«Talel cʼaxel me xawaʼbe aba yip awoʼtanic»

1. Jich bitʼil ya yal 1 Tesalonicenses 5:11, ¿bin-a te aʼtelil te yakotik ta spasel jpisiltike?

¿AYBAL aʼtejem te acongregacion ta jun construcción o ta slekubtesel jun sNail Tsoblej? Teme aye, yaniwan xjul ta awoʼtan te sbabial tsobleje. Kʼax bayal la awalbey wokol te Jehovae. Kʼax tseʼel awoʼtan te wokolniwan la awaʼiy skʼayojtayel te sbabial kʼayojile. Yuʼun-nix jich-a, te tʼujbil sNail Tsoblejetik kuʼuntik ya yalbey yutsil skʼoplal te Jehová. Pero ay yan aʼtelil te ya yichʼ pasel te kʼax mukʼxan skʼoplal te ma pajaluk sok te spasel naetik sok te kʼaxtoxan ya yalbey yutsil skʼoplal te Jehová, jaʼ te talel kʼaxel ya yakʼbey sba smukʼul yoʼtanik te machʼatik ya stsob sbaik tey-ae. Jaʼme yak ta yalbeyel skʼoplal-a te jpuk-kʼop Pablo te kʼalal la stsʼibay te texto yuʼun te artículo ini, 1 Tesalonicenses 5:11 (kʼopona).

2. ¿Bin ya kilbeytik skʼoplal ta artículo ini?

² Swenta ya jmukʼubtesbeytik kʼinal yaʼiyik te kermanotaktik, ya xjuʼ ya jtʼuntik te lekil ejemplo yuʼun te jpuk-kʼop Pablo. Kʼot ta yoʼtan te bin yaʼiyel la yaʼiy sbaik te yantike. Ta artículo ini yame kiltik bin-utʼil la skoltay te yermanotak ta stsʼikel te wokoliletik, te ayuk lamalkʼinal yuʼunik sok te yakuk stulantesik te schʼuunel yoʼtanik ta stojol Jehová. Kiltik te bin-utʼil ya xjuʼ ya jtʼunbeytik te ejemplo yuʼune (1 Cor. 11:1).

TE PABLO LA SKOLTAY TE YERMANOTAK TA STSʼIKEL TE WOKOLILETIK

3. ¿Bin yilel la yil te Pablo te aʼtel sok te scholel skʼop Dios?

³ Te Pablo kʼax kʼux la yaʼiy ta yoʼtan te yermanotak. La snaʼtiklanbey yoʼbolil sba, kʼot ta yoʼtan te bin yaʼiyel ya yaʼiy sba te machʼatik ayik ta wokol, melel bayal kʼax swokol-euk. Ay jun buelta te maʼyukix stakʼin-a te Pablo sok och ta aʼtel yuʼun ya sle te bintik ya xtuun yuʼun, soknix te bintik ya xtuun yuʼun te sjoʼtake (Hech. 20:34). Te yaʼtele jaʼ spasel nail pakʼetik. Te kʼalal kʼot ta Corinto aʼtej sok te Áquila sok Priscila, te jaʼnix jich ya spasik nailpakʼ. Pero «ta jujun scʼahcʼalel cux-oʼtan» la scholbey skʼop Dios te judioetik sok te griegoetik. Te kʼalal jul te Silas sok Timoteo, «te Pablo jaʼ nax caj yatʼelin yalel te lec yachʼil cʼope» (Hech. 18:2-5). Te jpuk-kʼop Pablo snaʼoj ta lek-a te kʼax mukʼ skʼoplal te ya x-abatin ta stojol te Jehová. Jaʼ jtul winik te bayal ya x-aʼtej sok te ay yip yoʼtan ta yakʼbeyel smukʼul yoʼtan te yermanotak, la yaltiklanbey te manchuk ya yakʼ sbaik ta tenel yuʼun te wokoliletik ta jujun kʼajkʼal sok te manchuk jaʼ ya xbajt ta yoʼtanik sleel te bintik ya xtuun yuʼun te sfamiliaik te jich ya xchʼay ta yoʼtanik spasel te bintik mukʼxan skʼoplal ta swenta te Diose (Filip. 1:10).

4. ¿Bin-utʼil te Pablo sok te Timoteo la skoltayik te yermanotakik ta stsʼikel te kontrainele?

⁴ Te kʼalal mato ayuk bayal tiempo sjajchel-a te congregación ta Tesalónica, jajch tulan kontrainel ta stojol te yachʼil jchʼuunjeletike. Kʼalal te jtsob chopol ants winiketik maba la staik te Pablo sok Silas, la stsakik bael chaʼoxtul hermanoetik yuʼun la stejkʼanik «ta stojol te machʼatic ay yaʼtelic ta pueblo». Jich yakik ta aw te winiketik ini: «Spisil yac scontrahimbelic smandar César» (Hech. 17:6, 7). ¿Yabal xkʼot ta koʼtantik bin yaʼiyel la yaʼiy sbaik te machʼatik ochelikto ta jnopojel te kontrainotik yuʼun te slumalike? Juʼ te maniwan sok stseʼelil yoʼtan abatinikix ta stojol Jehová te jichuke. Pero te Pablo maba la skʼan te jich ya xkʼot ta stojolike. Manchukme bajt te Pablo sok te Silas, la spasik tulan yuʼun lek kanantaybil ya xjil te congregación. Ta patil, te jpuk-kʼop Pablo jich la yalbey te tesalonicenseetik: «La jticoncotic bahel te quermanotic Timoteo, […] scuenta yuʼun ya yaʼbeyex yip awoʼtanic soc smucʼul awoʼtanic ta schʼuhunel te Diose, scuenta yuʼun ma me ayuc machʼa ya smel yoʼtan yuʼun a te wocoletic ini» (1 Tes. 3:2, 3). Ayniwan la yichʼ kontrainel-euk te Timoteo te kʼalal ay ta Listra-a. La yil bin-utʼil te Pablo la yakʼbey smukʼul yoʼtan te jchʼuunjeletik ta lum-abi sok te koltayel te akʼbotik yuʼun te Jehová. Ta swenta-abi la yalbey te yermanotak te ochelikto ta jnopojel te manchuk bayal ya smel yoʼtanike (Hech. 14:8, 19-22; Heb. 12:2).

5. ¿Bin-utʼil koltayot te Bryant te koltayel akʼbot yuʼun jtul anciano?

⁵ ¿Bin la spasxan te Pablo yuʼun la yakʼbey yip yoʼtan te yermanotake? Te kʼalal sujt te Pablo sok te Bernabé ta Listra, Iconio sok ta Antioquía, «la slehic ancianohetic ta jujun iglesia [o congregación]» (Hech. 14:21-23). Te winiketik-abi bayal la yakʼbeyik smukʼul yoʼtan te congregacionetik, jich bitʼil ya spasik te ancianoetik ta kʼajkʼal ini. Akʼa kiltik te bin ya yal jtul hermano te Bryant sbiil: «Te kʼalal tsʼakaj 15 kaʼbilal, la yijkitayotik te jpapa sok la yichʼ lokʼesel ta congregación te jmama. Mero jtukel la kaʼiy jba sok bayal la jmel koʼtan». ¿Bin koltayot te kʼalal yak ta kʼaxel swokol-ae? Jich ya yal: «Jtul anciano te Tony sbiil, spisil-ora la skʼoponon ta tsoblejetik sok ta yantik kʼajkʼal. Ya scholbon experiencia yuʼun hermanoetik te ay kʼaxem swokolik, pero maba chʼayem te stseʼelil yoʼtanik. Ya skʼoponbon kaʼiy te Salmo 27:10 sok bayal buelta la scholbon kaʼiy ta swenta te Ezequías, te jun yoʼtan la yichʼ ta mukʼ te Jehová manchukme ma jaʼuk lekil ejemplo te state». ¿Bin-utʼil koltayot te Bryant? Jich ya yal: «Bayal la skoltayon te smukʼul kʼinal la yakʼbon te Tony, ta patil jajchon ta abatinel ta tiempo completo, jaʼ-abi te bin yakʼojbon bayal stseʼelil koʼtane». Jaʼex ancianoetik, ilawilik te hermanoetik te ya skʼan ya yaʼiyik stojol «lequil cʼop», jich bitʼil kʼax ta stojol te Bryant (Prov. 12:25).

6. ¿Bin-utʼil la stuuntes te Pablo te bin kʼax ta skuxlejalik te j-abatetik yuʼun Dios ta namey kʼinal swenta la yakʼbey yip yoʼtan te yantike?

⁶ Te Pablo la sjultesbey ta yoʼtan te yermanotak te ay «tsobol ta tuhl testigohetic» juʼem yuʼunik sitintayel bayal wokoliletik ta swenta te koltayel akʼbilik yuʼun te Jehová (Heb. 12:1). Melel snaʼoj te ya xkoltayotik yuʼun te bin kʼax ta stojolik te j-abatetik yuʼun Dios ta namey kʼinal te jun yoʼtan la yakʼ sbaik swenta ma xiw yoʼtanik sok te ya x-ayinik «ta mucʼul pueblo yuʼun te cuxul Dios» (Heb. 12:22). Jaʼnix jich ya xjuʼ ya skoltayotik-euk. ¿Mabal yakʼbeyojotik yip koʼtantik te kʼalal ya jkʼopontik te bin-utʼil koltayotik yuʼun Jehová te Gedeón, Barac, David, Samuel sok yantikxan? (Heb. 11:32-35). Jaʼnix jich ya yakʼ yip koʼtantik te schʼuunel yoʼtan ya yakʼik ta ilel te kermanotaktik ta kʼajkʼal ini. Ta central mundial ya xkʼot bayal cartaetik yuʼun hermanoetik sok hermanaetik te banti ya yalik te jaʼ akʼbil yip yoʼtanik yuʼun te kʼalal skʼoponojik te bin kʼaxem ta skuxlejal jtul j-abat yuʼun Jehová ta kʼajkʼal ini.

TE PABLO LA YAKʼBEY YIL TE YERMANOTAK TE BIN-UTʼIL AYUK LAMALKʼINAL YUʼUNIK

7. ¿Bin ya snojptesotik te tojobtesel la yakʼ te Pablo ta Romanos 14:19-21?

⁷ Yanxan te bin-utʼil ya kakʼbeytik yip yoʼtan te kermanotaktik, jaʼ te ya kakʼtik ta ilel te ya jkʼantik te ayuk lamalkʼinal ta congregación. Mame xkakʼtik te ya xatotik te bitʼil yanyantik te bin ya jtatik ta nopel ni jaʼuk ya kakʼtik ta pasel te bin ya skʼan te koʼtantik teme maʼyuk jun mantalil ta Biblia te ya yal te maba leke. Kiltik te bin kʼot ta pasel ta congregación te ay ta Roma, te banti ya stsob sbaik judioetik sok te machʼatik talemik ta yantik nacionetik. Jich bitʼil te lajemix skʼoplal-a te Ley yuʼun Moisés, ay weʼeliletik te ya xjuʼix ta weʼel-a te ma xjuʼ ta weʼel ta nameye (Mar. 7:19). Ay chaʼoxtul judioetik te lek ya yaʼiyik te ya sweʼik spisil ta chajp weʼelil. Pero ay yantik judioetik te kʼax ma lek ya yilike. Ta swenta ini la xat sba te congregacione. Te Pablo la yal te mukʼ skʼoplal te ya skʼan ya x-ayin lamalkʼinal, jaʼ yuʼun jich la yaltiklanbey: «Ha lec te ma ba ya sweʼ tiʼbal o te ma ba ya yuchʼ vino, o biluc a te ya yacʼ scʼohchin sba te awermano» (kʼopona Romanos 14:19-21). Ta swenta te bin la yal jich la skoltay te yermanotak swenta ya xkʼot ta yoʼtanik te ya xjuʼ ya x-utsʼinotik yuʼun te kʼopetik-abi sok ya xjuʼ ya yutsʼin te congregación. Te Pablo la sjeltay te stalel yuʼun jich maba ya yakʼ skʼojchin sba-a te yantike (1 Cor. 9:19-22). Jich bitʼil la spas te Pablo, jaʼnix jich ya xjuʼ ya kakʼbeytik yip yoʼtan te yantik sok ya x-ayin lamalkʼinal teme maba ya jtsak jbatik ta kʼop ta swenta te bin ya jnoptik ta jujuntul.

8. ¿Bin la spas te Pablo te kʼalal chiknaj tulan kʼop te ya xjuʼ ya yakʼ schʼay te lamalkʼinal ta congregación?

⁸ Jaxan teme ay bin ya yichʼ pasel te kʼax mukʼ skʼoplal, ¿bin ya jpastik teme ma pajal te bin ya jnoptik ta swentae? Akʼa jtʼuntik te lekil ejemplo yuʼun te Pablo swenta ya kakʼtik ta ilel lamalkʼinal. Te machʼatik ayik ta congregación yuʼun te sbabial siglo la yalik te ya skʼan ya yichʼ circuncisión te winiketik te maba judioetik te kʼalal ya x-ochik ta jnopojele, yuʼun jich maba ya staik labanel yuʼun-a te ants winiketike (Gál. 6:12). Manchukme jkʼaxel maba acuerdo ay-a te Pablo ta swenta te bin ya snopike, maba jaʼ la yakʼ ta chʼuunel te bin ya snope, jaʼ te sok spekʼelil yoʼtan bajt scholbey yaʼiy te jpuk-kʼopetik sok te ancianoetik ta Jerusalén te kʼope (Hech. 15:1, 2). Ta swenta te jich la spase, ayin lamalkʼinal sok tseʼel oʼtanil ta congregación (Hech. 15:30, 31).

9. ¿Bin ya xjuʼ ya jpastik yuʼun ya jtʼuntik te ejemplo yuʼun te Pablo?

⁹ Teme ay chiknaj tulan kʼop te jkʼaxel maba acuerdo ayotik yuʼune, ya xjuʼ ya kakʼtik ta ilel lamalkʼinal te kʼalal ya jletik te tojobtesel yuʼun te hermanoetik te akʼbilik yaʼtel yuʼun te Jehová ta skanantayel te congregación. Ya jtatik koltayel te lokʼemik ta Biblia ta publicacionetik kuʼuntik sok te kʼalal ya yakʼbotik tal tojobtesel te organización. Teme jaʼ ya jchʼuuntik spasel te tojobteseletik-abi sok te ma jaʼuk ya jpastik te bin ya skʼan koʼtantike, jichme ya xchiknaj ta ilel te ya jkʼantik te ayuk lamalkʼinal ta congregación.

10. ¿Binxan la spas te Pablo yuʼun ayin lamalkʼinal ta congregación?

¹⁰ Ay yan bin la spas te Pablo te la yakʼ ayin lamalkʼinal. Jaʼ te la yakʼ ta naʼel te lekil taleliletik yuʼun te hermanoetike, ma jaʼuk te banti ya xchʼayike. Te kʼalal nopol ya xlajix ta stsʼibayel-a te Carta ta stojol te romanoetik, la yaltiklanbey sbiil o la yaltiklanbey skʼoplal bayal ta tul hermanoetik jich bitʼil antsetik sok winiketik, jteb ma spisilik lek te bintik la yaltiklan ta stojol o te bintik lek spasoj ta skuxlejalike. ¿Bin-utʼil ya jkʼayinbeytik te ejemplo yuʼune? Jaʼ te ya kaltik ta jamal te lekil taleliletik yuʼun te yantike. Jichme ya jkoltaytik te kermanotaktik yuʼun talel kʼaxel kʼux ya yaʼiy sbaik sok te ya yamigoin sbaik ta leke.

11. ¿Bin ya skʼan ya jpastik yuʼun ya xchaʼayin lamalkʼinal teme ay jajch kʼop kuʼuntike?

¹¹ Ayniwan jich ya xkʼot ta pasel te maba acuerdo ayik te hermanoetik manchukme tulanix te schʼuunel yoʼtanike o ayniwan ya stsak sbaik ta kʼop. Jaʼ jich la spas te Pablo sok Bernabé, manchukme kʼax lek yiloj sbaik-a. Te bin swentail te kʼop jajch yuʼunike jaʼ teme ya yikʼik bael te Marcos te banti ya xbajtik ta scholel skʼop Diose. ¿Bin kʼot ta pasel? Te Biblia jich ya yal: «Hahch tulan cʼop yuʼunic ta schebalic, hich la spit sbahic» (Hech. 15:37-39). Pero te Pablo, te Bernabé sok te Marcos la schajpanik te kʼope. Jich la yakʼik ta ilel te mukʼ skʼoplal ta yoʼtanik te ya x-ayin lamalkʼinal sok te junuknax ay te congregacione. Te kʼalal kʼaxemix-a te tiempoe, te Pablo lek la yalbey skʼoplal te Bernabé sok te Marcos (1 Cor. 9:6; Col. 4:10). Jaʼnix jich ya skʼan ya jchajpantik teme ay ya xjajch kʼop kuʼuntik sok te hermanoetik ta congregación, te jaʼuk ya kiltik te lekil taleliletik yuʼune. Jichme ya xkoltaywanotik yuʼun ay lamalkʼinal sok te jun-nax ayotike (Efes. 4:3).

TE PABLO LA STULANTESBEY TE SCHʼUUNEL YOʼTAN TE YERMANOTAK

12. ¿Bintik wokoliletik ya sitintay te kermanotaktike?

¹² Jaʼnix jich ya kakʼbeytik yichʼ yip yoʼtan te kermanotaktik te kʼalal ya jkoltaytik yuʼun ya xtulanubxan te schʼuunel yoʼtanik ta stojol te Jehová. Ay machʼatik ya xlabanotik yuʼun te sfamiliaik te maba Testigoik o te sjoʼtak ta aʼtel o ta escuela. Ay yantik te ayik ta tulan chamel o ay bin kʼax ta skuxlejalik te kʼux ya yaʼiyike. Ay yantik te ayix bayal jaʼbil yichʼojik jaʼ te yakik ta smaliyel te slajibal kʼajkʼale. Spisil-abi ya xjuʼ x-akʼot ta prueba te schʼuunel yoʼtan te j-abat yuʼun te Diose. Te jchʼuunjeletik ta sbabial siglo jaʼnix jich kʼax ta stojolik-euk. ¿Bin la spas te Pablo yuʼun ya yakʼbey yip yoʼtanik?

13. ¿Bin-utʼil te Pablo la skoltay te machʼatik la yichʼik labanel ta skaj te ochik ta jchʼuunjele?

¹³ Te Pablo la stuuntes te Biblia yuʼun la yakʼbey yip te schʼuunel yoʼtan te yermanotak. Jun ejemplo, ayniwan judioetik te ochik ta jchʼuunjel te ma snaʼik bin ya yalbeyik te sfamiliaik te kʼalal ya x-albotik te jaʼ mukʼxan skʼoplal te judioil ma jaʼuk te machʼa ya x-och ta jchʼuunjel yuʼun Cristo. Ya jnaʼtik te bayal akʼbot yip yoʼtanik te hebreoetik te carta te la stsʼibay te Pablo ta stojolike (Heb. 1:5, 6; 2:2, 3; 9:24, 25). Ta swenta te bin la yal tey-a te Pablo, jaʼ koltayotik yuʼun jich la snaʼ bin-utʼil la sutbeyik skʼop te machʼatik labanotik yuʼune. Jaxan te joʼotike, ¿bin-utʼil ya jkoltaytik te kermanotaktik te ya yichʼik labanele? Jaʼ te ya jnojptestik ta stuuntesel ta lek te publicacionetik kuʼuntik swenta ya snaʼik skoltaybeyel skʼoplal te bintik schʼuunojike. Jich bitʼil te folleto ¿Es la vida obra de un Creador? sok ¿Bin-utʼil chiknaj te kuxlejalil? Joʼchajp te bin ya skʼan ilbeyel skʼoplal ya xjuʼ ya jtuuntestik ta skoltayel te jchʼieletik ta sleel bin-utʼil ya scholbeyik skʼoplal te bin-utʼil chiknaj te kuxlejalile.

14. ¿Bin la spas te Pablo manchukme jaʼ baem yoʼtan-a te scholel skʼop Dios sok ta nojpteswanej?

¹⁴ Te Pablo la stijbey yoʼtan te yermanotak te yakuk yakʼik ta ilel kʼuxul oʼtanil te kʼalal ya spasik «lequil aʼteliletic» (Heb. 10:24). Te Pablo ma jaʼuknax la yaltiklanbey te bin ya skʼan pasele, jaʼnix jich la yakʼ ta ilel sok yaʼtelul. Jun ejemplo, jaʼ te kʼalal tal wiʼnal ta stojol te jchʼuunjeletik te ayik ta Judea, te Pablo jaʼ jtul te machʼa bajt yakʼbey koltayel te hermanoetike (Hech. 11:27-30). Manchukme jaʼ baem yoʼtan-a te scholel skʼop Dios sok ta nojpteswanej, spisil-ora la sle bin-utʼil la skoltay te yermanotak te pobreike (Gál. 2:10). Jich la skoltay te yermanotak ta yakʼbeyel yip te smukʼul yoʼtanik ta stojol Jehová te jaʼ ya xkoltayotik yuʼune. Ta kʼajkʼal ini, jaʼnix jich ya xjuʼ ya jkoltaytik te kermanotaktik yuʼun ya yichʼ yip te schʼuunel yoʼtanik te kʼalal ya jtuuntestik te jtiempotik, te kiptik sok te ya xkoltaywanotik te banti ya xkʼax wokolil ta skaj te tulan yikʼal jaʼal, nijkel o yan wokolil soknix te kʼalal spisil-ora ya kakʼtik te majtan takʼin ta swenta te obra mundial. Spisil ini sok yantikxan te bin ya skʼan pasel, jich ya jkoltaytik te kermanotaktik yuʼun ya smukʼulinxan yoʼtanik te Jehová te maʼyuk bin-ora ya x-ijkitayotik yuʼune.

15, 16. ¿Bin-utʼil ya skʼan ya kiltik te machʼatik pejkʼajem te schʼuunel yoʼtanike?

¹⁵ Te Pablo maba jich la yil te jkʼaxel chʼayemikix te machʼatik pejkʼajem te schʼuunel yoʼtanike. La snaʼtiklanbey yoʼbolil sba sok la yaltiklanbey lekil kʼopetik (Heb. 6:9; 10:39). Te Carta te la stsʼibay ta stojol te hebreoetik, bayal buelta la yotses sba tey-euk-a, ma jaʼuknax la yal jaʼex, jich la yakʼ ta naʼel te ya skʼan ya spas ta skuxlejal-euk te mantaliletik la yakʼe (Heb. 2:1, 3). Jich bitʼil te Pablo, maba jich ya kiltik te jkʼaxel chʼayemikix te machʼatik pejkʼajem te schʼuunel yoʼtanike. Te bin ya jpastike, jaʼ te ya kakʼbeytik yilik te ya jkʼan ya jkoltaytik yuʼun ya yichʼ yip te schʼuunel yoʼtanik sok jich ya kakʼbeytik yilik te skʼuxul koʼtantike. Mame xchʼay ta koʼtantik te mukʼ skʼoplal te bintik ya kalbeytike, pero jaʼnix jich mukʼ skʼoplal te sok skʼuxul koʼtantik ya jkʼopontike.

¹⁶ Te Pablo la yalbey ta jamal te yermanotak te maba chʼayem ta yoʼtan Jehová te lekil aʼtelil ya spasike (Heb. 10:32-34). Jaʼnix jich ya xjuʼ ya jpastik-euk te kʼalal ya jkoltaytik jtul hermano te pejkʼajem te schʼuunel yoʼtane. Ya xjuʼ ya jojkʼoybeytik bin-utʼil la snop te skʼop Dios o ya jultesbeytik ta yoʼtan te bintik-utʼil ay koltayot yuʼun te Jehová. Te kʼalal jich ya jpastike jich ya jultesbeytik ta yoʼtan te maʼyuk bin-ora ya schʼay ta yoʼtan te Jehová te skʼuxul yoʼtan yakʼoj ta ilel ta namey te hermano sok te maʼyuk bin-ora ya x-ijkitayot yuʼune (Heb. 6:10; 13:6). Te kʼalal jich ya xkʼopojotik sok te kermanotaktik yame xtijbot yoʼtanik yuʼun ya x-abatinikxan ta stojol te Jehová.

«TALEL CʼAXEL ME XAMUCʼUBTESBE ABA QʼUINAL AWAʼIYIC»

17. ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya xpʼijubotikxan ta lek yuʼun ya kakʼbeytik yip yoʼtan te yantike?

¹⁷ Jich bitʼil jtul winik te ya xpʼijubxan ta spasel te na te kʼalal ya xkʼax bael te tiempoe, jaʼnix jich te joʼotike ya xpʼijubotikxan ta lek ta yakʼbeyel yip yoʼtan te yantike. Ya xjuʼ ya kakʼbeytik yip yoʼtan te kermanotaktik swenta ya stsʼijk yuʼunik te wokoliletik te kʼalal ya jcholbeytik yaʼiyik ejemploetik yuʼun j-abatetik yuʼun Jehová te tsʼijkem yuʼun te swokolike. Koltaywanukotik ta yakʼel ta ilel lamalkʼinal te kʼalal ya kalbeytik te yantik te bintik lek ya spasike, jpastik tulan te ayuk lamalkʼinal sok jchajpantik te kʼop te ay ya xjajche. Jich yuʼun mame jkom jbatik ta yakʼbeyel yip te schʼuunel yoʼtan te kermanotaktik te kʼalal ya kalbeytik skʼoplal te bintik mukʼ skʼoplal ay ta Biblia, te ya kakʼbeytik te bin-nix ya xtuun yuʼunik-ae sok te ya jkoltaytik te machʼatik pejkʼajem te schʼuunel yoʼtanike.

18. ¿Bin awakʼoj ta awoʼtan spasel?

¹⁸ Te machʼatik ya spasik sNail Tsoblejetik o yantikxan, leknax ya yaʼiy sbaik sok tseʼel yoʼtanik. Jaʼnix jich ya xjuʼ ya kaʼiy jbatik-euk te kʼalal ya jkoltaytik te kermanotaktik ta stulantesbeyel te schʼuunel yoʼtanike. Te bin ya jpastike ya xjalaj ta sbajtelkʼinal stukel, ma spaj te jwol na ya yichʼ pasele. Jich yuʼun, akʼa jpastik tulan ta spasel ta jkuxlejaltik te bin ya yal te 1 Tesalonicenses 5:11: «Talel cʼaxel me xamucʼubtesbe aba qʼuinal awaʼiyic soc talel cʼaxel me xawaʼbe aba yip awoʼtanic».