«Liʼe jaʼ ta melel smukʼul chʼul bi li Diose»
Jaʼ jech laj yal Nicolás ta Cusa li ta mantal laj yal ta sjabilal 1430.a ¿Buchʼu jaʼ li vinik taje? Jaʼ jun jkatoliko vinik ti chanem leke, ti xchanoj lek yantik kʼopetik jech kʼuchaʼal griego xchiʼuk hebreo, jech xtok, xchanoj li chanubtasel yuʼun pʼijil krixchanoetike, li xchanbel skʼoplal Diose, matematikaetik, li xchanbel skʼoplal jeltos kʼanaletike xchiʼuk yantik chanubtaseletik. Kʼalal 22 xaʼox sjabilale, lik xchan lek li Derecho Canónico, vaʼun ta 1448 laj yichʼ vaʼanel ta bankilal sventa chʼulna.
Leʼ xa van ta 550 jabile, la slikes jun snail mol-meʼeletik ta Cusa. Avie, li voʼne na taje, jaʼ xa te oy li skʼejobil livroetik ta Cusa, ti te kʼejbil mas ta 300 voʼneal tsʼibetike. Jun taje, jaʼ li Códice Cusano numero 220, ti jaʼ te tikʼil li jun mantal laj yal li Nicolás ta Cusa ta sjabilal 1430, ti jaʼ sbi «In principio erat verbum» (Jaʼ toʼox li Verbo ta slikebale). Li Nicolás ta Cusa taje, la stunes li tsʼib ta latín Iehoua sventa chalbe skʼoplal li biil Jeovae.b Li ta folio 56, te chichʼ tael li kʼusi xi albil ta sventa li sbi Diose: «Jaʼ yakʼoj li Diose. Jaʼ li Tetragrámaton, jaʼ xkaltik, li biil ti kʼajomal chanib sletraile. [...] Liʼe jaʼ ta melel smukʼul chʼul bi li Diose», xi chal. Li kʼusi laj yal li Nicolás ta Cusae, jaʼ svinajeb ti te onoʼox ta jtatik li sbi Dios li ta voʼneal Tsʼibetik ta Vivlia ta Hebreo kʼope (Éxo. 6:3).
Li Códice Cusano ti laj yichʼ tsʼibael ta slikebaltik siglo 15, jaʼ li vunetik mas voʼneik ti te ta jtatik kʼuxi ta alel li biil Iehoua ti jelubtasbil ta Tetragrámaton. Ep xa onoʼox sigloetik, li kʼusi laj yal li tsʼib liʼe, jaʼ yan svinajeb ti kʼuxi mas tukʼ chichʼ jelubtasel li sbi Dios ti koʼol kʼuchaʼal Jeovae.
[Tsʼibetik ta yok vun]
a Li Nicolás ta Cusa xtoke, ojtikinbil kʼuchaʼal Nicolaus Krebs, Nicolás Chrypffs, Nicolaus Cusanus xchiʼuk Nikolaus von Kues. Cusa (o Kues) jaʼ sbi li lum ta Alemania bu vokʼe —te van 130 kilometrouk xil li smaleb kʼakʼal yuʼun lum Bonn (Alemania)— avie ojtikinbil kʼuchaʼal Bernkastel-Kues.
b Li kʼu yuʼun laj yichʼ alel li mantal taje, jaʼ sventa chichʼ albel skʼoplal li chanubtasel ti oy Oxib diose.
[Lokʼol ta pajina 16]
Skʼejobil livroetik ta Cusa