5. ¿Kʼusi smelolal li kʼusi laj yakʼ ta ilel Esekiele? (Kʼelo li rekuadro «Chichʼ lotel li chaʼtel teʼe»).

⁵ Vaʼun, li Jeovae laj yal kʼusi smelolal li chaʼtel teʼ ti laj yichʼ lotele (kʼelo Esekiel 37:21, 22). Laj yal ti «jun xa noʼox jteklum» chkʼotik li judaetik ti chukbil batik xchiʼuk ti chchaʼsutik ta jteklum Israele, te skʼoplal li krixchanoetik li ta ajvalilal yuʼun Juda ti chaʼchop nitilulale xchiʼuk li ta ajvalilal yuʼun Israel ti jaʼ li Efraine, jaʼ xkaltik, li lajunchop nitilulale (Jer. 30:1-3; 31:2-9; 33:7).

7. ¿Kʼuxi chakʼ ta ilel 1 Kronikas 9:2 xchiʼuk 3 ti «xuʼ yuʼun spasel skotol» li Diose?

⁷ Ta sat krixchanoetike mu xa stakʼ xkolik lokʼel xchiʼuk mu xa stakʼ stsobatik yan velta li judaetik ti chukbil batike.a Pe «li Diose xuʼ yuʼun spasel skotol» (Mat. 19:26). Li albil kʼop laj yal Jeovae kʼot ta pasel, yuʼun li ta sjabilal 537 kʼalal muʼyuk toʼox talem Jesuse, kolik lokʼel ta Babilonia li judaetike. Ta mas tsʼakale, li judaetik li ta chib ajvalilale kʼotik ta Jerusalen sventa skolta sbaik yoʼ xchaʼta yav li melel yichʼel ta mukʼ Diose. Jaʼ jech chakʼ ta ilel li Vivliae, yuʼun «li buchʼutik bat nakiikuk ta Jerusalene jaʼik junantik ta snitilulal Juda, ta snitilulal Benjamin, ta snitilulal Efrain xchiʼuk ta snitilulal Manases» (1 Kron. 9:2, 3; Esd. 6:17). Kʼot ta pasel li kʼusi laj yal Jeovae, yuʼun junantik judaetik li ta lajunchop nitilulal xchiʼuk li ta xchaʼchopal nitilulale, jmoj laj yichʼik tsobel.

8. 1) ¿Kʼusi yaloj xa onoʼox li Isaiase? 2) ¿Kʼusi chaʼtos tsots skʼoplal chakʼ kiltik li Esekiel 37:21?

⁸ Kʼalal chib sien jabil skʼan toʼox xlokʼik ta chukel li Israel xchiʼuk Judae, li j-alkʼop Isaiase yaloj xa onoʼox li kʼusi chkʼot ta stojolalike. Laj yal ti Jeovae chchaʼtsob «ti bu tanpuk batemik li j-israeletike», «ti bu tanpuk batemik li judaetik ta xchanjotal stiʼiltak balumile» xchiʼuk li buchʼutik «chlokʼ talel ta Asiria» (Is. 11:12, 13, 16). Kʼot onoʼox ta pasel li kʼusi laj yal Jeovae, yuʼun laj yikʼ sutel «li j-israeletik ti batemik ta mukʼtik lumetike» (Esek. 37:21). Jtsaktik ta venta chaʼtos kʼusitik tsots skʼoplal. Baʼyel, li Jeovae muʼyuk xi chalbe li buchʼutik chukbil batike: «Snitilulal Juda» o «snitilulal Efrain», yuʼun xi xa ch-albat xchaʼchopalike: «J-israeletik». Li xchibale jaʼ ti maʼuk noʼox ta Babilonia chlikik tal li j-israeletike, yuʼun chlikik tal ta yantik mukʼtik lumetik, jaʼ xkaltik, ti ta buyuk noʼoxe.