Jpastik kʼusi tskʼan li chʼul espiritue xchiʼuk tukʼukutik-o ti laj kakʼ jbatik ta stojolal Diose
«Jaʼ pasic cʼusi tscʼan li Chʼul Espiritue, yuʼun jech mu jaʼuc chaspasoxuc ta mantal li abecʼtalique.» (GÁL. 5:16)
1. ¿Kʼusi chaʼtos laj yichʼik akʼbel yajtsʼaklomtak Cristo li ta skʼakʼalil Pentecostese?
TA SKʼAKʼALIL Pentecostés ta sjabilal 33, laj yichʼik akʼbel chʼul espiritu li yajtsʼaklomtak Jesuse, vaʼun laj yichʼik akʼbel li matanal ti xuʼ xkʼopojik ta yan kʼopetike (1 Cor. 12:4-10). Ta tsʼakale, laj yal jun kʼupil sba mantal li Pedroe. ¿Kʼu yelan laj yaʼi sbaik li buchʼutik te oyike? Ep buchʼutik «tsots laj yat yoʼnton yuʼun smulic», la xchʼunik li kʼusi laj yal li jtakbole, la sutes yoʼontonik xchiʼuk laj yichʼik voʼ. Li sloʼilale xi chale: «Li bochʼotic la xchʼunic cʼusi laj yal Pedroe laj yichʼic voʼ. Ta scʼacʼalil leʼe iʼepajic o li jchʼunolajeletique; jaʼ oxmil (3,000) la xchʼunic ta jun noʼox cʼacʼal» (Hech. 2:22, 36-41). Laj yichʼik voʼ ta sventa li Totile, li Nichʼonile xchiʼuk ta sventa li chʼul espiritue, ti jaʼ jech la xchʼunik li kʼusi laj yal Jesuse (Mat. 28:19).
2, 3. 1) Alo kʼusi smelolal li yichʼel chʼul espiritu xchiʼuk li yichʼel voʼ ta sventa chʼul espiritue. 2) ¿Kʼu yuʼun skʼan xkichʼtik voʼ sventa xi jkʼot ta melel yajtsʼaklom Cristo?
2 ¿Kʼusi smelolal li yichʼel chʼul espiritu xchiʼuk li yichʼel voʼ ta sventa chʼul espiritue? Jaʼ noʼox li buchʼutik chichʼik chʼul espiritue chvokʼesatik ta achʼ yuʼun Dios sventa chkʼotik ta xnichʼnabtak (Juan 3:3). Jech noxtok, tʼujbilik, o biiltasbilik sventa chkʼotik ta ajvaliletik xchiʼuk paleetik li ta Ajvalilal yuʼun Dios ta vinajele xchiʼuk chkʼotik ta sbekʼtal Cristo, ti ta lokʼolkʼop chkaltike (1 Cor. 12:13; Gál. 3:27; Apo. 20:6). Jech oxal chaʼa, li yichʼel chʼul espiritue jaʼ li bu lik yakʼ talel Jeova leʼ xa ta skʼakʼalil Pentecostés sventa tstʼuj li buchʼutik jmoj kʼusi chuʼuninik xchiʼuk Cristoe (Rom. 8:15-17). Pe, ¿kʼusi xuʼ xkaltik ta sventa li yichʼel voʼ ta sventa li chʼul espiritu ti ta jpastik ta mukʼtik tsobajeletik li yajrextikoutik Jeovae?
3 Kʼalal chichʼ voʼ li jun yajtsʼaklom Cristoe chakʼ ta ilel ti muʼyuk tsjalan sba ta stojolal Jeovae. Li yakʼobil ta ilel taje persa jech la spasik li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajele xchiʼuk li ta smiyonal noʼox viniketik xchiʼuk antsetik ti smalaoj chkuxiik sbatel osil ta Balumile. Jaʼ yuʼun chaʼa, kʼusuk ti jmalaoj ta jtatike, sventa lek chilutik Diose tsots skʼoplal ti xkichʼtik voʼ ta sventa li Totile, li Nichʼonile xchiʼuk ta sventa li chʼul espiritue. Pe jech xtok, kʼalal yichʼojik xaʼox voʼ li yajtsʼaklomtak Cristoe skotolik skʼan «jaʼ [ts]pasic cʼusi tscʼan li Chʼul Espiritue» (kʼelo Gálatas 5:16). Xi jakʼbe jbatike: «¿Mi jaʼ yakal ta jpas li kʼusi tskʼan li chʼul espiritue xchiʼuk mi tukʼ-o yakal ta jpas ti laj kakʼ jba ta stojolal Diose?».
Kʼusi smakoj ti «[jpastik-o] cʼusi tscʼan li Chʼul Espiritue»
4. Ta jaypʼeluk noʼox kʼope, ¿kʼuxi ta «[jpastik-o] cʼusi tscʼan li Chʼul Espiritue»?
4 Ti «[jpastik-o] cʼusi tscʼan li Chʼul Espiritue» te smakoj ti xkakʼtik akʼo x-abtej-o ta jkuxlejaltik li yip Diose. Jaʼ xkaltik, chkakʼtik akʼo sventain li kʼusitik ta jpastik jujun kʼakʼale. Li ta kapitulo 5 yuʼun Galatase lek chalbe skʼoplal li kʼusi jelel-o ti chkakʼtik akʼo sbeiltasutik li chʼul espiritue xchiʼuk kʼalal chkakʼtik akʼo stsalutik li kʼusi tskʼan jbekʼtaltike (kʼelo Gálatas 5:17, 18).
5. ¿Kʼusitik skʼan mu jpastik sventa chkakʼtik x-abtej ta jkuxlejaltik li chʼul espiritue?
5 Li buchʼutik chakʼ sbaik ta beiltasel yuʼun chʼul espiritue chakʼbeik yipal sventa mu spasik li kʼusitik tskʼan jbekʼtaltike, jaʼ xkaltik, ta skoj ti jpas mulilutike. Jlome jaʼ liʼe: «mulivajel, spasel cʼusitic toj chopol, spasel cʼusitic cʼupil chaʼay jbecʼtaltic, yichʼel ta mucʼ cʼusitic mu jaʼuc Dios, acʼchamel, contrainvanej, liquesejcʼop, tiʼoʼntavanej, sbicʼtal oʼntonal, tsalbail, vocʼbail, saʼel cʼusi lec ta chʼunel chcaʼitic, xpichʼetel oʼntonal, yacubel [xchiʼuk] spasel cʼusiuc noʼox ta qʼuinetic» (Gál. 5:19-21). Chkaltike, li yajtsʼaklomtak Cristoe «cha[kʼik] chamuc [...] li cʼusi tscʼan [s]becʼtalique». ¿Kʼuxi chutik? «Ta sventa Espíritu.» (Rom. 8:5, 13.) Ta sventa ti mu xakʼ sbaik ta ventainel yuʼun li kʼusi tskʼan sbekʼtalike, jaʼ mas kʼun chaʼiik ta yakʼel ta snopbenik li kʼusitik ta sventa espiritue xchiʼuk ti chakʼ sbaik ta beiltasel ta stojolale.
6. ¿Kʼusi skʼan ta jpastik sventa xvinaj ta jkuxlejaltik li yabtel chʼul espiritue? Alo junuk skoʼoltasobil.
6 Kʼalal ch-abtej ta jtojolaltik li yip Diose, xuʼ xvinaj ta jkuxlejaltik «li yabtel Chʼul Espiritue», jaʼ xkaltik, li jlom talelaletik ti lek chil Diose (Gál. 5:22, 23). Pe sventa jeche, skʼan chkakʼbetik yipal ta jujuntal. Jkoʼoltastik xchiʼuk jun jtsʼunolajel. Sventa xchʼi li kʼusitik chichʼ tsʼunel ta balumile, jnaʼojtik ti skʼan yaʼlel xchiʼuk kʼakʼale. Mi chʼabal taje muʼyuk kʼusi chakʼ. Chkaltike, li chʼul espiritue xkoʼolaj kʼuchaʼal li kʼakʼale, yuʼun toj tsots skʼoplal sventa chvinaj li yabtel chʼul espiritue. Pe mu me xchʼay ta joltik ti muʼyuk kʼusi mas tsta li jtsʼunolajel mi muʼyuk chakʼbe yipal abtele (Pro. 10:4). Jaʼ noʼox jech ek, mi ta jkʼan ep ta jkʼajtik xchiʼuk ti lek li yabtel chʼul espiritue, skʼan chkabtelantik lek li slumal koʼontontike. Jaʼ yuʼun, xi jakʼbe jbatike: «¿Mi ta jkolta jba xchiʼuk li chʼul espiritu xchiʼuk ti jaʼ jech chkakʼ akʼo xvinaj yabtel ta jkuxlejale?».
7. Mi ta jkʼan ta jtsʼunbetik li yabtel chʼul espiritue, ¿kʼu yuʼun toj tsots skʼoplal ti jchʼakbetik yorail xchanel xchiʼuk li snopbel skʼoplal Vivliae?
7 Sventa lek chakʼ sat li kʼusi ta jtsʼuntike, tsots skʼoplal ek li voʼe. Jaʼ noʼox jech ek ta sventa li stsʼunbel yabtel chʼul espiritue: toj tsots skʼoplal li voʼ ta sventa kʼusi melel chal Vivlia ti te ta jtatik ta stsobobbail yajtsʼaklom Cristo avie (Isa. 55:1). Ta melel ep xa van ta velta jchapojbetik smelolal ti jaʼ yabtel chʼul espiritu li Chʼul Tsʼibetike, xchiʼuk ti xuʼ xkaʼibetik lek smelolal koliyal li koltael ti ta yorail noʼox chakʼ li j-abtel ti tukʼ yoʼonton, ti lek pʼije (Mat. 24:45-47; 2 Tim. 3:16). Jamal ta aʼyel: mi ta jkʼantik ch-abtej ta jtojolaltik li chʼul espiritue, skʼan jkʼeltik li sKʼop Diose xchiʼuk ti jnopbetik skʼoplal li kʼusi ta jchantike. Mi jech ta jpastike jaʼ jech ta jchanbetik stalelal li tukʼil j-alkʼopetik ti la skʼan «tsnaʼic ec, la sjacʼbeic lec scʼoplal» li kʼusi laj yichʼ albel smelolal ta skʼakʼalilike. Xchiʼuk xtok jaʼ jech ta jchanbetik stalelal li anjeletike, ti oy tajek ta yoʼontonik kʼusitik melel ta mantal ti te tsakal skʼoplal li albil Nitilulal xchiʼuk li tsobobbail yuʼun yajtsʼaklomtak Cristo ti tʼujbil chbatik ta vinajele (kʼelo 1 Pedro 1:10-12).
¿Kʼuxi ch-abtej ta jtojolaltik li chʼul espiritue?
8. ¿Kʼu yuʼun toj tsots skʼoplal ti jkʼanbetik xchʼul espiritu li Jeovae?
8 Ta melel, mu baluk noʼox li xchanel Vivlia xchiʼuk ti ta jnopbetik skʼoplale. Skʼan jkʼanbetik ta orasion Dios ti akʼo skoltautik xchiʼuk sbeiltasutike, yuʼun li Diose «echʼem to jech tspas jech chac cʼu chaʼal ta jnoptic, o ta jcʼanbetique» (Efe. 3:20; Luc. 11:13). Pe oy van buchʼu xuʼ xi chale: «¿Kʼu yuʼun skʼan te xvokoletik ta stojolal Dios li yajtsʼaklomtak Cristo, mi “snaʼoj xa onoʼox cʼusitic chtun [y]uʼunic ti cʼalal muʼyuc toʼox [skʼanojike]”?» (Mat. 6:8). Baʼyel, yuʼun kʼalal ta jkʼanbetik chʼul espiritue chkakʼtik ta ilel ti jpatoj koʼontontik ta stojolale. Jnopbetik srasonal ti kʼu yuʼun ta jkoltatik jun krixchanoe. ¿Mi mu meleluk ti lek chkaʼitik ta jkoltatik ta skoj ti la spat yoʼonton ta jtojolaltik xchiʼuk ti la skʼanbutik koltaele? (Koʼoltaso xchiʼuk Proverbios 3:27.) Jaʼ noʼox jech ek, li Jeovae lek tajek chaʼi ti chkalbetik akʼo xakʼbutik xchʼul espiritue xchiʼuk chakʼbutik ta melel (Pro. 15:8).
9. ¿Kʼuxi tskoltautik li tsobajeletik sventa ch-abtej ta jtojolaltik li xchʼul espiritu Diose?
9 Yan ti bu xuʼ ch-abtej ta jtojolaltik li chʼul espiritue, jaʼ li ta tsobajeletik xchiʼuk ta mukʼtik tsobajeletike. Toj tsots skʼoplal ti xkakʼbetik yipal xi jbat ta tsobajeltike xchiʼuk ti lek jtsʼet chikintatike. Jaʼ jech chkaʼibetik smelolal «cʼalal to ta yut cʼusi tsnop li Diose» (1 Cor. 2:10). Jtos ti kʼusi lek jnopes jbatike jaʼ ti xkakʼilan jloʼiltik tee. Xuʼ xi jakʼbe jbatike: «Li slajeb chanib xemana echʼe, ¿jayib velta la jtoy jkʼob sventa chkakʼ jloʼil xchiʼuk ti jaʼ jech chkakʼ ta ilel ta stojolal yantik li xchʼunel koʼontone? ¿Mi xuʼ van mas xlekub kuʼun taje?». Mi skʼan chkiltike, kakʼbetik yipal spasel jech li ta xemanaetik chtale. Li Jeovae chil ti oy ta koʼontontik chkal jloʼiltike xchiʼuk tskoltautik ta xchʼul espiritu sventa jbalintik mas li tsobajeletike.
10. ¿Kʼusi takel ta ikʼel chalik li buchʼutik tspasik kʼusi tskʼan chʼul espiritue?
10 Ti ta jpastik kʼusi tskʼan li chʼul espiritue persa skʼan jchʼamtik li takel ta ikʼel ta jtatik ta Apocalipsis 22:17: «Li Chʼul Espíritu xchiʼuc li yajnil Chʼium Chije jech chalic: “Laʼ me ta ora”, xiic. Li bochʼotic chaʼyic li cʼop liʼ tsʼibabile jech acʼo yalic ec: “Laʼ me ta ora”, acʼo xiicuc. Li bochʼotic taquin yoʼntonique acʼo talicuc ta stojol li Jesuse. Li bochʼo tscʼane smoton ch-acʼbat li voʼ sventa cuxlejale». Li chʼul espiritu ti ch-abtej ta stojolal «li yajnil Chʼium Chije» (li tʼujbil tsobobbaile), jaʼ tstak ta ikʼel skotol krixchanoetik yoʼ xuchʼik li voʼ sventa kuxlejale. ¿Kʼusi xuʼ xkaltik ta atojolal? ¿Mi achʼamoj xa li takel ta ikʼel taje xchiʼuk mi jpʼel avoʼonton cha puk batel ek? ¡Jaʼ jun mukʼta matanal ti chi j-abtej li ta abtelal ti chakʼ pojelale!
11, 12. ¿Kʼuxi ch-abtej ta chol mantal li chʼul espiritue?
11 Jech kʼuchaʼal li ta baʼyel sigloe, li abtelal ti toj tsots skʼoplal liʼe beiltasbil yuʼun li chʼul espiritue. Jech ta melel, li ta skʼakʼalil taje li yip ch-abtej Diose jaʼ ibeiltasvan sventa chichʼ cholel mantal ta yantik balumil. Jech kʼuchaʼal liʼe, chkiltik ti Pablo xchiʼuk xchiʼiltake «ipajesatic yuʼun Chʼul Espíritu ti mu to me xbat xcholic scʼop Dios ta Asia banamile», xchiʼuk muʼyuk x-akʼat x-ochik ta Bitinia xtok. Akʼo mi mu jnaʼtik kʼuyelan ipajesatik yoʼ mu x-ochik li ta lumetik taje, jnaʼojtik ti la sbeiltas li jtakbol ta mukʼta yosilal Europae, xchiʼuk ti akʼbat yil ti tskʼan koltael li jun jmacedonia vinike (Hech. 16:6-10).
12 Li avi eke, li Jeovae tsbeiltas ta xchʼul espiritu li chol mantal ta spʼejel Balumile. Akʼo mi muʼyuk xa kʼusi chakʼ kiltik ta skʼelobil juʼelal, yakal-o tstunes li yip ch-abtej sventa tsbeiltas li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajele. Xchiʼuk tstunes xtok sventa tstijbe yoʼonton skotol li yajtsʼaklomtak Cristo sventa ta sjunul yoʼonton ch-abtejik li ta chol mantal xchiʼuk li ta chanubtasvaneje. Manchuk mi yakal xa van chi j-abtej li ta abtelal taje, xuʼ van jtatik to mas muyubajel mi chkepajestik li kabteltike.
13. Albo jun skʼelobil kʼuyelan chkakʼtik akʼo sbeiltasutik xtok li chʼul espiritue.
13 Yan ti kʼuyelan chkakʼtik akʼo x-abtej ta jtojolaltik li chʼul espiritue, jaʼ ti jchʼuntik li beiltaseletik chichʼ li steklumal Diose. Kalbetik skʼoplal jun tseb ta Japón ti Mihoko sbie. Kʼalal lik abtejuk ta prekursorae, mu xtojob chaʼi xchaʼvulaʼanel li krixchanoetike, yuʼun yaloj ti mu xuʼ yuʼun chkʼot ta yoʼonton li kʼusi chalbe yajval naetike. Pe vaʼun la skʼel pʼijil tojobtaseletik ta Kabteltik sventa Dios ta sventa taje, xchiʼuk ta tsʼakale ilokʼ li foyeto Cómo lograr una vida llena de satisfacción, ti toj jtunel ta stojolal li krixchanoetik ta Japone. Li ermanae la spas jech ti kʼuyelan albil chichʼ tunesel li foyetoe, mas to li bu chal kʼuyelan chchaʼvulaʼanvanik ti mu jalikuke. Ta anil noʼox laj yakʼ venta ti chchʼamik jun chanubtasel ta Vivlia li buchʼutik mu toʼox skʼanike. Xi laj yale: «Toj ep xa noʼox buchʼu ta jchanubtas —lajcheb to bakʼintik—, jaʼ yuʼun laj kalbe jlom ti akʼo to smalaike». Ta melel, kʼalal ta jchʼuntik li kʼusitik chkichʼtik albel li yajtunelutik Jeovae, chkakʼtik ta ilel ti jaʼ ta jpastik li kʼusi tskʼan chʼul espiritue xchiʼuk ta jtatik epal bendision xtok.
Jaʼuk jkoltavanej kuʼuntik li xchʼul espiritu Diose
14, 15. 1) ¿Kʼuxi xuʼ spas yuʼun kʼusi laj yal kʼalal laj yakʼ sba ta stojolal Dios li jpas mulil krixchanoe? 2) ¿Kʼuxi xuʼ xkamigointik li buchʼutik mas lek ta amigoinele?
14 Ta skoj ti yakʼojbutik jun kabteltik li Diose, skʼan ta jpastik (Rom. 10:14). Xuʼ van muʼyuk chapalutik chkaʼi jbatik, pe chchanubtasutik li Diose, akʼo mi tʼujbil chi jbat ta vinajel o mi moʼoj (kʼelo 2 Corintios 3:5). Mi ta jpastik ti bu kʼalal xuʼ kuʼuntik xchiʼuk ti chkakʼtik akʼo skoltautik li chʼul espiritue, jech me tspas kuʼuntik li kʼusi laj kalbetik Dios kʼalal laj kakʼ jbatik ta stojolale.
15 Ta skoj ti jpas mulilutike, muʼyuk bu kʼun chkaʼitik ta spasel li abtelaletik akʼbilutik ta skoj ti kakʼoj jbatik ta stojolal li tukʼil Dios Jeovae. Jlom jchiʼiltaktik toʼoxe xuʼ van chopol chilik ti kʼuyelan jeloj jkuxlejaltike xchiʼuk «chopol xa chal [jkʼoplaltik]» (1 Ped. 4:4). Pe mu me xchʼay ta joltik ti oy xa achʼ kamigotaktike, li buchʼutik mas tsots skʼoplalike jaʼ li Jeova xchiʼuk Jesucristoe (kʼelo Santiago 2:21-23). Xchiʼuk tsots skʼoplal ti jkʼan jbatik mas xchiʼuk li kermanotaktik ta jtsobobbailtike, «li bochʼo coʼol jchʼunojtic Dios jchiʼuctique» (1 Ped. 2:17; Pro. 17:17). Ta stojolal xchʼul espiritu li Jeovae tskoltautik ta stael lekil kamigotaktik ti tskoltautik sventa xi jchʼi ta mantale.
16. ¿Kʼu yuʼun xuʼ xkaltik kʼuchaʼal Pablo: «Xcuxet noʼox coʼnton ti muʼyuc cʼusi xuʼ cuʼune»?
16 Akʼo mi tskoltautik li ermanoetike, vokol onoʼox tstsal kuʼuntik li vokoliletik ta jujun kʼakʼale. Oy bakʼintik toj tsots li vokolil ti mu xa jnaʼ kʼusi ta jpastike, xkoʼolaj kʼuchaʼal yakal xi jxanav batel ta jun ikʼal jomol balumil ti mu xkilbetik slokʼebe. Kʼalal jech taje, jaʼo mas skʼan ta jkʼanbetik koltael Jeova xchiʼuk ti jkʼanbetik xchʼul espiritue. Jkʼelbetik skʼoplal li Pablo ti xi la stsʼibae: «Ta sventa ti muʼyuc jtsatsale, jaʼ oy lec jtsatsal; ep cʼusi xuʼ cuʼun» (kʼelo 2 Corintios 4:7-10 xchiʼuk 12:10). Li stuke lek snaʼoj ti tstsatsubtasutik li chʼul espiritu kʼalal muʼyuk jtsatsal xchiʼuk ti muʼyuk kʼusi jtu chkaʼi jbatike, xchiʼuk ti jaʼ tskoltautik ti bu mu xa xuʼ kuʼuntike. Pe ¿kʼu yuʼun laj yal: «Xcuxet noʼox coʼnton ti muʼyuc cʼusi xuʼ cuʼune»? Yuʼun kʼalal muʼyuk stsatsal chaʼi sbae, laj yil kʼuyelan ch-akʼbat yipal yuʼun li chʼul espiritue. Jkotoltik xuʼ jech chkil ta jkuxlejaltik ek (Rom. 15:13).
17. ¿Kʼuxi tskoltautik li chʼul espiritu sventa lek xi jkʼot ti bu ta jkʼan chi jkʼote?
17 Jech kʼuchaʼal laj xa kiltike, li yip ch-abtej Diose toj tsots skʼoplal sventa tukʼukutik-o ti laj kakʼ jbatik ta stojolale. Xi jkoʼolaj ta jun kapitan ta varko ti chanav batel sventa tsta kuxlejal sbatel osile, ti jaʼ tskoltautik sventa xi jtun ta stojolal Jeova sbatel osile. Li ikʼ ti chtun kuʼuntik sventa lek xi jkʼote jaʼ li chʼul espiritue. Skʼan ta jsaʼtik li ikʼ taje xchiʼuk ti akʼo xjoch batel li jvarkotike. Mi jsetʼuk jkʼantik ti xchʼakutik ta be li s-espiritu sbalumil Satanase (1 Cor. 2:12). Koliyal li beiltasel chakʼ Vivlia xchiʼuk li steklumal Diose, muʼyuk bu ta jchʼak jbatik li ta bee.
18. ¿Kʼusi skʼan jpʼeluk-o ta koʼontontik, xchiʼuk kʼu yuʼun?
18 ¿Mi oy xa kʼu sjalil yakal cha chan Vivlia xchiʼuk yajrextikotak Jeova xchiʼuk ti cha kʼupin cha chiʼinane, pe ti muʼyuk to avakʼoj aba ta stojolal Dios mi jaʼuk avichʼoj voʼe? Mi jaʼ jeche, xi xa jakʼbe abae: «¿Kʼusi yakal spajesun?». Mi chavakʼ venta kʼusi yabtel avi li chʼul espiritu sventa xkʼot ta pasel li kʼusi tskʼan yoʼonton Jeovae xchiʼuk mi cha toj ta vokol li koltael chakʼe, paso me li kʼusi anaʼoj ti skʼan cha pase. Chakʼbot epal bendision li Jeovae. Noj me skʼob chakʼbot li xchʼul espiritue. Mi oy xa sjayibal jabil o sjaylajunebal jabil la avichʼ voʼe, ta melel laj xa van avil kʼuyelan ch-abtej ta akuxlejal li chʼul espiritue. Aviloj xchiʼuk avaʼioj kʼuyelan yikojot ta yip li Diose. Xchiʼuk xuʼ xa kʼupin sbatel osil li bendision taje. ¡Jpʼeluk me avoʼonton xa pas batel kʼusi tskʼan li chʼul espiritue!
¿Mi kaʼiojbetik smelolal liʼe?
• ¿Kʼusi skʼan xal ti ta «[jpastik-o] cʼusi tscʼan li Chʼul Espiritue»?
• ¿Kʼusi tskoltautik sventa «[jpastik-o] cʼusi tscʼan li Chʼul Espiritue?
• ¿Kʼuxi xuʼ tukʼukutik-o ti laj kakʼ jbatik ta stojolal Diose?
[Lokʼol ta pajina 15]
Skʼan xkakʼbetik yipal ta yabtelanel li slumal koʼontontike
[Lokʼol ta pajina 17]
¿Mi chkakʼtik akʼo x-abtej ta jkuxlejaltik li xchʼul espiritu Diose?