KOLTAEL SVENTA UTSʼ ALALILETIK | SVENTA TOTIL MEʼILETIK
¿Mi chil svokol li alab nichʼnabil kʼalal chtuchʼ snupunel li stot smeʼike?
Junantik nupultsʼakal ti oy skʼopike, chalbe sbaik ti jaʼ mas lek mi chtuchʼ snupunelik sventa lekuk chchʼi tal li yalab xnichʼnabike. Tsnopik ti jaʼ chopol mi ch˗ilatik yuʼun yalab xnichʼnabik ti chut sbaike. Pe ¿mi jech ta melel?
¿Mi chil svokol li alab nichʼnabil kʼalal chtuchʼ snupunel li stot smeʼike?
Li buchʼutik xchanojbeik skʼoplale yilojik ti mas chil svokol alab nichʼnabil kʼalal chtuchʼ snupunel li totil meʼiletike, yuʼun mas to xuʼ:
ch˗ilinik, svul yoʼontonik xchiʼuk ch˗ipajik ta at˗oʼonton
sok stalelalik
chchʼajubik ta chanvun o chiktaik˗o
ch˗ipajik˗o
Jech xtok, epal alab nichʼnabiletik tsnopik ti jaʼ ta smulik ti la xtuchʼ snupunel li stot smeʼike. Tsnopik xtok ti xuʼ ox oy kʼusi la spasik sventa mu jechuk xkʼot ta pasele.
Kʼalal mukʼtik xa ox li alab nichʼnabiletike, xuʼ van mu xchʼay ta sjolik ti kʼu yelan laj yaʼi sbaik kʼalal la xtuchʼ snupunel li stot smeʼike. Jech xtok, xuʼ van mu skʼan sba stukik o mu spat yoʼontonik ta stojolal li yantike. Kʼalal mi laj yil svokolik li ta snupunelike, xuʼ van tsnop xtuchʼ snupunelik ek.
Kʼusi chakʼ jchantik: Akʼo mi oy tsnopik ti jaʼ lek chbat xkuxlejal yalab xnichʼnabik mi la xtuchʼ snupunelike, pe li buchʼutik chchanbeik skʼoplale yakʼojik venta ti mu jechuke. Xi chal Penelope Leach ti xchanojbe lek skʼoplal kʼuxi ta tsʼitesel li alab nichʼnabiletike: «Muʼyuk xa xmuyubajik˗o li alab nichʼnabiletik mi la xtuchʼ snupunel li stot smeʼike».a
Beiltasel ta Vivlia: «Oyuk-o me ta avoʼontonik li yantike, maʼuk noʼox me xanop akʼoplal atukik» (Filipenses 2:4).
¿Mi mas van xmuyubaj li kalab jnichʼnabe?
Junantike tsnopik ti tanae, pe skʼan teuk ta joltik ti jelel kʼusi chtun yuʼun li totil meʼil xchiʼuk li alab nichʼnabile. Li buchʼu xtuchʼ snupunele oy ta yoʼonton ti chjel li xkuxlejale, pe li alab nichʼnabiletike, mu skʼanik ti chchʼak sbaike.
Li buchʼutik la stsʼibaik li livro The Unexpected Legacy of Divorce (Las inesperadas secuelas del divorcio) xi la stsʼibaik kʼalal laj xa ox sjakʼbeik sloʼil ta smilal alab nichʼnabiletik ti xtuchʼoj snupunel li stot smeʼike: «Li alab nichʼnabiletike muʼyuk xmuyubajik, yuʼun xi jamal chalike: ‹Kʼalal la xtuchʼ snupunel li jtot jmeʼe, muʼyuk xa ximuyubaj˗o›». Li livroe laj to yal «ti muyuk xa jun yoʼonton li jun alab nichʼnabil xchiʼuk ti mu xa spat yoʼonton ta stojolal yantik ta skoj ti la xchʼak sbaik li buchʼutik skʼanojan tajeke».
Kʼusi chakʼ jchantik: Chib skʼoplal ti mas to xmuyubaj li alab nichʼnabil mi la xtuchʼ snupunel li stot smeʼike.
Beiltasel ta Vivlia: «Mi kʼux li koʼontontike, tslajes kipaltik» (Proverbios 17:22).
¿Mi xuʼ to jmoj xchanubtasik?
Junantik totil meʼiletike xkoʼolaj ti muʼyuk to xtuchʼoj snupunel chaʼiik, yuʼun tsnopik ti xuʼ to koʼol stsʼitesik li yalab xnichʼnabike. Pe taje mas vokol, yuʼun ilbil:
ti mas xa jutuk xchiʼin li yalab xnichʼnabike
ti mu koʼoluk xchanubtasike
ti kolem noʼox yuʼunik ta skoj ti oy smul chaʼi sbaike o ti lubemik noʼoxe
Li buchʼutik xtuchʼoj snupunel li stot smeʼike mu xa lekuk xchʼunik mantal, xuʼ van xi tsnopike: «Mi mu spas yuʼunik kʼusi lek xchiʼuk mi mu xkʼot ta pasel yuʼunik li kʼusi chalike, ¿kʼu yuʼun ti skʼan jchʼunbeik smantale?»
Kʼusi chakʼ jchantik: Mu kʼunuk sventa xchanubtas yalab xnichʼnabik li buchʼutik xtuchʼoj snupunelike, pe mas to vokol chaʼiik li alab nichʼnabiletike.
Beiltasel ta Vivlia: «Mu me xasabeik skʼakʼal yoʼonton anichʼnabik sventa mu xchibaj yoʼontonik» (Kolosenses 3:21).
¿Mi oy yan kʼusi stakʼ pasel?
Toj vokol kʼalal oy buchʼu xtuchʼ snupunele. ¿Mi mu jaʼuk lek ti xakʼik persa sventa xlekub li snupunelike? Li livro The Case for Marriage (Argumentos a favor del matrimonio) xi chale: «Manchuk mi muʼyuk xmuyubaj li jun nupultsʼakale, maʼuk skʼan xal ti mu xuʼ xlekube akʼo mi mu jechuk tsnop li yan krixchanoetike». Xi to laj yale: «Li nupultsʼakal ti muʼyuk chtuchʼ snupunelik akʼo mi muʼyuk xmuyubajike, mas to chmuyubajik ta tsʼakal». Jech kʼuchaʼal chkiltike, mas to xmuyubaj alab nichʼnabil mi mu xtuchʼ snupunel li stot smeʼike.
Pe maʼuk skʼan xal ti mu xa xuʼ xtuchʼ li snupunelike, yuʼun li Vivliae chal ti xuʼ xtuchʼ snupunelik mi oy buchʼu mulivaj yuʼunike (Mateo 19:9). Akʼo mi jech, li Vivliae chal ti «buchʼu pʼije tsnop lek li kʼusi tspase» (Proverbios 14:15). Ep kʼusi skʼan stsakik ta venta mi tsnop xtuchʼ snupunelike, jech kʼuchaʼal li kʼusi xuʼ snuptan li yutsʼ yalalike.
Pe maʼuk noʼox bal ti jmoj oyik li jun nupultsʼakal akʼo mi muʼyuk xmuyubajike, yuʼun li Vivliae yichʼoj lekil tojobtaseletik sventa xlekub stalelal li jun nupultsʼakale xchiʼuk ti xmuyubajikuk noʼoxe. Xuʼ jchʼuntik ta melel ti tskoltautike, yuʼun jaʼ laj yakʼ ta naʼel Jeova xchiʼuk jaʼ la slikes li nupunele (Mateo 19:4-6).
Beiltasel ta Vivlia: «Voʼon Jeovaun, voʼon Adiosun, voʼon ta jchanubtasot sventa xatabe sbalil atuk» (Isaias 48:17).
a Li livro Your Growing Child—From Babyhood Through Adolescence (El desarrollo de su hijo: de la infancia a la adolescencia).