Kapitulo 2
Jmukʼibtasbetik skʼoplal Jeova, li jun noʼox melel Diose
1. ¿Buchʼu li jun noʼox melel Diose?
LI Vivliae ta xal kaʼitik ti oy ep diosetike, manchuk mi jech «li vuʼutique jnaʼtic lec ti jun noʼox Dios oye, jaʼ li Dios Totile» (1 Corintios 8:5, 6). Li jpʼel kʼop «jun noʼox Dios» ti xie, jaʼ skʼoplal Jeova, li Jpasvanej yuʼun skotol li kʼusitik oye (Deuteronomio 6:4; Apocalipsis 4:11). Li Jesuse xi la sbiiltase: «Jaʼ li Dios cuʼune; jaʼ Dios avuʼunic ec», xi (Juan 20:17), taje xkoʼolaj kʼuchaʼal laj xa onoʼox yal Moisés ti xie: «Ti ta melel jaʼ mero Mucʼul Dios stuque, ti muʼyuc yane» (Deuteronomio 4:35). Li Jeovae toj mukʼ ta jyalel, jaʼ toj bikʼit komem li yantik kʼusitik chichʼ ichʼel ta mukʼe: santoetik, jun krixchano ti pasbil ta diose o mi jaʼ li Diablo Satanás ti jaʼ Yajkontrae, li «yajval banamile», jaʼ xkaltik, li dios yuʼun balumil liʼe (2 Corintios 4:3, 4). Pe skotolik taje mu xkoʼolajik kʼuchaʼal Jeova, yuʼun li Jeovae jaʼ li kʼuchaʼal laj yal Jesús ti xie: «Atuc noʼox Diosot ta [melel]» (Juan 17:3, Ch).
2. ¿Kʼuxi skʼan chvinaj ta jkuxlejaltik li kʼusi ta jchantik ta sventa Diose?
2 Li krixchanoetik ti oy ta yoʼontonik stojel ta vokol ti chchanbeik li yan sba yutsil stalelaltak li Diose, li kʼusitik spasoje xchiʼuk ti chchanik li kʼusi tspas ta jtojolaltike, jaʼ chnopajik-o mas ta stojolal. Kʼalal tskʼanik mas li Jeovae ch-ayan ta yoʼontonik ta smukʼibtasbel skʼoplal. ¿Kʼuxi? Jtose jaʼ ti chalbeik skʼoplal ta stojolal li jchiʼiltaktike. «Tscʼan chlocʼ ta quetic ta jamal ti jech xuʼ chijcolutique», xi chal li Romanos 10:10. Yan xtoke jaʼ ti kʼalal ta jchanbetik li stalelale, ta jkʼopojeltik xchiʼuk ta kʼusitik ta jpastik. «Chanbeic yoʼnton li Diose, yuʼun xnichʼnaboxuc xa, lec scʼanojoxuc» xi chal li Efesios 5:1. Sventa xkʼot lek ta pasel kuʼuntik li mantal taje, skʼan me xkojtikintik lek li Jeovae.
3. ¿Kʼusitik li chantos stalelaltak Dios ti mas tsotsik skʼoplale?
3 Ta sjunul li Vivliae ep ta jtatik loʼiletik ti chalbe skʼoplal li stalelaltak Dios ti mu kʼusi xkoʼolaj-o li yutsilaltake. Li chantos mas tsotsik skʼoplale jaʼ liʼe: pʼijilal, tukʼilal, juʼelal xchiʼuk kʼanelal. «Li stuque toj ep sbijil.» (Job 9:4.) «Tucʼ cʼusi tspas; lec scotol li yabtele.» (Deuteronomio 32:4.) «Toj echʼem svuʼel.» (Isaías 40:26.) «Li Diose jaʼ stalel ta xcʼanvan o.» (1 Juan 4:8.) Veno, pe li ta xchantosal taje, ¿bu junukal ti mas lek xvinaj ti mu xkoʼolaj-o li ta yantike?
«Li Diose jaʼ stalel ta xcʼanvan o»
4. ¿Kʼusi talelalil tijbat-o yoʼonton Jeova ta spasel li vinajel-balumil xchiʼuk li kʼusitik kuxajtike?
4 Jnoptik kaʼitik kʼusi tijbat-o yoʼonton Jeova ta spasel li vinajel-balumile, li pʼijil kuxlejaletik ti mu xkiltike xchiʼuk li krixchanoetike. ¿Mi jaʼ van li spʼijile? ¿Li sjuʼele? Maʼuk. Manchuk mi la stunes li stalelaltak taje, maʼuk tijbat-o yoʼonton. Pe jech noxtok li stukʼilale maʼuk isujvan sventa tspuk li alakʼ sba matanal kuxlejale. Li kʼusi tijbat-o yoʼontone chaʼa, jaʼ ti chkʼanvan tajmeke, jaʼ tijbat-o yoʼonton ta spasel li kʼusitik pʼij kuxajtik sventa tskʼupinik li kuxlejale xchiʼuk ti akʼo xkuxiik sbatel osil ta jun nichimaltik li jchʼun mantal krixchanoetike (Génesis 1:28; 2:15). Jech noxtok ti chkʼanvane jaʼ tijbat-o yoʼonton ta smanel lokʼel ta mulil li krixchanoetik ti jaʼ la slikes tal li Adane.
5. ¿Kʼusi talelalil skʼuʼinoj Jeova chal li Vivliae, xchiʼuk kʼu yuʼun?
5 Jech un chaʼa, li kʼanelale jaʼ li stalelal Dios ti mas lek xvinaje. Jaʼ skʼuʼinoj li Jpasvaneje. Manchuk mi toj tsots skʼoplal li spʼijile, li stukʼilale xchiʼuk li sjuʼele, li Vivliae muʼyuk chalbutik ti jaʼ junukal li Jeova taje, moʼoj, jaʼ noʼox chalbutik ti jaʼ jkʼanvaneje. Ta melel, li Jeovae jaʼ skʼuʼinoj li kʼanelale. Kʼalal chakʼ ta ilel ti chkʼanvane, maʼuk tspasat ta mantal li kʼusi chal yoʼontone, moʼoj, yuʼun jaʼ jech ta xkʼanvan ti kʼuyelan chal li smantaltake xchiʼuk li stukʼilale. Li kʼanel taje toj echʼem mukʼ ta jyalel ti jaʼ onoʼox chakʼ ta ilel stuk li Jeovae, xchiʼuk jaʼ jun skʼelobil xkʼuxul yoʼonton ti lek xkilbetik sprevailtake.
6. Akʼo mi toj echʼ noʼox mukʼ ta jtojolaltik li Diose, ¿kʼusi tskoltautik ta xchanbel li stalelale?
6 Li alakʼ sba stalelal taje, li kʼanelal yuʼun Diose, jaʼ li kʼusi tskoltautik ta xchanbel li stalelale. Xuʼ van jnoptik ti mu jsetʼuk xchan kuʼuntik li stalelal ta skoj ti jsaʼ mulilutike xchiʼuk ti toj bikʼitutike. Pe ta sventa taje, jaʼ yan svinajeb ti skʼanojutik tajmek li Jeovae, yuʼun snaʼoj ti mu xuʼ kuʼuntik skotole xchiʼuk snaʼoj ti muʼyuk tukʼ ta jpastik skotol li kʼusitike. Snaʼoj ti toj nom to oyutik li ta tukʼilale (Salmo 51:5). Jaʼ yuʼun xi ta xal li Salmo 130:3, 4: «Mucʼul Dios, ti tauc xavacʼ ta aventa li jmulcutique, ¿bochʼo xuʼ lec vaʼal chcom ta atojol ti jechuque? Pero li voʼote chachʼay ta avoʼnton li jmulcutique», xi. Jech ta melel, li Jeovae jaʼ jkʼuxubinvanej, toj lek yoʼonton, mu ta aniluk ch-ilin xchiʼuk toj ep kʼuxubinel yuʼun (Éxodo 34:6). «Sutanic tal ta stojol li Mucʼul Diose, yuʼun li stuque toj ep cʼuxubinel yuʼun; li Dios cuʼuntique toj ep perdón yuʼun.» (Isaías 55:7.) ¡Xpatet noʼox koʼontontik! ¡Jun yutsil ti chi jtun ta stojolal li lekil Dios liʼe ti skʼanojutik xchiʼuk ti xkʼuxubinojutike!
7. Li ta spasbentak Jeovae, ¿kʼuxi te chvinaj ti chkʼanvane?
7 Ta xkiltik noxtok ta spasbentak Jeova ti jaʼ jkʼanvaneje. Jnoptik li kʼusitik ep ta tos lek yakʼojbutik sventa ta jkʼupintike, jech kʼuchaʼal alakʼ sba vitsetik, teʼtik, mukʼta tsʼantsʼan voʼetik xchiʼuk mukʼta nabetik. Jech noxtok yakʼojbutik yan sba yepal veʼliletik ti muik ta lajesele xchiʼuk ti chakʼbe yip jbekʼtaltike, ep ta tos kʼupilik sba nichimetik ti toj muik yikʼe xchiʼuk labal sba chonbolometik. Ep kʼusitik la spas sventa chakʼbe smuyubajel li krixchanoe, manchuk mi mu persauk ox ta spas. Melel onoʼox, ta skoj ti muʼyuk jtukʼiltike xchiʼuk ti kuxulutik ta jun chopol lume muʼyuk bu ta jkʼupintik lek skotol li Spasbentake (Romanos 8:22). Pe jnoptik xa noʼox li kʼusi tspas Jeova ta jtojolaltik li ta Paraisoe. Li jtsʼibajom yuʼun Salmoe xi tspat koʼontontike: «Li voʼote chajam li acʼobe; chabusanbe yalel tal abendición scotol li cʼusitic cuxajtique», xi (Salmo 145:16).
8. ¿Kʼusi jaʼ li smukʼta kʼelobil ti chakʼ kiltik ti skʼanojutik li Jeovae?
8 ¿Kʼusi jaʼ li smukʼta kʼelobil ti chakʼ kiltik ti skʼanojutik li Jeovae? Xi ta xal kaʼitik li Vivliae: «Toj ep la xcʼuxubin scotol cristianoetic ta banamil li Diose, jech laj yacʼ li jun noʼox Xnichʼon oye, yuʼun jech mu chʼayeluc chbat li bochʼotic ta xchʼunic ti jaʼ Jcoltavanej yuʼunique; jaʼ ta xcuxiic o sbatel osil», xi (Juan 3:16). ¿Mi jaʼ van li slekil yoʼonton krixchano tijbat-o yoʼonton Jeova ta spasel jeche? Li Romanos 5:8 xi ta stakʼe: «Li Diose laj yacʼ ta ilel ti ta melel scʼanojutique, acʼo me solel yuxub jpasmulilutic, pero icham ta jcojtic li Cristoe». Jech ta melel, li Jeovae la stak tal li stukʼil Nichʼon ta Balumil sventa chakʼ xkuxlejal ta matanal sventa jech xi smanutik lokʼel li ta mulile xchiʼuk li ta lajele (Mateo 20:28). Jaʼ jech jam li tiʼnae sventa tstaik kuxlejal sbatel osil li buchʼutik skʼanojik ta melel li Diose. Toj jun yutsil, skotol li buchʼutik tskʼan tspasik li kʼusi tskʼan yoʼonton Jpasvaneje ta me stabeik li slekil yoʼontone, yuʼun xi ta xal li Vivliae: «Muc tʼujbiluc bochʼo chcʼuxubin li Diose. Buyuc noʼox banamilal oy li cristianoetique lec ta xʼilatic yuʼun Dios me ta xichʼic ta muqʼue, me tspasic cʼusi tuqʼue», xi (Hechos 10:34, 35).
9. Li Jeovae laj yakʼ ta matanal xNichʼon sventa tspojutik, ¿kʼuxi skʼan xvinaj ta jkuxlejaltik taje?
9 Li Jeovae laj yakʼ ta matanal xNichʼon sventa tspojutik, vaʼun jech xuʼ xi jkuxiutik ta sbatel osil, ¿kʼuxi skʼan xvinaj ta jkuxlejaltik taje? Skʼan jkʼantik mas li melel Dios Jeovae, jech noxtok jaʼ me skʼan stij koʼontontik ta xchikintael li kʼusi chal Jesús ti jaʼ chalbe skʼoplal Diose. «Ta sventa ti icham ta jventatic jcotoltique, jech muc xa cuxuluc ta sventa stuc li bochʼotic cuxulique. Jaʼ xa cuxulic ta stojol li Cristo ti icham[e].» (2 Corintios 5:15.) Stijluel batel li Jesuse toj lek, yuʼun tukʼ la xchanbe kʼuyelan chkʼanvan xchiʼuk kʼuyelan xkʼuxul yoʼonton li Jeovae. Ti laj yalbe krixchanoetik ti bikʼit chakʼ sbaike jaʼ svinajeb ti la xchanbe stalelal li Jeovae: «Laʼic ta jtojol acotolic, voʼoxuc ti lubenoxuc yuʼun li tsatsal abtele xchiʼuc li alal icatsile, vuʼun ta xcacʼ acux avoʼntonic. Jaʼ cuchic li icatsil cuʼune, jaʼ chanic cʼu xʼelan coʼnton yuʼun toj lec coʼnton, biqʼuit cacʼoj jba. Me jech chapasique, jech cux xi avoʼntonic. Yuʼun li abtel cuʼune, muʼyuc tsots ta pasel, li icatsil cuʼune, muʼyuc ol ta cuchel» (Mateo 11:28-30).
Kakʼtik ta ilel ti jkʼanojtik li jchiʼiltaktike
10. ¿Kʼuxitik xuʼ xkakʼtik ta ilel ti jkʼanojtik li kermanotaktike?
10 Li Jeova xchiʼuk li Jesuse skʼanojutik, vaʼun chaʼa, ¿kʼuxi xuʼ xkakʼtik ta ilel ti jaʼ jech jkʼanojtik ek li kermanotaktike? Jkʼeltikik kʼuxitik xuʼ xkakʼtik ta ilel: «Li bochʼo chcʼanvane oy smucʼul yoʼnton, lec yoʼnton, mu xtiʼetuc yoʼnton. Mu xacʼ sba ta ichʼel ta mucʼ ta sventa cʼusi xuʼ yuʼun; mu stoyilan sba. Muc scʼaʼepal satinojuc xchiʼiltac; mu jaʼuc noʼox tsaʼ cʼusi lec chaʼay stuc; mu xlic scʼacʼal yoʼnton; mu xacʼ ta venta li cʼusi chopole. Mu xcuxetuc xa yoʼnton me oy cʼusi chopol xcʼot ta pasele. Jaʼ xcuxet yoʼnton me jaʼ chichʼ pasel li cʼusitic tuqʼue. Li bochʼo chcʼanvane chchʼay noʼox ta yoʼnton scotol. Ta xchʼun scotol ti jaʼ melel cʼusi ch-albate, tsmala noʼox yil scotol, tstsʼic yuʼun scotol. Li cʼanvaneje mu xlaj o scʼoplal» (1 Corintios 13:4-8; 1 Juan 3:14-18; 4:7-12).
11. ¿Buchʼutik yan skʼan jkʼantik xchiʼuk kʼuxi chkakʼtik ta ilel?
11 ¿Buchʼutik yan skʼan jkʼantik, xchiʼuk kʼuxi chkakʼtik ta ilel? Li Jesuse xi laj yal mantale: «Jaʼ yuʼun batanic me; bat pasic ta jchʼunolajel cuʼun li cristianoetic ta jujun banamile. Acʼbo yichʼic voʼ ta sventa li Jtote xchiʼuc ta jventa vuʼun li Nichʼonilune xchiʼuc ta sventa li Chʼul Espiritue. Chanubtasic lec ta xchʼunel scotol li jmantaltac laj calboxuc avaʼyique», xi (Mateo 28:19, 20). Li kʼusi smakoj taje jaʼ ti skʼan xkalbetik li buchʼu maʼuk to kermanotaktik li lekil aʼyej ta sventa li achʼ nichimal Balumil ti poʼot xa ta xchaʼpas li Diose. Li Jesuse jamal onoʼox laj yal ti maʼuk noʼox skʼan jkʼantik li jchiʼiltaktik ta chʼunolajele: «Me jaʼ noʼox chacʼuxubinic ec li bochʼo chaxcʼuxubinoxuque, ¿me chata amotonic ti jech chapasique? Yuʼun jaʼ jech tspasic ec li jtsobpatanetique. Me jaʼ noʼox chacʼopanic li bochʼotic xavotquin aba achiʼuquique, ¿cʼusi lec chapasic li voʼoxuque? Yuʼun jaʼ jech tspasic ec li yanlum cristianoetique», xi (Mateo 5:46, 47; 24:14; Gálatas 6:10).
Xanavkutik ta sbi li Jeovae
12. Li Diose, ¿kʼu yuʼun jaʼ noʼox xuʼ xichʼ li sbie?
12 Yan smelolal noxtok ti kʼuxi ta mukʼibtasbel skʼoplal li melel Diose, jaʼ yojtikinel, stunesel xchiʼuk yakʼel ta naʼel li sbie: Jeova. Li jtsʼibajom yuʼun Salmoe xi la skʼan ta sjunul yoʼontone: «Sventa tsnaʼ li krixchanoetik ti voʼote, ti jaʼ Jeova abie, voʼot noʼox atuk ti Toj Toyol Oyot ta sba spʼejel li balumile», xi (Salmo 83:18, NM). Li biil Jeovae jaʼ smelolal «Jaʼ Tspas akʼo Kʼotuk ta Pasel». Jaʼ li Mukʼul Dios ti ep kʼusitik tskʼan tspase, yuʼun ta onoʼox xkʼot ta pasel yuʼun li kʼusi tsnop tspase. Jaʼ noʼox li melel Dios xuʼ xichʼ li biil taje, yuʼun li krixchanoetike mu snaʼik mi ta melel chkʼot ta pasel yuʼunik li kʼusi tsnop tspasike (Santiago 4:13, 14). Li Jeovae jaʼ noʼox stuk xuʼ chal ti «chcʼot ta pasel scotol li cʼusi ta [xale]» (Isaías 55:11). Epal krixchanoetike chmuyubajik ti kʼalal sba to velta chilbeik li sbi Dios ta Vivliae xchiʼuk ti kʼalal chaʼibeik smelolal kʼusi skʼan xal li sbie (Éxodo 3:14, kʼelo li tsʼib ta yok vune, Ch). Pe manchuk mi xojtikinik mu me kʼusi sbalil ta staik jaʼ to mi ta xanavik ta sbi Jeova ta sbatel osile (Miqueas 4:5).
13. ¿Kʼusi smakoj batel ti chkojtikinbetik sbi li Jeovae xchiʼuk ti chi jxanav ta sbie?
13 Ta Salmo 9:10 xi ta xal ta sventa li sbi Diose: «Li bochʼotic xayotquinicote [o ta xojtikinik li abie] jaʼ noʼox spatoj yoʼntonic ta atojol». Pe taje maʼuk noʼox skʼan jnaʼtik ti jaʼ Jeova sbi li Diose, yuʼun mu jaʼuk tspas ti ta jech noʼox ta jpat koʼontontik ta stojolale. Snabel sbi li Diose jaʼ smelolal ti ta jtsaktik lek ta venta ta skoj ti kʼuyelan stalelale, yichʼbel ta mukʼ li ajvalilal yuʼune, xchʼunbel smantaltak xchiʼuk ti ta jpat koʼontontik ta stojolale (Proverbios 3:5, 6). Jech noxtok, kʼalal chi jxanav ta sbi li Jeovae jaʼ smelolal ti chkakʼ jbatik ta stojolale xchiʼuk ti chkakʼtik ta ilel ti jaʼ yajtunelutik kʼalal jech chi jkuxi ti kʼuyelan tskʼan yoʼontone (Lucas 10:27). ¿Mi jech yakal cha pas?
14. Mi ta jkʼan chi jtunutik ta sbatel osil ta stojolal li Jeovae, ¿kʼusi skʼan stij koʼontontik ti mu jaʼuk noʼox ti kʼusi jnaʼojtik skʼan pasele?
14 Mi ta jkʼan chi jtunutik ta sbatel osil ta stojolal li Jeovae oy to kʼusi yan skʼan stij koʼontontik, mu jaʼuk noʼox ti kʼusi jnaʼojtik skʼan pasele. Li jtakbol Pabloe xi laj yalbe batel mantal li Timoteo ti jal xa onoʼox tunem ta stojolal li Jeovae: «Jaʼ nopeso aba ta yichʼel ta mucʼ li Diose», xut (1 Timoteo 4:7). Kʼalal oy ta koʼontontik stojbel ta vokol jun krixchanoe ta xlokʼ ta koʼontontik yichʼel ta mukʼ. Pe kʼalal jaʼ sventa «li Diose» jaʼ smelolal ti skʼan xlokʼ ta koʼontontik li ichʼel ta mukʼ chkakʼbetike, ti jkʼanojtik tajmek ta skoj li stalelale xchiʼuk li smantaltake. Taje jaʼ tstikʼ ta koʼontontik skʼanel ti akʼo skotoluk krixchanoetik skʼanbeik li Sbie. Sventa xi jxanav-o sbatel osil ta sbi li Jeovae, li jun noʼox melel Diose, skʼan me jchʼies ta jkuxlejaltik li yichʼel ta mukʼ Diose (Salmo 37:4; 2 Pedro 3:11).
15. ¿Kʼuxi xuʼ jaʼ noʼox xkichʼtik ta mukʼ li Jeovae?
15 Sventa lek chil Jeova ti kʼuyelan chi jtun ta stojolale, skʼan me jaʼ noʼox xkichʼtik ta mukʼ, yuʼun xi ta xale: «Vuʼun Diosun ti toj itʼix coʼnton me yan cʼusi chavichʼic ta muqʼue», xi (Éxodo 20:5). Mu stakʼ jkʼantik Jeova kʼalaluk yakal ta jkʼantik li chopol balumil liʼe, yuʼun li sdios balumile, jaʼ li Satanase (Santiago 4:4; 1 Juan 2:15-17). Li Jeovae snaʼoj lek kʼuyelan li koʼontontik ta jujuntale (Jeremías 17:10). Mi jkʼanojtik ta melel li tukʼilale, li Jeovae yiloj me, vaʼun ta xi skoltautik ta stsʼikel jujun kʼakʼal li vokoliletike. Ta me xi yakʼbutik li stsatsal chʼul espiritu sventa tstsal kuʼuntik li choplejal ti yakal ch-ajvalilaj liʼ ta balumile (2 Corintios 4:7). Jech noxtok ta xi skoltautik sventa lek tsotsuk yibel ta koʼontontik li spatobil koʼontontik ti oy kuxlejal ta sbatel osil ta jun paraiso Balumile. ¡Toj alakʼ sba li kʼusi ta jmalatike! Skʼan oyuk ta koʼontontik stojel ta vokol li spatobil koʼontontik taje xchiʼuk ti ta sjunuluk me koʼontontik tunkutik ta stojolal li melel Dios Jeovae, ti jaʼ yakʼojbutik spatobil koʼontontike.
16. ¿Kʼusi skʼan stij avoʼonton spasel xchiʼuk li epal krixchanoetike?
16 Ta smiyonal noʼox krixchanoetik ta spʼejel Balumil xchʼunojik ta sjunul yoʼontonik li ikʼel laj yal li jtsʼibajom yuʼun Salmo ti xie: «Laʼ jmuqʼuibtasbetic scʼoplal li Mucʼul Diose; laʼ cacʼtic lec ta ichʼbel ta mucʼ li sbie» (Salmo 34:3). Li Jeovae ta stakot ta ikʼel sventa xtal achiʼin li epal krixchanoetik ta jujun lum ti yakal tsmukʼibtasbeik skʼoplal li Diose.
Svulesobil ta joltik
• ¿Kʼu yelan stalelal li Jeovae? ¿Kʼuxi ta jbalintik ti kʼalal chkaʼibetik lek smelolal li stalelaltake?
• ¿Kʼuxi xuʼ jkoltatik li jchiʼiltaktik ta yojtikinel li melel ta sventa Diose?
• ¿Kʼusi smakoj batel ti chkojtikinbetik sbi li Jeovae xchiʼuk ti chi jxanav ta sbie?
[Lokʼol ta pajina 14]
Ta skoj ti toj echʼem chkʼanvan li Jeovae ta sjam li skʼobe; chakʼbe yalel tal epal bendision skotol li kʼusitik kuxajtike