Kʼuxi ta jtabetik sbalil ti chkuch kuʼuntik li vokolile
«Toj lec scʼoplal ta xcalbetic li bochʼo lec icuch yuʼunic vocole.» (SANTIAGO 5:11.)
1, 2. ¿Kʼuxi jnaʼojtik ti mu onoʼox skʼan akʼo xil svokol krixchanoetik li Jeovae?
TA MELEL mu junuk krixchano tskʼan chil svokol, jech li Jpasvanej kuʼuntik Jeova eke mu skʼan ti chkil jvokoltike. Li sKʼop yakʼoj ta naʼele tskoltautik ta yaʼibel smelolal taje, yuʼun te chalbe kaʼitik skʼoplal kʼalal laj yichʼik pasel li baʼyel jtot jmeʼtike. Baʼyel, li Diose la spas li vinike. «Li Mucʼul Diose lic smeltsan ta tsʼuʼilum li vinique. La xjuchʼtabe sniʼ, jech lic ayinuc xchʼulel, lic yichʼ icʼ. Jaʼ jech lic cuxiuc o li vinique.» (Génesis 2:7.) Li Adán xchiʼuk Evae lek tukʼ laj yichʼ pasbel li snopbenik xchiʼuk li sbekʼtalike, jaʼ yuʼun muʼyuk bu ch-ipajik xchiʼuk muʼyuk chchamik ti jechuke.
2 ¿Kʼusi xuʼ xkaltik ta sventa ti bu toʼox nakalike? «Li Mucʼul Diose la stsʼun jsep tsʼunubaltic ta sloqʼueb cʼacʼal, Edén sbi. Jaʼ te laj yacʼ li vinic ti la spase. Laj yacʼ chʼiuc noxtoc ep ta chop teʼetic toj cʼupilic sba, lec ta loʼbel sat.» (Génesis 2:8, 9.) ¡Toj kʼupil sba ti bu toʼox oy li Adane! Mi jaʼuk oy vokolil li ta nichimaltik Edene.
3. ¿Kʼusitik toj lek toʼox chkʼot ta xkuxlejalik li baʼyel krixchanoetike?
3 Génesis 2:18 xi to chale: «Li Mucʼul Diose jech lic yal: “Mu lecuc ti stuc noʼox li vinique. Jaʼ lec ta jpasbe jun xchiʼil yuʼun jaʼ yajcoltaubbail chcʼot”», xi. Li Jeovae la spasbe jun tukʼil ants sventa chkʼot ta yajnil li Adane, vaʼun jaʼ jech jmoj xmuyubaj tskʼupin xkuxlejalik ta yutsʼ yalalik (Génesis 2:21-23). Li Vivliae xi chalbutik ti kʼalal laj yal taje: «Laj yacʼbe bendición. Jech laj yalbe: “Bolanic; epajanic. Nojesic li banamile; ventainic o”», x-utatik (Génesis 1:28). Xuʼ ox tskʼupinik li kʼupil sba matanal la staik li baʼyel jtot jmeʼtike, ti tskʼatajesik ta Paraiso spʼejel li Balumile. Jech noxtok, ta xil yalab xnichʼnabik ti xmuyubajik noʼoxe xchiʼuk ti muʼyuk bu chilik vokole. ¡Toj jun yutsil li slikebal kuxlejale! (Génesis 1:31.)
Li slikeb vokolile
4. Kʼalal chkakʼtik venta kʼuyelan echʼem tal li kuxlejale, ¿kʼusi ti jamal xvinaj kʼot ta pasele?
4 Pe kʼalal chkakʼtik venta ti kʼuyelan echʼem tal xkuxlejal krixchanoetike, jamal xvinaj ti oy kʼusi la sokes ta be li kʼusi toj alakʼ toʼox sba lik tale. Solel noj ta vokolil xkuxlejal li krixchanoetike. Ti kʼu xa sjalil talel li kuxlejale, li yalab xnichʼnabtak Adán xchiʼuk Evae ch-ipajik, chmalubik xchiʼuk chchamik. Li Balumile maʼuk jun paraiso ti noj ta krixchanoetik ti xmuyubajik noʼoxe. Romanos 8:22 chal kaʼitik ti kʼuyelan oyutike: «Scotol li jujuchop cʼusitic spasoj Diose ta jnaʼtic ti toj cʼux svocol chaʼyic cʼalal to tanae. Jaʼ jech xʼayetic ta svocolic o», xi.
5. ¿Kʼusi la spasik li baʼyel jtot jmeʼtik ti jech lik-o tal li vokolile?
5 Maʼuk ta smul Jeova ti voʼne xa tal chkil ep jvokoltike (2 Samuel 22:31). Jlome jaʼ ta smul li krixchanoetike, yuʼun «vovijem xa sjolic o, batsʼi chopol cʼusitic tspasic» (Salmo 14:1). Li baʼyel jtot jmeʼtike oy toʼox yuʼunik skotol. Jech oxal, sventa oyuk-o yuʼunik taje jaʼ noʼox skʼan xchʼunbeik smantal li Jeovae, pe la xchʼak sbaik ta stojolal li Diose. Ta skoj ti la xchʼak sbaik ta stojolal li Jpasvanej yuʼunike, lokʼesbat li stukʼilalike, jech oxal sok li sbekʼtalike xchiʼuk ichamik. Jaʼ jech jkuchojtik tal ek li chʼabal tukʼilale (Génesis 3:17-19; Romanos 5:12).
6. ¿Kʼusi la spas Satanás ti jech lik-o tal li vokolile?
6 Pe li anjel ti kʼataj ta Satanase, jaʼ ta smul ek ti lik tal vokolile. Li anjel taje chopol la stunes li smoton akʼbile, ti oy snopben stuke, yuʼun tskʼan ox yaʼi ichʼel ta mukʼ, jtos ti kʼusi jaʼ noʼox oy sderecho xichʼ akʼbel li Jeovae, maʼuk li kuxlejaletik spasojane. Ta skoj ti chopol kʼusi oy ta yoʼonton li Satanase, la stikʼbe ta yoʼonton Adán xchiʼuk Eva ti akʼo xchʼak sbaik ta stojolal li Jeovae, xi laj yale: «Chlic anaʼic cʼusi lec xchiʼuc cʼusi chopol. Chacoʼlajic jech chac cʼu chaʼal Dios», xi (Génesis 3:5).
Jaʼ noʼox oy sderecho ch-ajvalilaj li Jeovae
7. ¿Kʼusi chakʼ ta ilel li kʼusitik kʼotem ta pasel ta skoj li toybail ta stojolal Jeovae?
7 Li kʼusitik chopol kʼotem ta pasel ta skoj li toyobbaile chakʼ ta ilel ti jaʼ noʼox oy sderecho ch-ajvalilaj li Jeovae, li Ajvalil ta vinajel-balumile, xchiʼuk ti jaʼ noʼox jaʼ tukʼ li ajvalilal yuʼune. Li Satanase kʼataj ta «banquilal jpasmantal liʼ ta banamile», jech oxal oy xa ta smilal tal jabil vinajem ti chopole, ti chʼabal stukʼilale xchiʼuk ti yakʼoj talel majbail li ajvalilal yuʼune: solel toj chopol ta jyalel (Juan 12:31). Ti voʼne xa xchiʼuk ti chopol chventainvan tal li krixchanoetik ta yok skʼob Diabloe, yakʼoj ta ilel ti mu xtojob tsventain sba stuk ta tukʼilal li krixchanoe (Jeremías 10:23). Jaʼ yuʼun, li jun noʼox ajvalilal ti muʼyuk skʼeloj echʼel li lajelale, jaʼ li ajvalilal yuʼun Diose, jech kʼuchaʼal lek yakʼoj tal ta ilel ti kʼu xa sjalil tal li kuxlejale.
8. ¿Kʼusi snopoj tspas Jeova ta sventa li jeltos ajvalilal yuʼun krixchanoetike, xchiʼuk kʼuxi chkʼot ta pasel yuʼun?
8 Li Jeovae ta smilal noʼox jabil yakʼoj akʼo sventain sba stuk li krixchanoetike, jeltos ajvaliletik echʼem yuʼunik ti chʼakalik ta stojolal Diose. Jech oxal, li Jeovae oy me srasonal yuʼun ti chakʼbe slajeb li ajvaliletik taje xchiʼuk ti jaʼ tsvaʼan li ajvalilal yuʼune. Xi chal jun albil kʼop ta sventa taje: «Cʼalal jaʼo ochemic ta ajvalilal li ajvaliletic leʼe [li ajvalil krixchanoetike], li Dios te oy ta vinajele ta sliques jun ajvalil [li ajvalilal Yuʼun ta vinajel ta skʼob Cristoe]; muʼyuc bochʼo xuʼ chtuchʼbat yabtel [...]. Jaʼ ta stsal, jaʼ ta slajesbe scʼoplal scotol li yantic ajvaliletique; yan li stuque jʼechʼel te chcom o sbatel osil», xi (Daniel 2:44). Li yabtel pukujetik xchiʼuk li krixchanoetike chlaj skʼoplal. Jaʼ noʼox me chkom li Ajvalilal ta vinajel yuʼun Diose, jaʼ tsventain skotol li krixchanoetike. Li Ajvalil ta Ajvalilal taje jaʼ me li Cristoe xchiʼuk li 144,000 tukʼil krixchanoetik ti likemik ta Balumile (Apocalipsis 14:1).
Sbaliltak ti chkuch kuʼuntik vokolile
9, 10. ¿Kʼuxi la stabe sbalil Jesús li vokoliletik la snuptane?
9 Tsots skʼoplal ti xkaʼibetik smelolal li kʼusitik spasojik li buchʼutik chventainvanik li ta Ajvalilal ta vinajele. Jkʼeltik baʼyel kʼuxi laj yakʼ ta ilel Jesús ti lek chapal sventa li yabtel ta Ajvalile. Toj jal la xchiʼin sTot ta spasbel li kʼusi tskʼane, tun ta «pʼijil j-abtel» (Proverbios 8:22-31, NM). Kʼalal laj yal Jeova ti akʼo xtal ta Balumil li Jesuse, ta sjunul yoʼonton la xchʼun. Kʼalal liʼ xaʼox oy ta Balumile, laj yalbe yaʼi krixchanoetik li smukʼulal Jeovae xchiʼuk li Ajvalilal yuʼune. Jech onoʼox ta melel, lek laj yichʼ ta mukʼ ta sjunul yoʼonton li ajvalilal yuʼun Jeovae, jaʼ jech la xchanubtasutik komel (Mateo 4:17; 6:9).
10 Laj yichʼ kontrainel li Jesuse xchiʼuk laj yichʼ milel. Jech noxtok, kʼalal jaʼo yakal tspas yabtel ta chol mantale laj yakʼ venta ti toj abol sba li krixchanoetike. ¿Mi laj van stabe sbalil ti laj yilbe kʼu yelan svokol krixchanoetik xchiʼuk ti laj yil svokol eke? Laj. Hebreos 5:8 xi chale: «Acʼo me Nichʼonil [yuʼun Dios], pero laj yichʼ vocol, jech laj yaʼay cʼu xʼelan ta chʼunel li cʼusi tscʼan Diose», xi. Li kʼusi la snuptan ta xkuxlejal kʼalal liʼ toʼox oy ta Balumil li Jesuse jaʼ koltaat sventa chaʼibe lek smelolal svokol li krixchanoetike xchiʼuk kʼuxubaj mas ta yoʼonton. Laj yaʼi lek stuk li vokolil chil krixchanoetike. Kʼuxubaj ta yoʼonton li buchʼutik chil svokolike xchiʼuk laj yaʼibe smelolal ti kʼu to yepal tskʼanik koltael ta stojolale. Jaʼ jech chal kaʼitik li jtakbol Pablo ta skarta sventa j-hebreoetike: «Persa la scoʼlajes sba jech chac cʼu chaʼal li xchiʼiltac ta voqʼuele, yuʼun jech jaʼ jcʼuxubinvanej, jaʼ tuqʼuil Banquilal Pale icʼot yuʼunic ta stojol Dios, jech xuʼ tstaic perdón yuʼun smulic li steclumale. Ta sventa ti laj yaʼay lec ta sbecʼtal stuc li prevae, jech xuʼ yuʼun tscolta ta sventa svuʼel li bochʼotic jech chtal preva ta stojolic [eke]». «Mu jaʼuc jun banquilal pale cuʼuntic ti mu snaʼ cʼu xʼelan jvocoltic ta scoj ti muʼyuc jtsatsaltique. Jaʼ jun Banquilal Pale ti laj yichʼ pasbel preva scotol jech chac cʼu chaʼal vuʼutique, pero li stuque muʼyuc smul. Jaʼ yuʼun junuc coʼntontic acʼo nopajcutic batel ta stojol li Jcʼuxubinvaneje, yuʼun jech xuʼ ta jtatic cʼuxubinel, yuʼun jech xuʼ ta jtatic coltael ti cʼalal yorail oy jvocoltique.» (Hebreos 2:17, 18; 4:14-16; Mateo 9:36; 11:28-30.)
11. ¿Kʼuxi tstabeik sbalil li kʼusitik chil ta xkuxlejalik ta Balumil li buchʼutik chkʼotik ta ajvaliletik xchiʼuk ta paleetike?
11 Xuʼ jechtik xkaltik ta stojolalik ek li 144,000 ti «icoltaatic xa loqʼuel» o laj yichʼik manel lokʼel ta stojolal krixchanoetik liʼ ta Balumil sventa ch-ajvalilajik ta vinajel xchiʼuk li Cristoe (Apocalipsis 14:4). Ti kʼu sjalil ikuxiik ta Balumile, laj yil svokolik xchiʼuk laj yilbeik svokol yantik. Jlome laj yichʼik kontrainel —o laj yichʼik milel xtok— ta skoj ti tukʼ yoʼontonik ta stojolal Jeovae xchiʼuk ti la stsʼakliik Cristoe. Pe muʼyuk xkʼexavik ta xcholbel li skʼoplal Kajvaltike, ta sjunul yoʼonton laj yil svokolik ta skoj li lekil aʼyeje (2 Timoteo 1:8). Li kʼusi laj yil ta xkuxlejalik ta Balumile jaʼ chtojobtasatik-o ta xchapanel tal te to ta vinajel li krixchanoetike. Jaʼ jech chaʼibeik lek smelolal svokol li krixchanoetike, chkʼuxubaj mas ta yoʼontonik xchiʼuk oy mas ta yoʼontonik skoltael (Apocalipsis 5:10; 14:2-5; 20:6).
Smuyubajel li buchʼutik spatoj yoʼonton chkuxiik ta Balumile
12, 13. ¿Kʼuxi tstabeik sbalil kʼalal chkuch yuʼunik vokol li buchʼutik spatoj yoʼonton chkuxiik ta Balumile?
12 Eputik ti jpatoj koʼontontik chi jkuxiutik sbatel osil ta paraiso Balumil ti bu chʼabal xa chamel, vul-oʼonton xchiʼuk lajelale. ¿Mi ta van jtabetik sbalil ti chkuch kuʼuntik vokolile? Ta melel, li kʼusitik kʼux chkaʼitik xchiʼuk li at-oʼontone muʼyuk onoʼox kʼupil sba ta aʼyel. Pe akʼo mi muʼyuk onoʼox ta jkʼan ta jtsʼiktik vokoliletik xchiʼuk li at-oʼontone, jaʼ tslekubtas li jtalelaltike xchiʼuk chakʼ jmuyubajeltik.
13 Jkʼeltikik li kʼusi chal sKʼop Diose: «Me ta scoj lec cʼusitic chapasic chavichʼic vocole, cuxetuc noʼox avoʼntonic». «Cuxetuc noʼox avoʼntonic me oy bochʼo chaxchopolcʼoptaoxuc ta scoj li Cristoe.» (1 Pedro 3:14; 4:14.) «Li voʼoxuque cuxetuc noʼox avoʼntonic me vuʼun ta jventa chachopolcʼoptaatic, chasoquesbat acʼoplalic, xchiʼuc me ch-epalcʼopojic ta atojolique. Cuxetuc noʼox avoʼntonic yuʼun. Yuʼun chcʼot ata ep amotonic te ta vinajel.» (Mateo 5:11, 12.) «Xcuxet noʼox yoʼnton li bochʼo ta xcuch yuʼun li preva chtal ta stojole, yuʼun me lec ilocʼ yuʼune, ta xichʼ scorona sventa chcuxi.» (Santiago 1:12.)
14. ¿Kʼusi smelolal ti xuʼ tstaʼo smuyubajelik kʼalal chilik vokol li yajtuneltak Jeovae?
14 Jech kʼuchaʼal laj kiltike, li vokolile maʼuk onoʼox chakʼ jmuyubajeltik. Li kʼusi chakʼ jmuyubajeltik xchiʼuk spatel koʼontontike jaʼ ti jnaʼojtik ti chkichʼ jvokoltik ta skoj ti ta jpastik li kʼusi tskʼan yoʼonton Jeovae xchiʼuk ti ta jchanbetik li stalelal Jesuse. Li ta baʼyel sigloe, laj yichʼik chukel jlom jtakboletik, vaʼun laj yichʼik ikʼel batel ta Sanedrín, li mukʼta nail chapanobbail yuʼun judioetike, ta skoj ti la xcholbeik skʼoplal Jesuse. Ta slajebale, tsots laj yichʼik majel, vaʼun ikoltaatik batel. ¿Kʼu yelan laj yakʼ ta ilel stalelalik ta skoj li prevaetike taje? Li Vivliae chal kaʼitik ti «iloqʼuic batel ta stojol li jchapanvanejetic ta chʼulnae. Xcuxet noʼox yoʼntonic ti oy scʼoplalic yuʼun Dios [ti] xuʼ chichʼic vocol ta sventa li Jesuse» (Hechos 5:17-41). Ta melel, maʼuk onoʼox akʼbat-o smuyubajelik li tsatsal majel laj yichʼike mi jaʼuk li xkʼuxul ta tsʼakale, moʼoj, li smuyubajelike jaʼ ta skoj ti laj yaʼibeik smelolal ti chichʼik vokol ta skoj ti tukʼ yoʼonton yakʼoj sbaik ta stojolal Jeovae xchiʼuk ti yakal chchanbeik stalelal Jesuse (Hechos 16:25; 2 Corintios 12:10; 1 Pedro 4:13).
15. ¿Kʼuxi ta jtabetik sbalil ta tsʼakal mi chkuch kuʼuntik li vokoliletik avie?
15 Mi lek noʼox koʼontontik chkuch kuʼuntik li kontrainele ta me xkuch kuʼuntik mas, vaʼun jaʼ tskoltautik ta stsʼikel li vokoliletik ta tsʼakale. Xi chalbutik li Vivliae: «Quermanotac, cuxetuc noʼox avoʼntonic cʼalal me chtal ep ta chop preva ta atojolique, yuʼun xanaʼic me ta xichʼ qʼuelel xchʼunojel avoʼntonic ta sventa li prevae, ta xʼayin lec smucʼul avoʼntonic ta stsʼiquel li vocoletique», xi (Santiago 1: 2, 3). Ta Romanos 5:3-5 ta XChʼul Cʼop ti Jtotic Diose jechtik chal ek: «Ximuyubajotic yuʼun ti vocole. Jnaʼtic lec ti ta sventa ti vocole, ta xacʼ smucʼul coʼntontic yoʼ mu xacʼ chibajel. Cʼalal oy smucʼul coʼntontique, jun yutsil jcʼoplaltic. Cʼalal jun yutsil ti jcʼoplaltique, xpatet coʼntontic ta jmalatic ti oy cʼusi ta jtatique. Mi jaʼuc xloʼilaj coʼntontic yuʼun maʼ ti oy cʼusi jpatoj coʼntontic jmalaojtic ta jtatique». Ta melel, ti jech liʼ to kuxulutik ta chopol balumil li yajtsʼaklomutik Cristoe ta xil preva li xchʼunel koʼontontike. Mi chkuch kuʼuntik lek li avie, mas me chapalutik sventa chkuch kuʼuntik li kʼusitik chtale.
Chakʼ jmotontik li Jeovae
16. ¿Kʼuxi chtojbat svokolik yuʼun Jeova li ajvaliletik xchiʼuk li paleetik ta tsʼakale?
16 Mi tukʼ chkakʼ jbatik li ta sbe yajtsʼaklomtak Cristoe, chkichʼtik kontrainel, chkichʼtik nutsel, xchiʼuk bateltike, ta xchʼay li kʼusitik oy kuʼuntike. Pe akʼo mi jech, xi jmuyubaj noʼox me, yuʼun jnaʼojtik ti tstoj skotol jvokoltik li Jeovae. Li jtakbol Pabloe xi laj yalbe li buchʼutik chbatik ta vinajele: «Xcuxet noʼox avoʼntonic ti cʼalal lapojbat cʼusitic oy avuʼunique, yuʼun xanaʼic ti jaʼ toj lec li cʼusi chcʼot avichʼi[ke]», xi. Taje jaʼ ti ch-ochik ta ajvalil yuʼun Ajvalilal yuʼun Diose (Hebreos 10:34). Jnoptik xa noʼox avaʼiik ti kʼu to yepal chmuyubajik taje, ta skoltaobba Jeova xchiʼuk Cristo ta xakʼbeik bendision li jnaklejetik ta Balumile. Li jtakbol Pabloe oy tajmek srason ti kʼalal xi laj yalbe li tukʼil yajtsʼaklomtak Cristoe: «Scotol li jvocoltic liʼi ta jnaʼ lec ti mu xcoʼlaj xchiʼuc li lequilal ta jtatic ta tsʼacale», xi (Romanos 8:18).
17. ¿Kʼusi tspas Jeova ta sventa li tukʼil yajtuneltak ti spatoj yoʼonton chkuxiik ta Balumile?
17 Li yajtsʼaklomtak Cristo ti chkuxiik ta Balumile, jaʼ me jech chkʼot ta stojolalik kʼuchaʼal li buchʼutik chbatik ta vinajele. Toj ep ta xtojbatik ta tsʼalal yuʼun Jeova ek li kʼusitik chchʼay yuʼunike xchiʼuk skotol li kʼusitik yakʼoj-o svokolik ta skoj ti chtunik ta stojolale. Jech onoʼox, ch-akʼbat stukʼil kuxlejalik ta sbatel osil ta jun paraiso Balumil. Li Vivliae chal kaʼitik ti ta achʼ balumil taje, li Jeovae «ta scusbe loqʼuel scotol yaʼlel satic, jech muʼyuc xa bochʼo chcham, muʼyuc xa bochʼo chat yoʼnton, muʼyuc xa bochʼo ch-ocʼ, muʼyuc xa bochʼo cʼusi cʼux chaʼay» (Apocalipsis 21:4). ¡Solel tspat koʼontontik li kʼusi albil ta melel taje! Li kʼusitik ta jchʼaytik ta sjunul koʼontontik avi o ti muʼyuk ox ta koʼontontik ta jchʼaytik ta skoj ti chi jtun ta stojolal Jeovae, mi jutebuk stakʼ koʼoltajesel xchiʼuk li kʼupil sba kuxlejal chakʼbutik li yajtunelutik ti kuch kuʼuntik vokoliletike.
18. ¿Kʼusi spatobil koʼontontik chalbutik ta melel li ta sKʼop Jeovae?
18 Mu jtosuk vokolil tsmakutik ta skʼupinel li kuxlejal sbatel osil ta achʼ balumil yuʼun Diose. Li vokolil ti chkiltik avie xchiʼuk ti skʼan xkuch kuʼuntike chʼabal xa me. Ti kʼuyelan li kuxlejal te taje x-echʼ to me ta xkʼexta li vokolil kilojtike. Isaías 65:17, 18 xi chale: «Li pocoʼe muʼyuc xa bochʼo ta snaʼ o; muʼyuc xa bochʼo ta snopilan o. Cuxetuc noʼox avoʼntonic, acʼaluc noʼox avoʼntonic sbatel osil ta sventa li cʼusi achʼ ta xcaqʼue», xi. Jech oxal chaʼa, mu labaluk chkaʼitik li kʼusi xi la stsʼiba Santiagoe, li xchaʼitsʼin Jesuse: «Toj lec scʼoplal ta xcalbetic li bochʼo lec icuch yuʼunic vocole», xi (Santiago 5:11). Jech ta melel, mi tukʼ chkuch kuʼuntik li vokolile, ep me sbalil ta jtabetik li avie xchiʼuk li ta mas tsʼakale.
¿Kʼusi cha takʼ?
• ¿Kʼuxi lik talel svokol li krixchanoetike?
• ¿Kʼusi sbalil tstabeik li vokolil tsnuptanik li buchʼutik tsventainik Balumile xchiʼuk li buchʼutik liʼ chkuxiike?
• ¿Kʼu yuʼun xuʼ xi jmuyubaj manchuk mi chkil jvokoltik?
[Lokʼol ta pajina 13]
Oy toʼox kʼusi toj lek xuʼ tstaik li baʼyel jtot jmeʼtike
[Lokʼol ta pajina 15]
Li vokolil laj yil ta sat Jesuse jaʼ tojobtasat-o lek ta Ajvalil xchiʼuk ta Mero Bankilal Pale
[Lokʼol ta pajina 17]
Li jtakboletike «xcuxet noʼox yoʼntonic ti oy scʼoplalic yuʼun Dios [ti] xuʼ chichʼic vocol» ta skoj xchʼunel yoʼontonike