasi muliri ungatimbanizga wuli mtende withu?

³ Muliri ungapangiska kuti vinthu visinthe luŵiro chomene pa umoyo withu. Ghanaghanirani umo muliri wa COVID-19 wakhwaskira ŵanthu ŵanandi. Pakusanda kunyake uko kukachitika, ŵanthu ŵakujumpha pa hafu awo ŵakafumbika, ŵakati tulo tukaŵasuzganga mu nyengo ya muliri iyi. Mu nyengo ya muliri iyi, ŵanthu ŵenjerwanga chomene, kumwa moŵa mwakujumphizga na minkhwala yakutimbanizga wongo, kuchitirana nkhaza mu mbumba, kweniso kukhumba kujikoma. Usange ku chigaŵa icho mukukhala kuli muliri, kasi mungachita wuli kuti muleke kwenjerwa chomene kweniso kuti muŵe na mtende wa mu mtima?

4. Chifukwa wuli kumanya uchimi wa Yesu wakukhwaskana na mazuŵa ghaumaliro kukutovwira kuŵa na mtende?

⁴ Yesu wakayowoyerathu kuti mu mazuŵa ghaumaliro kuzamuŵa miliri kweniso nthenda zakwambukira “mu malo na malo.” (Luka 21:11) Kasi kumanya fundo iyi kukutovwira wuli kuŵa na mtende? Kukutovwira chifukwa tikuzizwa nayo yayi miliri iyo yikuchitika. Tikumanya kuti vinthu ivi vikuchitika nga umo Yesu wakayowoyera. Ntheura tili na chifukwa chakupulikikwa chakulondezgera ulongozgi wa Yesu uwo wakapeleka ku awo ŵakukhala mu mazuŵa ghaumaliro wakuti: “Imwe kuzakawopa yayi.”—Mat. 24:6.

5. (a) Kuyana na Ŵafilipi 4:8, 9, kasi tikwenera kulomba vichi para tasangana na muliri? (b) Kasi kutegherezga mazgu ghakujambulika gha mu Baibolo kungamovwirani wuli?

⁵ Muliri ungapangiska kuti tifipenge chomene mtima kweniso kwenjerwa. Ivi vikachitikirapo mudumbu munyake zina lake Desi.b Adada ŵake ŵachoko, mukuru wake munyake, na dokotala munyake, wose ŵati ŵafwa na COVID-19, wakamba kufipa mtima kuti nayo waghatorenge matenda agha, na kupira amama ŵake awo mbachekuru. Kweniso chifukwa cha muliri uwu, wakafipangaso mtima kuti ntchito yimumalirenge ndipo para vyaŵa nthena, vimusuzgenge kusanga ndalama ya chakurya na ya renti. Ntheura wakafipanga mtima chomene na vinthu ivi, mwakuti wakatondekanga na kugona tulo wuwo. Kweni Desi wakaŵaso na mtende wa mu mtima. Kasi wakawusanga wuli? Wakalomba mwakudunjika kwa Yehova kuti wamovwire kuti waleke kufipa mtima, kweniso kuti waghanaghanirenge viwemi. (Ŵazgani Ŵafilipi 4:8, 9.) Wakategherezganga kwa Yehova kwizira mu Baibolo lakuchita kujambura. Iyo wakuti, “Umo muŵazgi wakaŵazgiranga vikanovwira kuti nileke kwenjerwa chomene, kweniso kunikumbuska kuti Yehova wakunipwelelera.”—Sal. 94:19.

6. Kasi kusambira pamwekha kweniso kuwungana kumovwiraninge wuli?

⁶ Para kwachitika muliri, ntchakuwonekerathu kuti tingachita yayi vinthu vinyake. Kweni tingazomerezganga yayi kuti muliri utitondeske kusambira patekha, panji kuwungana. Ivyo vikachitikirapo ŵabali na ŵadumbu ŵanyake ivyo vili kulembeka mu mabuku ghithu, kweniso ivyo vili mu mavidiyo, vimukumbuskaninge kuti ŵabali na ŵadumbu ŵinu ŵakulutilira kugomezgeka nangauli nawo ŵakukumana na masuzgo ghakuyana waka. (1 Pet. 5:9) Maungano ghamovwiraninge kuti muzuzge maghanoghano ghinu na vinthu vyakukhozga ivyo mwasambira mu Baibolo. Ghamovwiraningiso kuŵa na m’pata wakukhozgerana yumoza na munyake. (Rom. 1:11, 12) Para mukughanaghanirapo umo Yehova wawovwilira ŵasopi ŵake awo ŵakaŵa ŵalwari, kopa, panji kujiwona nga ŵali ŵekha, chipulikano chinu chikhorenge ndipo muŵenge na chigomezgo chose kuti namwe wamovwiraninge.

7. Kasi tingasambirako vichi kwa mpositole Yohane?

⁷ Ŵikanipo mtima kuti muyowoyeskanenge na ŵabali kweniso ŵadumbu ŵinu. Para kuli muliri, nyengo zinyake vingakhumbikwa kuti tikhale mwakutalikirana nanga tingaŵa kuti tili na ŵasopi ŵanyithu. Panyengo zanthena tingajipulika nga ni mpositole Yohane. Wakakhumbanga chomene kuwona mubwezi wake Gayo maso na maso. (3 Yoh. 13, 14) Kweni Yohane wakamanya kuti kwakanyengo wamuwonenge yayi Gayo. Ntheura Yohane wakachita ivyo wangafiska, wakamulembera kalata Gayo. Usange namwe ntchamachitiko yayi kukaŵawona ŵabali na ŵadumbu ŵinu maso na maso, yezgani kuyowoya nawo kwizira pa telefoni, kwizira pa vidiyo call, panji kuŵalembera meseji. Para mukulutilira kuyowoyeskana na Ŵakhristu ŵanyinu, mujipulikenge kuti muli mwekha yayi ndipo muŵenge na mtende wa mu mtima. Kweniso yowoyani na ŵalara usange mukwenjerwa chomene, ndipo zomerani ulongozgi wawo wakukhozga uwo ŵangamupani.—Yes. 32:1, 2.

UMO TINGAŴIRA NA MTENDE PARA TASANGANA NA SOKA LA CHILENGIWA

8. Kasi soka la chilengiwa lingatimbanizga wuli mtende winu?

⁸ Usange muli kusanganapo na soka la chilengiwa, nga nkhututuka kwa maji, vindindindi, panji moto, mungenjerwa kwanyengo yitali nanga vingaŵa kuti soka ilo lajumphapo. Usange ŵakutemweka ŵinu ŵali kufwa, panji katundu winu wali kunangika kusazgapo nyumba yinu, mungaŵa na chitima chomene, kusoŵa chakuchita panji mungaŵaso ŵakukwiya. Ichi chikung’anamura kuti mukutemwa vinthu vyakuthupi yayi panji kuti mulije chipulikano. Ivi vyachitika chifukwa chakuti imwe mwajumpha mu chiyezgo chikuru ndipo ŵanyake ŵangakhazga kuti muchitenge vinthu mwambura kwenelera. (Yobu 1:11) Nangauli vingaŵa nthena, kweni mungaŵaso na mtende wa mu mtima. Kasi vingachitika wuli?

9. Kasi Yesu wakayowoya vichi kuti watinozgekereske masoka?

⁹ Kumbukani ivyo Yesu wakachima. Ŵanthu ŵanyake ŵakughanaghana kuti ŵazamusanganapo na soka yayi. Kweni ise tikumanya kuti mu nyengo yithu yino masoka ghalutilirenge kusazgikira ndipo nase ghangatikhwaska. Yesu wakaphalira ŵalondezgi ŵake kuti “vindindindi vikuru” kweniso masoka ghanyake vizamuchitika pambere umaliro undize. (Luka 21:11) Kweniso wakachima kuti kuzamuŵa ‘kusazgikira kwa uchikanamalango,’ ndipo kukuchitika nadi mazuŵa ghano. Mwachiyelezgero, tikuwona kuti kuswa malango kuli palipose, vivulupi kweniso uchigeŵenga. (Mat. 24:12) Yesu wakayowoyapo yayi kuti vinthu ivi vizamukhwaska ŵanthu ŵekha awo ŵakuleka kuteŵetera Yehova. Nakuti ŵateŵeti ŵanandi ŵakugomezgeka ŵa Yehova ŵali kusanganapo na vinthu ivi. (Yes. 57:1; 2 Kor. 11:25) Yehova wangatiponoska mwamunthondwe yayi ku masoka ghose, kweni watipenge chilichose icho tikukhumbikwira kuti tileke kwenjerwa kweniso kuti tiŵe na mtende.

10. Chifukwa wuli kunozgekera masoka ntchilongolero chakuti tili na chipulikano? (Zintharika 22:3)

¹⁰ Chiŵenge chipusu kuleka kwenjerwa chomene para tasangana na soka usange tanozgekerathu. Kweni kasi kunozgekera ntchilongolero chakuti tilije chipulikano mwa Yehova? Yayi. Nakuti kunozgekera ntchilongolero chakuti tili na chipulikano mwa Yehova kuti ndiyo wangatipwelelera. Chifukwa wuli? Mazgu gha Chiuta ghakutiphalira kuti tikwenera kunozgekera masoka agho tingakumana nagho. (Ŵazgani Zintharika 22:3.) Ndipo kwizira mu nkhani izo zikuŵa mu magazini, kweniso kwizira mu maungano gha mpingo, na vipharazgo vya panyengo yake, gulu la Yehova likutichiska mwakuwerezgawerezga kunozgekera masoka.c Kasi tikumugomezga Yehova? Usange ni nthena, tilondezgenge ulongozgi uwu sono pambere soka lindachitike.

11. Kasi tikusambirako vichi kwa Margaret?

¹¹ Wonani ivyo vikachitikira mudumbu munyake zina lake Margaret. Wakaphalirika kuti wawukepo panyumba yake moto wati wabuka mu chigaŵa icho wakakhalanga. Chifukwa chakuti ŵanthu ŵanandi ŵakakhumbanga kuchimbira nyengo yimoza, msewu ukajalika chifukwa magalimoto ghakaŵa ghanandi chomene, mwakuti ghakatondekanga na kwenda wuwo. Kukaŵa vijosi vinandi chomene, ndipo Margaret wakatondeka nakuti wafume mu galimoto yake. Ndipouli, wakapona chifukwa chakuti wakanozgekerathu. Mu kachikwama kake mukaŵa mapu agho ghakamovwira kusanga msewu unyake. Wakaŵa kuti wendapo kale mu msewu uwu mwakuti wamanyirethu umo wangazakendera para kwachitika soka. Pakuti wakanozgekerathu, Margaret wakapona.

12. Chifukwa wuli tikwenera kulondezga ulongozgi uwo tapika kuti tiŵe ŵakuvikilirika?

¹² Kuti tivikilirike pamoza na ŵanyithu, ŵalara ŵaboma nyengo zinyake ŵangatipempha kuti tibisame mu nyumba zithu, panji ŵangatiphalira ulongozgi unyake. Ŵanthu ŵanyake vikuŵasuzga kupulikira luŵiro panji ŵakuŵa na chizita chifukwa chakuti ŵakukhumba yayi kumuleka katundu wawo. Kasi Ŵakhristu ŵakuchita wuli? Baibolo likutiphalira kuti: “Chifukwa cha Fumu, jilambikani ku wose awo ŵali na mazaza, kwali nkhwa themba pakuŵa mulara panji ku ŵakazembe awo ŵakutumika na iyo.” (1 Pet. 2:13, 14) Gulu la Chiuta nalo likupelekaso ulongozgi wakuti tivikilirike. Nyengo na nyengo tikukumbuskika kuti tipeleke manambara ghithu ghasono gha foni ku ŵalara mwakuti ŵazakatiyimbire para kwachitika soka. Kasi imwe muli kuŵapa kale? Tingapokeraso ulongozgi wakuti tikhale mu nyumba, tichimbire, kweniso kusungirathu vinthu, panji ulongozgi wakukhwaskana na umo tingawovwilira ŵanyithu kweniso apo tikwenera kuŵawovwira. Para tatondeka kupulikira, tingaŵika umoyo withu na wa ŵabali ŵalara pangozi. Kumbukani kuti ŵanalume ŵakugomezgeka aŵa ŵakulinda imwe. (Heb. 13:17) Margaret wakati: “Nkhugomezga na mtima wose kuti kulondezga ulongozgi wa ŵalara na gulu lithu ndiko kukaponoska umoyo wane.”

13. Kasi ntchivichi chawovwira Ŵakhristu awo ŵali kuleka vikaya vyawo kuŵa ŵachimwemwe kweniso kuŵa na mtende?

¹³ Ŵabali na ŵadumbu ŵanandi awo ŵali kuleka vikaya vyawo chifukwa cha soka, nkhondo panji vivulupi, ŵachita vyose ivyo ŵangafiska kuti ŵazgoŵere umoyo wawo wasono, kweniso kwambako nyengo yeneyiyo kuchita vinandi pa mulimo wa Yehova. Nga umo ŵakachitira Ŵakhristu ŵakwambilira awo ŵakambininikira mu vigaŵa vyakupambanapambana chifukwa cha nthambuzgo, nawo ŵakulutilira “kupharazga makani ghawemi gha mazgu gha Chiuta.” (Mil. 8:4) Kupharazga kwaŵawovwira kuti ŵaŵike mtima pa Ufumu kuluska pa masuzgo agho ŵakusangana nagho. Ntheura ŵakulutilira kuŵa ŵachimwemwe kweniso kuŵa na mtende.

UMO TINGAŴIRA NA MTENDE PARA TIKUTAMBUZGIKA

14. Kasi nthambuzgo yingatimbanizga wuli mtende withu?

¹⁴ Nthambuzgo yingapangiska kuti titaye vinthu vinandi ivyo kanandi vikutovwira kuŵa na mtende. Tikukondwa chomene para tikuwungana pamoza mwakufwatuka, kupharazga, na kuchita milimo yithu ya zuŵa na zuŵa mwambura kopa kuti tikakikenge. Para tilije wanangwa wakuchitira ivi, tingamba kwenjerwa chomene na kopa icho chichitikenge. Ntchiheni yayi kujipulika nthena, kweni tikwenera kuŵaso maso. Yesu wakalongora kuti nthambuzgo yingapangiska ŵalondezgi ŵake kukhuŵara. (Yoh. 16:1, 2) Ipo kasi tingachita wuli kuti tilutilire kuŵa pa mtende para tikutambuzgika?

15. Chifukwa wuli tikwenera kopa yayi kutambuzgika? (Yohane 15:20; 16:33)

¹⁵ Mazgu gha Chiuta ghakutiphalira kuti: “Wose awo ŵakukhumba kusopa Chiuta mwakujipeleka mwakulondezga Khristu Yesu, nawo ŵatambuzgikenge.” (2 Tim. 3:12) Mubali munyake zina lake Andrei vikamusuzga kuzomerezga fundo iyi mulimo withu wati wakanizgika mu charu chakwawo. Iyo wakati: “Kuno kuli Ŵakaboni ŵanandi chomene. Vingachitika yayi kuti ŵakake tose.” Kweni m’malo mwakuti waŵe na mtende, maghanoghano agha ghakamupangiska kuti wenjerwenge chomene. Ŵabali ŵanyake nkhani iyi ŵakayileka waka mu mawoko gha Yehova, ndipo ŵakaghanaghanapo yayi kuti ŵangaleka kukakika. Ŵakamanya kuti ŵangakakika, kweni kuti ŵakenjerwanga chomene nga Andrei yayi. Ntheura nayo wakachita nga umo ŵabali ŵanyake ŵakachitira, ndipo wakagomezga chomene Yehova. Mwaluŵiro, wakaŵa na mtende wa mu mtima. Ndipo sono ngwakukondwa nangauli masuzgo ghachali ghanandi. Ivi vingachitikaso kwa ise mazuŵa ghano. Nangauli Yesu wakayowoya kuti tikwenera kukhazga kuti titambuzgikenge, kweni wakayowoyaso kuti tingalutilira kuŵa ŵakugomezgeka.—Ŵazgani Yohane 15:20; 16:33.

16. Kasi ni ulongozgi wuli uwo tikukhumbikwira kupulikira para tikutambuzgika?

¹⁶ Para mulimo withu wakanizgika, tingapokera ulongozgi kufuma ku ofesi ya munthavi panji ku ŵalara. Ŵakuchita nthena kuti ŵativikilire kweniso kuwoneseska kuti tikupokera chakurya chauzimu na kutovwira kulutilira kupharazga umo tingafiskira. Ntheura chitani vyose ivyo mungafiska kuti mupulikire ulongozgi nanga ni para mukupulikiska makora yayi chifukwa icho wapelekekera. (Yak. 3:17) Kweniso kuvumbura yayi vinthu vyakukhwaskana na ŵabali na ŵadumbu ivyo vingaŵika umoyo wawo pangozi, panji kuvumbura milimo yakukhwaskana na mpingo ku ŵanthu awo ŵakwenelera yayi kumanya.—Muph. 3:7.

17. Nga umo ŵakachitira ŵapositole mu nyengo ya Ŵakhristu ŵakwambilira, kasi taŵikapo mtima kuchita vichi?

¹⁷ Chifukwa chimoza chikuru icho Satana wakulwera nkhondo na ŵanthu ŵa Chiuta, ntchakuti “ŵali na mulimo wakuchitira ukaboni Yesu.” (Chivu. 12:17) Kweni mungazomerezganga yayi kuti Satana na charu chake ŵamofyani. Para tikupharazga na kusambizga nangauli tikususkika, tikuŵa na chimwemwe kweniso mtende. Mu nyengo ya Ŵakhristu ŵakwambilira, ŵamazaza Ŵachiyuda ŵakalangura ŵapositole kuti ŵaleke kupharazga, kweni ŵanalume ŵakugomezgeka aŵa ŵakasankha kupulikira Chiuta. Ŵakalutilira kupharazga, ndipo mulimo uwu ukaŵawovwira kuŵa ŵakukondwa. (Mil. 5:27-29, 41, 42) Mbunenesko kuti para mulimo withu wakanizgika, tikwenera kuŵa maso chomene para tikupharazga. (Mat. 10:16) Kweni para tikuchita vyose ivyo tingafiska, tiŵenge na mtende uwo ukwiza chifukwa cha kukondweska Yehova, kweniso chifukwa cha kupharazga uthenga wa chiponosko.

“CHIUTA WA MTENDE WAŴENGE NAMWE”

18. Kasi ni njani uyo wangatipa mtende wenecho?

¹⁸ Gomezgani kuti mu nyengo zakusuzga izi tingaŵa na mtende. Panyengo zanthena izi, tikwenera kukumbuka kuti mtende uwo tikukhumbikwira ni mtende wa Chiuta, mtende uwo ni Yehova pera wangapeleka. Mugomezgani para mwasangana na muliri, masoka, panji nthambuzgo. Demelerani ku gulu lake. Mughanaghanirenge vinthu viwemi ivyo vikumulindizgani munthazi. Para muchitenge nthena, “Chiuta wa mtende waŵenge namwe.” (Fil. 4:9) Mu nkhani yakulondezgapo tizamuwona umo tingawovwilira Ŵakhristu ŵanyithu awo ŵakutambuzgika kuti ŵaŵe na mtende wa Chiuta.