XCHANOBIL 16
«Chchaʼkuxi li amuke»
«Li Jesuse xi laj yalbe li Martae: ‹Chchaʼkuxi li amuke›» (JUAN 11:23).
KʼEJOJ 151 Chkʼoponatik yuʼun Jeova
LI KʼUSI TA JCHANTIKEa
1. ¿Kʼuxi laj yakʼ ta ilel jun kʼox kerem ti xchʼunoj lek ti oy chaʼkuxesele?
JUN kʼox kerem ti jaʼ sbi Matiu ti tsots ip xchiʼuk ti ep ta velta yichʼoj operasione. Oy kʼusi kʼot ta pasel kʼalal vukub toʼox sjabilale. Jun veltae, kʼalal yakal tskʼelik li JW Broadcasting® xchiʼuk yutsʼ yalale, te vinaj tal li video ti oy smusikail ti te chakʼ ta ilel ti oy junantik ermanoetik yakal tsmey yutsʼ yalalik ti chaʼkuxiik tale.b Kʼalal laj skʼelike, li Matiue la stsakbe skʼob li stot smeʼe xchiʼuk xi laj yalbee: «Mami, papi, ¿mi la avilik ti chichaʼkuxi tal mi lichame? Malaikun, junuk avoʼontonik». ¿Kʼu van yelan laj yaʼi sbaik li totil meʼil kʼalal laj yilik ti tsots xchʼunel yoʼonton li yuni keremike? Li Matiue xchʼunoj lek ti oy chaʼkuxesele.
2, 3. ¿Kʼu yuʼun lek ti jnopbetik skʼoplal li chaʼkuxesele?
2 Lek me ti nopolik noʼox jkʼelbetik skʼoplal li chaʼkuxesele (Juan 5:28, 29). ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun mu jnaʼtik kʼusi xuʼ jnuptantik okʼom chaʼej. Xuʼ van tsots chij-ipaj o chcham ta anil junuk kutsʼ kalaltik (Ekl. 9:11; Sant. 4:13, 14). Li spatobil koʼontontik ta sventa li chaʼkuxesele jaʼ me tskoltautik kʼusiuk preva xtal (1 Tes. 4:13). Li Vivliae jamal chal kaʼitik ti xojtikinutik lek xchiʼuk ti skʼanojutik li Jeovae (Luk. 12:7). Jech xtok, xojtikinutik lek, yuʼun jech-o jtalelaltik xchiʼuk te-o ta joltik kʼusi kʼotem ta jkuxlejaltik kʼalal mi la xchaʼkuxesutike. Ta skoj ti skʼanojutik tajek li Jeovae, tskʼan ti xijkuxi sbatel osile. Akʼo mi xijcham, ta onoʼox xchaʼkuxesutik.
3 Li ta xchanobil liʼe, ta jkʼelbetik batel skʼoplal kʼu yuʼun xuʼ jchʼuntik ti oy li chaʼkuxesele. Jech xtok, tstsatsubtas xchʼunel koʼontontik mi la jkʼelbetik skʼoplal li loʼil ti bu lokʼem tal li xchanobil liʼe, xi chale: «Chchaʼkuxi li amuke» (Juan 11:23). Laje, ta jkʼeltik kʼusi xuʼ jpastik sventa masuk to jpʼel ta koʼontontik ti ta onoʼox xkʼot ta pasel li chaʼkuxesele.
¿KʼU YUʼUN JCHʼUNOJTIK TI OY CHAʼKUXESELE?
4. ¿Kʼu yuʼun xuʼ jchʼuntik kʼalal oy buchʼu chak’ ye ti oy k’usi tspase? Albo junuk skʼelobil.
4 Kʼalal oy buchʼu chak’ ye ti oy k’usi tspase, skʼan jnaʼojtik ti oy ta yoʼonton tspase xchiʼuk ti xuʼ yuʼune. Kalbetik avaʼi junuk skʼelobil. Jnoptik noʼox avaʼi ti lilij ana ta skoj tsatsal ikʼaloʼe. Vaʼun, xi chalbot jun avamigoe: «Ta jkoltaot ta xchaʼmeltsanel li anae». Jnaʼojtik ti melel xkʼopoje xchiʼuk ti oy ta yoʼonton tskoltaote. Jech xtok, xtojob lek ta alvanil xchiʼuk oy lek yabtejebtak. Xuʼ yuʼun xkoltavan, jaʼ yuʼun ta jchʼuntik li kʼusi chale. Vaʼun chaʼa, ¿kʼusi ta jnoptik ta sventa li chaʼkuxesele? ¿Mi oy ta yoʼonton chchaʼkuxesvan li Diose xchiʼuk mi xuʼ yuʼun?
5, 6. ¿Kʼu yuʼun xuʼ jchʼuntik ti oy ta yoʼonton Jeova chchaʼkuxes li animaetike?
5 ¿Mi oy ta yoʼonton chchaʼkuxes animaetik li Jeovae? Oy, yuʼun laj yakʼ ti teuk tsʼibabil xkom ta Vivlia li spatobil oʼontonal sventa chaʼkuxesele (Is. 26:19; Os. 13:14; Apok. 20:11-13). Kʼalal oy kʼusi jamal chal li Jeovae, ta onoʼox xkʼot ta pasel yuʼun (Jos. 23:14). ¿Kʼu yuʼun xuʼ xkaltik ti oy tajek ta yoʼonton chchaʼkuxes animaetik li Jeovae?
6 Jnopbetik skʼoplal li kʼusi laj yal li Jobe. Li stuke xchʼunoj lek ti oy ta yoʼonton chchaʼkuxesat yuʼun Jeova mi chame (Job 14:14, 15, tsʼib ta yok vun). Li Jeovae oy ta yoʼonton chchaʼkuxes yajtuneltak ti chamemike. Jech xtok, tskʼan ti lekuk noʼox oyike xchiʼuk ti xmuyubajikuk noʼoxe. Pe ¿kʼusi tsnop Jeova ta stojolal li buchʼutik muʼyuk laj yojtikinik mantal kʼalal chamike? Oy ta yoʼonton chchaʼkuxesan xtok (Ech. 24:15). Tskʼan ti xkʼot ta yamigotake xchiʼuk ti xkuxiik sbatel osil li ta balumile (Juan 3:16). Jamal xvinaj ti oy ta yoʼonton Jeova chchaʼkuxes li buchʼutik chamemike.
7, 8. ¿Kʼu yuʼun jpʼel ta koʼontontik ti xuʼ xchaʼkuxes animaetik li Jeovae?
7 ¿Mi xuʼ yuʼun Jeova xchaʼkuxes li animaetike? Xuʼ, yuʼun jaʼ «li Buchʼu skotol xuʼ yuʼune» (Apok. 1:8). Xuʼ slajesbe skʼoplal li yajkontratake, jech kʼuchaʼal li lajelale (1 Kor. 15:26). Taje tspat tajek koʼontontik. Jkʼeltik batel kʼusi la snuptan li ermana Emma Arnold. Kʼalal jaʼo yakal li Xchibal Mukʼta Paskʼop ta spʼejel Balumile, tsots kʼusi la snuptan xchiʼuk yutsʼ yalal. Sventa spatbe yoʼonton stseb ta skoj ti cham yutsʼ yalalik ti bu tspasik tsatsal abtel li jchukeletike, xi laj yalbee: «Ti xchukojuk-o sbatel osil krixchanoetik li lajelale, jaʼ mas tsots yip unbi, jaʼ mu sta li Diose, ¿mi mu jechuk xanaʼ?». Stuk noʼox toj tsots sjuʼel li Jeovae. Jaʼ laj yakʼ li jkuxlejaltike, jaʼ yuʼun oy sjuʼel sventa xchaʼakʼbe xkuxlejal li buchʼutik chamemike.
8 Yan srasonal ti kʼu yuʼun jnaʼojtik ti xuʼ xchaʼkuxes animaetik li Jeovae, jaʼ ti pʼij tajeke. Li Vivliae chal ti oy sbi yuʼun skotol li kʼanaletike (Is. 40:26). Jaʼ yuʼun, xvul ta sjol skotol li krixchanoetik ti chamemike (Job 14:13; Luk. 20:37, 38). Jech xtok, chvul ta sjol ti kʼu yelan stalelalike, skʼopojelik, spat xokonik, ti kʼu yelan echʼ xkuxlejalike xchiʼuk snaʼoj li kʼusi te toʼox oy ta snopbenike.
9. ¿Kʼu yuʼun achʼunoj ti chkʼot onoʼox ta pasel li chaʼkuxesele?
9 Jech kʼuchaʼal laj xa kiltik talele, xuʼ jchʼuntik ti ta onoʼox xkʼot ta pasel li chaʼkuxesele, yuʼun jnaʼojtik ti oy ta yoʼonton tspas li Jeovae xchiʼuk ti oy sjuʼele. Yan srasonal ti kʼu yuʼun jnaʼojtik ti ta onoʼox xkʼot ta pasele, jaʼ ti oy xa onoʼox buchʼu la xchaʼkuxes ta voʼnee. Li Jeovae oy buchʼutik laj yakʼbe sjuʼel sventa xchaʼkuxesvanik, june jaʼ li Jesukristoe. Jkʼelbetik skʼoplal li chaʼkuxesel la spas Jesus ti te ta jtatik li ta kapitulo 11 yuʼun Juane.
CHAM YAMIGO LI JESUSE
10. ¿Kʼusi kʼot ta pasel kʼalal jaʼo te oy ta jot ukʼum Jordan li Jesuse, xchiʼuk kʼusi la spas? (Juan 11:1-3).
10 (Kʼelo Juan 11:1-3). Li Jesuse oy yamigotak ti te nakalik ta Betaniae ti jaʼ li Lasaro, Maria xchiʼuk Martae (Luk. 10:38-42). Ta slajebaltik sjabilal 32, li Lasaroe ipaj. Ta skoj ti la svul tajek yoʼontonik li xvixobtake, la stakbeik batel mantal Jesus ti jaʼo te oy ta jot ukʼum Jordan ti chib kʼakʼal snamale (Juan 10:40). Kʼalal jaʼ toʼox laj yaʼi aʼyej li Jesuse, jaʼo cham li Lasaroe. Akʼo mi snaʼoj xa onoʼox Jesus ti cham li Lasaroe, muʼyuk xbat ta anil. Yuʼun te to kom chib kʼakʼal li ta jot ukʼum Jordane. Chanib xa ox kʼakʼal xchamel Lasaro kʼalal jaʼo kʼot ta Betania li Jesuse. Li kʼusi oy ta yoʼonton li Jesuse jaʼ ti oyuk kʼusi spas sventa skolta li yamigotake xchiʼuk ti chakʼ-o ta ichʼel ta mukʼ li Jeovae (Juan 11:4, 6, 11, 17).
11. Li kʼusi la spas Jesus ta stojolal yamigotake, ¿kʼusi chakʼ jchantik?
11 ¿Kʼusi chakʼ jchantik li kʼusi la spas Jesus ta stojolal li yamigotake? Kʼalal la stakbeik batel mantal Jesus li Maria xchiʼuk Martae, maʼuk sventa xalbeik ti xbat ta Betaniae, jaʼ noʼox sventa xalbeik ti ip li yamigoe (Juan 11:3). Kʼalal cham li Lasaroe, xuʼ ox van ta nom to la xchaʼkuxes tal jechuk li Jesuse. Pe mu jechuk la spas, yuʼun bat ta Betania sventa xbat xchiʼin li yamigotake. ¿Mi oy junuk avamigo ti chlokʼ ta yoʼonton tskoltaot ti mu persauk xavalbee? Mi jecheʼ anaʼoj ti xuʼ skoltaot kʼalal oy avokole (Prov. 17:17). Mi jech la jpastik eke, chijkʼot ta jun lekil amigoil kʼuchaʼal la spas li Jesuse. Kalbetik skʼoplal yan velta li loʼile xchiʼuk jkʼeltik kʼusi to kʼot ta pasel.
12. 1) ¿Kʼusi laj yalbe Jesus li Martae? 2) ¿Kʼu yuʼun xuʼ xchʼun Marta ti chkʼot ta pasele? (Juan 11:23-26).
12 (Kʼelo Juan 11:23-26). Kʼalal laj yaʼi Marta ti te xa ox nopol oy ta Betania li Jesuse, bat skʼel ta anil, xi laj yalbee: «Kajval, ti liʼuk onoʼox oyote, muʼyuk xcham jechuk li jmuke» (Juan 11:21). Li Jesuse xuʼ ox xpoxta li Lasaroe, pe snopoj xa onoʼox ti oy kʼusi labal sba tspase. Xi laj yalbe li Martae: «Chchaʼkuxi li amuke». Pe sventa xchʼune, xi to laj yalbee: «Voʼon li chaʼkuxeselune xchiʼuk voʼon li kuxlejalune». Jech, yuʼun li Jeovae yakʼojbe xa onoʼox sjuʼel Jesus sventa xchaʼkuxes li buchʼutik chamemike. Yuʼun laj xa onoʼox xchaʼkuxes jun kʼox tseb ti jaʼtik toʼox xchamele xchiʼuk la xchaʼkuxes jun kerem ti mu toʼox sta jun kʼakʼal xchamele (Luk. 7:11-15; 8:49-55). Pe ¿mi xuʼ van yuʼun xchaʼkuxes li buchʼu chanib xa kʼakʼal xchamel xchiʼuk ti oy xa yikʼe?
«¡LASARO, LOKʼAN TAL!»
Li Jesuse kʼuxubaj ta yoʼonton kʼalal laj yil ch-okʼ li yamigotake. (Kʼelo parafo 13, 14).
13. Jech kʼuchaʼal chal Juan 11:32-35, ¿kʼu yelan laj yaʼi sba Jesus kʼalal laj yil ti yakal ch-okʼ li Maria xchiʼuk li yantike? (Kʼelo xtok li lokʼole).
13 (Kʼelo Juan 11:32-35). Jnopbetik skʼoplal li kʼusi yakal chkʼot ta pasele. Li Maria ti jaʼ xvix li Lasaroe, nopaj batel ta stojolal Jesus xchiʼuk jaʼ jech laj yalbe ek kʼuchaʼal laj xa onoʼox yal li Martae: «Kajval, ti liʼuk onoʼox oyote, muʼyuk xcham jechuk li jmuke». Solel chat tajek yoʼontonik. Kʼalal laj yil Jesus ti yakal ch-okʼike, laj yat tajek yoʼonton. Tʼom yokʼel ta skoj ti kʼuxubaj ta yoʼonton li yamigotake, yuʼun xaʼibe smelolal kʼu to xkʼuxul kʼalal oy buchʼu chchame xchiʼuk oy ta yoʼonton tslajesbe skʼoplal li kʼusi chil-o svokolike.
14. ¿Kʼusi chakʼ jchantik ta stojolal Jeova ti kʼu yelan laj yaʼi sba Jesus kʼalal okʼ li Mariae?
14 Ti k’u yelan laj ya’i sba Jesus k’alal ok’ li Mariae, chak’ ta ilel ti toj echʼ no’ox xkʼuxul yoʼonton li Jeovae. ¿Kʼu yuʼun jech chkaltik? Yuʼun kʼuchaʼal laj kiltik li ta xchanobil echʼe, li Jesuse jech tajek stalelal kʼuchaʼal li Stote (Juan 12:45). Jaʼ yuʼun, kʼalal chkiltik ti okʼ Jesus ta skoj ti chil svokol li yamigotake, jnaʼojtik ti jaʼ jech kʼux tajek chaʼi Jeova kʼalal chil ti xi-okʼolet ta skoj jvokoltike (Sal. 56:8). ¿Mi mu jechuk ti tsnopajesutik mas ta stojolal Jeova taje?
Li Jesuse laj yakʼ ta ilel ti xuʼ xchaʼkuxes li buchʼutik chamemike. (Kʼelo parafo 15, 16).
15. Jech kʼuchaʼal chal Juan 11:41-44, ¿kʼusi la spas Jesus li ta smukinal Lasaroe? (Kʼelo xtok li lokʼole).
15 (Kʼelo Juan 11:41-44). Li Jesuse kʼot li ta smukinal Lasaroe xchiʼuk laj yal mantal ti akʼo slokʼesik li ton ti makal-o stiʼ li mukinale. Pe li Martae laj yal ti xuʼ van oy xa yikʼe. Xi albat yuʼun li Jesuse: «¿Mi mu lajuk xa onoʼox kalbot ti chavilbe smukʼulal Dios mi oy xchʼunel avoʼontone?» (Juan 11:39, 40). Vaʼun, li Jesuse la skʼel muyel vinajel xchiʼuk la spas orasion, yuʼun tskʼan ti jaʼuk xichʼ ichʼel ta mukʼ Jeova ta skoj li kʼusi tspase. Xi tsots laj yale: «¡Lasaro, lokʼan tal!», vaʼun lokʼ tal. Li kʼusi la spas Jesuse labal sba laj yilik, yuʼun oy buchʼutik la snopik ti mu spas yuʼune.c
16. Li loʼil ta kapitulo 11 yuʼun Juane, ¿kʼuxi tskoltautik sventa jchʼuntik ti oy li chaʼkuxesele?
16 Li loʼil ta kapitulo 11 yuʼun Juane tskoltautik sventa jchʼuntik ti oy onoʼox li chaʼkuxesele. Jvules ta joltik ti xi laj yalbe Jesus li Martae: «Chchaʼkuxi li amuke» (Juan 11:23). Li Jeova xchiʼuk Jesuse oy ta yoʼontonik ti xkʼot ta pasel taje xchiʼuk xuʼ yuʼunik spasel. Ti okʼ li Jesuse chakʼ kiltik ti oy ta yoʼonton chchʼaybe skʼoplal li lajelale. Kʼalal la xchaʼkuxes Lasaro li Jesuse, laj yakʼ ta ilel ti xuʼ yuʼun xchaʼakʼbe xkuxlejal li buchʼutik chamemike. Teuk ta joltik ti xi albat li Martae: «¿Mi mu lajuk xa onoʼox kalbot ti chavilbe smukʼulal Dios mi oy xchʼunel avoʼontone?» (Juan 11:40). Oy lek srasonal kuʼuntik sventa jchʼuntik ti ta onoʼox xchaʼkuxes buchʼu chamemik li Jeovae. Pe ¿kʼusi xuʼ jpastik sventa masuk to jchʼuntik taje?
TA ONOʼOX XKʼOT TA PASEL LI CHAʼKUXESELE
17. ¿Kʼusi skʼan jpastik kʼalal ta jchanbetik skʼoplal li chaʼkuxesele?
17 Jchantik xchiʼuk jnopbetik skʼoplal li chaʼkuxeseletik ta voʼnee. Li Vivliae chalbe skʼoplal ti laj yichʼ chaʼkuxesel vaxakvoʼ krixchanoetik liʼ ta balumile.d Lek ti xkakʼ ta koʼontontik xchanbel skʼoplal li loʼiletik taje. K’alal ta jchantike, teuk ta joltik ti jaʼ skʼoplal viniketik, antsetik xchiʼuk ololetike. Jkʼeltik kʼusi chakʼ jchantik xchiʼuk jnopbetik skʼoplal kʼusi chakʼ kiltik ti oy ta yoʼonton Dios xchaʼakʼbe xkuxlejal li buchʼu chamemike xchiʼuk ti xuʼ yuʼun spasele. Pe li chaʼkuxesel ti skʼan mas jnopbetik skʼoplale, jaʼ ta sventa li Jesuse. Yuʼun ta sienal noʼox krixchanoetik laj yilik kʼalal chaʼkuxiem xa oxe. Taje jaʼ me srasonal kuʼuntik ti xuʼ jchʼuntik ti oy li chaʼkuxesele (1 Kor. 15:3-6, 20-22).
18. ¿Kʼuxi xuʼ jtabetik lek sbalil li kʼejojetik ti chalbe skʼoplal chaʼkuxesele? (Kʼelo xtok li tsʼib ta yok vune).
18 Jtabetik sbalil li kʼejojetik ti chalbe skʼoplal chaʼkuxesele (Efes. 5:19).e Li kʼejojetik taje tstsatsubtas xchʼunel koʼontontik xchiʼuk tskoltautik sventa masuk to jchʼuntik ti ta onoʼox xkʼot ta pasel li chaʼkuxesele. Jaʼ yuʼun, lek ti jchikintatike. Jech xtok, lek ti jkʼejintatik li ta yichʼel ta mukʼ Dios ta kutsʼ kalaltike xchiʼuk jloʼiltatik li kʼusi chakʼ jchantik li sletraile. Jkomes ta joltik sventa xkʼot ta koʼontontik. Vaʼun, kʼalal oy kʼusi ta jnuptantik ti xuʼ van xijcham-oe o ti xcham junuk kutsʼ kalaltike, li xchʼul espiritu Jeovae tsvules ta joltik li kʼejoj taje. Ta stsatsubtasutik xchiʼuk ta spat koʼontontik.
19. ¿Kʼusi skʼan jpastik sventa teuk xa xkaʼi jbatik li ta achʼ balumile? (Kʼelo li rekuadro «¿Kʼusitik van chajakʼbe?»).
19 Jnopbetik skʼoplal ti teutik xa li ta achʼ balumile. Li Jeovae laj yakʼ ti xuʼuk jech jnopbetik skʼoplale. Xi chal jun ermanae: «Ta skoj ti nopolik noʼox ta jnopbe skʼoplal ti te xa oyun ta achʼ balumile, xkaʼibe xa yikʼ li nichimetik ta Paraisoe». Jnopbetik skʼoplal xtok kʼu van yelan chkaʼi jbatik mi laj kojtikintik li yajtuneltak Dios ta voʼnee. ¿Buchʼu ti chakʼan chavojtikine? ¿Kʼusi van chajakʼbe? Jnoptik kʼu van yelan chkaʼi jbatik mi laj kiltik yan velta li kutsʼ kalaltik ti chamemike. Nopo kʼusi chavalbee, ti chameye xchiʼuk ti kʼu to yelan chamuyubaje.
20. ¿Kʼusi skʼan jechuk-o jpastik?
20 Ta jtojbetik tajek ta vokol Jeova ti yakʼoj spatobil koʼontontik ta sventa li chaʼkuxesele. Jnaʼojtik ti ta onoʼox spase, yuʼun oy ta yoʼonton xchiʼuk xuʼ yuʼun spasel. Xkoʼolaj ti xi chalbutik ta jujuntale: «Chchaʼkuxi li buchʼu chamem avuʼune». Jechuk-o me jpʼel ta koʼontontik ti chkʼot ta pasel li chaʼkuxesele. Mi jech ta jpastike, chijnopaj mas ta stojolal Jeova ti jaʼ yakʼoj li spatobil koʼontontik taje.
KʼEJOJ 147 Li Diose chakʼ kuxlejal sbatel osil
a Mi oy buchʼu chamem avuʼune, ta van spat avoʼonton ti oy chaʼkuxesele. Pe ¿kʼuxi chavalbe yantik ti kʼu yuʼun achʼunoj ti chkʼot ta pasele? Xchiʼuk, ¿kʼusi xuʼ xapas sventa jpʼeluk ta avoʼonton ti ta onoʼox xkʼot ta pasele? Li xchanobil liʼe tskoltaot sventa masuk to stsatsub li xchʼunel avoʼontone.
b Li video ti oy smusikaile xi sbie: Poʼot xa xtal, ti te lokʼ ta JW Broadcasting® ta noviembre ta 2016.
c Kʼelo li mantal ti xi sbie: «¿Kʼu yuʼun jalij chanib kʼakʼal sventa xkʼot yoʼ bu oy smukinal Lázaro li Jesuse?» (Li Jkʼel osil ta toyole, enero-marso ta 2008).
d Kʼelo li rekuadro ti bu chal: «Li Vivlia chalbe skʼoplal vaxakib chaʼkuxesel» ti lokʼ li ta revista Li Jkʼel osil ta toyol ta 1 yuʼun agosto ta 2015, pajina 4.
e Li ta livro Nichimuk koʼontontik jkʼejintatik li Jeovae, kʼelo li kʼejojetik ti xi sbie: «Jun kʼupil sba achʼ balumil» (kʼejoj 139), «¡Mu jchʼay ta jsatik jmotontik!» (kʼejoj 144) xchiʼuk «Chkʼoponatik yuʼun Jeova» (kʼejoj 151). Kʼelo xtok ta jw.org li kʼejojetik ti xi sbie: «Poʼot xa xtal», «Poʼot xa xtal li achʼ balumile» xchiʼuk «Xkiltik xa li achʼ balumile».