Proverbios
29 Manchukme bayal buelta ya yichʼ tsitsel* te machʼa tulan yoʼtan, mananix ya yichʼ ta wenta-a,
ta jtsʼin-nax* ya yichʼ lajinel te maʼyukix schajpajibal.
2 Te kʼalal jaʼ bayalik te machʼatik toj yoʼtanik, tseʼel yoʼtan te lum;
pero te kʼalal jaʼ ya xwentainwan te machʼa chopol,* ya smel yoʼtan te lume.
3 Te machʼa kʼux ta yoʼtan te pʼijil oʼtanil ya yakʼbey stseʼelil yoʼtan te state,
pero te machʼa jaʼ ya stʼun te j-antsinel* antsetik tojolnax ya slajin te skʼulejale.
4 Te kʼalal stojil ya xwentainwan te ajwalil, leknax ay te lum yuʼune,
pero te machʼa muken ya stsak majtanil ya x-ikʼot bael ta lajinel.
5 Te machʼa leknax ya yutsilkʼoptay yilel te spatxujke
yame slimbey spejtsʼul yok.
6 Te machʼa chopol* jaʼnix ya xpejtsʼuyot yuʼun te smul,
pero te machʼa toj yoʼtan ya xkʼayojin sok ay stseʼelil yoʼtan.
7 Te machʼa toj yoʼtan ay skʼoplal ta yoʼtan te sderecho te pobreetik,
pero te machʼa chopol* maʼyuk skʼoplal ta yoʼtan stukel-abi.
8 Te jtoybaetik ya stsumbeyik skʼajkʼal te mukʼul lum,
pero te machʼatik ay spʼijil yoʼtanik ya snamajtesik* bael te ilinba.
9 Teme jtul ants winik te ay spʼijil yoʼtan ya xjajch stsak sba ta kʼop sok te machʼa ma snaʼ kʼinal,
jaʼnax ya sjach ilinba sok labanwanej, maʼyuk bin ya xlokʼ yuʼun-a.
10 Te jmilawaletik ya spʼajik te machʼa maʼyuk smul
sok ya skʼan ya smilik te machʼa toj yoʼtan.*
11 Te machʼa maʼyuk spʼijil yoʼtan ya slokʼes spisil te bin yaʼiyel ya yaʼiy sba,
pero te machʼa ay spʼijil yoʼtan ya snaʼ skomel sba sok ya snaʼ yakʼel ta ilel slamalil yoʼtan.
12 Teme jtul ajwalil ya schʼuun lotil kʼopetik,
spisilme chopol* ya xkʼot te j-abatetik yuʼune.
13 Te pobre sok te j-utsʼinwanej* pajalik:
ta schebalik ya x-akʼbot yilik sakal kʼinal yuʼun te Jehová.*
14 Teme jtul ajwalil ma stsaawan te kʼalal ya schajpan te kʼop yuʼun te pobre,
leknax ay te wentainel yuʼune.
15 Te xul o wajchʼ sok te tsitsel* ya yakʼ pʼijil oʼtanil,
pero te chʼin kerem te maba ya yichʼ komel ya yakʼ ta kʼexlal te snan.*
16 Te kʼalal ya xpʼol te machʼatik chopolik,* ya xpʼol-euk te mulil,
pero te machʼatik toj yoʼtanik ya yilik te bitʼil ya yichʼik lajinele.
17 Tojobtesa te anichʼan, jichme ya yakʼbat akux awoʼtan
sok ayme stseʼelil awoʼtan yuʼun.
18 Te banti maʼyuk tojobtesel* yuʼun te Diose, te lum jaʼ ya spas te bin ya skʼan yoʼtan,
pero te machʼatik ya schʼuunik spasel te mantalil ay stseʼelil yoʼtanik.
19 Jtul j-abat ma xyakʼ sba ta tojobtesel ta kʼopnax,
manchukme ya xkʼot ta yoʼtan te bin ya yichʼ albeyel, mananix ya schʼuun-a.
20 ¿Aybal awiloj te ay machʼa oranax ya xkʼopoj?
Jaʼ ay bin lekxan ya xjuʼ ya smaliy te machʼa ma snaʼ kʼinal, ma jaʼuk te machʼa oranax ya xkʼopoj.
21 Teme ta yalalilto kʼuxultaybil te j-abate,
maba ya snaʼ yalel wokol ta patil.
22 Te machʼa oranax ya x-ilin ya sjach kʼop;
te ants winik te oranax ya x-ilin ya sta bayal smul.
23 Te stoybail te ants winik jaʼ ya xpejkʼanbot skʼoplal yuʼun,
pero te machʼa ay spekʼelil yoʼtan yame yichʼ albeyel yutsil skʼoplal.
24 Te machʼa ya skoltay te j-elekʼ jaʼnix ya spʼaj sba stukel,
melel ya yaʼiy te ay ta kʼanel testigo, pero maʼyuk bin ya skʼan ya yal.
25 Te xiʼel te ants winiketik jaʼ jun pejtsʼ,
pero te machʼa ya smukʼulin yoʼtan te Jehová yame yichʼ kanantayel.
26 Bayal machʼatik ya skʼan ya xbajt skʼoponik* te ajwalil,
pero te bin stojil ta pasel jaʼ talem ta stojol te Jehová.
27 Te machʼa toj yoʼtan ya spʼaj te machʼa ma toj yoʼtan,
te machʼa chopol* ya spʼaj te machʼa ay ta tojil be.