Slokʼol plataforma xchiʼuk li letrero yakʼojike

1922 Leʼ xa ta sien jabile

«[LI Diose] jaʼ chakʼ jtsatsaltik ta stojolal li Kajvaltik Jesukristoe» (1 Kor. 15:57). Taje jaʼ li teksto sventa sjabilal 1922 ti bu ch-albat li Jchanolajeletik ta Vivlia ti tsta smotonik ta skoj ti tukʼ yakʼoj sbaike. Li Jeovae laj yakʼbe bendision li ermanoetik li vaʼ kʼakʼale. Jaʼo kʼalal la spasik imprimir li livroetike xchiʼuk kʼalal lik stunesik li radio sventa spukbeik skʼoplal li lekil aʼyeje. Li vaʼ jabile, jamal laj yilik ti yakal chakʼbe bendision steklumal li Jeovae. Li Jchanolajeletik ta Vivliae la stsob sbaik ta jun asamblea ti stuk noʼox jech ta Cedar Point (Ohio, Estados Unidos). Li asamblea taje toj tsots skʼoplal kʼusi laj yakʼ kʼotuk ta pasel ta s-organisasion Jeova ti jech-o jtunel kuʼuntik li avie.

«CHʼAYAL TO KʼOT KOʼONTONKUTIK»

Kʼalal lik epajuk batel mas li jcholmantaletike, lik tunuk mas vunetik. Chichʼ toʼox pasel imprimir revistaetik li ta Betel ta Brooklyne (Nueva York, Estados Unidos), pe li ermanoetike ta yan empresaetik toʼox chbat spasik imprimir li livroetik ti pim spate. Lik pajuk li cholmantal ta skoj ti oy jayibuk u ti muʼyuk xa xichʼ lokʼesel li livroetike. Jaʼ yuʼun, li ermano Rutherforde la sjakʼbe li ermano Robert Martin ti jaʼ oy ta sba skʼelel li favrikae mi lek chaʼi ti spasik imprimir li livroetik eke.

[Lokʼol ta pajina 3] — Li favrika ti te xkom ta skayeal Concord ta Brooklyn (Nueva York)

Xi chal li ermano Martine: «Chʼayal to kʼot koʼontonkutik, yuʼun skʼan xkakʼkutik jun favrika sventa xichʼ pasel livroetik». Li ermanoetike la xchʼamunik jpʼej na li ta kaye Concord, numero 18 ta Brooklyne xchiʼuk la smanik skotol li kʼusi chtun yuʼunike.

Mu skotoluk lek laj yilik li kʼusi lik yichʼ pasele. Li buchʼu sbainoj li empresa ti bu toʼox chichʼ pasel imprimir li jlivrotike ay skʼel li favrikae xchiʼuk xi laj yale: «Li makina sventa spasobil imprimire lek tajek, pe mu xanaʼik stunesel. Leʼ noʼox ta vakib ue ta sok avuʼunik».

Xi laj yal li ermano Martine: «Oy xa srason yilel, pe muʼyuk spatoj yoʼonton ta stojolal li Kajvaltike, yuʼun jaʼ onoʼox tskoltaunkutik». Li ermano Martine melel yaʼuk, yuʼun mu ta sjaliluke li favrikae yakal xa ox tspas imprimir chaʼmil livroetik ta kʼakʼal.

LAJ YICHʼ CHOLEL MANTAL TA RADIO

Maʼuk noʼox laj yichʼ pasel imprimir li livroetike, yuʼun li ermanoetike la xcholik mantal ta radio. Li sba velta la sjelubtas mantal ta radio li ermano Rutherforde jaʼ ta mal kʼakʼal domingo ta 26 yuʼun fevrero ta 1922. Li mantale jaʼ sbi: «Ta smiyonal noʼox li krixchanoetik ti kuxulik avie muʼyuk xa bu chchamik-o», te la sjelubtas li ta radio KOG ta Los Ángeles (California, Estados Unidos).

Te van 25 mil krixchanoetik laj yaʼiik li mantale. Junantike la stakik batel kartaetik sventa stojik ta vokol. Jun ti buchʼu la stak batele jaʼ li Willard Ashford ti te nakal ta Santa Ana (California). La skʼupil kʼopta li ermano Rutherford ta skoj ti kʼupil sba li mantal la sjelubtase, xi laj yale: «Ti muʼyukuk la sjelubtasik ta radio li mantale, muʼyuk laj kaʼikutik jechuke, yuʼun oxvoʼ to buchʼu ip kuʼunkutik. Akʼo mi liʼ noʼox nopol la sjelubtasik li mantale, muʼyuk laj kaʼikutik jechuke».

Laj to yichʼ jelubtasel yan mantaletik. Kʼalal nel jabile, li revista Li Jkʼel-osil ta toyol ta inglése laj yal ti te van 300 mil krixchanoetik laj yaʼiik li mantal ta radioe.

Ta skoj ti ep buchʼutik lek chaʼiik li mantaletik ch-echʼ ta radioe, li Jchanolajeletik ta Vivliae la svaʼanik jun estasion sventa radio ta Staten Island ti nopol xil li Betel ta Brooklyne. Li Jchanolajeletik ta Vivliae oy jayibuk jabil la stunesik li estasion WBBR sventa xcholik mantale.

«ADV»

Li revista Li Jkʼel-osil ta toyol ta inglés ta 15 yuʼun junio ta 1922 laj yal ti chichʼ pasel jun asamblea ta Cedar Point (Ohio) ta 5 kʼalal ta 13 yuʼun septiembre ta 1922. Xmuyubajik tajek kʼalal kʼotik ta asamblea li Jchanolajeletik ta Vivliae.

Kʼalal la sjelubtas li baʼyel mantal li ermano Rutherforde, xi laj yalbe li buchʼutik te oyik ta asambleae: «Jpʼel ta koʼonton ti chakʼbe bendision asamblea li Kajvaltike […] xchiʼuk chkoltavan sventa xichʼ cholel mantal ti muʼyuk bu jech ilbil-oe». Li buchʼutik la sjelubtasik mantale la stijbeik yoʼonton ermanoetik sventa xcholik mantal.

[Lokʼol ta pajina 4] — Li buchʼutik te oyik ta asamblea ta 1922 ta Cedar Point (Ohio).

Li ta viernes 8 yuʼun septiembree, te van vaxakmil krixchanoetik oy xa tajek ta yoʼonton chchikintaik li mantal tsjelubtas li ermano Rutherforde. Tskʼan chaʼibeik smelolal li oxib letra «ADV» ti te xvinaj li ta sprogramaike. Kʼalal bat saʼ ti bu chchotiike, ep buchʼutik laj yakʼik venta ti te balal jun mukʼta lona li ta yakʼol plataformae. Li Arthur Claus ti te lik talel ta Tulsa (Oklahoma, Estados Unidos) bat saʼ bu chchoti ti bu xuʼ lek xchikinta li mantale, yuʼun muʼyuk toʼox chichʼ tunesel vosinaetik xchiʼuk mikrofono li vaʼ orae.

«Ta jchikintakutik skotol li kʼusi chjelav ta mantale»

Li buchʼu tslikes asambleae laj yal ti muʼyuk buchʼu xuʼ x-och k’alal jaʼo yakal mantal sventa mu xchʼay oʼontonale. Kʼalal jaʼo 9:30 ta sobe, li ermano Rutherforde jaʼ la slikes-o mantal li kʼusi laj yal Jesus ta Mateo 4:17 ti xi chale: «Li Ajvalilal ta vinajele nopajem xa tal». Kʼalal jaʼo chal kʼuxi ta xichʼ cholbel mantal li krixchanoetike, xi laj yale: «Li Jesuse laj yal ti chichʼ tsobbel sat li tsʼunobil kʼalal mi liʼ xa ox oye, jaʼ xkaltik, ti tstsob li melel yajtuneltak ti tukʼ yakʼoj sbaike».

Li ermano Claus ti te chotol ta stsʼel li plataformae xi laj yale: «Ta jchikintakutik skotol li kʼusi chjelav ta mantale». Pe ta anil noʼox ipaj, vaʼun lokʼ batel. Mu ox skʼan xlokʼ batel, yuʼun snaʼoj ti muʼyuk xa ch-akʼat ochuke.

Pe ta anil noʼox lek xa laj yaʼi sba. Laj yal ti kʼalal sut batel ti bu yakal ch-echʼ asambleae, laj yaʼi ti tsots tajek chtʼax skʼobike. Muyubaj tajek kʼalal laj yaʼi taje. Sventa xaʼi sjunul li mantale, la snop ti skʼan xmuy ta jol nae. Li vaʼ kʼakʼale 23 toʼox sjabilal, jaʼ yuʼun mu tsotsuk laj yaʼi ti xmuy li ta jol nae. Laj yil ti jamal li ventanaetike xchiʼuk nopaj batel, vaʼun laj yakʼ venta ti lek xkaʼitik li mantale.

Pe mu stukuk te li Arthure, yuʼun te muyem junantik yamigotak ek. Li jun yamigo ti Frank Johnson sbie xi tal sjakʼ ta anile: «¿Mi oy junuk anavaja ti lek yee?».

«Oy kuʼun» xi li Arthure.

Xi albat yuʼun li Franke: «Voʼot la stunesot Jeova sventa stakʼ j-orasionkutik. ¿Mi xavil li mukʼta lona te balale? Oy kʼusi te tsʼibabil, aʼio lek kʼusi chal li jchapanvaneje.a Kʼalal mi laj yal ‹albeik, albeik...›, tuchʼo ta anil li chʼojonetik te chukul-oe».

Li Arthure te xa stsakoj li snavajae, smalaoj xa kʼusi ora chtuchʼ li chʼojone. Mu ta sjaliluke, li Rutherforde la sta yorail ti tstsutses xa li mantale. Jaʼ yuʼun, xi tsots laj yal ta sjunul yoʼontone: «Tukʼ xavakʼ abaik xchiʼuk akʼik ta ilel ti jaʼoxuk melel stestigotak li Kajvaltike. Kuchuk batel avuʼunik skotol jaʼ to mi tal slajeb li Babiloniae. Alik batel ti bu kʼalal xuʼ avuʼunik li aʼyeje. Yuʼun skʼan snaʼik krixchanoetik ti jaʼ Dios li Jeovae xchiʼuk ti jaʼ Ajvalil yuʼunik li ajvaliletik li Jesukristoe xchiʼuk ti jaʼ Bankilal Jpasmantal yuʼunik li jpasmantaletike. Li avi kʼakʼale toj tsots xa tajek skʼoplal. ¡Kʼelavilik, ch-ajvalilaj xa li Ajvalile! Voʼoxuk yaj-abteloxuk sventa xavalbeik batel skʼoplal. Jaʼ yuʼun, albeik, albeik, albeik skʼoplal li Ajvalil xchiʼuk li Ajvalilal yuʼune».

Li Arthur xchiʼuk li buchʼutik te oyike la xtuchʼik li kʼusi chukbil-o li letreroe, vaʼun jilchʼuj yalel. Xi chal li letreroe: «Albeik skʼoplal li Ajvalil xchiʼuk li Ajvalilal yuʼune». Li «ADV» jaʼ li oxib letra ta inglés advertise ti «albeik» xi kʼalal chichʼ jelubtasele.

JUN ABTEL TI TOJ TSOTS SKʼOPLALE

Li asamblea ti echʼ ta Cedar Point la skolta li ermanoetik sventa mas xakʼ ta yoʼontonik li cholmantale xchiʼuk li buchʼutik oy onoʼox ta yoʼontonike ta sjunul yoʼonton koltavanik. Jun colportor (jaʼ toʼox jech ojtikinbil li prekursoretike) ti te likem ta Oklahomae xi laj yale: «Te la jcholkutik mantal ti bu tslokʼesik sibake, li krixchanoetik tee povreik tajek». Laj yal ti kʼalal chakʼbeik yil krixchanoetik li kʼusi chal li revista ¡Vikʼiluk me jsatik! ta inglése, chlik okʼikuk. Laj yal xtok ti xmuyubajik li ermanoetik kʼalal tspatbeik yoʼonton li krixchanoetike.

Li Jchanolajeletik ta Vivliae laj yakʼik venta ti skʼan xa noʼox pasel li kʼusi laj yal Jesus ta Lukas 10:2 ti xi chale: «Toj ep kʼusitik tsʼunbil ti skʼan tsobbel sate, pe jaʼ toj jutuk li j-abteletike». Ta slajebtik li jabil taje, mas to jpʼel ta yoʼontonik ti chcholik batel mantal ta spʼejel balumile.

a Li ermano Rutherforde «jchapanvanej» chalbeik bateltik, yuʼun bakʼintike abtej ta jchapanvanej ta Misuri (Estados Unidos).

Jun tsobajel ta spʼejel balumil

Li ta 26 yuʼun fevrero ta 1922, li Jchanolajeletik ta Vivliae la xchapanik tsobajeletik ta spʼejel balumil. Ta epal lumetike la sjelubtasik tsobajeletik ti tsots skʼoplal sventa xaʼiik li krixchanoetik li mantal ti xi sbie: «Ta smiyonal noʼox krixchanoetik ti kuxulik avie muʼyuk xa bu chchamik-o».

Te van ta 33 jeltos kʼopetik laj yichʼ jelubtasel li mantale. Li revista Li Jkʼel-osil ta toyol ta inglése laj yal ti akʼo sjelubtasik mantal sventa skotol krixchanoetik li ermanoetik ti xuʼ yuʼunike. Li Jchanolajeletik ta Vivlia ta Gran Bretañae la xchapanik 306 tsobajeletik ti kʼotik 67,010 krixchanoetike. Li ta Bélgica, Francia xchiʼuk Suizae, mas ta 15 mil krixchanoetik ti ta francés chkʼopojike ayik li ta tsobajeletike. Ta skoj ti lek kʼusi kʼot ta pasel yuʼunike, li vaʼ jabile li Jchanolajeletik ta Vivliae la xchapanik to mas tsobajeletik ta spʼejel balumil. Laj yichʼ pasel ta 25 yuʼun junio, 29 yuʼun oktuvre xchiʼuk ta 10 yuʼun disiembre.