Ximuyubaj noʼox tunemun tal ta misionera

Nel li paskʼop ta 1945, pe jech˗o tsots li jkuxlejalkutike. Ta skoj ti alemán jtsʼunobalkutike, laj kichʼkutik nutsel lokʼel ta Checoslovaquia, vaʼun kichʼkutik takel batel ta Alemania. Tee jinemik li naetike xchiʼuk li krixchanoetike muʼyuk kʼusi x˗ayan yuʼunik. Bakʼintike, li junmeʼtake chchol sbaik sjunul akʼobal sventa staik jutebuk veʼlil. Jech xtok, chibatkutik ta teʼtik sventa jsaʼkutik makom xchiʼuk chikinteʼ o setas. Vaʼun, ta jelkutik ta pan. Ta skoj ti jutuk tajek veʼlile, nopajtik noʼox chbat ta elekʼ li tsʼiʼetik o yan tsʼunbal chonbolometik sventa stiʼike. Ep ta velta jtsʼikojkutik viʼnal chivaykutik.

Ti kʼuxi laj kojtikinkutik li kʼusi melele

Batsʼi jkatolikoetik tajek li jmukʼtot xchiʼuk jyayae, pe muʼyuk Svivliaik. Li jnitvanej ta chʼulna bu chikʼotkutike muʼyuk la skʼan la xchonbe jlikuk Svivlia li jmukʼtote. Laj yal ti jaʼ noʼox bal˗o mi ta jchikintakutik li kʼusi chalik tee. Jaʼ yuʼun, li jmukʼtote ep kʼusitik tsjakʼbe sba ta sventa Dios ti muʼyuk˗o staojbe stakʼobile.

Kʼalal vukub toʼox jabilale, chaʼvoʼ stestigotak Jeova ay svulaʼanunkutik. La stunesik Vivlia sventa stakʼbeik jmukʼtot li kʼusitik tsjakʼbe sba ta sventa Diose. La sloʼiltaik ta sventa trinidad, kʼatinbak xchiʼuk li kʼusi chkʼot ta pasel kʼalal mi lijchame. Jamal laj yaʼibe smelolal jmukʼtot skotol li kʼusi albate. Laj yakʼ venta ti melel li kʼusi albate. Jaʼ yuʼun, jkotolkutik lik kichʼkutik chanubtasel yuʼun jun nupultsʼakal ti jaʼik stestigotak Jeovae.

Li kʼusi ta jkʼan ta jta ta mantale

Ta jbikʼtal xa onoʼox lik jkʼan tajek li Jeovae. Ta jkʼupin xchanbel skʼoplal li misioneroetik ti chtunik ta namal balumile. Xi ta jnopilane: «¿Kʼu van yelan li xkuxlejalike? ¿Kʼu van yelan kʼalal ta jcholbetik mantal li buchʼutik muʼyuk yaʼiojbeik˗o sbi li Jeovae?».

Kʼalal 12 toʼox jabilale, kʼot ta nopel kuʼun ti chi˗och ta misionerae. Vaʼun, oy kʼusitik lik jpas sventa jta. Baʼyele, laj kakʼ persa ti jchol mantal ta sjunul koʼontone, laje laj kichʼ voʼ ta 12 yuʼun disiembre ta 1954. Mu ta sjaliluke li˗och ta prekursora. Mas xa ox jutuk skʼan jta li kʼusi oy ta koʼontone.

Jnaʼoj onoʼox ti skʼan jchan lek inglés mi ta jkʼan chikʼot ta misionera xchiʼuk chibat ta Galaade. Jaʼ yuʼun, laj kakʼbe yipal xchanel. Sventa jchanilane, la jnop ti xuʼ xbat jchiʼin ta loʼil li soltaroetik ti likemik tal ta Estados Unidos ti te oyik ta Alemaniae. Jun veltae xi laj kalbe ta inglés jun soltaroe: «Voʼon Kristoun». Joypʼij talel xchiʼuk xi laj yalbun ta slekil yoʼontone: «Li kʼusi chakʼan chaval jnaʼe jaʼ ti yajtsʼaklomot Kristoe». Kaloj mi jchanoj xa ox inglés, pe skʼan toʼox uni jutuk.

Kʼalal mas xa ox jutuk ta 20 jabilale, libat ta naklej ta Inglaterra. Ta jujun sobe, chi˗abtej ta sna jun utsʼ alalil ti testigoetike, ta jkʼelbe skʼoxik. Vaʼun, li ta jujun mal kʼakʼale, ta jchol mantal ta naetik. Li cholmantale xchiʼuk ti jun jabil te linaki ta Inglaterrae jaʼ la skoltaun sventa jchan li inglése.

Lisut batel ta Alemania, vaʼun li ta oktuvre ta 1966 laj yalbeikun ti chbat tunkun ta prekursora espesial ta Mechernich. Pe li krixchanoetik tee mu skʼan xchikintaik li mantale. Akʼo mi oy tajek sik, mu skʼan stikʼunkutik ochel li ta snaike. Nopajtik noʼox xi ta jkʼanbe li Jeovae: «Mi oy junuk kʼakʼal ti chavakʼ chikʼot ta misionerae, avokoluk, jaʼ xatakun batel ti bu kʼixin jutuke».

La jta li kʼusi oy ta koʼontone

Kʼalal junchib toʼox u kochel ta prekursora espesiale, li Jeovae laj yakʼbun li kʼusi oy ta koʼontone. La stakikun ta ikʼel li ta chanob vun ta Galaad numero 44, vaʼun nel jchanun li ta 10 yuʼun septiembre ta 1967. ¿Mi xanaʼik bu la stakikun batel? ¡Ta Nicaragua!, ti jaʼ jun kʼupil sba lum ta Centroamérica ti lek kʼixine. Chanvoʼ misioneraunkutik la stakunkutik batel te. ¡Lek tajek la xchʼamunkutik li misioneroetik ti te xa onoʼox oyike! Jech laj kaʼi jba kʼuchaʼal li jtakbol Pablo ti «la stojbe ta vokol Dios xchiʼuk tsatsub˗o yoʼonton» kʼalal tal nupatuk ta be yuʼun li yermanotake (Echos 28:15).

La stakikun batel ta León ti jaʼ jun lum ti muʼyuk xibal sbae. Oy ta koʼonton ti jchan noʼox españole, jaʼ yuʼun oy chib u ti 11 ora ta kʼakʼal la jchʼakbe yorail xchanele. Akʼo mi jech, vokol onoʼox laj kaʼi.

Jun velta kʼalal yakal ta jcholbe mantal jun antse, laj yalbun mi ta jkʼan chkuchʼ fresco ti jaʼ yaʼlel jeltos sat teʼetik ti nopem xaʼi chuchʼik teʼe. Ti jnopoj ox chkalbee jaʼ ti mu xkuchʼ kʼuk noʼox yelan voʼe. Pe laj kil ti chʼayal kʼot yoʼonton li antse. Ta tsʼakale, laj kaʼi ti agua bendita la jkʼanbe ta skoj ti mu jnaʼ lek españole. Pe bal to ti laj to jchan batel li españole.

Ep ti buchʼutik chkakʼbe estudioe tstsob yutsʼ yalalik kʼalal ta jchankutike. Ta skoj ti muʼyuk xibal sba li ta Leóne, ta jkʼupin yakʼel chanubtasel ta ikʼ osil. Bakʼintike, las 10 to chisut tal ta jna. Komem xa ta jol sbi li jnaklejetik tee, jaʼ yuʼun kʼalal chisut tal ta jnae, te chotajtik chkilik ta stiʼ snaik chkux yoʼontonik. Ta skoj ti lek yoʼontonike, ta jakʼbe kʼu yelanik xchiʼuk ta jchiʼinik ta loʼil.

Ep buchʼutik la jkolta sventa x˗ochik ta mantal li ta Leóne. June jaʼ li Nubiae, ti oy vaxakvoʼ yalabtake. Pe kʼalal laj kichʼ takel batel ta Managua ta 1976, muʼyuk xa la jta ta kʼoponel xchiʼuk li yalabtake. 18 jabil ta mas tsʼakale, libat ta jun asamblea ta León. Chʼayal to kʼot koʼonton kʼalal tal skʼoponikun jayvoʼ keremetik li ta yorail veʼele. Jaʼ skeremotak li Nubiae. Limuyubaj tajek, yuʼun jaʼik xa ox Testigoetik li Nubia xchiʼuk li yalabe.

Oy kʼusitik tsots la jnuptankutik

Kʼalal poʼot xa ox 1980, tsatsaj li kuxlejale xchiʼuk li kʼusitik sventa politika te ta Nicaraguae. Akʼo mi vokol xa chkaʼikutik, kakʼbekutik˗o yipal cholmantal ti bu kʼalal xuʼ kuʼunkutike. Li territorio bu ta jchol mantale jaʼ Masaya, te xkom ta sural li skapitalil Nicaraguae. Nopajtik noʼox chkilkutik ti oy buchʼutik tspasik marcha xchiʼuk yan kʼusitik ti stsakojan stukʼik xchiʼuk ti chmajvanike. Jun akʼobal kʼalal te oyunkutik ta tsobajele, lik stsak sbaik ta kʼop li yaj˗abteltak ajvalil xchiʼuk jun grupo sventa politika ti jsandinistaetik sbiike. La jpatan jbakutik ta lumtik sventa mu xilajkutik ta bala.a

Jun velta kʼalal yakal ta jchol mantale, laj kil ti laj yichʼ bala jun yaj˗abtel ajvalile, jaʼ chakʼ jun jsandinista ti xpixoj sate. Lijatav xa ox batel, pe tal yan viniketik ti xpixojan satike. Jech˗o li˗anilaj, pe muʼyuk xa bu xuʼ jnakʼ jba yilel. Solel xpʼatatet tajek li bala ti te chakʼik tal li ta s˗elikopterotak ajvalile. Jaʼ to laj kile la sjam stiʼ sna jun vinik, vaʼun la snitun ochel. ¡Jaʼ la spojun laj kaʼi li Jeovae!

¡Laj kichʼkutik nutsel lokʼel!

Mu xchʼay ta jol kʼusi kʼot ta pasel li ta 20 yuʼun marso ta 1982, yuʼun jaʼ li slajeb velta ti te li˗oyij ta Masayae. Kʼalal jaʼo xa chlik veʼkunkutik xchiʼuk li yan voʼob jchiʼiltak ta misioneroale, laj kilkutik ti ochik tal ta spat jnakutik jayvoʼ jsandinistaetik ti yichʼojik tal s˗ametralladoraike. Ochik ti bu chiveʼkutike xchiʼuk oy jun yuʼunik ti xi tsots laj yalbunkutike: «Chapano kʼusitik avuʼunik, yuʼun ta jun orae ta me xijbat».

Li jsandinistaetike laj yikʼunkutik batel ti bu tstsʼunik chonbolometike. Te li˗oyijkutik jayibuk ora. Laje, litikʼatkutik chanvoʼ ta jun kʼox autovus, vaʼun laj yikʼunkutik batel ta stsʼak Costa Rica. Mu jtukutikuk ti linutsatkutik lokʼel ta Nicaraguae, ta skotole 21 misionerounkutik lilokʼkutik batel.

Toj lek la xchʼamunkutik li ermanoetik ta Costa Ricae. Ta yokʼomale, likʼotkutik ta Betel ti te xkom ta San Josée. Pe muʼyuk lijokʼtsajkutik. Te van lajunebuk kʼakʼal ta mas tsʼakale, oy vaxakvoʼunkutik ti li˗albatkutik ti jaʼ xa chibatkutik ta Hondurase.

Kʼalal te oyun ta Hondurase

33 jabil litun ta Tegucigalpa. Laj kil ti ep buchʼutik chʼi ta mantal li vaʼ sjalile. Jun toʼox tsobobbail kʼalal likʼote, pe oy xa ox vaxakib kʼalal lilokʼ tale. Li vaʼ orae laj kil ti yantik xa sok batel li kuxlejale. Ta skoj ti ep tajek j˗elekʼetike, ep ta velta lilaj ta j˗elekʼ. Jech xtok, oy jpandiyeroetik ti tskʼanik takʼine ti jaʼ li stakʼinal paskʼop chalbeike. Nopem xkaʼi chkalbeik ti jaʼ chkakʼbeik li kʼusi mas oy sbalil oy kuʼune, vaʼun chkakʼbeik jlik tratado o jlik revista. Te une, muʼyuk xa kʼusi chalbeikun.

Jutuk mu skotoluk li krixchanoetik ta Tegucigalpae mu snaʼ saʼik kʼop xchiʼuk lek yoʼontonik. La jkolta jayvoʼuk sventa xojtikinik li Jeovae. Xvul to ta jol jun kaj˗estudio ti lek yakal chchʼi ta mantal ti Betti sbie. Toj chopol laj kaʼi kʼalal laj yalbun ti jaʼ xa chbat xchiʼuk li j˗evanjelikoetike. Chib jabil ta mas tsʼakale, laj yikta li relijion taje, vaʼun laj yalbun ti akʼo jchanubtas yan veltae. ¡Limuyubaj tajek! ¿Kʼu yuʼun ti jech la spase? Li Bettie vul ta sjol ti oy kʼanelal li ta tsobobbaile (Juan 13:34, 35). Xi laj yalbune: «Jelel atalelalik li voʼoxuke. Yuʼun ta sjunul avoʼonton chachʼamvanik li ta tsobobbaile mu ventauk mi jkʼulej o mi abol sba li buchʼu chkʼote». Ta tsʼakale, laj yichʼ voʼ li Bettie.

Li ta 2014, chʼay skʼoplal ti bu nakal li misioneroetik li ta Tegucigalpae. Vaʼun, litakat batel ta Panamá. Avie, liʼ jchiʼuk ta naklej chanvoʼ misioneroetik ti voʼne xa jech chtunik ta stojolal Jeovae.

Xijmuyubaj kʼalal oy kʼusi ta jtatik ta mantale

Oy xa ta 55 jabil ti chitun ta misionerae. Ta skoj ti mas xa nopolik chi˗ipaje, oy xa kʼusitik mu spas kuʼun. Pe jaʼ skoltaojun˗o Jeova sventa mu xkikta jba li ta cholmantale.

Oy kʼusitik yan ti xuʼ ox van jpas ta jkuxlejale, pe ep kʼusitik muʼyuk la jkʼupin jechuke. Jkoltaoj mas ta 50 krixchanoetik sventa xojtikinik li mantale, xkoʼolajik kʼuchaʼal kalab chkaʼi. Jech xtok, ep tajek kamigotak ti jaʼik kutsʼ kalal chkaʼie. Pe maʼuk noʼox, yuʼun tskoltaun xtok li kuni junmeʼ Steffi ti te nakal ta Alemaniae.

Akʼo mi muʼyuk limalij, muʼyuk jtuk chkaʼi jba. Li Jeovae te xchiʼinojun˗o. Jtaoj kamigatak ti toj lek stalelalike, jech kʼuchaʼal li Marguerite Foster ti 17 jabil jmoj la jcholkutik mantale. Ep kʼusitik lekik kʼot ta pasel ta jtojolalkutik ti mu xchʼay ta jolkutike. Jech˗o kamiga jbakutik li avie (Proverbios 18:24).

Pe mas to ximuyubaj˗o yuʼun ti toj lek kʼusi jpasoj tal ta jkuxlejale, jaʼ ti chitun ta stojolal Jeova ti bu kʼalal xuʼ kuʼune. Laj onoʼox jta li kʼusi oy ta koʼonton ta jbikʼtale. ¡Ep kʼusitik kiloj tal ta jkuxlejal! Ximuyubaj ta melel xchiʼuk li kʼusi oy ta koʼontone jaʼ ti xitun ta stojolal Jeova ta sbatel osile.