«Albun kaʼikutik, ¿bakʼin chkʼot ta pasel li kʼusitik taje?»

1. Jech kʼuchaʼal li jtakboletike, ¿kʼusi ti ta sjunul koʼonton ta jkʼan ta jnaʼtike?

KʼALAL poʼot xaʼox stsuts li cholmantal tspas Jesús li ta Balumile, solel tskʼan tsnaʼik kʼusi chkʼot ta stojolalik li yajtsʼaklomtake. Xi la sjakʼ chanvoʼ yajtakboltak kʼalal poʼot xaʼox xchame: «¿Bakʼin chkʼot ta pasel li kʼusitik taje xchiʼuk kʼusi senyail ti liʼ xa oyote xchiʼuk ti kʼalal poʼot xa xlaj skotol li kʼusitik oy ta balumile?» (Mat. 24:3, TNM; Mar. 13:3). Sventa tstakʼ Jesús taje, lik yalbe skʼoplal jun albilkʼop ti ep kʼusi smakoj ti te chal ta kapitulo 24 xchiʼuk 25 ta Mateoe. Li ta albilkʼop taje, te laj yalbe skʼoplal ep kʼusitik ti skʼan teuk ta joltike. Li kʼusitik laj yale toj tsots me skʼoplal chkiltik, yuʼun ta sjunul koʼonton ta jkʼan ta jnaʼtik ek li kʼusi chkʼot ta jtojolaltike.

2. 1) ¿Kʼusi kabinojbetik tal smelolal li yajtunelutik Jeova ti kʼu xa sjalil echʼem tale? 2) ¿Kʼusi oxib sjakʼobiltak ta jkʼelbetik skʼoplal?

² Ti jayib jabil echʼ xa tale, li yajtuneltak Jeovae spasojik orasion sventa chchanbeik skʼoplal li albilkʼop yaloj Jesús ta sventa li slajebal kʼakʼale. Yakʼojik persa ta yaʼibel lek smelolal ti bakʼin chkʼot ta pasel li kʼusitik laj yal Jesuse. Sventa xkiltik kʼuxi kabinojbetik tal smelolale, jkʼelbetik skʼoplal oxib sjakʼobiltak. ¿Bakʼin chlik li «tsots vocole»? ¿Bakʼin chchapan chij xchiʼuk tentsun li Jesuse? ¿Bakʼin chvul o chtal li Jesuse? (Mat. 24:21; 25:31-33.)

¿BAKʼIN CHLIK LI TSATSAL VOKOLILE?

3. ¿Kʼu toʼox yelan kabinojbetik smelolal ti bakʼin chkʼot ta pasel li tsatsal vokolile?

³ Ep jabil la jnoptik ti lik ta 1914 li tsatsal vokolile, jaʼo kʼalal lik li Baʼyel Mukʼta Paskʼop ta spʼejel Balumile, jech xtok li Jeovae la «[skomajesbe] scʼacʼalil» ta 1918 kʼalal tsuts li paskʼop sventa xcholik lekil aʼyej ta skotol jteklumetik li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajel ti liʼ to oyik ta Balumile (Mat. 24:21, 22). Kʼalal mi laj xaʼox yichʼ cholel li mantale, chichʼ lajesel ti bu kʼalal tspas mantal li Satanase. Jaʼ yuʼun chaʼa, kalojtik ti lik ta 1914 li tsatsal vokolile, ti lik tuchʼuk tal ta be ta 1918 xchiʼuk ti te la tstsuts ta Armagedone.

4. ¿Kʼusi la skoltautik ta yaʼibel lek smelolal li albilkʼop laj yal Jesús ta sventa li slajebal kʼakʼale?

⁴ Akʼo mi jech, kʼalal ta jkʼelbetik skʼoplal yan velta li albilkʼop laj yal Jesuse, te chkakʼtik venta ti chib to velta chkʼot ta pasel jlom li albilkʼop ta sventa li slajebal kʼakʼale (Mat. 24:4-22). Li baʼyel bu kʼot ta pasele jaʼ ta Judea ta baʼyel siglo ta jkʼakʼaliltik xchiʼuk chkʼot ta pasel ta spʼejel Balumil ta jkʼakʼaliltik. Kʼalal laj yichʼ aʼibel smelolale oy to kʼusitik yan jam batel smelolal.a

5. 1) ¿Kʼusi tsots te lik kʼotuk ta pasel ta 1914? 2) ¿Kʼusi ora kʼot ta pasel ta baʼyel siglo ta jkʼakʼaliltik li kʼusi chal liʼe: «Xcʼuxul cʼusi achʼ ta xvocʼ», ti xie?

⁵ Jech xtok, te laj kakʼtik venta ti maʼuk te lik ta 1914 li tsatsal vokolile. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun li albilkʼop ta Vivliae chal ti maʼuk te chlik li ta paskʼopetik yuʼun jteklumetike, moʼoj; jaʼ te chlik mi la stsakik ta kʼop li jecheʼ relijione. Jech oxal chaʼa, li kʼusitik kʼot ta pasel ta 1914 «jaʼ sliquebal [...] xcʼuxul cʼusi achʼ ta xvocʼ», maʼuk yuʼun jaʼ te lik li tsatsal vokolile (Mat. 24:8). Li «xcʼuxul cʼusi achʼ ta xvocʼ» taje, jaʼ li kʼusi kʼot ta pasel ta Jerusalén xchiʼuk ta Judea ti lik ta sjabilal 33 kʼalal ta 66 ta jkʼakʼaliltike.

6. ¿Kʼusi senyail ti chlik xa li tsatsal vokolile?

⁶ ¿Kʼusi senyail ti chlik xa li tsatsal vokolile? Xi onoʼox laj yal li Jesuse: «Kʼalal mi la ataik ta ilel li kʼusi ibal sba ti chlajesvan ti te vaʼal ti bu chʼule, jech onoʼox kʼuchaʼal albil skʼoplal ta stojolal j-alkʼop Daniele (akʼo tojobuk ta yaʼibel smelolal li jkʼelvune), vaʼun li buchʼutik te oyik ta Judeae akʼo jatavikuk batel ta vitstik» (Mat. 24:15, 16, TNM). Kʼalal «te vaʼal ti bu chʼule», ti xie, kʼot ta pasel ta sba velta ta sjabilal 66, jaʼo kʼalal batik li soltaroetik ta Roma («li kʼusi ibal sba») sventa tstsakik ta kʼop li Jerusalén xchiʼuk temploe (jaʼ ti bu chʼul chilik li judioetike). Li xchibal bu chkʼot ta pasel ti «te vaʼal», xie, jaʼo chkʼot ta pasel kʼalal chbat li Naciones Unidas («li kʼusi ibal sba» avi) ta skontrainel li buchʼutik tskuy sbaik ta yajtsʼaklom Cristoe (jaʼ li kʼusi chʼul chilike) xchiʼuk li buchʼu teik ta Mukʼta Babiloniae. Jaʼ jech chal xtok li Apocalipsis 17:16-18. Taje jaʼ me slikebal li tsatsal vokolike.

7. 1) ¿Kʼuxi kolik li ta baʼyel sigloe? 2) ¿Kʼusi xuʼ jmalatik chkʼot ta pasel ta tsʼakal?

⁷ Xi onoʼox yaloj xtok li Jesuse: «Ta xichʼ comajesbel scʼacʼalil». Jaʼ jech kʼot ta pasel ta sba velta ta sjabilal 66, kʼalal la «[skomajesbeik] scʼacʼalil» ti tsaʼik ta kʼop Jerusalén li soltaroetik ta Romae. Vaʼun jaʼo jatavik lokʼel li yajtsʼaklomtak Cristo ti chbatik ta vinajel ti te oyik ta Jerusalén xchiʼuk ta Judea sventa chkolike (kʼelo Mateo 24:22; Mal. 3:17). Jaʼ yuʼun chaʼa, ¿kʼusi van xuʼ jmalatik chkʼot ta pasel kʼalal yakal li tsatsal vokolike? «Ta [skomajesbe] scʼacʼalil» Jeova kʼalal tsaʼ ta kʼop jecheʼ relijion li Naciones Unidase, yuʼun muʼyuk chakʼ ti koʼol chlaj xchiʼuk jecheʼ relijion li melel relijione. Jaʼ me jech jpʼel skʼoplal ti muʼyuk chichʼ lajesel li steklumal Diose.

8. 1) ¿Kʼusi chkʼot ta pasel mi lik xaʼox li tsatsal vokolile? 2) ¿Bakʼin chichʼ smotonik yaʼeluk ta vinajel li slajeb buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajele? (Kʼelo ti bu chichʼ jambel mas smelolal ta slajebe.)

⁸ ¿Kʼusi chkʼot ta pasel mi lik xaʼox li tsatsal vokolile? Li kʼusi laj yal Jesuse te chakʼ ta ilel ti chjelav kʼuk sjalile, vaʼun jaʼ to tstsuts mi tal li Armagedone. ¿Kʼusitik chkʼot ta pasel ti kʼu sjalil taje? Te ta jtabetik stakʼobil ta Ezequiel 38:14-16 xchiʼuk ta Mateo 24:29-31 (kʼelo).b Mi laj une, jaʼ xa chtal li Armagedone, ti jaʼ te chkʼot ta tsutsel li tsatsal vokolile, jaʼ jech kʼuchaʼal laj yichʼ lajesel li Jerusalén ta sjabilal 70 (Mal. 4:1). Ta skoj ti jaʼ te chkʼot ta tsutsel ta Armagedón li tsatsal vokolile, «muʼyuc onoʼox jech [ilbil] cʼalal ilic li banamile» (Mat. 24:21). Mi echʼem xaʼoxe, jaʼ to me te chlik li Ajvalilal ta Jmil Jabil yuʼun Cristoe.

9. ¿Kʼu yelan chaʼiik steklumal Jeova li albilkʼop yaloj Jesús ta sventa li tsatsal vokolile?

⁹ Li albilkʼop ta sventa li tsatsal vokolile tspat koʼontontik. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun mu ventauk kʼusi vokolal ta snuptan li steklumal Jeovae, jpʼel skʼoplal ti kuxul ch-echʼ yuʼun li tsatsal vokolile (Apoc. 7:9, 14, Ch). Pe mas to chijmuyubaj ta skoj ti chchaʼta yav li Ajvalilal yuʼun Jeova xchiʼuk ti chchʼultajes li sbie (Sal. 83:18, TNM; Ezeq. 38:23, TNM).

¿BAKʼIN CHCHAPAN CHIJ XCHIʼUK TENTSUN LI JESUSE?

10. ¿Kʼu toʼox yelan kabinojbetik smelolal ti bakʼin chichʼ chapanel li krixchanoetik kʼuchaʼal chij o tentsune?

¹⁰ Kalbetik batel skʼoplal ti bakʼin chkʼot ta pasel li albilkʼop laj yal Jesús ti jaʼ xa ta sventa li chij xchiʼuk tentsune (Mat. 25:31-46). Jnopojtik toʼox ti te lik yichʼ chapanel tal li krixchanoetik mi chij o tentsun li ta 1914, jaʼ xkaltik, ta sjunul li slajebal kʼakʼale. Yuʼun kʼotem toʼox ta nopel kuʼuntik ti buchʼu mu skʼan xchʼam li aʼyej ta sventa li Ajvalilal yuʼun Dios xchiʼuk ti chcham kʼalal skʼan toʼox xtal li tsatsal vokolile, chcham kʼuchaʼal tentsun xchiʼuk ti muʼyuk xa tsta chaʼkuxesele.

11. ¿Kʼu yuʼun chkaltik ti maʼuk te lik chapanvanuk tal ta 1914 li Jesuse?

¹¹ Li ta sjabilal 1995, li revista La Atalaya la xchaʼkʼelbe lek smelolal li kʼusi chal Mateo 25:31 ti xi chale: «Cʼalal chital jchiʼuc jxojobal, vuʼun ti Xnichʼon cristiano licʼote, ta jchiʼin tal scotol li chʼul jʼalmantaletique; jaʼo chlic chotlicun ta jchotleb ti jun yutsil slequile». Laj yichʼ alel ti lik Ajvalilajuk ta Ajvalilal yuʼun Dios ta 1914 li Jesuse, pe muʼyuk bu lik chotiuk sventa chchapan «scotol li cristianoetic ta sbejel banamile» (Mat. 25:32; koʼoltaso xchiʼuk Daniel 7:13). Akʼo mi jech, li ta lokʼolkʼop ta sventa li chij xchiʼuk tentsune, te chalbe skʼoplal ti jaʼ jun Jchapanvanej li Jesuse (kʼelo Mateo 25:31-34, 41, 46). Ta skoj ti maʼuk toʼox Jchapanvanej ta stojolal jteklumetik li Jesús ta 1914, maʼuk te lik xchapan tal mi chij o tentsun li krixchanoetike.c Vaʼun chaʼa, ¿kʼusi ora chlik chapanvanuk li Jesuse?

12. 1) ¿Bakʼin chlik xchapan ta sba velta skotol jteklumetik li Jesuse? 2) ¿Kʼusitik chalbe skʼoplal li Mateo 24:30, 31 xchiʼuk Mateo 25:31-33, 46?

¹² Li albilkʼop ta sventa li slajebal kʼakʼale, chakʼ kiltik ti jaʼ to te chchapan ta sba velta skotol jteklumetik li Jesús kʼalal mi lajem xaʼox li jecheʼ relijione. Jech kʼuchaʼal laj xa kalbetik skʼoplal ta parafo 8, li kʼusitik chkʼot ta pasel li vaʼ kʼakʼale te chalbe skʼoplal ta Mateo 24:30, 31. Kʼalal ta jkʼelbetik skʼoplal li versikuloetik taje, te chkakʼtik venta ti koʼol kʼusi laj yalbe skʼoplal Jesús xchiʼuk li kʼusi chkʼot ta pasel li ta lokʼolkʼop ta sventa li chij xchiʼuk tentsune. Jech kʼuchaʼal liʼe: chtal xchiʼuk xojobal li Xnichʼon krixchano xchiʼuk anjeletike, ta stsob sbaik tal ta stojolal skotol li jaychop krixchanoetik ta spʼejel Balumile xchiʼuk li buchʼutik jaʼ jechik kʼuchaʼal chije te me satik, yuʼun «ta xcuxiic sbatel osil».d Yan li buchʼutik jaʼ jechik kʼuchaʼal tentsune «ta xʼoqʼuic ta scoj xiʼel», yuʼun «chbat tstoj smulic o sbatel osil» (Mat. 25:31-33, 46).

13. 1) ¿Bakʼin chlik xchapan Jesús mi jaʼik chij o tentsun li krixchanoetike? 2) ¿Kʼuxi tsjel jnopbentik ta sventa cholmantal li kʼusitik laj xa kaʼibetik smelolale?

¹³ Vaʼun chaʼa, ¿kʼusi chkʼot ta nopel kuʼuntik? Jaʼ ti jaʼ to te chchapan skotol jteklumetik mi tal li Jesuse, te chal mi chij o tentsun li krixchanoetik kʼalal yakal xaʼox li tsatsal vokolile. Vaʼun li buchʼutik xkoʼolajik ta tentsune «chbat tstoj smulic o sbatel osil» kʼalal mi tsuts li tsatsal vokolil ta Armagedone. ¿Kʼuxi tsjel jnopbentik ta sventa cholmantal li kʼusitik laj xa kaʼibetik smelolale? Taje jaʼ me tskoltautik venta tsotsuk skʼoplal xkiltik li cholmantal ta jpastike. Jaʼ yuʼun, kʼalal mu to chlik li tsatsal vokolile, xuʼ to me stukʼibtas snopben li krixchanoetike xchiʼuk ti stamik echʼel li bikʼit «sbelal cuxlejale» (Mat. 7:13, 14). Ta melel, xuʼ me xakʼ ta ilel avi ta stalelalik mi jaʼik chij o tentsun li krixchanoetike. Pe skʼan me jnaʼtik un ti jaʼ to ta tsatsal vokolil chvinaj ta melel buchʼu xkoʼolaj ta chij o ta tentsun. Jaʼ yuʼun chaʼa, oy lek srasonal kuʼuntik sventa xkakʼtik persa ti akʼo xaʼiik skotol krixchanoetik li aʼyej ta sventa li Ajvalilal yuʼun Dios xchiʼuk ti xchʼamike.

¿BAKʼIN CHVUL O CHTAL LI JESUSE?

14, 15. ¿Kʼusi chanib teksto chalbe skʼoplal ti chtal kʼuchaʼal Jchapanvanej li Cristoe?

¹⁴ Li kʼusi laj xa kaʼibetik smelolal ta sventa li albilkʼop laj yal Jesuse, ¿mi jaʼ van skʼan xal ti skʼan xjel smelolal ti kʼusi ora chkʼot ta pasel li yan kʼusitike? Jaʼ tskoltautik ta yaʼibel smelolal li albilkʼope. Jkʼeltik kʼuyelan.

¹⁵ Li ta albilkʼop laj yal Jesús ta Mateo 24:29–25:46, te chalbe mas skʼoplal li kʼusi chkʼot ta pasel li ta slajebal kʼakʼale xchiʼuk kʼalal poʼot xa li tsatsal vokolile. Te chalbe skʼoplal vaxakib velta ti chtal o chvul li Jesuse.e Xi chal ta sventa li tsatsal vokolile: «Ta xilic chiyal tal ta toc ta vinajel [...] vuʼun ti Xnichʼon cristiano licʼote». «Mu xanaʼic cʼusi ora chital, vuʼun li Avajvalicune.» «Cʼalal muʼyuc anopoj chamalaicune, jaʼo chital, vuʼun ti Xnichʼon cristiano licʼote.» Xi chal Jesús kʼalal jaʼo chalbe skʼoplal li lokʼolkʼop ta sventa li chij xchiʼuk tentsune: «Chital jchiʼuc jxojobal, vuʼun ti Xnichʼon cristiano licʼote» (voʼon la jpaskutik ta kursiva; Mat. 24:30, 42, 44; 25:31). Li ta xchanibal teksto liʼe, jaʼ chalbe skʼoplal ti chtal kʼuchaʼal Jchapanvanej li Cristoe. ¿Bu oy li yan chanib teksto ti chal ti chtal li Jesuse?

16. ¿Kʼusi yan tekstoetik chal ti chtal li Jesuse?

¹⁶ Xi laj yal Jesús ta sventa li j-abtel ti tukʼ yoʼonton, ti lek pʼije: «Xcuxet noʼox yoʼnton li jun jʼabtel ti cʼalal jech jun yoʼnton sbatsʼil spasel chvul taatuc yuʼun yajvale». Xi laj yal Jesús kʼalal jaʼo chalbe skʼoplal li lokʼolkʼop ta sventa li tojoltsebetike: «Cʼalal jaʼo batemic ta [manole], jaʼo ivul [o «tal», Kingdom Interlinear (Int)] li bochʼo ta xnupine». Xi laj yal Jesús kʼalal jaʼo chalbe skʼoplal li lokʼolkʼop ta sventa li talentoe: «Cʼalal ep xaʼox cʼacʼal sbatel li yajvalique, isut tal». Xi chal li yajval abtelal li ta lokʼolkʼop taje: «Cʼalal litale [o «livule», Int], laj xa quichʼ sutel [...] jtaqʼuin ti jechuque» (voʼon la jpaskutik ta kursiva; Mat. 24:46; 25:10, 19, 27). ¿Kʼusi ora chkʼot ta pasel li chanib teksto ta sventa li svuleb Jesuse?

17. ¿Kʼuxi kalojbetik smelolal li Mateo 24:46 ta sventa ti kʼusi ora chvul li Jesuse?

¹⁷ Li xchanibal slajeb teksto taje voʼne kalojtik tal ta jvuntik ti jaʼ chalbe skʼoplal kʼalal vul o tal li Jesús ta 1918. Jech kʼuchaʼal li kʼusi laj yal Jesús ta sventa li «jʼabtel ti jun [«tukʼ», TNM] yoʼnton [...], ti lec bije» (kʼelo Mateo 24:45-47). Kʼalal «chvul» xi li ta versikulo 46, kabinojbetik smelolal ti jaʼo kʼot ta pasel ta 1918 ti tal skʼel Jesús ti kʼuyelan oyik ta mantal li buchʼutik tʼujbil chbat ta vinajele xchiʼuk ti la sbiiltas ta skʼelel li kʼusitik oy yuʼun ta 1919 li j-abtele (Mal. 3:1). Pe kʼalal ta jkʼelbetik lek smelolal li albilkʼop laj yal Jesuse, te chkakʼtik venta ti oy kʼusi jel smelolal ta sventa ti kʼusi ora chkʼot ta pasel li kʼusitik smakoj li albilkʼop taje. ¿Kʼu yuʼun?

18. Kʼalal ta jkʼelbetik lek skʼoplal li albilkʼop laj yal Jesuse, ¿kʼusi chkʼot ta nopel kuʼuntik ta sventa ti bakʼin chtal o chvul li Jesuse?

¹⁸ Li yan versikuloetik kʼalal skʼan toʼox xal li Mateo 24:46 xi chale: «Chital», xi, taje jaʼ onoʼox skʼoplal kʼalal chtal chapanvanuk Jesús kʼalal jaʼo yakal li tsatsal vokolile (Mat. 24:30, 42, 44). Jech kʼuchaʼal laj xa kalbetik skʼoplal ta parafo 12, ti chtal Jesús kʼuchaʼal chal Mateo 25:31 jaʼ onoʼox chalbe skʼoplal ek ti chtal chapanvanuk ta jelavele. Jaʼ yuʼun chaʼa, oy srasonal ti xi chkʼot ta nopel kuʼuntike: kʼalal chtal yakʼbe sbain j-abtel ti tukʼ yoʼonton skotol li kʼusitik oy yuʼun Jesús kʼuchaʼal chal Mateo 24:46, 47, jaʼ skʼoplal xtok kʼalal chtal ta mas jelavele, kʼalal jaʼo yakal li tsatsal vokolile.f Ta melel, xchanbel lek skʼoplal li albilkʼop laj yal Jesuse, chakʼ ta aʼiel ti jaʼ to chkʼot ta pasel ta jelavel ti vaxakib to velta laj yichʼ albel skʼoplal ti chvul o chtal sventa chchapanvane, ti jaʼ to chkʼot ta pasel kʼalal yakal li tsatsal vokolile.

19. ¿Kʼusitik ti jaʼ to laj kaʼibetik smelolale, xchiʼuk kʼusitik ta jtakʼtik li ta yan xchanobil chtale?

¹⁹ ¿Kʼusi la jchantik? Li ta slikebal xchanobile te laj kalbetik skʼoplal oxib sjakʼobiltak. Baʼyuke laj kalbetik skʼoplal ti maʼuk te lik ta 1914 li tsatsal vokolile, jaʼ to te chlik kʼalal mi la stsak ta kʼop Mukʼta Babilonia li Naciones Unidase. Jech xtok, te laj kakʼtik venta kʼu yuʼun maʼuk te lik ta 1914 ti chchapan chij o tentsun li Jesuse, yuʼun jaʼ to chkʼot ta pasel mi yakal xaʼox li tsatsal vokolile. Ta slajebe, te laj kalbetik skʼoplal kʼu yuʼun jaʼ to chtal yakʼbe sbain j-abtel ti tukʼ yoʼonton li kʼusitik oy yuʼun Jesús mi yakal xaʼox li tsatsal vokolile, ti maʼuk te laj yakʼbe sbain ta 1919. Jaʼ yuʼun chaʼa, jaʼ to koʼol chkʼotanuk ta pasel li oxib sjakʼobiltak laj kaltik ta slikebale: jaʼo kʼalal yakal li tsatsal vokolile. ¿Kʼu van yelan xuʼ sjel jnopbentik ti kʼuyelan kabinojbetik smelolal li lokʼolkʼop ta sventa li j-abtel ti tukʼ yoʼontone? Jech noxtok, ¿kʼu van yelan xuʼ sjel jnopbentik ti kʼuyelan kabinojbetik smelolal li yan lokʼolkʼopetik ti yaloj Jesús ti chkʼot ta pasel ta slajebal kʼakʼale? Te ta jkʼelbetik skʼoplal ta yan xchanobil chtal li sjakʼobiltak ti toj tsotsik skʼoplale.