BIKʼITUK XKAKʼ JBATIK

¿K’USI SK’AN XAL?

Li buchʼutik bikʼit chakʼ sbaike, snaʼ x-ichʼvanik ta mukʼ. Muʼyuk jpʼel xa xalik o ti tskʼanik ti lek xa tajek kʼusi spasbatik yuʼun li yantike. Moʼoj, yuʼun oy ta yoʼontonik li yantike xchiʼuk tskʼanik ti oyuk kʼusi xchanbeike.

Jlom krixchanoetike tsnopik ti muʼyuk jbaliltik mi bikʼit chkakʼ jbatike, pe ti melel xkaltike, jaʼ jun kʼupil sba talelalil ti tskoltautik sventa xkakʼtik venta li kʼusi muʼyuk lek chbat ta pasel kuʼuntike xchiʼuk ti oy noʼox spajeb li kʼusi spas kuʼuntike.

¿KʼU YUʼUN TSOTS SKʼOPLAL?

• Jaʼ sventa oyuk yamigotakik. Li livro La epidemia del narcisismo chal ti «buchʼutik bikʼit chakʼ sbaike jaʼ mas ep yamigotakik» xchiʼuk jaʼ «mas lek xil sbaik xchiʼuk li yantike».

• Jaʼ sventa lek xbat xkuxlejal li avalab anichʼnabe. Mi chachanubtas noʼox li avalab anichʼnab ti skʼan bikʼit xakʼ sbaike, jaʼ me chkoltaatik li avie xchiʼuk li ta mas jelavele, jech kʼuchaʼal kʼalal mi la saʼ yabtelike. Xi la stsʼiba li doktor Leonard Sax: «Li jun kerem o tseb ti solel xtoyet chaʼi sbae xchiʼuk ti chal ti spas yuʼun skotole, xuʼ me mu sta yabtel kʼalal tsaʼe. Yan li buchʼu chal ta jamal li kʼusi snaʼ spasele, xuʼ me jaʼ sta li yabtele».a

¿KʼUXI XUʼ JCHANUBTASTIK SVENTA BIKʼITUK XAKʼ SBAIK?

Koltao sventa snaʼik ti oy noʼox spajeb li kʼusi spas yuʼunike

BEILTASEL TA VIVLIA: «Mi oy buchʼu tsnop ti tsots skʼoplal chaʼi sba akʼo mi muʼyuk bu tsots skʼoplale, yakal tsloʼla sba stuk» (Galatas 6:3).

• Mu xaval li kʼusi mu meleluke. «Skotol li kʼusi chakʼane persa chata». «Xuʼ xata skotol li kʼusi oy ta avoʼontone». Tspat oʼontonal yaʼeluk kʼalal jech chichʼ alele, pe jutuk mu skotoluk veltae muʼyuk chkʼot ta pasel. Xuʼ van lek chbat xkuxlejal avalab anichʼnab mi jaʼ tspasik li kʼusi xuʼ yuʼunik spasele xchiʼuk mi chakʼik persa staele.

• Kʼupil kʼoptao kʼalal oy kʼusi lek tspasike. Mi chavalbe avalab anichʼnab ti stuk noʼox lek xtojob ta spasel kʼusitike, muʼyuk me chakolta sventa bikʼit xakʼ sba. Akʼo persa ti jamaluk xavalbe li kʼusi lek xchiʼuk li kʼusi muʼyuk lek la spase.

• Oyuk noʼox smelolal xavakʼbe stunesik li redes sosialese. Jutuk mu skotoluk veltae, li krixchanoetike tstunesik li redes sosiales sventa lekuk xichʼik albel skʼoplalik xchiʼuk ti xakʼik ta ilel li kʼusi lek xuʼ yuʼunik spasele o li spʼijilike, taje chakʼik ta ilel ti muʼyuk bikʼit chakʼ sbaike.

• Chanubtaso ti skʼanik noʼox pertone. Kʼalal oy kʼusi muʼyuk lek chbat ta pasel yuʼun li avalab anichʼnabe, albo yaʼi ti chopol li kʼusi la spase.

Chanubtaso ti skʼan stojik ta vokole

BEILTASEL TA VIVLIA: «Tojik ta vokol» (Kolosenses 3:15).

• Li kʼusitik pasbile. Li ololetike skʼan oyuk sbalil xilik li kʼusitik pasbile xchiʼuk akʼbo snaʼik ti jaʼ sventa xijkuxi-oe. Jech kʼuchaʼal liʼe, ti muʼyukuk li ikʼe, li voʼe o li veʼlile muʼyuk kuxulutik ti jechuke. Li skʼelobiltak taje xuʼ me jaʼ chkoltaatik sventa oyuk sbalil xilik xchiʼuk ti stojik ta vokol skotol li kʼusitik kʼupil sba pasbile.

• Li slekil talelal yantike. Akʼbo yil li avalab anichʼnab ti jaʼ mas tsots skʼoplalik li yantik ti jaʼ mu sta li stuke xchiʼuk ti jaʼ akʼo skʼelbe li slekil talelal li yantike.

• Chanubtaso ti skʼan stojik ta vokole. Chanubtaso li avalab anichʼnab ti skʼan stojik ta vokole, pe maʼuk noʼox ti chalike, yuʼun skʼan xlokʼ ta yoʼontonik xchiʼuk jaʼ me chkoltaatik sventa bikʼituk xakʼ sbaik.

Chanubtaso ti skʼan skoltaik li yantike

BEILTASEL TA VIVLIA: Bikʼituk xavakʼ abaik xchiʼuk «jaʼ masuk tsots skʼoplal xavilik li yantike. Oyuk-o me ta avoʼontonik li yantike, maʼuk noʼox me xanop akʼoplal atukik» (Filipenses 2:3, 4).

• Albo ti akʼo xkoltavanik ta spasel li kʼusitik skʼan pasel ta anaike. Kʼalal muʼyuk chavakʼik ti akʼo xkoltavanik ta spasel kʼusitik skʼan pasel ta anaik li avalab anichʼnabike, xkoʼolaj ti xi chavalbee: «Li voʼote toj tsots akʼoplal, mu xata-o ti xapas liʼe». Yuʼun jaʼ me skʼan baʼyel xkoltavanik ta spasel li kʼusitik skʼan pasel ta anaike, jaʼ tsʼakal to ti xbatik ta tajimole. Akʼbo yilik ti oy tajek sbalil chil yantik li kʼusi tspasike, ti chichʼik-o kʼanele xchiʼuk ti chichʼik-o ichʼel ta mukʼe.

• Akʼbo yil ti jaʼ jun matanal kʼalal oy kʼusi lek ta jpasbetik li yantike. Ti mi tsvul yoʼonton ta stojolal li yantike jaʼ me chkoltaat sventa xtojobuk lek snopel mi chʼie. Jaʼ yuʼun chaʼa, jmoj xanopbeik skʼoplal ti buchʼu tskʼan koltaele xchiʼuk ti kʼusi stakʼ spas li avalab anichʼnab sventa skoltae. Kʼupil kʼoptao xchiʼuk patbo yoʼonton kʼalal oy buchʼu tskoltae.