¿Kʼusi skʼan xal ti chʼulutike?
Li kʼusi chal Vivliae
Li kʼusi chʼul chkalbetik skʼoplale jaʼ smelolal ti xchʼakoj sba ta sventa li kʼusitik chopole. Li ta evreoe jaʼ skʼan xal ti «xchʼakoj sba» li kʼusi «chʼul» chkalbetik skʼoplale. Jaʼ yuʼun chaʼa, ti «chʼul» xijchie jaʼ ti parte chichʼ akʼel ta skoj ti toj tsots skʼoplale xchiʼuk ti chʼul ilbile, jaʼ xkaltik, ti lek sake xchiʼuk ti muʼyuk yikʼobale.
Jaʼ noʼox stuk ti toj chʼul li Diose. Xi chal li Vivliae: «Muʼyuc xa yan Chʼul Dios jech cʼu chaʼal ti voʼote» (1 Samuel 2:2, Xchʼul Cʼop ti Jtotic Diose, ta skʼop Chamula).a Jaʼ yuʼun chaʼa, toj lek sta-o ti xakʼ mantaletik ta sventa li kʼusi chʼule.
Kʼalal «chʼul» xie, xuʼ jaʼ te skʼoplal skotol li kʼusitik chichʼ tunesel sventa xichʼ-o ichʼel ta mukʼ li Diose. Jech kʼuchaʼal chalbe skʼoplal li Vivlia liʼe:
Chʼul balumil: Kʼalal jaʼo te nopol Moises ta jpets chʼix ti xtiltun skʼakʼale, xi albat yuʼun li Diose: «Jaʼ chʼul banamil ti bu vaʼalote» (Éxodo 3:2-5).
Chʼul tsobajeletik: Li ta voʼneal jteklum Israele tspasik kʼinetik sventa xichʼik ta mukʼ li Jeovae. Xi chalbeik sbi li kʼinetik taje: «Chʼul tsobajel» (Levítico 23:37).
Kʼusitik chʼul: Jaʼ li kʼusitik chichʼik-o ta mukʼ Dios li ta voʼneal Israele. Xi chalbeik sbie: «Li cʼusitic chtun te ta chʼulnae» (1 Reyes 8:4). Skotol li kʼusitik chʼul taje skʼan xichʼik ta mukʼ, jaʼ noʼoxe mu jechuk chichʼik ta mukʼ kʼuchaʼal li Diose.b
¿Mi xuʼ van xkaltik ti chʼul li jun jpasmulil krixchanoe?
Xuʼ. Xi chalbe mantal yajtsʼaklomtak Kristo li Diose: «Skʼan me chʼulukoxuk, yuʼun chʼulun li voʼone» (1 Pedro 1:16). Melel onoʼox ti mu xchʼunbe yuʼun skotol li xchʼul mantaltak Diose, jaʼ xkaltik, ti tukʼ tajek tspas skotole. Pe mi chchʼunbeik li stukʼil mantaltak Diose, xuʼ xchʼamat xchiʼuk lek ch-ilat (Romanos 12:1). Li buchʼutik chakʼbeik yipal ti chʼuluk stalelalike chakʼik ta ilel ta skʼopojelik xchiʼuk ta sventa li kʼusitik tspasike. Jech kʼuchaʼal liʼe, chchʼunik li tojobtasel ta Vivlia ti skʼan chʼulikuke, ti mu xmulivajike xchiʼuk ‹ti lekuk chʼul skotol li stalelalike› (1 Tesalonisenses 4:3; 1 Pedro 1:15).
¿Mi xuʼ van mu xa chʼuluk xilutik li Diose?
Xuʼ. Muʼyuk xa chʼul chilutik mi muʼyuk xa ta jchʼunbetik smantaltak ta sventa li jtalelaltike. Jech kʼuchaʼal chal ta slivroal Evreos ti jaʼ ta sventa li «chʼul ermanoetik» ti xi pʼijubtasatike: «Kʼelo me abaik ermanoetik yuʼun xiʼel xlik chʼiuk ta avoʼontonik li kʼusi toj chopole xchiʼuk ti chanamajik ta stojolal kuxul Dios ta skoj ti chʼabal xchʼunel avoʼontonike» (Evreos 3:1, 12).
Li kʼusi mu meleluk tsnopik ta sventa ti skʼan chʼuluk jtalelaltike
Junantike xi xchʼunojike: Sventa chʼulukutike skʼan xkiktatik skotol li kʼusitik ta jkʼupin ta jkuxlejaltike.
Li kʼusi melele: Li Vivliae chal ti muʼyuk lek chil Dios li buchʼu «tsots chakʼbe svokol li sbekʼtale», jaʼ xkaltik, ti chʼabal xa kʼusi tskʼupin jutebuke (Kolosenses 2:23). Tskʼan ti akʼo jkʼupintik li kʼusitik lekik ta jkuxlejaltike, tskʼan «ti acʼo veʼcutic, acʼo cuchʼtic voʼ, ti acʼo jcʼupintic cʼu xʼelan slequil yutsil li cabteltique» (Eclesiastés 3:13).
Xi xchʼunojik jlome: Chalik ti jaʼ la mas chʼul li jun jnitvanej ta relijion ti muʼyuk nupuneme.
Li kʼusi melele: Li jun yajtsʼaklom Kristoe xuʼ van snop ti muʼyuk chnupune, akʼo mi jech, maʼuk xa mas toj chʼul ch-ilat yuʼun Dios li jun krixchano ti jech tspase. Melel onoʼox chaʼa, li buchʼutik muʼyuk tsaʼ snup xchiʼilike xuʼ mas jun yoʼonton xtunik ta stojolal Dios (1 Korintios 7:32-34). Pe li Vivliae chal ti xuʼ chʼul x-ilatik yuʼun Dios li buchʼutik nupunemike. Jech kʼuchaʼal jun yajtakbol Jesus ti jaʼ li Pedroe, nupunem ek (Mateo 8:14; 1 Korintios 9:5).
a Li sbi Diose jaʼ Jeova. Li ta Vivliae ta sienal xa noʼox versikuloetik ti jaʼ te chalbe skʼoplal li sbie xchiʼuk ti chakʼ ta aʼiel ti jaʼ jun «chʼul» Diose.
b Li Vivliae chal ti mu stakʼ xkichʼtik ta mukʼ lokʼoletik, santoetik xchiʼuk li yan kʼusitike (1 Korintios 10:14).