Ep kʼusi yakʼoj jchankutik li Mukʼul Jchanubtasvaneje

LEK KʼUSI LAJ YAKʼIK JCHAN LI JTOT JMEʼE

Li jtot jmeʼe te toʼox nakalik ta Italia, pe li ta 1957 batik ta naklej ta Canadá ta jun bikʼit jteklum ti Kindersley sbie ti jaʼ yosilal Saskatchewan. Kʼalal mu toʼox jaluk skʼotelike, te laj yojtikinik mantal, vaʼun tsots tajek skʼoplal laj yilik. Kʼalal kʼoxun toʼoxe, xvul ta jol ti jal ta jchol mantal xchiʼuk li kutsʼ kalale. Jaʼ yuʼun, bakʼintike xi chi-ixtol loʼilaje: «Chitun xa onoʼox ta prekursor auksiliar kʼalal vaxakib toʼox jabilale».

Li jtot jmeʼe mu masuk stakʼinik, akʼo mi jech oy kʼusitik la spasik sventa xtunik mas ta stojolal Jeova. Li ta 1963, jelav jun asamblea internasional ta Pasadena (California, Estados Unidos). Ta skoj ti tskʼan chbat yaʼiik li ta asambleae, oy kʼusitik la xchonik sventa sta li stakʼinike. Li ta 1972, libatkutik ta naklej ta jun bikʼit jteklum ti Trail sbie ti te van mil kilometro snamale, te xkom ta yosilal Columbia Británica (Canadá). Ti te libatkutike jaʼ sventa xuʼ jcholbekutik mantal li buchʼutik chkʼopojik ta italianoe. Li jtote ch-abtej ta smeltsanel li kʼusitik tsok ta jun mukʼta tiendae xchiʼuk jaʼ tskus o chchʼuba. Ta skoj ti jaʼ mas tsots skʼoplal chil li kʼusitik ta sventa mantale, muʼyuk la xchʼam abtelaletik sventa spas mas kanal takʼin.

Ta jtojbe tajek ta vokol jtot jmeʼ ti oy kʼusi lek laj yakʼik jchane xchiʼuk oy kʼusi lek la xchanik ek li jchiʼiltak ta vokʼele. Laj yakʼik jchan ti tsotsuk skʼoplal xkil ti xitun ta stojolal Jeovae xchiʼuk laj yakʼbikun kil ti ta onoʼox xchabiun mi jaʼ baʼyel laj kakʼ ta jkuxlejal li Ajvalilal yuʼun Diose (Mat. 6:33).

LIK TUNKUN TA TSʼAKAL ORA

Li ta 1980, linupun xchiʼuk jun kʼupil sba ermana ti Debbie sbie xchiʼuk ti oy ta yoʼonton chtun mas ta stojolal Jeovae. Jchaʼvoʼalkutik ta jkʼan chitunkutik ta tsʼakal ora. Kʼalal echʼ xa ox oxib u jnupunelkutike, li Debbie lik tunuk ta prekursora. Kʼalal echʼ xa ox jun jabil jnupunelkutike, bat tunkunkutik ta jun bikʼit tsobobbail ti bu chtun mas jcholmantaletike, vaʼun lik tunkun ta prekursor ek.

Ta mas tsʼakale, lichibajkutik xchiʼuk ta jkʼan xa ox chilokʼkutik batel. Pe laj to jchiʼinkutik ta loʼil li jkʼelvanej ta sirkuitoe, vaʼun xi jamal laj yalbunkutik ta slekil yoʼontone: «Te chavakʼbe aba avokol atukik, yuʼun jaʼ chakʼelik tajek li kʼusi chopol chkʼot ta atojolalike, jaʼ mas lek ti jaʼ xavakʼ ta avoʼontonik li kʼusitik lekike». Lek tajek laj kaʼikutik li kʼusi laj yalbunkutike (Sal. 141:5). La jchʼunkutik li kʼusi laj yalbunkutike, vaʼun laj kakʼkutik venta ti oy onoʼox kʼusitik lekik chkʼot ta pasele. Oy ep ermanoetik ta jtsobobbailkutike ta sjunul yoʼonton chtunik ta stojolal Jeova, jaʼ jech tspasik ek li ololetik xchiʼuk li ermanaetik ti maʼuk stestigo Jeova li smalalike. Taje oy kʼusi toj tsots skʼoplal laj yakʼ jchankutik: ti jaʼuk jkʼelkutik li kʼusitik lekik chkʼot ta pasele xchiʼuk ti jpat koʼontonkutik ta stojolal Jeova ti ta yorail noʼox chchapan li jvokolkutike (Mik. 7:7). Vaʼun, limuyubajkutik yan velta xchiʼuk lekub li jkuxlejalkutike.

Kʼalal li-aykutik ta sba velta li ta Chanob vun sventa Prekursore, chanvoʼ to li buchʼu la xchanubtasunkutike, oxvoʼe tunemik xa onoʼox ta yan lum. Laj yakʼ kilkutik fotoetik, laj yalbunkutik li kʼusitik la snuptanike xchiʼuk li bendisionetik la staike. Taje jaʼ la stij koʼontonkutik sventa xitunkutik ta misioneroal. Jaʼ yuʼun, jaʼ laj kakʼ ta koʼontonkutik stael.

Sventa jtakutik li kʼusi oy ta koʼontonkutike, libatkutik ta naklej ta Quebec ta 1984 ti mas ta chanmil kilometro xil li Columbia Britanicae. Tee chkʼopojik ta francés, jaʼ yuʼun la jchankutik li kʼop taje xchiʼuk li kʼusi nopem xaʼiik spasele. Yan vokolil la jnuptankutike jaʼ ti mu xilokʼkutik-o li ta jtakʼinkutike. Jun veltae, laj yalbunkutik jun j-abtel ta osil ti xuʼ jtsobkutik li skomelal yisakʼ ti stsʼunoje. Jal tajek ti naka isakʼ ta jlajeskutike, pe li Debbie xtal noʼox ta sjol sventa jeltos kʼu yelan smeltsan li isakʼe xchiʼuk ti lekuk mu ta lajesele. Akʼo mi oy kʼusi la jnuptankutik, laj kakʼkutik persa ti ximuyubajkutik noʼoxe. Jech xtok, laj kilkutik kʼu yelan la xchabiunkutik li Jeovae (Sal. 64:10).

Jun veltae, oy buchʼu la skʼoponunkutik tal, laj yalbunkutik ti xuʼ xbat tunkunkutik ta Betel ta Canadae. Pe ta skoj ti jtikʼoj jsolisitudkutik sventa li Chanob vun ta Galaade, mu xa jnaʼ kʼusi ta jpaskutik, pe libatkutik onoʼox ta Betel. Kʼalal likʼotkutike, xi la jakʼbekutik li ermano Kenneth Little ti chtun ta Komite sventa Betele: «¿Pe kʼusi van ta jpaskutik mi la staunkutik ta ikʼel li ta Chanob vun ta Galaade?». Vaʼun, xi laj yalbunkutike: «Te xa xvinaj kʼusi xuʼ jpastik mi latakatik ta ikʼele».

Kʼalal echʼ jun xemanae, laj onoʼox kichʼkutik takel ta ikʼel li ta Chanob vun ta Galaade. Pe skʼan jnopkutik lek bu junukal ta jchʼamkutik. Xi laj yalbunkutik li ermano Littlee: «Buyuk noʼox ti xatʼujike, xuʼ onoʼox van chataik ta nopel ti jaʼ mas lek ti jaʼuk la atʼujik li june. Ti melel xkaltike, lek xchibal, yuʼun ta onoʼox xakʼ sbendision li Jeovae». Vaʼun, kʼot ta nopel kuʼunkutik ti chibatkutik ta Galaade. Ti kʼu xa sjalil tunemunkutik talele kakʼojkutik venta ti oy srason li ermano Littlee. Li kʼusi laj kichʼkutik albele ep ta velta jaʼ jech kalojbekutik li ermanoetik kʼalal mu snaʼik bu junukal chchʼamik kʼalal chtakatik ta ikʼel sventa masuk to xtunik ta stojolal Jeovae.

LIK TUNKUNKUTIK TA MISIONEROAL

Limuyubajkutik tajek ti li-aykutik 24 ta voʼ li ta Chanob vun ta Galaad numero 83 ti lik ta avril ta 1987 ta Brooklyn (Nueva York). Li buchʼu mas la xchanubtasunkutike jaʼ li ermano Ulysses Glass xchiʼuk li ermano Jack Redforde. Muʼyuk xkaʼikutik jelav li voʼob ue, vaʼun tsuts kuʼunkutik li chanob vun ta 6 yuʼun septiembre ta 1987. Vaʼun, laj kichʼkutik takel batel ta Haití xchiʼuk li John xchiʼuk Marie Goode.

Li ta 1962, jaʼo laj yichʼik nutsel lokʼel li misioneroetik ti te oyik ta Haitie, epal jabil chʼabal misioneroetik li tee. Kʼalal echʼ xa ox oxib xemana stsutsel li jchanunkutike, libatkutik ta Haití xchiʼuk litunkutik ta jun bikʼit tsobobbail ti 35 jcholmantaletike. Li tsobobbaile te chʼikil ta teʼtikaltik. Kerem tsebunkutik toʼox xchiʼuk ep kʼusi skʼan jchankutik. Jtuk te linakikutik li ta sna misioneroetike. Li krixchanoetik ta Haitie toj povreik xchiʼuk jutuk mu skotolikuke mu snaʼik skʼelel vun. Ti kʼu sjalil te linakikutike laj kil jvokolkutik ta skoj ti tspasik kʼop sventa politika li krixchanoetike, ti tskʼan tslokʼesik ta yabtel li ajvalile, ti oy kʼusitik chchikʼik sventa smakik bee xchiʼuk oy jayibuk velta echʼ urakanetik.

Ep kʼusi la jchankutik ta stojolal li ermanoetik ta Haití kʼalal chkilkutik ti ep kʼusi kuchem talel yuʼunik xchiʼuk ti xmuyubajik noʼoxe. Akʼo mi ep buchʼutik tsots xkuxlejalik, skʼanojik li Jeovae xchiʼuk baxbolik ta cholmantal. Oy jun ermana ti mu xtojob skʼelel vune komem ta sjol te van 150 tekstoetik. Kʼalal chkilkutik li kʼusitik chkʼot ta pasel jujun kʼakʼale, jaʼ tstij koʼontonkutik sventa xkalbekutik krixchanoetik ti jaʼ noʼox xuʼ slajes vokolil li Ajvalilal yuʼun Diose. Ximuyubajkutik tajek ti chtunik xa ta prekursor regular, prekursor espesial xchiʼuk ta moletik ta tsobobbail junantik li buchʼutik baʼyel laj kakʼbekutik chanubtasel ta Vivliae.

Li ta Haitie, te laj kojtikin jun kerem ti Trevor sbie xchiʼuk ti jaʼ jun misioneroe, jaʼ noʼoxe mormón srelijion. Oy jaykojuk laj kalbekutik skʼoplal li Vivliae. Kʼalal echʼ xa ox jayibuk jabile, la stakbun talel jlik karta xchiʼuk labal to sba laj kaʼi ti xi laj yalbune: «¡Chkichʼ xa me voʼ li ta asamblea chtale! Ta jkʼan chisut batel li ta Haitie xchiʼuk ti xitun ta prekursor espesial ti bu toʼox litun ta misioneroal kʼalal mormonun toʼoxe». Jaʼ onoʼox jech kʼot ta pasel, yuʼun epal jabil te tunik xchiʼuk li yajnile.

LIBATKUTIK TA EUROPA, LAJE TA ÁFRICA

Ta mas tsʼakale, libatkutik ta jun jteklum ta Europa ti bu stakʼ xa ox jutuk cholel mantale. Li ta 1992, likʼotkutik ta Liubliana ta yosilal Eslovenia ti jaʼ te nopol chʼi li jtot jmeʼe. Li vaʼ orae, muʼyuk toʼox pajem paskʼop li ta yosilal Yugoslaviae. Sventa xichʼ cholel mantal ti bu kʼalal smakoj li Yugoslaviae, jaʼ toʼox chkoltavan li Betel ta Viena (Austria) xchiʼuk li ofisinaetik ta Zagreb (Croacia) xchiʼuk ta Belgrado (Serbia). Li chanib jteklum ti te oy ta yosilal Yugoslaviae ta x-akʼbat jujun Sbetelik.

Laj kakʼkutik persa xchanel yan kʼop xchiʼuk li kʼusi nopem xaʼiik spasele. Li j-eslovenoetike xi laj yalbunkutike: «Jezik je težek» ti jaʼ skʼan xal «Tsots ta chanel li kʼope». Oy onoʼox srasonik. Pe lek tajek laj kilkutik ti tukʼ yakʼoj sbaik li ermanoetike xchiʼuk ti ta slekil yoʼonton chchʼamik li kʼusi chal talel li s-organisasion Jeovae. Laj kakʼkutik venta ti akʼbatik bendision yuʼun Jeova ta skoj ti jech stalelalike. Laj kilkutik yan velta xtok ti ta yorail noʼox chchapan Jeova li kʼusitik chkʼotanuk ta pasele xchiʼuk ti ta slekil yoʼonton tspase. Ep kʼusitik la jchankutik kʼalal te litunkutik ta Esloveniae. Jech xtok, li kʼusi jchanojkutik xa onoʼoxe jaʼ la skoltaunkutik sventa xkuch kuʼunkutik li vokoliletik la jnuptankutike.

Pe yan-o xa bu laj kichʼkutik takel batel. Li ta sjabilal 2000, laj kichʼkutik takel batel ta Costa de Marfil ti te xkom ta África Occidentale. Pe lik jun paskʼop li ta lume, vaʼun li ta noviembre ta 2002 laj kichʼkutik ikʼel batel ta Sierra Leona, ti jaʼtik toʼox yechʼel paskʼop ti jalij 11 jabile. Tsots tajek laj kaʼikutik ti ta anil noʼox lilokʼkutik batel li ta Costa de Marfile. Akʼo mi jech, jaʼ la skoltaunkutik li kʼusi xa onoʼox jchanojkutik sventa jechuk-o ximuyubajkutike.

Jaʼ la skoltaunkutik ti lek chchikintaik mantal li krixchanoetike xchiʼuk ti snaʼ xkʼanvan li ermanoetike, yuʼun ta epal jabil kuchem talel yuʼunik paskʼop. Akʼo mi povreik noʼox, mu snaʼ sjalan li kʼusi oy yuʼunike. Jun ermanae ta xa ox skʼelanbe jaylikuk skʼuʼ li kajnile. Ta slekil yoʼonton laj yalbe ti moʼoje, pe li ermanae te xvulvun-o xchiʼuk xi albate: «Kʼalal jaʼo xyaket li paskʼope, li ermanoetik ta yantik lume la skoltaunkutik, pe li avie voʼon xa chikoltavankutik ek». Jaʼ yuʼun, laj kakʼ ta koʼontonkutik xchanbel stalelal li ermanoetike.

Ta mas tsʼakale, lisutkutik batel li ta Costa de Marfile. Pe ta skoj li politikae, lik yan velta li paskʼope. Vaʼun, li ta noviembre ta 2004, ta helicóptero laj kichʼkutik lokʼesel batel xchiʼuk kʼajomal 10 kilo jchechoj batel li kʼusi kuʼunkutik ta jujuntale. Te echʼ kuʼunkutik akʼobal li ta snail soltaroetik ta Franciae xchiʼuk ta lumtik livaykutik. Li ta yokʼomale, laj yikʼunkutik batel ta avion sventa xibatkutik ta Suiza. Tetik van ta oʼlol akʼobal likʼotkutik li ta Betele. La spat tajek koʼontonkutik ti te xa smalaojunkutik li Komite sventa Betel xchiʼuk li jchanubtasvanejetik ta Chanob vun sventa Xchanubtasel Jtuneletik xchiʼuk yajnilike. La smeyunkutik, smeltsanojik xa kʼakʼal veʼlil xchiʼuk epal chokolate.

Oy kʼuk sjalil laj kichʼkutik takel batel ta Ghana, vaʼun lisutkutik batel ta Costa de Marfil kʼalal tsʼiji li kʼope. Ta skoj ti skʼanojunkutik tajek li ermanoetike, jaʼ la skoltaunkutik sventa xkuch kuʼunkutik ti ep ta velta laj kichʼkutik lokʼesel batele xchiʼuk ti jujulikel chjel ti bu chitunkutike. Li voʼon xchiʼuk kajnile la jnopbekutik skʼoplal liʼe: akʼo mi chkakʼbe jbatik ta ilel kʼanelal li ta steklumal Jeovae, muʼyuk ta jmalakutik ti skoltaunkutik skotol ora li ermanoetike. Li kʼusitik tsots la jnuptankutike oy kʼusi laj yakʼ jchankutik ti jaʼ la skoltaunkutik sventa jechuk-o xitunkutik ta stojolal Jeovae.

LIBATKUTIK TA ORIENTE MEDIO

Li ta 2006, la stakbunkutik tal karta li smeʼ nail abtelale, laj yalbunkutik ti chbat tunkunkutik ta Asia occidentale (Oriente Medio). Jnaʼojkutik ti ep kʼusi ta jkʼupinkutik tee, pe jnaʼojkutik xtok ti ta jnuptankutik vokoliletike, skʼan jchankutik yan kʼop xchiʼuk ti kʼu yelan xkuxlejalike. Ta skoj ti oy tajek skʼopik ta politika li ta lum taje xchiʼuk ta sventa relijione, jelel tajek li xkuxlejalike, jaʼ yuʼun ep kʼusi skʼan jchankutik. Pe kʼupil sba tajek laj kilkutik ti jeltos skʼop chkʼopojik li ta tsobobbailetike xchiʼuk ti jmoj tsobol oyik li ermanoetik ta skoj ti chchʼunik li kʼusi chal s-organisasion Jeovae. Akʼo mi chkontrainatik yuʼun yutsʼ yalalik, xchiʼiltakik ta chanun, ta abtel xchiʼuk li slakʼnaike, labal sba laj kilkutik ti kuchem talel yuʼunike.

Li ta 2012, li-aykutik ta jun asamblea ti stuk xa noʼox jech ti te echʼ ta Tel Aviv (Israel). Stuk xa noʼox jech jelav li asambleae, yuʼun muʼyuk xa ox bu ep stsoboj sba li yajtuneltak Dios ti kʼuxi toʼox la stsob sbaik ta Pentekostes ta sjabilal 33.

Kʼalal jaʼo te chitunkutik ta Oriente Medioe, litakatkutik batel xtok ta jun lum ti bu mu xakʼik jpas kabteltike. Laj kichʼkutik batel junantik vunetik, lilokʼkutik ta cholmantal xchiʼuk li-aykutik ta junantik asambleaetik ti bu jutuk tstsob sbaike. Jech xtok, buyuk noʼox oy soltaroetik ti chmakvanik ta be ti chapal xchiʼuk stukʼike. Chʼabal ep ermanoetik li ta lume, pe jun noʼox koʼonton laj kaʼi jbakutik ta skoj ti oy junantik ermanoetike la xchiʼinunkutik xchiʼuk laj yakʼ kilkutik kʼuxi xuʼ jkʼel jbakutik.

LISUTKUTIK BATEL TA ÁFRICA

Li ta 2013, oy xa bu yan litakatkutik batel, yuʼun laj kichʼkutik albel ti chbat tunkunkutik ta Betel ta Kinsasae (República Democrática del Congo). Lek mukʼ li lume xchiʼuk oy kʼusitik kʼupil sba te, pe toj povreik noʼox xchiʼuk oy noʼox paskʼop. Ta slikebale, xi laj kalkutike: «Xkojtikintik xa onoʼox kʼu yelan li Africae, muʼyuk xa vokol chkaʼitik». Pe ep to kʼusi skʼan jchankutik, junantike jaʼ liʼe: chʼabal be karro xchiʼuk chʼabal bakʼoetik. Pe jaʼ laj kakʼ ta koʼontonkutik li kʼusitik lekik chkʼot ta pasele, yuʼun li ermanoetike kuchem talel yuʼunik xchiʼuk xmuyubajik noʼox akʼo mi povreik. Jech xtok, muʼyuk chikta sbaik ta cholmantal, chakʼik persa chbatik ta tsobajeletik xchiʼuk ta asambleaetik. Laj kilkutik xtok kʼu yelan koltavan Jeova kʼalal ep buchʼutik lik xchʼamik mantale. Ti kʼu sjalil litunkutik ta Congo-Kinsasae, ep kʼusi la jchankutik xchiʼuk la jta kamigotakutik ti kʼot ta kutsʼ kalalkutike.

Li ta slajebaltik sjabilal 2017, litakatkutik batel ta Betel ta Sudáfrica ti jaʼ li Betel mas mukʼ bu tunemunkutike xchiʼuk oy kʼusitik la jbainkutik spasel ti chʼabal bu jech jpasojkutik-oe. Oy kʼusitik yan skʼan jchankutik xtok, pe jaʼ la skoltaunkutik li kʼusi xa onoʼox jchanojkutike. Jkʼanojkutik tajek li ermanoetik ti jal xa tukʼ tunemik talel ta stojolal Jeovae. Labal sba tajek chkilkutik ti kʼu yelan jmoj tsobolik li buchʼutik chtunik ta Betel akʼo mi jelel bu likemik talel. Jamal xvinaj ti akʼbilik jun oʼontonal yuʼun Jeova li ermanoetike, yuʼun sjeloj stalelalik xchiʼuk chakʼ ta xkuxlejalik li beiltaseletik ta Vivliae.

Ti kʼu xa sjalil tunemunkutik talel ta stojolal Jeova xchiʼuk li Debbie ep kʼusi jkʼupinojkutik talel, la jchankutik li kʼusi nopem xaʼiik spasel ta jujun lume xchiʼuk la jchankutik jeltos kʼopetik. Akʼo mi oy kʼusitik vokol laj kaʼikutik, laj kilkutik ti skʼanojunkutik li Jeovae, yuʼun la stunes s-organisasion xchiʼuk ermanoetik sventa skoltaunkutik (Sal. 144:2). Skotol li kʼusi jchanojkutik talele jaʼ skoltaojunkutik sventa masuk to lek xitunkutik ta stojolal Jeova.

Ep tajek sbalil chkil ti kʼu yelan la xchanubtasun li jtot jmeʼe, ti tskoltaun li kuni Debbie xchiʼuk li kʼusi laj yakʼ jchan li ermanoetik ta spʼejel balumile. Kʼusuk xtal li ta jelavele, jpʼel ta koʼontonkutik ti oy-o kʼusi ta jchankutik ta stojolal li Mukʼul Jchanubtasvaneje.