Kʼalal chavaʼi ti «poʼot xa li slajeb kʼusitike», ¿kʼusi chtal ta anopben? ¿Mi chtal van ta anopben ti chtal yikʼ muyel ta vinajel lekil krixchanoetik li Kristoe xchiʼuk ti tstak batel ta kʼatinbak li buchʼutik chopole? ¿O mi chtal van ta anopben ti oy buchʼu jutuk xa skʼan xchame? Oy jlome chiʼik-o kʼalal tsnopbeik skʼoplal taje, pe oy jlome muʼyuk kʼusi chopol chaʼiik xchiʼuk li junantik xtoke jaʼ noʼox chlabanvanik.

Li Skʼop Diose xi jamal chale: «Ta xtal li slajebe» (Mateo 24:14). Li ta Vivlia xtoke chal ti jaʼ sbi «Armajedon» xchiʼuk «smukʼta kʼakʼalil Dios» (Apokalipsis 16:14, 16). Akʼo mi jech, li relijionetike mu jmojuk kʼusi chalik ta sventa li slajeb kʼusitike, jelajtik kʼusi tsnopik ti mu lek stakʼ aʼibel smelolale xchiʼuk ti kʼu yelan chalike toj xibal sba. Pe ¿kʼusi jaʼ li slajeb kʼusitik taje? Li Vivliae lek jamal chalbutik smelolal. Pe maʼuk noʼox taje, tskoltautik ta snaʼel ti poʼot xa li slajeb kʼusitike xchiʼuk chal kʼusi skʼan jpastik sventa kuxul xijkom. Jkʼeltik batel kʼusi chal Vivlia sventa jnaʼtik lek kʼusi jaʼ li slajeb kʼusitike. Ta tsʼakale ta jkʼeltik kʼusi ti chlaj skʼoplale.

LI KʼUSI MELEL TA SVENTA LI SLAJEB KʼUSITIKE

1. MUʼYUK CHICHʼ LAJESEL TA KʼOKʼ LI BALUMILE

   Li Vivliae xi chale: «[Li Diose la snakan] lec ta snacleb li banamile yuʼun jech mu me xbacʼ» (Salmo 104:5). Li teksto taje xchiʼuk yan tekstoetik ta Vivliae jamal chakʼ ta ilel ti muʼyuk tslajes Balumil li Diose xchiʼuk ti muʼyuk chakʼ ti oy buchʼu slajese (Eclesiastés 1:4; Isaías 45:18).

2. LI SLAJEB KʼUSITIKE OY YORAIL XCHIʼUK SKʼAKʼALIL

   Akʼo mi oy buchʼutik tsnopik ti chʼabal yorail li slajeb kʼusitike, li Vivliae chal ti Diose yakʼojbe jun skʼakʼalil. Xi chale: «Ta sventa li skʼakʼalil o li yorail taje muʼyuk buchʼu snaʼ, mi jaʼuk li anjeletik ta vinajele mi jaʼuk li Nichʼonile, jaʼ noʼox snaʼ li Totile. Teuk-o me asatik, vikʼiluk-o me asatik, yuʼun mu xanaʼik kʼusi ora chkʼot li yorail akʼbile» (Markos 13:32, 33). Lek xvinaj ti oy xa «yorail [yakʼojbe]» slajeb kʼusitik li Diose, «li Totile».

3. LI KRIXCHANOE MAʼUK CHAKʼBE SLAJEB LI KʼUSITIKE XCHIʼUK MI JAʼUK JUN METEORITO

   ¿Kʼusi chkʼot ta pasel kʼalal mi tal li slajeb kʼusitike? Li ta slivroal Apokalipsise xi chale: «Laj kil jamal li vinajele, vaʼun, ¡kʼelo avilik!, oy te jkot sakil kaʼ. Tukʼ xchiʼuk Melel sbi li buchʼu te kajal batele [...]. Vaʼun laj kil li jtiʼaval chonbolom xchiʼuk li ajvaliletik ta balumil ti te tsobol xchiʼuk yajsoltarotakik sventa tspasik kʼop xchiʼuk li buchʼu te kajal batel ta [kaʼe] xchiʼuk li yajsoltarotake» (Apokalipsis 19:11-21). Li kʼusi chal li teksto liʼe jaʼ jun lokʼolkʼop, pe xuʼ xi xkaʼibetik smelolale: li Diose tstak talel yaj-anjeltak ti jaʼik kʼuchaʼal soltaroetik sventa tslajes li yajkontratake.

¿KʼUSI TI CHLAJ SKʼOPLALE?

1. CHLAJ SKʼOPLAL LI AJVALILETIKE

   Xi chal li Vivliae: «Li Dios te oy ta vinajele ta sliques jun ajvalil; muʼyuc bochʼo xuʼ chtuchʼbat yabtel, mu junuc lum chtal tsalatuc yuʼun. Jaʼ ta stsal, jaʼ ta slajesbe scʼoplal scotol li yantic ajvaliletique; yan li stuque jʼechʼel te chcom o sbatel osil» (Daniel 2:44). Jech kʼuchaʼal laj kiltik ti bu laj yichʼ albel smelolal ta yoxibale, «li ajvaliletik ta [balumile]» la stsob sbaik «sventa tspasik kʼop xchiʼuk li buchʼu te kajal batel ta [kaʼe] xchiʼuk li yajsoltarotake» (Apokalipsis 19:19). Pe li Ajvalilal yuʼun Diose chakʼbe slajeb li ajvaliletike.

2. CHICHʼ LAJESBEL SKʼOPLAL LI PASKʼOPE, LI MAJBAILE XCHIʼUK LI CHOPLEJALE

   Li Diose jaʼ «tspajes scotol li pleito» ta spʼejel li Balumile (Salmo 46:9). Jkʼeltik avil xtok li kʼusi chal li teksto liʼe: «Li bochʼotic tucʼ yoʼntonique te chnaquiic o ta banamil; li bochʼotic lequique jʼechʼel te oyic o. Yan li bochʼotic chopolique ta xichʼic nutsel loqʼuel» (Proverbios 2:21, 22). Li ta Apokalipsis 21:4 xchiʼuk 5 chal ti tspas «ta achʼ skotol [kʼusitik]» li Diose.

3. CHICHʼ LAJESBEL SKʼOPLAL LI RELIJIONETIK TI SOKESOJBEIK YOʼONTON DIOS XCHIʼUK LI KRIXCHANOETIKE

   Li slivroal Jeremiase, xi chal ta sventa li jnitvanejetik ta relijion ti chloʼlavanike: «Li jʼalcʼopetique puru epalcʼop cʼusitic chalic; li paleetique jaʼ chaqʼuic ta chʼunel li cʼusi tscʼan yoʼnton stuquique [...]. Pero ¿cʼusi chapasic cʼalal me la sta yorail ital avocolique?» (Jeremías 5:31). ¿Kʼusi chkʼot ta stojolalik li jnitvanejetik ta relijion taje? Xi ta stakʼ stuk li Jesuse: «Ep buchʼutik xi chalbeikun li vaʼ kʼakʼale [li ta slajebale]: ‹Kajval, Kajval, ¿mi mu ta abiuk laj kalkutik albil kʼopetik, mi mu ta abiuk la jlokʼeskutik pukujetik xchiʼuk mi mu ta abiuk ti ep la jpaskutik skʼelobil juʼelale?›. Pe xi chkalbeike: ‹¡Mi jaʼuk xakojtikinoxuk! ¡Lokʼanik batel[!›]» (Mateo 7:21-23).

4. CHICHʼ LAJESBEL SKʼOPLAL LI BUCHʼUTIK SKʼANOJIK LI CHOPLEJALE XCHIʼUK TI SPʼAJOJIK LI TUKʼILALE

   Xi laj yal li Jesukristoe: «Chichʼ tsakel ta mukʼ sventa chapanel ti tal ta stojolal krixchanoetik li luse; pe jaʼ skʼanojik ikʼal osil li krixchanoetike, jaʼ mu skʼanik li luse, yuʼun toj chopol li yabtelike» (Juan 3:19). Li ta skʼakʼalil Noee, jun vinik ti xiʼtaoj Diose, laj onoʼox yichʼ lajesel li chopol krixchanoetik ta Balumile. Li ta 2 Pedro 3:5 kʼalal ta 7, xi chale: «Li krixchanoetik li vaʼ kʼakʼal[e] [...] laj yichʼik mukel ta [voʼ]. Pe ta skʼop onoʼox Dios kʼejbilik sventa kʼokʼ li vinajel xchiʼuk balumil ti oy avie xchiʼuk kʼejbilik jaʼ to mi sta yorail li chapanele xchiʼuk ti chichʼik lajesel li krixchanoetik ti toj chopolike».

Kʼalal mi kʼot «yorail li chapanele xchiʼuk ti chichʼik lajesel li krixchanoetik» ti poʼot xae jaʼ me xkoʼolaj kʼuchaʼal li ta skʼakʼalil Noee. Pe teuk me ta joltik ti maʼuk laj yakʼbe slajeb Balumil li Dios ta voʼnee, yuʼun jaʼ «li krixchanoetik ti toj chopolike», jaʼ xkaltik, li yajkontratake. Jaʼ noʼox jech ek, li ta «yorail li chapanele», li Diose chakʼbe slajeb skotol li buchʼutik jaʼ skʼanojik li choplejale xchiʼuk ti kontra chilik li Diose. Pe li buchʼutik lek ch-ilatik yuʼun li Diose chchabiatik, jech kʼuchaʼal la spas ta stojolal li Noe xchiʼuk li yutsʼ yalale (Mateo 24:37-42).

Kʼalal mi la slajes Dios li choplejal oy ta Balumile, ¡solel me jun koʼontontik chijkuxiutik! Ta melel, kʼalal chal Vivlia ti chichʼ akʼbel slajeb li kʼusitike jaʼ jun lekil aʼyej ta stojolal li krixchanoetike. Akʼo mi jech, xuʼ van chajakʼbe aba mi jal to skʼan xichʼ lajesel li kʼusitike xchiʼuk kʼusi skʼan xapas sventa kuxul xakome. Jkʼeltik kʼusi chal li Vivliae.

Ta skoj li kʼusitik chopol tspas li krixchanoetike oy ta vokol li jkuxlejaltike. Li Diose ¿mi chakʼ ti jaʼ spas-o batel mantal liʼ ta Balumil li krixchanoetike? Moʼoj. Jech kʼuchaʼal laj xa kiltike, li Diose poʼot xa xakʼbe slajeb li ajvaliletik liʼ ta Balumil ti oy xa ta epal jabiletik yakʼoj talel vokolil xchiʼuk ti muʼyuk lek tstunes sjuʼelike. Li Jpasvanej yuʼun Balumil xchiʼuk li krixchanoetike tskʼan ti akʼo jnaʼtik ti poʼot xa tslajes skotol taje. ¿Kʼuxi chakʼ jnaʼtik Dios li aʼyej ti toj tsots skʼoplale?

Nopo noʼox avaʼi ti oy bu chabate. Li kʼusi van baʼyel chapase jaʼ ti chakʼel junuk mapa xchiʼuk ti chasabe yaʼyejal ti bu chabate. Kʼalal yakalot xa ta xanbale, te chavakʼ venta ti jaʼ jech kʼuchaʼal chal li ta mapae xchiʼuk li senyailtake. Taje jaʼ te chakʼ avil ti yantik xanopaj batel ti bu chakʼan chabate. Li Diose xkoʼolaj ti yakʼojbutik jun mapa eke, yuʼun yakʼojbutik li Skʼope. Li ta Vivliae chal kʼusitik chkʼot ta pasel ta spʼejel Balumil kʼalal skʼan toʼox xtal li slajeb kʼusitike. Kʼalal chjelav batel li kʼakʼaletike, te chkakʼtik venta ti jech chkʼotanuk ta pasel li kʼusitik yaloj li Vivliae. Taje jaʼ chakʼ kiltik ti toj nopol xa skʼan xtal li slajeb kʼusitike.

Li Vivliae chal ti oy kʼusitik chkʼot ta pasel kʼalal jutuk xa skʼan xtal li slajeb kʼusitike. Kʼalal jaʼo yorail taje ep kʼusitik chkʼot ta pasel ti muʼyuk bu jech xkiltik-oe. Jkʼelbetik batel skʼoplal jlomuk.

1. VOKOLILETIK TA SPʼEJEL BALUMIL Jun albil kʼop ti te chichʼ tael ta kapitulo 24 ta Evanjelio yuʼun Mateoe jaʼ te chalbe skʼoplal jun senyail ti ep ta tos kʼusitik smakoje. Li ta albil kʼop taje, chal kʼusitik senyail chkʼot ta pasel kʼalal «poʼot xa xlaj skotol li kʼusitik oy ta balumile», mi laje ta xtal «li slajebe» (versikulo 3, 14). Li junantik senyaile jaʼ ti chlik mukʼtikil paskʼop, chtal viʼnal, chjelav nikel ta spʼejel Balumil, oy milbail ta buyuk noʼox, tsikub kʼanelal xchiʼuk ch-ayan jloʼlavanejetik ta relijion (versikulo 6-26). Skotol li kʼusitik taje maʼuk jaʼ to lik kʼotanuk ta pasel, yuʼun te onoʼox oy. Pe kʼalal jutuk xa skʼan xtal slajeb li kʼusitike, jmoj me chkʼot ta pasel skotol. Jech xtok, koʼol chkʼot ta pasel xchiʼuk li oxib albil kʼopetik liʼe.

2. CHCHʼAY LI LEKIL TALELALE Kʼalal poʼot xa slajeb li chopol balumile chchʼay li lekil talelale, yuʼun li Vivliae xi chale: «Li ta slajebal xa kʼakʼale, [...] tskʼan sba stuk li krixchanoetike, batem ta yoʼontonik takʼin, xtoyet xa chaʼi sbaik, jpʼel xalik, chchopol kʼoptavanik, mu xchʼunbe smantal stot smeʼik, mu kʼusi snaʼ stojik ta vokol, muʼyuk stukʼil yoʼontonik, muʼyuk xa kʼanbail kʼuchaʼal stalel onoʼox jeche, mi jsetʼuk oy ta yoʼontonik tspas ta jmoj skʼopik, chchopol loʼiltavanik, mu snaʼ spajes sbaik, simaronik, muʼyuk skʼanojik li kʼusi leke, j-akʼvanejetik ta kʼabal, pimik ta mantal, xtoyet xa tajek chaʼi sbaik, jaʼ skʼanojik li kʼusi kʼupil sba chaʼi stukike jaʼ muʼyuk skʼanojik li Diose» (2 Timoteo 3:1-4). Melel onoʼox ti mu achʼuk to li kʼusitik chkʼotan ta pasel taje, pe «li ta slajebal xa kʼakʼale» tstsatsaj batel mas. Jaʼ yuʼun li Vivliae chal ti «chtal tsots vokolil» xchiʼuk ti «toj echʼ noʼox xibal sba» li vaʼ kʼakʼal taje. ¿Mi jech van chakʼ ta ilel stalelal li krixchanoetik taje?

3. SOLEL SOKEM LI BALUMILE Li Vivliae chal ti Diose chakʼbe slajeb «li buchʼutik yakal tsokesik li balumile» (Apokalipsis 11:18). ¿Kʼuxi van tsokesik Balumil li krixchanoetik avie? Jaʼ jech kʼuchaʼal ta skʼakʼalik Noee. Xi chal li Vivliae: «Li Diose laj yil ti nojem ta mulil li banamile yuʼun toj chopol li cʼusitic tspasique. Scotol cristianoetic ibolibic, jech iʼepaj mulil ta banamil laj yil li Diose». Jaʼ yuʼun li Diose xi laj yalbe li Noee: «Ta xcules scotol xchiʼuc li cʼusitic oy ta sbejel banamile», taje te skʼoplal li chopol krixchanoetike (Génesis 6:11-13). ¿Mi avakʼoj xa venta ti yantik xa xnoj ta choplejal li Balumile? Pe maʼuk noʼox taje, yuʼun li avie yakal chkʼot ta pasel li kʼusi muʼyuk toʼox bu ilbil jeche: li abtejebaletik spasoj li krixchanoetike xuʼ xlaj yuʼun ta melel li Balumile xchiʼuk li krixchanoetike. Ta skoj taje, li krixchanoetike yakal tsokesik li kʼusitik chakʼ ti oyuk kuxlejal liʼ ta Balumile: li ikʼe, li nabetike xchiʼuk yantik.

Leʼ xatal ta sien jabile li krixchanoetike muʼyuk toʼox spasojik mukʼtikil abtejebaletik ti xuʼ slajes li jkuxlejaltike. Pe jaʼuk li avie oy xa. Yuʼun oy epal abtejebaletik skʼejojik xchiʼuk ti sokesojik tajek li osil balumile. Ta skoj ti toj ep kʼusitik achʼ chlokʼanuk tale, li krixchanoetike mu xakʼik venta li kʼusi chakʼ kʼotuk ta pasele. Bal to ti maʼuk chal jun krixchano li kʼusi chkʼot ta stojolal li Balumile. Li Diose yaloj ta melel ti chakʼbe slajeb li buchʼutik yakal tsokesik li Balumil yoʼ mu slajesik ta j-echʼel li kʼusitik kuxajtike.

4. JUN KAMPANYA SVENTA CHOLMANTAL TA SPʼEJEL BALUMIL Li kʼusi yan senyail chakʼ ta ilel li ta slivroal Mateoe jaʼ ti chichʼ pasel jun abtelal ti muʼyuk bu jech ilbil-oe, xi chal li tekstoe: «Li lekil aʼyejetik ta sventa li Ajvalilal liʼe ta xichʼ cholel ta spʼejel balumil sventa xaʼi skotol li jteklumetike, vaʼun ta xtal li slajebe» (Mateo 24:14). Li cholmantal taje mu xkoʼolaj ti kʼu yelan spasojik talel li relijionetike. Yuʼun jaʼ mas chichʼ albel skʼoplal li «lekil aʼyejetik ta sventa li [Ajvalilale]». ¿Mi oy junuk relijion ti yakal chal batel li lekil aʼyej sventa li Ajvalilal ta «spʼejel balumile»?

Li kʼusi sventa li jpajinakutik ta Internet, jw.org, jaʼ ti chichʼ pukbel-o skʼoplal li «lekil aʼyejetik ta sventa li [Ajvalilale]». Li ta jpajinakutike oy vunetik mas ta vukub sien jeltos kʼopetik ti chalbe skʼoplale. ¿Mi oy yan buchʼutik jech yakʼoj ta yoʼontonik yalbel batel krixchanoetik ta sventa li Ajvalilal yuʼun Diose? Kʼalal muʼyuk toʼox li Internete, li stestigotak Jeovae ojtikinbilik xa onoʼox ti chalbeik skʼoplal li lekil aʼyejetike. Leʼ xa tal ta 1939, kʼalal chlokʼ li revista ti ojtikinbil avi kʼuchaʼal Li Jkʼel osil ta toyole xi tsakal talele: «Yakal chalbe skʼoplal li Ajvalilal yuʼun Jeovae». Jlik livro ta sventa relijionetike, xi laj yal ta sventa li abtelal ta jpaskutike: «Muʼyuk kʼusi xkoʼolaj-o ti kʼu yelan chcholik mantale xchiʼuk ti bu to kʼalale». Jtos li kʼusi chalik batel li stestigotak Jeovae jaʼ ti poʼot xa chakʼbe slajeb chopol balumil li Ajvalilal yuʼun Diose.

LI KʼUSI TSOTS SKʼOPLAL YAKAL CHKʼOT TA PASELE

Li albil kʼopetik laj kalbetik talel skʼoplal li ta mantal liʼe: ¿mi oy aviloj ti kʼu yelan kʼotem ta pasele? Ti echʼ xa talel sien jabile, li revista liʼe chal li kʼusitik yakal chkʼot ta pasel ta spʼejel Balumile, li buchʼutik tskʼelike yakʼojik venta ti jaʼ senyailtak li slajebal kʼakʼale. Akʼo mi oy lek sprevailtak, li buchʼutik mu xchʼunike chalik ti mu meleluk li kʼusi chichʼ alele xchiʼuk ti muʼyuk la sokem talel li kuxlejale. Yuʼun chalik ti jaʼ la ta skoj ti oy xa kʼusitik achʼ lokʼemik ti chkaʼitik li kʼusitik chkʼotanuk ta pasele, yuʼun li ta voʼnee muʼyuk toʼox kʼuxi xuʼ xkaʼitik. Akʼo mi jech, li buchʼutik tskʼelbeik lek skʼoplal li kʼusitik yakal chkʼotanuk ta pasele chakʼik venta ti kuxulutik xa ta jun kʼakʼal ti toj xibal xa sbae.

Oy ep sprevailtak ti chakʼ ta ilel ti yantik xjel batel li kʼusitik oy ta Balumile. Oy jayvoʼ sientifikoetik laj yalik ti oy kʼusitik tsnuptanik li krixchanoetike. Xi laj yalike: «Ta skoj ti laj xa jkʼelbekutik lek skʼoplal li kʼusi chkʼot ta pasele, laj kakʼkutik venta ti xuʼ oy kʼusi xibal sba tsnuptan li krixchanoetik ta skoj li kʼusitik achʼ chlokʼanuke». Ta skoj li sprevailtak taje, ep buchʼutik chchʼunik ti kuxulutik xa ta slajebal kʼakʼale xchiʼuk ti poʼot xa xtal li slajeb kʼusitike, li buchʼutik tstsʼibaik li revista liʼe xchiʼuk li buchʼutik tskʼelike xchʼunojik ti jaʼ jech eke. Pe muʼyuk srasonal sventa xijxiʼutik-o. Pe ¿kʼu yuʼun ti jech chkaltik taje? Yuʼun xuʼ kuxul xijkomutik.

Li Vivliae chalbutik ti toj xibal sba li slajeb kʼusitike. Xi chale: «Chtal mukʼta tsatsal vokolil ti muʼyuk bu jech kʼotem-o ta pasel kʼalal lik tal li balumil kʼalal to avie [...]. Jech ta melel, ti muʼyukuk chichʼ jutukajesbel skʼakʼalil taje, muʼyuk buchʼu chkol ti jechuke» (Mateo 24:21, 22). Pe li Vivlia xtoke chal ti oy buchʼu kuxul chkome: «Ta xjelav li balumile [...], pe te chkom-o sbatel osil li buchʼu tspas kʼusi tskʼan yoʼonton Diose» (1 Juan 2:17).

¿Kʼusi skʼan jpastik sventa kuxul xijkome? ¿Mi oy van kʼusi skʼan xlik jtsobtik? Muʼyuk. Xi chtojobtasvan li Vivliae: «Ta skoj ti jech chichʼ lilinel li kʼusitik taje, nopik me lek ti kʼu yelan skʼan xapas abaike. Skʼan me chʼuluk atalelalik xchiʼuk avichʼojikuk lek ta mukʼ Dios yoʼ to chamalaik xchiʼuk ti teuk tajek ta ajolik ti liʼ xa oy li skʼakʼalil Jeovae» (2 Pedro 3:10-12). Li kʼusitik «chichʼ lilinel» taje te skʼoplal li chopol ajvaliletik ta balumile, li buchʼutik tskontrainik li Ajvalilal yuʼun Diose xchiʼuk li buchʼutik tskoʼoltas sjolik xchiʼuk li ajvaliletike. Lek jamal xvinaj ti maʼuk tspojutik mi la jtsob jkʼulejaltike.

Li kʼusi skʼan jpastik sventa kuxul xijkome jaʼ ti jechuk jtalelaltik kʼuchaʼal tskʼan li Diose xchiʼuk ti tukʼ xkakʼ jbatik ta stojolale (Sofonías 2:3). Mu jechuk jpastik kʼuchaʼal li yan krixchanoetike, ti muʼyuk tstsakik ta venta li senyailtak ti kuxulutik ta slajeb kʼakʼale, skʼan teuk tajek ta joltik «ti liʼ xa oy li skʼakʼalil Jeovae». Li stestigotak Jeovae xuʼ xakʼboxuk avil ta Vivlia kʼusi skʼan xapas yoʼ kuxul xakome.