Koliyal li Jeovae muʼyuk lisutkutik ta valopat

Oy lek srasonal yuʼunik ti jech laj yalik li ermanoetik ta jtsobobbaile, yuʼun chʼajun tajek ta mantal. Ta jkʼan tajek ti xakʼ voʼ li ta domingoe, yuʼun mu jkʼupin li cholmantale. Kʼalal chilokʼe, jaʼ noʼox chkikta komel li revistaetike, muʼyuk bu ta jtunes li Vivliae. Abol sba li jmeʼe, yuʼun persa tstojun ta takʼin sventa jelubtas jparte ti jaʼ li skʼelel Vivlia ta tsobobbaile. Mu jkʼupin xchanel Vivlia xchiʼuk muʼyuk oy ta koʼonton ti xitun mas ta stojolal li Jeovae.

Li ta verano ta 1956, echʼ jun asamblea ta distrito ti asamblea rejional sbi li avie, ta Cardiff, Wales. Ep kʼusi jel ta jkuxlejal ta skoj li asamblea taje. Jun ermano ti laj yetʼes mantale ep kʼusitik la sjakʼ, xitik yaʼeluke: «¿Mi avakʼojbe xa akuxlejal li Jeovae xchiʼuk mi avichʼoj xa voʼ?», «laj xa xichi». «¿Mi avalojbe ta jamal Jeova ti chatun ta sjunul avoʼonton, ta sjunul akuxlejal xchiʼuk ta sjunul anopbene?», la jnop ti jech kalojbe li Jeovae. «¿Mi ip chavaʼi aba o mi oy kʼusi abainoj skʼelel ta avutsʼ avalal ti mu xakʼ xa och ta prekursore?», «muʼyuk xichi». «¿Mi oy lek srasonal avuʼun ti maʼuk prekursorote?», «muʼyuk», xichi xtok. «Mi muʼyuk xachi li kʼusi la jakʼtik ta slajebe, ¿kʼu yuʼun ti maʼuk prekursorote?».

Laj kakʼ venta ti muʼyuk kakʼojbe yipal mantale, yuʼun muʼyuk lek yakal ta jtunes li jkuxlejale. Muʼyuk yakal ta jpas li kʼusi jamal kalojbe li Jeovae xchiʼuk muʼyuk bu ta sjunul koʼonton yakal chitun ta stojolal. Laj kakʼ venta ti mi ta jkʼan chkil chkʼot ta pasel li kʼusi yaloj tspas Jeovae, skʼan xkʼot ta pasel kuʼun ek li kʼusi jamal kalojbee. Jaʼ yuʼun, li ta oktuvre ta 1956, li˗och ta prekursor auksiliar ti jaʼ toʼox sbi prekursor sventa vakasione.

Kʼalal jelav xa ox jun jabile, li˗och ta prekursor regular xchiʼuk bat tunkun ta jun tsobobbail ti kʼajomal 19 jcholmantaletik oye, ti kʼuxi likʼote jujun xemana la jelubtas jdiskurso. Oy lek smalael yuʼun li ermanoetike, yuʼun la skoltaikun sventa masuk to xitojob yetʼesel li mantaletike. Kʼalal jelav chib jabile, li ta 1959, laj kichʼ takel batel kʼuchaʼal prekursor espesial ta Aberdeen ta snorteal Escocia. Kʼalal echʼ jayibuk ue, litakat ta ikʼel sventa xi˗abtej ta Betel ta Londres. Jaʼ jun matanal laj kaʼi tajek ti te li˗abtej vukub jabil ta imprentae.

Akʼo mi ta jkʼupin ti te chitun ta Betele, pe ta jkʼupin ti jaʼ mas chkakʼ ta koʼonton li cholmantale. Muʼyuk ipun, keremun to, oy ta koʼonton ti stakun echʼel ti bu tskʼan li Jeovae. Jaʼ yuʼun, li ta avril ta 1965, la jnojes jsolisitud sventa Galaad yoʼ xibat ta misioneroal.

Li voʼon xchiʼuk li jchiʼil ta kuartoe la jnop chibatkutik ta Berlín, Alemania sventa jun asamblea xchiʼuk ti xbat jkʼelkutik li smuroal Berlín ti oy xa ox kʼuk sjalil pasbile.

Kʼalal te oyunkutik ta asambleae, lilokʼkutik ta cholmantal, jaʼ laj yakʼik jchiʼin li Susanne Bandrock. Ta 1966 linupunkutik, kʼalal jelav chib jabile, litakatkutik ta ikʼel ta Chanob vun ta Galaad numero 47. Taje jaʼ jun mukʼta bendision laj kil. Muʼyuk xkaʼikutik echʼ li voʼob u lichanunajkutike. Laj kichʼkutik takel batel ta Zaire, avie jaʼ xa sbi República Democrática del Congo. Muʼyuk jmalaojkutik ti te chitakatkutik batele. Akʼo mi mu xkojtikinkutik li jteklume, akʼo mi chixiʼkutik, pe libatkutik onoʼox. La jpat koʼontonkutik ta stojolal Jeova ti jaʼ tsbeiltasunkutike.

Kʼalal oy xa ox jayib aeropuerto lijelavkutike, likʼotkutik ta jun bikʼit lum ti Kolwezi sbie, pe chʼabal buchʼu tsmalaunkutik. Akʼo mi la jtakkutik batel jun telegrama ti chikʼotkutike. Jaʼ to laj kaʼikutik ta tsʼakal ti telegrama jtakojkutik tale, chib to kʼakʼal kʼot kʼalal te xa ox oyunkutike. Jun polisia ti te oy ta aeropuertoe oy kʼusi laj yalbunkutik ta francés, pe muʼyuk laj kaʼikutik kʼusi laj yal ta skoj ti mu jnaʼkutik li kʼop taje. Jun ants la sjelubtasbun ta jkʼopkutik ti kʼusi skʼan xale, vaʼun xi laj yalbunkutike: «Ta la xavichʼik chukel batel».

Li polisia ti la xchukunkutik batele la suj jun vinik ti akʼo xikʼunkutik batel li ta sbikʼit mol karoe. Akʼo mi chib noʼox yuni chotlebal yichʼoj, te la jtsin jbakutik batel jchanvoʼalkutik. Ta skoj ti jomajtik li bee, ta jnetʼjnetʼ jbakutik echʼel li ta bee. Ti bu tikʼil talel li jmaletakutike chjamulaj li stiʼe, jaʼ yuʼun tsneʼtʼilan tal li jmaletakutike. Xkoʼolaj ta pelikula yilel.

Akʼo mi mu jnaʼkutik bu xkom li sna jmisioneroetike, pe li polisiae snaʼoj bu xkom. Kʼalal likʼotkutike, muʼyuk buchʼu te oyik, yuʼun li junantike batemik ta asamblea internasional, li jlome batemik ta vakasion. Chilajkutik xa tajek ta kʼakʼal xchiʼuk mu xa jnaʼ kʼusi ta jpaskutik. Jaʼ to laj kilkutike te stseʼet talel jun ermano, jun xa tajek koʼonton laj kaʼikutik. Li polisiae tskʼan ox tslokʼesbunkutik takʼin, pe li ermanoe xojtikin li polisiae, jaʼ yuʼun muʼyuk xa kʼusi laj yalbunkutik. Laje, li˗ochkutik li ta sna misioneroetike.

Maʼuk yorail ti xichibajkutike

Laj kakʼkutik venta ti lek tajek yoʼonton li krixchanoetike xchiʼuk xmuyubajik tajek, akʼo mi ep vokolil snuptanojik. Kʼux ta alel, pe li lajuneb jabil echʼem talele yiloj talel svokolik ta skoj li paskʼope. Ta mas tsʼakale, li ta 1971, li ajvalile laj yal ti maʼuk xa jun relijion li stestigotak Jeovae, jaʼ yuʼun mu jnaʼkutik kʼusi chkʼot ta pasel.

Li ermanoetike laj yichʼik sujel sventa x˗ochik ta politika xchiʼuk sventa xichʼbeik starjetail sventa jun partido xchiʼuk jun pin. Mi chʼabal yuʼunik li pin taje, muʼyuk tstabeik sbalil li kʼusitik chakʼ ajvalile xchiʼuk ch˗utilanatik yuʼun li soltaroetike. Ta sienal xa noʼox ermanoetik ochik ta chukel, junantike chʼabal xa yabtel komik xchiʼuk li ololetike laj yichʼik lokʼesel li ta s˗eskuelaike. Akʼo mi tsots tajek laj kil jvokolkutik, maʼuk yorail sventa xichibajkutik. Oy junantike ochik li ta politikae, pe jaʼ mas ep ermanoetik ti la xcholik˗o batel mantale.

Skʼan ti tsotsunkutike

Li vaʼ jabiletik taje, li Susanne xchiʼuk voʼone la jxankutik sjunul li sirkuito xchiʼuk li distrito taje. Toj labal xa noʼox sba ti te chikomkutik ta bikʼtal lumetike, ta jobel pasbil li uni naetike xchiʼuk kʼajomal noʼox xi˗och vaykunkutik. Mu xa noʼox jnaʼ jayib velta la jmaj jol ta tiʼ na. Ta ukʼum ta jlokʼeskutik talel li voʼ sventa chi˗atinkutike, ta kantila ta jkʼel li jvunkutike xchiʼuk ta akʼal ta jpas li jveʼelkutike. Jaʼ jech xkuxlejal li misioneroetike, jaʼ ta sventa ti litalkutike xchiʼuk skʼan ti jbabeunkutik ta cholmantale.

Ti linakikutik xchiʼuk li ermanoetike la skoltaunkutik sventa mas jkʼuxubinkutik li voʼe, li veʼlile, li kʼuʼil pokʼile xchiʼuk ti bu xuʼ xijnakiutike (1 Timoteo 6:8). Skotol li yan kʼusitik jaʼ noʼox matanal. Mu xchʼay˗o ta jolkutik li kʼusi la jkuxlebinkutike.

Akʼo mi mu jechuk la jnuptan jvokolkutik kʼuchaʼal li jtakbol Pabloe, pe li bu li˗aykutike laj yakʼ ta preva li xchʼunel koʼontonkutike xchiʼuk ti kʼu yuʼun te oyunkutike. Bateltike, chʼabal lek li be butik chi˗echʼkutike o muʼyuk sbelel karo. Kʼalal echʼem tonetik li ta bee, solel xyukʼlajet li jkarokutike. Bateltike, tsmatsʼi ta jiʼ li jkarokutike xchiʼuk li ta yorail voʼtike tsmatsʼi ta achʼel. Ta skoj taje, vokol chlokʼ kuʼunkutik, jun veltae kʼajomal noʼox 70 kilometro lixanavkutik xchiʼuk 12 to ta velta matsʼal kom li jkarokutike.

Akʼo mi ep kʼusi la jnuptankutik ti linakikutik ta bikʼtal lume, mas to li nopajkutik˗o ta stojolal Jeova. Koliyal li Jeovae, ximuyubajkutik noʼox chitunkutik ta stojolal, akʼo mi muʼyuk kʼusi spas kuʼunkutik yilel. Li Susanne mu snaʼ xlokʼ jaʼ lek chaʼi ti te noʼox bajal ta jnakutike. Akʼo mi jech laj onoʼox skʼupin. Ti kʼu sjalil te litunkutike, ximuyubajkutik tajek xchiʼuk ep kʼusitik la jchankutik.

Ti kʼu sjalil te litunkutik ta Zairee ep ta velta la stikʼikun ta chukel. Jun veltae la spakʼtaikun ti ta jmukul chon diamantee. Jnaʼojkutik ti tskoltaunkutik Jeova mi tskʼan ti liʼ chitunkutike. Ta melel, ¡jech onoʼox la spas!

Litunkutik˗o ta stojolal Jeova

Li ta 1981, la stakunkutik ta ikʼel sventa xbat tunkunkutik ta Betel ta Kinsasa. Oy toʼox ta jun jabil ti laj yichʼ ojtikinel kʼuchaʼal relijion li stestigotak Jeovae. Jaʼ yuʼun, li ermanoetike la smanik jsep osil sventa te svaʼanik jun Betel ti mas to mukʼe. Pe li ta marso ta 1986, li ajvalile laj yal ti mu xa stakʼ xcholik mantal li stestigotak Jeovae. Vaʼun, paj li svaʼanel Betele xchiʼuk lokʼik batel li misioneroetike.

Li voʼonkutike likomkutik to kʼuk sjaliluk li ta cholmantal teye, akʼo mi jnaʼojkutik ti paʼibilunkutike. La jkʼel jbakutik tajek pe la stikʼikun onoʼox ta chukel kʼalal jaʼo yakal chkakʼ jun estudioe. Ta stikʼikun ta jun chukinab ti noj ta jchukeletike, kʼixin tajek, tu tajek yikʼ, ikʼmutsʼan tajek xchiʼuk jutuk noʼox ch˗och ikʼ. Ch˗och talel jutuk xojobal kʼakʼal xchiʼuk ikʼ li ta pakʼbal na ti ta toyol tajeke. Junantik jchukeletike laj yikʼikun batel xchiʼuk li sjefeike xchiʼuk xi laj yalbune: «Kʼejinta˗o li imno nasionale», mu jnaʼ xkutik. Jaʼ kʼejintao li imno nasional ta alumale chaʼa, xi yutik, pe mu jnaʼ xkutik xtok. Li jefe yuʼunike laj yalbun ti teuk vaʼal xikom 45 minuto li ta pakʼbal nae. Ta mas tsʼakale, li ermanoetike la skʼelik kʼuxi xuʼ slokʼesikun ta chukel.

Ta skoj ti mas to tsatsaj li kʼope, laj kichʼkutik takel batel ta Zambia. Kʼalal li˗echʼkutik li ta fronterae, xkuxet tajek koʼonton laj kaʼikutik, pe chkat koʼontonkutik xtok. 18 jabil jmoj litunkutik xchiʼuk misioneroetik xchiʼuk ermanoetik ti tukʼ yakʼoj sbaike. Akʼo mi ep vokoliletik la jnuptankutik, pe laj onoʼox yakʼbunkutik bendision li Jeovae xchiʼuk muʼyuk laj yiktaunkutik. Laj xa ox jchankutik suajili kʼop xchiʼuk francés. Li Susanne la xchan jtuk li lingala kʼope. La jkʼupinkutik tajek li cholmantale. La jkoltakutik 130 krixchanoetik yoʼ xichʼik voʼ. Ximuyubajkutik tajek yuʼun li koltavankutik sventa xojtikinik batel mantal mas krixchanoetik, taje jech onoʼox kʼot ta pasel. Li ta 1993, li snail chapanobbaile laj yal ti xuʼ xa xcholik mantal li stestigotak Jeovae. Li avie oy xa mas ta 240 mil jcholmantaletik li ta República Democrática del Congoe.

Ti kʼu xa sjalik ti liʼ oyunkutik ta Zambiae laj kilkutik ti kʼuxi laj yichʼ meltsanel li Betele xchiʼuk ti kʼuxi laj yichʼ mukʼibtasele. Li avie ep xa tajek li jcholmantaletike ti mu toʼox sta kʼalal livulkutik ta 1987.

Jaʼ yuʼun chaʼa, ¿kʼusi kʼot ta stojolal li kerem ti chalik ti muʼyuk la chkuch yuʼun jun u ta prekursore? Koliyal li Jeova xchiʼuk li Susanne, 65 jabil xa chitun ta tsʼakal ora. Laj kil ta jsat jtuk, ¡ti toj lek yoʼonton li Jeovae! (Salmo 34:8).

Jnaʼojtik ti muʼyuk tsots tajek jkʼoplaltike, pe jaʼ noʼox chkakʼkutik persa spasel li kʼusi jamal laj kalbekutik li Diose. Jpatoj koʼontonkutik ta stojolal Jeova ti muʼyuk chisutkutik ta valopate xchiʼuk ti oy xchʼunel koʼontonkutik ti kuxul chikomkutike (Ebreos 10:39).

Kʼelo li video Dayrell xchiʼuk Susanne Sharp: Laj kalbekutik Jeova ti chitunkutik ta sjunul koʼontonkutik ta stojolale.