Kapitulo 20
Oyuk tajmek ta jol ta koʼontontik li skʼakʼalil Jeovae
1. ¿Kʼu yelan la avaʼi ti kʼalal la achan ti poʼot xa xi jkol li ta vokoliletik ti yakʼoj tal li kʼusitik toj chopol liʼe?
JTOS ti kʼusi baʼyel la achan ta Vivliae, jaʼ ti chkʼataj ta jun paraiso spʼejel li Balumile, jech onoʼox kʼuchaʼal tskʼan yoʼonton li Diose. Li ta achʼ balumil taje, chʼabal xa me pas kʼop, jpas muliletik, povreal, chameletik, vokolil xchiʼuk lajelal. Jech noxtok ta xchaʼkuxiik li animaetike. ¡Toj jun yutsil ti kʼusi jmalaojtike! Li sprevailtak ti ta 1914 ichaʼsut tal li Cristo kʼuchaʼal Ajvalil ti yichʼoj xa talel sjuʼel xchiʼuk ti jaʼo lik kuxikutik talel li ta slajebal kʼakʼal ti bu chlaj skotol li kʼusitik toj chopole, jaʼ chakʼ jnaʼtik ti poʼot xa ta jyalel xtal li bendisionetik taje. Mi tsuts li slajebal kʼakʼale, li Jeova Diose ta me xakʼbe slajeb li kʼusitik chopol li avie, vaʼun ta xtal li achʼ balumil ti albil xa onoʼox skʼoplale.
2. ¿Kʼusi «li scʼacʼalil [...] Cajvalti[k]» Jeovae?
2 Ti vaʼ kʼakʼal ti poʼot xa xtal slajes li kʼusitik liʼe, li Vivliae ta sbiiltas: «Scʼacʼalil [...] Cajvalti[k]» Jeova (2 Pedro 3:10). Jaʼ li «scʼacʼalil [kʼalal] ch-ilin li Mucʼul [Dios]» ta skontra li sbalumil Satanase (Sofonías 2:3), te tstsuts skʼoplal ta «mucʼta pleito ta scʼacʼalil yuʼun li Dios ti echʼem svuʼele [...,] ti Armagedón sbi ta hebreo cʼope». Li ta pas kʼop taje «scotol [li] ajvaliletic ta sbejel banamil[e]» ta xichʼik lajesel (Apocalipsis 16:14, 16). ¿Mi chavakʼ ta ilel ta akuxlejal ti lek achʼunoj ti nopol xa «li smucʼta cʼacʼalil Mucʼul Diose»? (Sofonías 1:14-18; Jeremías 25:33.)
3. 1) ¿Kʼusi ora chtal li skʼakʼalil Jeovae? 2) ¿Kʼu yuʼun oy sbalil ti muʼyuk yaloj «cʼusi ora» chtale?
3 Li Vivliae muʼyuk bu chal kaʼitik kʼusi ora chtal li Jesucristoe, ti jaʼ biiltasbil yuʼun Jeova sventa chakʼbe slajeb li kʼusitik yuʼuntak Satanase. «Li cʼusi ora chitale muʼyuc onoʼox bochʼo ta snaʼ, me jaʼuc li jʼalmantaletic ta vinajele, me jaʼuc vuʼun li Nichʼonilune. Jaʼ noʼox snaʼ stuc li Totile», xi laj yal li Jesuse (Marcos 13:32). Li buchʼutik muʼyuk bu skʼanojik ta melel li Jeovae, ta xal ta sjol ta yoʼontonik ti skʼan to li kʼakʼal taje, jech oxal jaʼ chbat-o ta yoʼontonik spasel li kʼusitik tskʼanike. Pe li buchʼutik skʼanojik ta melel li Jeovae ta sjunul me yoʼonton chtunik ta stojolal, mu ventauk kʼusi ora chtal li slajebal li kʼusitik toj chopol liʼe (Salmo 37:4; 1 Juan 5:3).
4. ¿Kʼusi mantal laj yal li Jesuse?
4 Li Jesuse xi chalbe mantal li buchʼutik skʼanojik li Jeovae: «Qʼuelo me abaic, viqʼuiluc me asatic, yuʼun mu xanaʼic bu ora ta xcʼot ta pasel», xi (Marcos 13:33-37). Jech xtok, chi yalbutik ti mu jvul koʼontontik tajmek ta sventa li jveʼeltike, li kʼusitik chkuchʼtike, o ti xvulvun noʼox koʼontontik ta sventa li jkuxlejaltike, yuʼun xuʼ chchʼay ta joltik ti poʼot xa tajmek li kʼakʼal taje (Lucas 21:34-36; Mateo 24:37-42).
5. Jech kʼuchaʼal laj yal li jtakbol Pedroe, ¿kʼusitik tsjel li skʼakʼalil Jeovae?
5 Jech noxtok, li Pedroe ta xalbutik ti oyuk tajmek ta jol ta koʼontontik li «scʼacʼalil li Diose; [kʼalal] jaʼo yorail ta xcʼacʼ ta cʼocʼ li vinajele xchiʼuc ta xʼul ta cʼocʼ scotol li cʼusitic oye». Skotol li ajvalil krixchanoetike —«li vinajele»— ta xichʼ akʼbel slajeb, jech kʼuchaʼal skotol li chopol krixchanoetike —«li banamile»— xchiʼuk «scotol li cʼusitic te oye», jaʼ xkaltik, li snopbenike xchiʼuk li kʼusitik tspas li chopol balumil liʼe, jech kʼuchaʼal ti xchʼakoj sbaik ta stojolal li Diose, li mulivajel ta spasike xchiʼuk ti batem yoʼontonik ta saʼel stakʼinike. Ta xichʼ kʼextael ta «achʼ vinajel [li Ajvalilal yuʼun Dios ta vinajel] xchiʼuc achʼ banamil [achʼ jnaklejetik ta balumil] ti bu puru tucʼ xa cʼusitic te oye» (2 Pedro 3:10-13). Ti vaʼ kʼusitik chjel ta spʼejel balumil ti toj echʼ xa noʼox labalik sbae mu me nabiluk kʼusi ora chkʼot ta pasel, mi kʼot ti skʼakʼalil xchiʼuk ti yoraile chʼayal me oʼontonal ta xtavan (Mateo 24:44).
Pʼijukutik me li ta senyaile
6. 1) ¿Kʼu yepal ikʼot ta pasel ta skʼakʼalil judioetik li kʼusi la stakʼ Jesús ta sventa li kʼusi la sjakʼ li yajtsʼaklomtake? 2) Li kʼusi la stakʼ Jesuse, ¿butik chalbe skʼoplal ti kʼusitik chkʼot ta pasele xchiʼuk butik chalbe skʼoplal talelaletik ti lik vinajuk tal ta 1914?
6 Ta skoj ti vi yelan kʼakʼal kuxulutike, skʼan me xkojtikintik lek kʼusitik smakojan li senyail ti chakʼ jnaʼtik ti oyutik ta slajebal li kʼusitik ta jkʼakʼaliltike, «li slajebal cʼacʼale». Kʼalal la stakʼ li kʼusi ijakʼbat yuʼun yajtsʼaklomtak Jesús ti te tsʼibabil ta Mateo 24:3, jtsaktik me ta venta ti kʼusi laj yal te ta sversikuloal 4 kʼalal to ta 22, ikʼot ta pasel uni jutuk ta skʼakʼalil li judioetik ta sjabilal 33 kʼalal to ta 70 t.jkʼ. Pe li smukʼta kʼoteb ta pasel li albil kʼop taje lik ta 1914, kʼalal lik svinajeb ti ichaʼsut talel li Cristoe xchiʼuk ti lik talel li «slajebal cʼacʼale». Li ta Mateo 24:23-28 chi yalbutik kʼusi kʼot ta pasel ta sjabilal 70 kʼalal to ta skʼakʼalil ti ichaʼsut talel li Cristoe. Yan li kʼusitik chkʼot ta pasel ti chal Mateo 24:29–25:46 chkʼot ta pasel ta slajebal kʼakʼal.
7. 1) Ta sventa ti kʼusitik chkʼot ta pasel tanae, ¿kʼu yuʼun skʼan pʼijukutik ta skʼelel kʼuxi chakʼ kʼotuk ta pasel li senyaile? 2) Takʼo li sjakʼobiltak te ta yolon parafoe sventa xvinaj kʼuxi kʼotemik tal ta pasel ta 1914 li senyaile.
7 Jkotoltik me skʼan pʼijukutik ta sventa li kʼusitik chkʼot ta pasele xchiʼuk ta sventa li talelaletik ti chakʼ kiltik li senyaile. Mi ta jkʼeltik kʼuxi tsakal skʼoplal xchiʼuk li albil kʼopetike, maʼuk noʼox me ta skoltautik ti oyuk tajmek ta jol ta koʼontontik li skʼakʼalil Jeovae, yuʼun me jaʼ chchapanutik lek xtok sventa ta jkoltatik yan krixchanoetik ti akʼo xchʼunik ti poʼot xa li kʼakʼal taje (Isaías 61:1, 2). Teuk ta ajol li kʼusi laj kaltike, vaʼun jakʼbo aba li kʼusitik liʼ tsʼibabile, yuʼun jaʼ chalbe skʼoplal li kʼusitik smakojan li senyail ti te ta jtatik ta Mateo 24:7 xchiʼuk ta Lucas 21:10, 11.
Li albil kʼop ti xi ta xal: «Ta to xlic scontrain sbaic yantic banamil», ti xie, ¿kʼuxi toj labal sba kʼotem ta pasel leʼ toʼox tal ta 1914? ¿Kʼusitik yantik pas kʼopetik kʼotemik tal ta pasel?
¿Kʼusi chamelal ti toj echʼ xa noʼox ep la smil krixchanoetik ta 1918 ti jaʼ xkom to kʼuyepal ichamik li ta Baʼyel mukʼta Pas Kʼop ta spʼejel Balumile? Manchuk mi ep xa kʼusitik xchanojik ta sventa li poxiletike, ¿kʼusitik chamelaletik ti yakal to tsmil ta smiyonal noʼox krixchanoetike?
Manchuk mi toj epajem xa tajmek spʼijilik li krixchanoetik ta xchanel kʼusitik li echʼ sigloe, ¿kʼu to yepal vokolil staoj li krixchanoetik ta skoj ti chʼabal lek veʼlile?
¿Kʼuxi chakʼ achʼun 2 Timoteo 3:1-5, 13, ti mu jechuk onoʼox jkuxlejaltik kʼuchaʼal kuxulutik avie, ti yuʼun jaʼ chalbe skʼoplal ti yantik ta sok batel li kuxlejal ta skoj ti yantik xa xi jnopaj ta stsutseb li slajebal kʼakʼale?
Li xchʼakel krixchanoetike
8. 1) ¿Kʼusitik yan chkʼot ta pasel laj yal Jesús ti tsakal skʼoplal xchiʼuk li slajebal li kʼusitik ta jkʼakʼaliltike, ti te chichʼ albel skʼoplal ta Mateo 13:24-30, 36-43? 2) ¿Kʼusi smelolal li lokʼolkʼop laj yal Jesuse?
8 Oy yantik kʼusitik toj tsots skʼoplal ti laj yal Jesús ti tsakal skʼoplal xchiʼuk li slajebal kʼusitik ta jkʼakʼaliltike. Jtose jaʼ ti ta xchʼak lokʼel «li xnichʼnab [Dios]» ta «xnichʼnab pucuje». Ta sventa taje li Jesuse laj yalbe skʼoplal ta jun lokʼolkʼop. Li loʼil taje jaʼ ta sventa li trigoaltik ti te la la stsʼun chopol tsʼiʼlel li jkontrainvaneje. «Li batsʼi trigoe» jaʼ skʼoplal li melel yajtsʼaklomtak Cristo ti yichʼojik tʼujele. «Li chopol jobele» jaʼik li buchʼutik tskuy sbaik ta yajtsʼaklom Cristoe pe chakʼik ta ilel ti jaʼik «xnichʼnab pucuje», yuʼun jaʼ te yakʼoj yoʼontonik li ta balumil ti jaʼ sventainoj li Diabloe. Taje chchʼakatik lokʼel li ta «xnichʼnab Diose», vaʼun ta xkʼejatik sventa chichʼik akʼbel slajebalik (Mateo 13:24-30, 36-43). ¿Mi kʼotem xa ta pasel ti vaʼ yelan ta xichʼ chʼakel li krixchanoetike?
9. 1) Kʼalal echʼ xaʼox li Baʼyel mukʼta Pas Kʼop ta spʼejel Balumile, ¿kʼusi mukʼta chʼakel laj yichʼ pasel ta stojolal li buchʼutik laj yalik ti jaʼik yajtsʼaklomtak Cristoe? 2) ¿Kʼuxi laj yakʼik ta ilel ti jaʼik lekil jtuneletik yuʼun Ajvalilal yuʼun Dios li yajtsʼaklomtak Cristo ti yichʼojik tʼujele?
9 Kʼalal echʼ xaʼox li Baʼyel mukʼta Pas Kʼop ta spʼejel Balumile, laj yichʼ pasel ta chaʼvokʼ li krixchanoetik ti chalik ti jaʼik yajtsʼaklomtak Cristoe: 1) li jbabeetik ta relijion ti tskuy sbaik ta yajtsʼaklom Cristoe xchiʼuk li buchʼutik tukʼ yoʼontonik te ta stojolalike, ti laj yalik ti oyik ta stojolal li Sociedad de Naciones (li avie Organización de las Naciones Unidas [Organisasion yuʼun Mukʼtikil Ajvaliletik ta sjunlej balumil]) xchiʼuk ti tukʼ la yoʼontonik ta stojolal li slumalike, 2) li melel yajtsʼaklomtak Cristo ti kʼalal echʼem xaʼox li mukʼta pas kʼope, ti tsots abtejik ta sventa li Ajvalilal yuʼun sMesías Diose, mu jaʼuk ta stojolal li lumetik ta balumile (Juan 17:16). Li buchʼutik ta slajeb xa laj kalbetik skʼoplale, laj yakʼik ta ilel ti jaʼik lekil jtuneletik ta stojolal li Ajvalilal yuʼun Diose, yuʼun lik xcholik batel ta spʼejel Balumil li «lequil achʼ cʼop scʼoplal ti ventainel yuʼun ti Diose» (Mateo 24:14, Ch). ¿Kʼusi kʼot ta pasel yuʼun li abtelal la spasike?
10. ¿Kʼusi kʼot ta pasel baʼyel kʼalal laj yichʼ cholbel skʼoplal li Ajvalilale?
10 Baʼyel laj yichʼ tsobel li skomelal li buchʼutik tʼujbilik ta xchʼul espiritu Diose, ti spatoj yoʼonton ch-ajvalilajik xchiʼuk Cristo ta Ajvalilal ta vinajele. Manchuk mi tan-pukik li ta lumetike, laj yichʼik tsobel ta jun organisasion. Yantik xa xnopaj skʼakʼalil ti chichʼ seyoalik ta j-echʼel li yajtsʼaklomtak Cristo ti yichʼojik tʼujele (Apocalipsis 7:3, 4).
11. ¿Kʼusi abtelal ta sventa stsobel krixchanoetik yakal to ta xichʼ pasel, xchiʼuk bu junukal albil kʼop yalojbe skʼoplal?
11 Ta skoltaobba li Cristoe lik yichʼ tsobel «epal cristianoetic [ti] liquemic tal ta jujun banamil, ta jujuchop stsʼunubalic, ta jujun lum, xchiʼuc ta jujuchop cʼop». Taje jaʼ skʼoplalik li «yantic [chijetik]» ti kuxul chkomik li ta mukʼta tsatsal vokolile xchiʼuk ti ch-ochik li ta achʼ balumil yuʼun Diose (Apocalipsis 7:9, 14; Juan 10:16). Li xcholbel batel skʼoplal li Ajvalilal yuʼun Dios ti kʼalal mu to chtal li lajebale yakal to ta xichʼ pasel batel. Li epal krixchanoetik ti jaʼik ek li yantik chijetik ti ta smiyonal xa noʼox yepalik tanae, tukʼ yoʼonton tskoltaik batel li buchʼutik liʼ to komemik ti chbatik ta vinajele, ta xcholik batel li skʼoplal Ajvalilal yuʼun Dios ti toj tsots skʼoplale. Taje yakal xa ta xichʼ aʼiel ta skotol lumetik.
¿Kʼusi to chkʼot ta pasel?
12. ¿Kʼu to yepal skʼan cholel batel mantal ti kʼalal mu to chtal li skʼakʼalil Jeovae?
12 Skotol ti kʼusitik la jchantik xae jaʼ svinajeb ti yantik xa xnopaj stsutseb li slajebal kʼakʼale xchiʼuk ti toj nopol xa li skʼakʼalil Jeovae, xuʼ xkaltik, ti te xa oy ta tiʼnae. Pe ¿mi oy to yan albil kʼopetik ti chkʼot ta pasel kʼalal mu to chtal li xibal sba kʼakʼal taje? Oy to. Baʼyele, jaʼ ti muʼyuk to tsutsem li chol mantal ti chchʼak li krixchanoetik ta sventa skʼoplal li Ajvalilal yuʼun Diose. Li ta lumetik ti bu ep jabil toj echʼem laj yichʼ kontrainel li abtelal ta chol mantale, yakal xa ch-epaj batel li achʼ yajtsʼaklomtak Cristoe. Manchuk mi mu skʼanik mantal li krixchanoetike, kʼalal ta jcholtik batel mantale te chvinaj li xkʼuxul yoʼonton Jeovae. Jech oxal chaʼa, ¡kakʼbetik me yipal! Li Jesuse jamal chi yalbutik ta melel ti mi tsuts li abtelal taje, ta me xtal li lajebale.
13. ¿Kʼusi toj labal sba chkʼot ta pasel chal 1 Tesalonicenses 5:2, 3 ti muʼyuk to kʼotem ta pasele, xchiʼuk kʼusi smelolal ta jventatik?
13 Yan albil kʼop ti toj tsots skʼoplal xtoke xi ta xale: «Cʼalal jech chal li cristianoetique: “Jun coʼntontic, muʼyuc cʼusi xiʼbal sba”, me xiique, jaʼo ta ora noʼox chvul ta loqʼuel tsots vocol ta stojolic. Jaʼ jech chac cʼu chaʼal jun ants ti ta ora noʼox chlic xaʼay cʼalal oy xchʼute. Me junuc muʼyuc bochʼo xuʼ chjatov», xi (1 Tesalonicenses 5:2, 3). Taje muʼyuk to vinajem kʼuxi chkʼot ta pasel. Pe taje maʼuk me smelolal ti yuʼun laj xaʼox xchʼaybe svokol krixchanoetik li ajvaliletik ta balumile. Li buchʼutik oy ta sjol ta yoʼontonik li skʼakʼalil Jeovae muʼyuk me chlajik ta loʼlael, yuʼun snaʼojik ti kʼalal jech ta xalik li krixchanoetike jaʼo ta anil noʼox chtal li lajebal ti muʼyuk malabile.
14. ¿Kʼusitik chkʼot ta pasel li ta mukʼta tsatsal vokolile, xchiʼuk kʼu yelan xcholet chkʼot ta pasel?
14 Kʼalal mi lik li mukʼta tsatsal vokolile, li ajvaliletike ta skontrainik xchiʼuk ta slajesik li Mukʼta Babiloniae, li jventainvanej yuʼun skotol li jecheʼ relijionetik ta spʼejel balumile (Mateo 24:21; Apocalipsis 17:15, 16). Mi laje, li lumetike chbat skontrainik li buchʼutik laj yakʼ sbaik ta stojolal li ajvalilal yuʼun Jeovae, taje jaʼ me ta xlik-o skʼakʼal yoʼonton Dios ta skontra li ajvaliletik ta balumile xchiʼuk li xchiʼiltakike, vaʼun te me chlaj-o ta jyalel skʼoplalik. Taje jaʼ me stsutseb li mukʼta tsatsal vokolile, li Armagedone. Vaʼun ta xichʼ jipel ochel ta xab li Satanás xchiʼuk li spukujtake, jaʼ jech un muʼyuk xa me ta sventain li krixchanoetike. Jaʼ jech ta stsuts skʼakʼalil li Jeovae, li kʼakʼal ti ta xichʼ muyubtabel li sbie (Ezequiel 38:18, 22, 23; Apocalipsis 19:11–20:3).
15. ¿Kʼu yuʼun muʼyuk pʼijutik mi ta jnoptik ti skʼan to tajmek xtal li skʼakʼalil Jeovae?
15 Li slajeb li kʼusitik liʼ ta jkʼakʼaliltike jaʼo me jech chkʼot ta pasel ti kʼusi ora onoʼox snopoj Jeova chkʼot ta pasele. Muʼyuk me ch-echʼ yorail (Habacuc 2:3). Jvules ta joltik ti kʼalal laj yichʼ lajesel li Jerusalén ta sjabilal 70 t.jkʼ., ta jech noʼox ivul, kʼalal muʼyuk bu smalaojik li judioetike, kʼalal yalojik ti echʼem xaʼox li xiʼele. ¿Kʼusi xuʼ xkaltik ta stojolal li voʼneal Babiloniae? Manchuk mi tsots spatoj yoʼonton ta stojolal ta skoj ti jaʼ jun tsatsal lum xchiʼuk ti lek toyolik smuroaltake, ta jun noʼox akʼobal chʼab xi. Jaʼ me jech ek un, li kʼusitik toj chopol tana liʼ ta jkʼakʼaliltike ta jech noʼox me ta xvul li slajebale. Kʼalal mi ivule, akʼo me tsobolukutik ta yichʼel ta mukʼ Dios tstautik ta sventa ti oy tajmek ta jol ta koʼontontik li skʼakʼalil Jeovae.
Svulesobil ta joltik
• ¿Kʼu yuʼun toj tsots skʼoplal ti oyuk tajmek ta jol ta koʼontontik li skʼakʼalil Jeovae? ¿Kʼuxi xuʼ tspas kuʼuntik?
• ¿Kʼuxi te tsakal jkʼoplaltik li ta abtelal ta stsobel li krixchanoetik tanae?
• ¿Kʼusi baʼyel chkʼot ta pasel kʼalal mu to chlik li skʼakʼalil Jeovae? Jech oxal chaʼa, ¿kʼusi skʼan yakaluk ta jpastik?
[Lokʼol ta pajina 180]
Li slajebal kʼakʼale poʼot xa tajmek stsuts, jaʼo kʼalal ta xlaj skʼoplal li kʼusitik yuʼuntak Satanase