Kapitulo 4
Jaʼ ti buchʼu albil onoʼox skʼoplal yuʼun j-alkʼopetike
1. Li kʼusitik ikʼot ta pasel kʼalal muʼyuk toʼox bu talem ta Balumil li Jesuse, ¿kʼusi chakʼ kaʼitik ta sventa ti kʼu yelan ta xil sbaik xchiʼuk li Jeovae?
«LI Jtote lec scʼanojun, jaʼ yuʼun chiyacʼbun quil scotol li cʼusi ta spase.» (Juan 5:20.) Jech ta melel, li Nichʼonile toj lek skʼanoj sbaik xchiʼuk li sTote, ti kʼuyelan skʼanoj sbaike lik talel leʼ xa ta epal jabiletik ti mu albajuk yepal kʼalal muʼyuk toʼox bu ayanem kʼuchaʼal krixchano ta Balumile. Leʼe jaʼ li Stuk noʼox xNichʼon Diose, ti muʼyuk buchʼu ikoltaat ta spasele. Skotol li kʼusitik oy ta vinajel xchiʼuk ta Balumile, laj yichʼ pasel ta stojolal li sBaʼyel Nichʼon Jeova ti skʼanoj tajmeke (Colosenses 1:15, 16). Li yan abtelal la spas li Nichʼonile, jaʼ li Kʼope o Jelubtasej kʼop yuʼun Dios, yuʼun jaʼ ta stojolal laj yichʼ akʼel ta ojtikinel li kʼusi tskʼan yoʼonton Jeovae. Li Nichʼonil taje, ti kʼanbil tajmek yuʼun Diose jaʼ li vinik ti la sbiin Jesucristoe (Proverbios 8:22-30; Juan 1:14, 18; 12:49, 50).
2. Li albil kʼopetik ta Vivliae, ¿bu to kʼalal chalbe skʼoplal li Jesuse?
2 Kʼalaluk muʼyuk toʼox bu sjelubtasojbe tal xkuxlejal ta Balumil kʼuchaʼal jun krixchano li sba xNichʼon Diose, laj yakʼ ta tsʼibael epal albil kʼopetik ti chalbe skʼoplale. Li jtakbol Pedroe xi laj yalbe li Cornelioe: «Albil onoʼox scʼoplal [Jesús] yuʼun jʼalcʼopetic», xi (Hechos 10:43). Li yabtel tspas Jesuse, li Vivliae toj tsots chalbe skʼoplal, yuʼun xi albat yuʼun jun anjel li jtakbol Juane: «Tijbil sjol yoʼntonic ti jʼalcʼopetic ta yalbel scʼoplal ti Jesuse», xi (Apocalipsis 19:10, Ch). Li albil kʼopetik taje laj yakʼ ta ilel ti jaʼ li Mesiase xchiʼuk laj yakʼ ta ilel li kʼusitik yabtel tspas sventa chkʼot ta pasel yuʼun li kʼusi tskʼan yoʼonton li Jeovae. Skotol taje skʼan me oyuk ta koʼontontik snaʼel li avie.
¿Kʼusitik laj yakʼ ta ojtikinel li albil kʼopetike?
3. 1) Li albil kʼop ta Génesis 3:15, ¿buchʼu skʼoplal li kiletel chone, «ti antse» xchiʼuk li snitilultak li kiletel chone? 2) ¿Kʼu yuʼun oy tajmek ta yoʼontonik snaʼel li yajtuneltak Jeova li xvochʼbel ta tekʼel sjol li kiletel chone?
3 Li baʼyel albil kʼope laj yichʼ alel kʼalal la stoy sbaik te ta Edene. Li Jeovae xi laj yalbe li kiletel chone: «Ta jpas ta atojolic ti contra xavil aba xchiʼuc ti antse. Jaʼ noʼox jech xtoc ti anitilultaque xchiʼuc snitilultac ti antse, contra ta xil sbaic. Ti snitilul ti antse ta xpechʼbot ta teqʼuel ti ajole. Ti voʼote jaʼ noʼox ta xatabe ta tiʼbel ti snucʼ yacane», xi (Génesis 3:15, Ch). Taje jaʼ laj yichʼ albel li Satanase, yuʼun li Satanase chaʼa la stunes jkot kiletel chon sventa ikʼopoj. «Ti antse» jaʼ li stukʼil organisasion Jeova te ta vinajel ti xkoʼolaj kʼuchaʼal jun ajnilal ti tukʼ yoʼonton yakʼoj sba ta stojolale. Li snitilultak li kiletel chone jaʼ skotol li anjeletik xchiʼuk li krixchanoetik ti jech yoʼontonik kʼuchaʼal Satanase, jaʼ xkaltik, li yajkontratak Jeova xchiʼuk li slumale. Li xvochʼbel ta tekʼel sjol li kiletel chone jaʼ skʼoplal ti ta xichʼ lajesel ta tsʼakal li jtoyba Satanase, ti la xchopol kʼopta Jeova xchiʼuk ti laj yakʼbe tal ep svokol li krixchanoetike. Jech un chaʼa, ¿buchʼu van li snitilulal ants ti mas tsots skʼoplal ti ta xvochʼbe ta tekʼel sjol li kiletel chone? Ta sienal noʼox jabiletik «ti Dios[e] mucul to ox yuʼun» (Romanos 16:20, 25, 26, Ch).
4. Li snaʼel bu jvokʼukal utsʼ-alalil chlik talel li Jesuse, ¿kʼu yuʼun itun sventa xichʼ naʼel ti jaʼ li albil Nitilulale?
4 Kʼalal echʼ xaʼox chaʼmil jabil slikel tal xkuxlejal li krixchanoe, li Jeovae oy kʼusitik laj yal ta sventa taje. Laj yal ti Nitilulal taje te chlik tal ta stojolal yutsʼ yalal Abraham (Génesis 22:15-18). Pe li ta utsʼ-alalil ti bu chvul ta lokʼel li Nitilulale, mu jechuk noʼox chkʼot ta pasel stuk, jaʼ ta spas Jeova ti akʼo jech kʼotuk ta pasele. Li Abrahame manchuk mi skʼanoj tajmek li xnichʼon ti Ismael sbie, ti jaʼ yol li Agare, xi albat yuʼun li Jeovae: «Li cʼusi chapanbil cuʼune jaʼ ta xcom ta sventa li Isaac ti [...] ta xvocʼ yuʼun Sara[e]», xi (Génesis 17:18-21). Li kʼusi chapanbil taje, muʼyuk x-albat Esaú ti jaʼ chkʼot ta stojolale, li sbaʼyel nichʼon Isaaque, moʼoj, yuʼun jaʼ ikʼot ta stojolal Jacob ti te lik tal ta stojolal li lajchaʼvokʼ nitilulal ta Israele (Génesis 28:10-14). Ta mas tsʼakale laj yichʼ alel ti te chtal ta jvokʼ snitilulal Judá li albil Nitilulale, ta yutsʼ yalal David (Génesis 49:10; 1 Crónicas 17:3, 4, 11-14).
5. Kʼalal lik spas yabtel liʼ ta balumil li Jesuse, ¿kʼusi laj yakʼ ta ilel ti jaʼ li Mesiase?
5 ¿Kʼusitik yan laj yichʼ akʼel ta ojtikinel sventa xichʼ naʼel buchʼu li albil Nitilulale? Kʼalal vukub toʼox sien jabil skʼan xvokʼ kʼuchaʼal krixchano li albil Nitilulale, li Vivliae yaloj xa onoʼox ti te chvokʼ ta Belene, xchiʼuk ti «voʼone onoʼox sliquel tal stsʼunubal» ti kʼalal laj yichʼ pasel ta vinajele (Miqueas 5:2). Jech xtok, lek tukʼ laj yal ta stojolal j-alkʼop Daniel kʼusi ora chvul ta balumil kʼuchaʼal Mesías (Daniel 9:24-26). Jech noxtok, kʼalal laj yichʼ tʼujel ta chʼul espiritu li Jesús ti jaʼ jech ikʼot ta sMesías Jeovae, li Diose lek jamal laj yal tal ta vinajel ti jaʼ xNichʼone (Mateo 3:16, 17). ¡Jaʼ jech laj yichʼ naʼel buchʼu jaʼ li Nitilulale! Jaʼ yuʼun xi laj yal ta sjunul yoʼonton li Felipee: «Laj xa jtacutic li bochʼo tsʼibabil comel scʼoplal ta svun Moisese xchiʼuc ta svun yantic jʼalcʼopetique. Jaʼ li Jesús xnichʼon José te ta lum Nazarete», xi (Juan 1:45).
6. 1) Jech kʼuchaʼal chal Lucas 24:27, ¿kʼusi te laj yakʼik venta li yajtsʼaklomtak Jesuse? 2) ¿Buchʼu jaʼ li snitilulal ants ti mas tsots skʼoplale, xchiʼuk kʼusi smelolal ti chvochʼbe ta tekʼel sjol li kiletel chone?
6 Vaʼun kʼalal echʼ batel kʼakʼale, li yajtsʼaklomtak Jesuse laj yakʼik venta ti nitil tsakal sloʼil epal albil kʼopetik ta Vivlia ti chalbe skʼoplal li Jesuse (Lucas 24:27). Te ivinaj lek buchʼu jaʼ li snitilulal ants ti mas tsots skʼoplale, ti buchʼu ta xvochʼbe ta tekʼel sjol li kiletel chone, jaʼ xkaltik, ti tslajes sbatel osil li Satanase. Ta stojolal Jesús chkʼot ta pasel li kʼusitik yaloj ta melel Jeova ta sventa li krixchanoetike, skotol li kʼusitik ta jkʼantik chkʼot ta pasele (2 Corintios 1:20).
7. Manchuk mi laj kaʼibetik xa smelolal Buchʼu ti chalbe skʼoplal li albil kʼopetike, ¿kʼusi yan skʼan xkaʼibetik lek smelolal?
7 Skotol li kʼusitik laj chantike, ¿kʼusi skʼan stij koʼontontik ta spasel? Li Vivliae chalbe kaʼitik skʼoplal jun eunuco vinik ti likem tal ta Etiopía balumile. Kʼalal laj xaʼox xchan jlom albil kʼopetik ta sventa li Jpojvanej Mesiase, li vinik taje xi la sjakʼbe li jchol mantal Felipee: «Albun caʼay bochʼo scʼoplal laj yal li jʼalcʼope», xi. Kʼalal laj yichʼ takʼbele, li vinik taje mu jechuk noʼox te skʼeloj sba. Kʼalal laj xaʼox xchikinta li mantal albat yuʼun Felipee, laj yakʼ venta ti oy kʼusi skʼan spase, yuʼun laj yaʼibe smelolal ti kʼuxi kʼot ta pasel li albil kʼop taje. Laj yaʼibe smelolal ti skʼan xichʼ voʼe (Hechos 8:32-38; Isaías 53:3-9). ¿Mi jech ta jpastik ek li voʼotike?
8. 1) ¿Kʼusi laj yakʼ ta ilel ti laj xaʼox yakʼ ta matanal Isaac li Abrahame? 2) ¿Kʼu yuʼun albat yuʼun Jeova li Abraham ti ta staik bendision skotol li lumetik ta stojolal li Nitilulale, xchiʼuk kʼuxi te tsakal jkʼoplaltik ek li avie?
8 Jnoptik kaʼitik noxtok li loʼil ti bu chkʼuxubaj ta koʼontontik ti chal ti ta xaʼox xakʼ ta matanal Isaac li Abrahame, li jun noʼox xnichʼon ti laj yil xchiʼuk Sarae (Génesis 22:1-18). Taje jaʼ laj yakʼ ta ilel ti jech ta xakʼ li jun noʼox xNichʼon li Jeovae: «Yuʼun toj ep la xcʼuxubin scotol cristianoetic ta banamil li Diose, jech laj yacʼ li jun noʼox Xnichʼon oye, yuʼun jech mu chʼayeluc chbat li bochʼotic ta xchʼunic ti jaʼ Jcoltavanej yuʼunique; jaʼ ta xcuxiic o sbatel osil» (Juan 3:16). Ti jech laj yakʼ li jun noʼox xNichʼon Jeova sventa chkʼot ta pasel li kʼusi tskʼane, jaʼ me tspat-o koʼontontik ti ta «xijyacʼbutic ta slequil yoʼnton noxtoc scotol li cʼusitic yane» (Romanos 8:32). Pe ¿kʼusi van skʼan jpastik? Li ta Génesis 22:18 li Abrahame albat yuʼun Jeova ti tstaik bendision li lumetik ta stojolal li Nitilulale, yuʼun la xchikintabe smantal li Diose. Jech li voʼotik eke skʼan jchikintatik li kʼusi chalbutik li Jeovae xchiʼuk li kʼusi chal li Jesuse, yuʼun «li bochʼo chchʼun ti jaʼ Jcoltavanej li Nichʼonile jaʼ chcuxi sbatel osil. Yan li bochʼo mu scʼan xchʼune mu xbat yil lequilal sbatel osil. Jaʼ xa noʼox oy ta sventa li tsots stojol li mulil chacʼ Diose» (Juan 3:36).
9. ¿Kʼusi van ta jpastik mi oy ta koʼontontik stojel ta vokol li spatobil koʼontontik sventa li kuxlejal ta sbatel osil ti jaʼ koliyal ti laj yakʼ sba ta matanal li Jesuse?
9 Mi oy ta koʼontontik stojel ta vokol li spatobil koʼontontik sventa li kuxlejal sbatel osil ti jaʼ koliyal ti laj yakʼ sba ta matanal li Jesuse, ta me jkʼan ta jpastik li kʼusi yalojbutik Jeova ta stojolal li xNichʼone, ti jaʼ te chvinaj mi jkʼanojtik li Jeovae xchiʼuk li jchiʼiltaktike (Mateo 22:37-39). Li Jesuse laj onoʼox yal ti mi jkʼanojtik li Jeovae jaʼ la me ta stij koʼontontik ta xchanubtasel yan krixchanoetik «ta xchʼunel scotol li [smantaltak]» yaloj komel Jesuse (Mateo 28:19, 20). Jech noxtok li kʼanel taje, ta jkʼan ta xkakʼtik ta ilel ta stojolal li yantik yajtuneltak Jeova kʼalal ta jtsobilan jbatike (Hebreos 10:25; Gálatas 6:10). Pe taje maʼuk me smelolal ti yuʼun tskʼanik ti tukʼ xa ta jpastik skotol ti kʼalal ta jchikintatik li kʼusi chal Jeova xchiʼuk li kʼusi chal xNichʼone. Li Hebreos 4:15 ta xal kaʼitik ti Mero Bankilal Pale kuʼuntike, li Jesuse, «snaʼ cʼu xʼelan jvocoltic ta scoj ti muʼyuc jtsatsaltique». Tspat tajmek koʼontontik snaʼel taje, mas to kʼalaluk ta jkʼanbetik koltael Dios ta sbi o ta stojolal Cristo sventa tstsal kuʼuntik li kʼusi chi jtsʼuj-o ta mulile (Mateo 6:12).
Kakʼtik ta ilel xchʼunel koʼontontik ta stojolal li Cristoe
10. ¿Kʼu yuʼun jaʼ noʼox ta jtatik koltael ta stojolal li Jesucristoe?
10 Kʼalaluk laj yoʼonton ta yalel li jtakbol Pedro te ta smukʼta nail chapanobbail yuʼun judioetik te ta Jerusalén li albil kʼopetik ti kʼot ta pasel ta stojolal li Jesuse, xi tsots yoʼonton la stsutses li sloʼile: «Muʼyuc bu yan xuʼ ta jtatic coltael; muʼyuc bochʼo yan albil scʼoplal yuʼun Dios liʼ ta banamil ti xuʼ chijcolutic yuʼune», xi (Hechos 4:12). Ta skoj ti jmulaviletik skotol li snitilulaltak Adane, li xkuxlejalike muʼyuk sbalil sventa chpojvanik. Yan li Jesuse jaʼ jun tukʼil vinik, jech oxal li xkuxlejale oy sbalil sventa tstupʼ li mulile (Salmo 49:6-9; Hebreos 2:9). Li Jesuse laj yakʼ jun pojelal ta stojolal Dios ti koʼol stukʼil kʼuchaʼal toʼox xkuxlejal li Adane (1 Timoteo 2:5, 6). Jaʼ jech ijam li be sventa ta jtatik li kuxlejal ta sbatel osil li ta achʼ balumil yuʼun Diose.
11. Alo tal kaʼitik li alakʼ sba sbaliltak ti laj yakʼ sba ta matanal li Jesuse.
11 Jech xtok li pojelal taje, ta jtabetik yantik sbalil li avie. Jech kʼuchaʼal liʼe, manchuk mi jmulavilutik xuʼ sak li jol koʼontontike, yuʼun koliyal ti laj yakʼ sba ta matanal li Jesuse ta xkichʼtik spasbel perton li jmultike. Taje jaʼ solel tsalbil to sbalil li chonbolometik ti laj yakʼik ta matanal ta sventa li j-israeletik ti yichʼoj alel ta sMantal Moisese (Hechos 13:38, 39; Hebreos 9:13, 14; 10:22). Pe sventa ta jtatik li pertone skʼan me tukʼuk koʼontontik xchiʼuk xkakʼtik venta ti chtun kuʼuntik tajmek li matanal laj yakʼ Jesuse: «Me ta xcaltic ti muʼyuc jmultique, ta jloʼla jba jtuctic; muʼyuc to ta coʼntontic li cʼusi melele. Yan me jamal chcalbetic Dios li jmultique, chispasbutic perdón, chispocbutic loqʼuel scotol sbolil coʼntontic. Yuʼun li stuque tucʼ yoʼnton, melel cʼusi chal» (1 Juan 1:8, 9).
12. ¿Kʼu yuʼun tsots skʼoplal ti skʼan xkichʼtik mukel ta voʼ sventa sakuk jol koʼontontik ta stojolal li Diose?
12 Li jmulaviletike, ¿kʼuxi chakʼik ta ilel xchʼunel yoʼontonik ta stojolal Cristo xchiʼuk li ta matanal laj yakʼe? Li buchʼutik ipasik ta jchʼunolajeletik ta baʼyel sigloe, laj yichʼik voʼ sventa chakʼik ta ilel li xchʼunel yoʼontonike. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun jech laj yalbe mantal yajtsʼaklomtak Jesús ti akʼo jech spasike (Mateo 28:19, 20; Hechos 8:12; 18:8). Li krixchano ti chkʼot ta yoʼonton ta melel li kʼusi la spas Jeova ta slekil yoʼonton ti laj yakʼ ta matanal li Jesuse, ta melel mu jechuk noʼox te skʼeloj sba. Ta sjel xkuxlejal, chakʼ sba ta stojolal Dios ta jun orasion xchiʼuk ta xakʼ ta ilel kʼalal ta xichʼ mukel ta voʼe. Kʼalal jech ta xakʼ ta ilel li xchʼunel yoʼontone, ta skʼanbe Dios ti akʼo sakuk li sjol yoʼontone (1 Pedro 3:21).
13. Mi laj kakʼtik venta ti la jpas jmultike, ¿kʼusi van skʼan jpastik, xchiʼuk kʼu yuʼun?
13 Ta skoj ti jmulavilutike, yikʼaluk ta van xvinaj ta jtalelaltik ti jpas mulilutik to kʼalal kichʼojtik xa voʼe. ¿Kʼusi skʼan jpastik unbi? Li jtakbol Juane xi laj yale: «Ti jech ta jtsʼibaboxuc tal liʼi, yuʼun jech mu xasaʼ amulic. Yan me oy bochʼo ta sta smule, oy bochʼo chcʼopoj cuʼuntic ta stojol li Jtotic Diose, jaʼ li Cajvaltic Jesucristoe ti tucʼ yoʼntone. Yuʼun jaʼ laj yacʼ sba ta milbil matanal sventa la stojbutic jmultic», xi (1 Juan 2:1, 2). ¿Mi jaʼ smelolal ti tspasbutik perton Dios mi kʼusuk noʼox mulil ta pastike? Mu persauk jech. Li kʼusi mas tsots skʼoplal sventa ta jtatik li pertone, jaʼ ti ta meleluk jsutes koʼontontike. Xuʼ van chtun kuʼuntik li koltael chakʼik li jchiʼiltaktik ta tsobobbail ti mas ep sjabilalike xchiʼuk ti mas xa xtojobike. Skʼan xkaltik ti oy kʼusi chopol laj pastike xchiʼuk ti kʼuxuk chkaʼi ta koʼontontike, sventa jech xkakʼbetik yipal ta melel ti mu xa bu ta jchaʼpastik jeche (Hechos 3:19; Santiago 5:13-16). Mi jech ta jpastike, xuʼ me jpat koʼontontik ti tskoltautik li Jesuse xchiʼuk ti lek chchaʼilutik li Jeovae.
14. 1) Alo kaʼitik jtosuk kʼuxi jbalinojtik ti laj yakʼ sba ta matanal li Jesuse. 2) Mi ta melel oy xchʼunel koʼontontike, ¿kʼusi ta jpastik?
14 Ti laj yakʼ sba ta matanal li Jesuse laj sjam li tiʼna sventa kuxlejal sbatel osil ta vinajel sventa li juteb chijetik ti jaʼ kʼotemik ta xchaʼvokʼal nitilulal te albil ta Génesis 3:15 (Lucas 12:32; Gálatas 3:26-29). Jech noxtok, koliyal taje ta smiyonal noʼox krixchanoetik xuʼ tsta xkuxlejalik ta sbatel osil ta jun paraiso balumil (Salmo 37:29; Apocalipsis 20:11, 12; 21:3, 4). «Li jmotontic chijyacʼbutic Dios ta sventa [...] li Cajvaltic Cristo Jesuse jaʼ li cuxlejal sventa sbatel osile.» (Romanos 6:23; Efesios 2:8-10.) Mi oy xchʼunel koʼontontik li ta jmotontik taje xchiʼuk mi oy ta koʼontontik stojel ta vokol ti kʼuyelan li j-akʼbate, chkakʼtik me ta ilel. Jaʼ me tsots skʼoplal chkaʼi ta jkuxlejaltik xcholel li mantale, yuʼun chkaʼibetik smelolal ti kʼuyelan labal sba la stunes li xNichʼon Jeova sventa chkʼot ta pasel li kʼusi tskʼan yoʼontone, xchiʼuk ti toj tsots me skʼoplal skʼan jtijlutik batel lek li Jesuse. Li xchʼunel koʼontontike ta me xvinaj kʼalal ta sjunul koʼontontik chkalbetik yan krixchanoetik li labal sba matanal yakʼoj Diose (Hechos 20:24).
15. ¿Kʼu yuʼun xuʼ xkaltik ti xuʼ tstsobutik li xchʼunel koʼontontik ta stojolal Jesucristoe?
15 Li xchʼunel oʼontonal taje toj lek kʼusi chkʼot ta pasel yuʼun xchiʼuk ta stsobutik, yuʼun ta snopajesutik mas ta stojolal Jeova, ta stojolal xNichʼon xchiʼuk ta stojolal li jchiʼiltaktik ta tsobobbaile (1 Juan 3:23, 24). Xi jmuyubaj tajmek ta stojolal li Jeovae, yuʼun ta slekil yoʼonton laj yakʼbe xNichʼon «jun sbi ti echʼem smucʼul ta scotol yan biiletique [ti jaʼ xa noʼox tsalbil-o yuʼun li Diose]. Yuʼun jech ta sventa sbi Jesús chlic squejan sbaic scotol li bochʼotic te oyic ta vinajele, xchiʼuc li bochʼotic liʼ oyic ta banamile, xchiʼuc li bochʼotic oyic ta yolon banamile. Scotol cristiano ta jujuchop cʼop chlic yalic ta jamal ti jaʼ Ajvalil stuc li Jesucristoe; jech ichʼbil ta mucʼ chcʼot li Dios Totile» (Filipenses 2:9-11).
Svulesobil ta joltik
• Li buchʼutik xchʼunojik ta melel li sKʼop Diose, ¿kʼu yuʼun laj yakʼik venta ti kʼalal ivul ta lokʼel li Mesiase?
• ¿Kʼusi ta jpastik sventa chkakʼtik ta ilel ti oy ta koʼontontik stojel ta vokol ti laj yakʼ sba ta matanal li Jesuse?
• ¿Kʼusitik sbalil jtaojbetik xa ti laj yakʼ sba ta matanal li Jesuse? Li matanal taje, ¿kʼuxi chi skoltautik kʼalal ta jkʼanbetik perton Jeova ta skoj li jmultike?
[Lokʼol ta pajina 36]
Li Jesuse laj yalbe yajtsʼaklomtak ti skʼan xchanubtasik yan krixchanoetik ta xchʼunbel li smantaltak Diose