1. ¿Kʼu yelan ta jtunestik ta cholmantal li orasion laj yakʼ ta chanel Jesus ta Mateo 6:9 kʼalal ta 13?

EPAL krixchanoetike xojtikinik li orasion laj yakʼ ta chanel Jesus ti padrenuestro sbie (Mateo 6:9-13). Kʼalal jaʼo ta jcholtik mantale nopoltik noʼox chkalbetik skʼoplal li orasion taje. Jun skʼelobile jaʼ ti kʼalal ‹akʼo taluk li Ajvalilal avuʼun› xijchie, jaʼo chkalbetik skʼoplal kʼalal ta jkʼan chijchanubtasvan ti jaʼ jun ventainel yuʼun Dios li Ajvalilal yuʼun Diose xchiʼuk ti mu xa jaluk skʼan sventa skʼatajes ta Paraiso li Balumile. Jech xtok, sventa chkakʼtik ta ilel ti oy sbi li Diose xchiʼuk ti skʼan chʼultajesele, jaʼ chkalbetik skʼoplal li bu chal ‹akʼo yichʼ chʼultajesel abi› xie (Mateo 6:9, tsʼib ta yok vun).

2. ¿Kʼuxi jnaʼojtik ti maʼuk sventa jkomes ta joltik xchiʼuk ti jech xa ta jchaʼaltik jech kʼu chaʼal chal li padrenuestroe?

² Kʼalal chanubtasvan ta sventa padrenuestro li Jesuse, ¿mi jaʼ van sventa jkomes ta joltik skotol, vaʼun ti jech xa ta jchaʼaltik jujukoj kʼalal ta jpastik orasion, jech kʼuchaʼal tspasik li yan relijionetike? Moʼoj, yuʼun xi laj yale: «Kʼalal chapas orasione mu me xachaʼalilan li kʼusi avaloj [xae]» (Mateo 6:7). Jun veltae, li Jesuse yakal ta xchanubtas yajchankʼoptak kʼuxi ta pasel li orasione, li avi xtok une laj yalbe skʼoplal li padrenuestroe, jaʼ noʼoxe jelel xa li jujupʼel kʼop la stunese (Lukas 11:1-4). Taje chakʼ ta ilel ti jaʼ noʼox laj yakʼ ta chanel kʼusitik xuʼ jkʼan ta j-orasiontik li Jesuse.

3. ¿Kʼusitik xuʼ xajakʼbe aba kʼalal chachan batel li xchanobiltak liʼe?

³ Li ta xchanobil liʼe xchiʼuk li ta yan xchanobil chtale jaʼ ta jchanbetik skʼoplal li padrenuestroe. Kʼalal ta jchantik batele, xi xajakʼbe abae: «Li orasion laj yakʼ ta chanel Jesuse, ¿kʼuxi chchanubtasun sventa mas xlekub li j-orasion ta jpase? ¿Mi ta jkuxlebin li kʼusi chal padrenuestroe?».

«JTOTIK TA VINAJEL»

4. 1) ¿Kʼusi tsvules ta joltik kʼalal «Jtotik ta vinajel» xi laj yal ta orasion li Jesuse? 2) Li buchʼutik liʼ chnakiik ta Balumile, ¿kʼu yuʼun xuʼ chalik ti jaʼ stotik li Jeova eke?

⁴ «Jtotik ta vinajel» xi laj yal Jesus kʼalal la slikes li s-orasione. Taje jaʼ tsvules ta joltik ti Jeovae jaʼ totil yuʼunik skotol li ermanoetik ta spʼejel Balumile (1 Pedro 2:17). Li Jeovae stʼujoj jlom yajtsʼaklomtak Kristo sventa xbat nakiikuk ta vinajel, jaʼ yuʼun «Tot» xi chalbeik li Jeovae, yuʼun jaʼ xa nichʼnabiletik (Romanos 8:15-17). Pe li buchʼutik liʼ chnakiik ta Balumil une, ¿kʼu yuʼun xuʼ chalik ti jaʼ stotik li Jeova eke? Yuʼun jaʼ ch-akʼbat xkuxlejalik yuʼun li Jeovae xchiʼuk skotol li kʼusitik chtun yuʼunike. Pe kʼalal maʼuk xaʼox jpas muliletike xchiʼuk mi kuch yuʼunik li slajeb prevae, chkʼotik ta xnichʼnab Dios ek (Romanos 8:21; Apokalipsis 20:7, 8).

5, 6. 1) ¿Bu junukal matanal ti mas ep sbalil xuʼ xakʼbeik yalab xnichʼnabik li totil meʼiletike? 2) Li alab nichʼnabiletike, ¿kʼusi skʼan spasik ta jujuntal xchiʼuk li matanal taje? (Kʼelo li lokʼol ta slikebale.)

⁵ Li totil meʼiletik ti jaʼik yajtsʼaklomtak Kristoe xuʼ xakʼbeik yalab xnichʼnabik jun matanal ti ep tajek sbalile. ¿Kʼusi taje? Jaʼ ti xakʼbeik yojtikin ti jaʼ stotik ta vinajel li Jeovae xchiʼuk ti xchanubtasik sventa akʼo skʼoponike. Xi chvul ta sjol jun ermano ti chtun ta jkʼelvanej ta sirkuito ta Sudafricae: «Jujun toʼox akʼobal koʼol ta jpas orasion xchiʼuk li jtsebetake, jech onoʼox lik jpas talel kʼalal ayanike. Jaʼ noʼox mu jechuk ta jpas kʼalal muʼyuk te oyun ta jnae. Li jtsebetake chalik ti mu la xvul ta sjolik li kʼusitik laj kal ta j-orasione. Pe li kʼusi lek xvul ta sjolike jaʼ ti toj tsots skʼoplal laj yaʼiik ti jech la jpase, jun yoʼontonik xchiʼuk ti chabibil chaʼi sbaike. Kʼalal spas xaʼox yuʼun stukik li s-orasionike, lik kalbeik ti akʼo tsotsuk xkʼopojik kʼalal tspasike, yuʼun jaʼ jech chkakʼ venta kʼusi tsnopik ta stojolal Jeova xchiʼuk li kʼusi oy ta yuni oʼontonike. Jech xtok, kʼunkʼun laj kalbeik kʼu yelan xuʼ stsakik ta venta ta s-orasionik li padrenuestroe. Jaʼ jech chkakʼ venta ti snaʼikuk li kʼusitik xuʼ skʼan ta s-orasionike».

⁶ Kʼalal chʼi xaʼox stsebetak li ermanoe, laj yakʼik persa sventa mas lek xil sbaik xchiʼuk li Jeovae. Li avie, chʼiik xa, nupunemik xa xchiʼuk chtunik ta tsʼakal ora xchiʼuk li smalalike. Li kʼupil matanal ti xuʼ xakʼbeik komel yalab xnichʼnabik li totil meʼiletike, jaʼ ti xakʼbeik xchan ti kuxul li Jeovae xchiʼuk ti xuʼ xkʼot ta yamigoike. Jech onoʼox me un ti ta jujuntal skʼan xchabiik ti kʼu yelan xil sbaik xchiʼuk Jeova li alab nichʼnabiletike (Salmo 5:11, 12; 91:14).

«AKʼO YICHʼ CHʼULTAJESEL LI ABIE»

7. 1) ¿Kʼusi matanal jtaojtik li stestigoutik Jeovae? 2) ¿Kʼuxi chkakʼtik ta ilel ti ep tajek sbalil chkiltik li matanal taje?

⁷ Li stestigoutik Jeovae oy jtaojtik mukʼta matanal, taje jaʼ ti xkojtikinbetik sbi li Diose xchiʼuk ti oyutik li ta steklumal ti yichʼojbe sbie (Echos 15:14; Isaías 43:10). Li ta orasion laj yakʼ ta chanel Jesuse, laj yal ti akʼo jkʼantik ‹akʼo yichʼ chʼultajesbel sbi› li Diose. Taje jaʼ skʼan xal ti oy ta koʼontontik ti sakuk skʼoplal li sbie. ¿Kʼuxi chkakʼtik ta ilel ti ep tajek sbalil chkiltik ti xkojtikintik xchiʼuk ti oyutik li ta steklumal ti yichʼojbe sbie? Jaʼ mi ta jkʼanbetik ti akʼo mu kʼusi chopol xbat ta alel kuʼuntike xchiʼuk ti mu kʼusi chopol jpastik ti xuʼ xikʼubtasbe li sbie. Mu jechuk jpastik kʼuchaʼal jlom yajtsʼaklomtak Kristo ta baʼyel siglo ti mu jechuk tspasik kʼuchaʼal chchanubtasvanike. Ta skoj taje, xi laj yal li jtakbol Pabloe: «Li sbi Diose chopol kʼoptabil [...] ta akojik» (Romanos 2:21-24).

8, 9. Albo junuk skʼelobil ti chakʼ ta ilel ti koltabilik yuʼun Jeova li buchʼutik tskʼan chchʼultajesbeik li sbie.

⁸ Li yajtsʼaklomutik Kristoe chkakʼtik tajek persa sventa jchʼultajesbetik sbi li Jeovae. Jkʼelbetik jun skʼelobil: jun ermana ta Noruegae cham smalal, stuk kom xchiʼuk jun yuni kerem ti chib jabil yichʼoje. Xi chvul ta sjol li ermanae: «Toj vokol tajek laj kaʼi kʼalal jech kʼot ta pasel ta jkuxlejale. Skotol kʼalal ta jkʼopon ta orasion Dios sventa akʼo yakʼbun kipal xchiʼuk ti stsʼikuk kuʼun ti kʼu yelan chkaʼi jbae, jutuk mu ta jujunuk ora jech ta jpas. Mu jkʼan ti oyuk kʼusi chopol xkʼot ta nopel kuʼun ti jaʼ xa te chchopol kʼopta-o Jeova li Satanase. Jech xtok, mu jkʼan kʼusi chopol jpas ta stojolal li Diose. Li kʼusi oy ta koʼontone, jaʼ ti jchʼultajesbe sbi li Diose xchiʼuk ti xil ta Paraiso stot li jkereme» (Proverbios 27:11).

⁹ ¿Mi takʼbat s-orasion li ermana taje? Takʼbat. Ta skoj ti nopol noʼox oy xchiʼuk li ermanoetike te la sta spatobil yoʼonton. Kʼalal echʼ voʼob jabile, nupun xchiʼuk jun mol ta tsobobbail. Li skereme jtob xa sjabilal li avie xchiʼuk yichʼoj xa voʼ. Xi to chal li ermanae: «Ta jtojbe tajek ta vokol ti la skoltaun ta stsʼitesel jkerem li jmalale».

10. ¿Kʼusi tspas Jeova sventa chchʼultajes-o ta jyalel li sbie?

¹⁰ Jaʼ to chchʼultajes-o ta jyalel sbi Jeova kʼalal mi laj yakʼbe slajeb skotol li buchʼutik tspʼajik ti jaʼ ajvalile (kʼelo Ezequiel 38:22, 23). Li ta Paraisoe, li krixchanoetike ta kʼunkʼun tspasik ta tukʼil krixchanoetik ti maʼuk xaʼox jpasmuliletike. Skotolik li buchʼutik chnakiik ta vinajel xchiʼuk ta Balumile ta xichʼik ta mukʼ li Jeovae xchiʼuk mu xa bu chikʼubtasbeik-o li xchʼul bie. Kʼalal jech taj une «stuk xa noʼox chkʼot ta Ajvalil ta skotol kʼusitik» kuxajtik li Jeovae (1 Korintios 15:28).

«AKʼO TALUK LI AJVALILAL AVUʼUNE»

11, 12. ¿Kʼusi la spas Jeova li ta 1876?

¹¹ Kʼalal skʼan toʼox sut batel ta vinajel li Jesuse, xi la sjakʼik li yajchankʼoptake: «Kajval, ¿mi yuʼun yakal xa chchaʼta yav avuʼun li ajvalilal ta Israel avie?». Li Jesuse laj yal ti maʼuk to yorail xaʼibeik smelolal taje, albatik ti akʼo yakʼ ta yoʼontonik li cholmantale (kʼelo Echos 1:6-8). Jech xtok, la xchanubtasan yajchankʼoptak sventa akʼo skʼanik ti taluk li Ajvalilal yuʼun Diose xchiʼuk ti vikʼiluk lek satik sventa snaʼik kʼusi ora chlik spas mantale. Jech oxal, li voʼotik eke yakal-o ta jkʼanbetik Jeova ti akʼo taluk li Ajvalilal yuʼune.

¹² Li Jeovae la skolta li yajtuneltake, yuʼun li ta 1876 laj yaʼibeik smelolal ti chlik spas mantal ta vinajel ta 1914 li Jesuse. ¿Kʼuxi koltaatik sventa xaʼibeik smelolal taje? Li ermano Russelle la stsʼiba ta 1876 jun mantal ti xi sbie: «¿Kʼusi ora chlaj li skʼakʼalil jyanlum krixchanoetike?». Te laj yalbe skʼoplal li albil kʼop laj yal Daniel ta sventa li «vucub jabil[e]». La yal ti albil kʼop taje koʼol tajek skʼoplal xchiʼuk li albil kʼop laj yal Jesus ta sventa li «yorail ti akʼbil li jteklumetike» (Daniel 4:16; Lukas 21:24). Li mantale laj yal ti «vucub jabil» taje o li «yorail ti akʼbil li jteklumetike» chlaj ta 1914.a (Kʼelo li tsʼib ta yok vune.)

13. 1) ¿Kʼusi kʼot ta pasel li ta 1914? 2) ¿Kʼusi chakʼ ta ilel skotol li kʼusitik lik kʼotanuk talel ta pasel leʼ xa ta 1914?

¹³ Leʼ xa ta 1914, li ta Europae lik jun paskʼop ti puk batel ta sjunul balumile. Ta 1918 ep buchʼutik laj yil svokolik ta viʼnal. Jech xtok, ep buchʼutik lajik ta chamel ti gripe española sbie. Ta skoj li chamel taje ep xa noʼox buchʼutik lajik ti jaʼ xkom to ti kʼu yepal lajik li ta paskʼope. Skotol li kʼusitik taje jaʼ junantik noʼox «senyail» ti laj yalbe skʼoplal Jesuse (Mateo 24:3-8; Lukas 21:10, 11). Li senyail taje laj yakʼ ta ilel ti lik spas mantal ta vinajel ta 1914, ti jaʼo «kuch batel yuʼun sventa tstsutses li paskʼop yuʼune» (Apokalipsis 6:2). Li Jesuse la sjip yalel tal ta Balumil li Satanas xchiʼuk li pukujetike. Ta tsʼakal une lik kʼotuk ta pasel li albil kʼop ti xi chale: «¡Abol sba li balumil xchiʼuk li nabe! Yuʼun te yalem talel Diablo ti bu oyoxuke, oy tajek skʼakʼal yoʼonton ta skoj ti snaʼoj ti toj komkom xa li yoraile» (Apokalipsis 12:7-12).

14. 1) ¿Kʼu yuʼun skʼan jkʼanilantik-o ti akʼo taluk li Ajvalilal yuʼun Diose? 2) ¿Kʼusi ti tsots tajek skʼoplal ti skʼan mu xkiktatik spasele?

¹⁴ Li albil kʼop chal ta Apokalipsis 12 tskoltautik sventa xkaʼibetik smelolal kʼu yuʼun toj chopolik xa noʼox kʼusitik kʼotanan ta pasel liʼ ta Balumil kʼalal lik spas mantal li Jesuse. Te xa tspas mantal ta vinajel li Jesuse, yan li Satanase tspas mantal ta Balumil. Pe mu xa jaluk skʼan sventa chakʼbe slajeb skotol kʼusitik chopol li Jesuse, vaʼun jaʼ jech tstsutses li paskʼop yuʼune. Jaʼ yuʼun ta jkʼanilantik-o ti akʼo taluk li Ajvalilal yuʼun Diose. Jech xtok, skʼan xkalilanbetik-o batel krixchanoetik ta sventa li Ajvalilal taje, yuʼun jaʼ jun abtelal ti tsots tajek skʼoplale. Ta sventa li cholmantale, chkʼot ta pasel li albil kʼop ti xi laj yal Jesuse: «Li lekil aʼyejetik ta sventa li Ajvalilal liʼe ta xichʼ cholel ta spʼejel balumil sventa xaʼi skotol li jteklumetike, vaʼun ta xtal li slajebe» (Mateo 24:14).

‹AKʼO KʼOTUK TA PASEL TA BALUMIL LI KʼUSI TSKʼAN AVOʼONTONE›

15, 16. ¿Kʼu yuʼun mu baluk noʼox ti xichʼ kʼanel ta orasion ti akʼo kʼotuk ta pasel ta Balumil li kʼusi tskʼan yoʼonton Diose?

¹⁵ Leʼ xa ta vakmil jabile, lek toʼox tajek chichʼ pasel ta Balumil li kʼusi tskʼan yoʼonton Diose. Jaʼ yuʼun laj yal ti «toj lec laj yil» skotol li kʼusitik spasoje (Génesis 1:31). Pe bu chata, la stoy sba li Satanase, jaʼ yuʼun jech lik talel ti mu skotoluk krixchanoetik tspasbeik li kʼusi tskʼan yoʼonton Diose. Akʼo mi jech, li avie oy mas ta vaxakib miyon krixchanoetik ti chtunik ta stojolal li Jeovae. Ti vaʼ yepalike, lek snaʼojik ti mu baluk noʼox ti tskʼanik ta orasion ti akʼo kʼotuk ta pasel ta Balumil li kʼusi tskʼan yoʼonton Diose. Jaʼ yuʼun, chakʼik persa spasel li kʼusi tskʼan yoʼonton Diose, ti lekuk x-ilatik yuʼune xchiʼuk ti junuk yoʼontonik xalbeik batel yantik ta sventa li Ajvalilal yuʼune.

¹⁶ Jkʼeltik kʼusi kʼot ta stojolal jun misionera ti chtun ta África ti laj yichʼ voʼ ta 1948. Xi chal li ermana ti 80 sjabilale: «Nopoltik noʼox ta jkʼan ta orasion ti akʼo yojtikinik Dios skotol li krixchanoetik ti lek yoʼontonik yoʼ to mu xtal li lajelale. Jech xtok, ta jkʼanbe Jeova akʼo yakʼbun jpʼijil sventa xkʼot ta yoʼonton kʼusi chkalbe li buchʼu ta jcholbe mantale. Pe maʼuk noʼox taje, yuʼun ta jkʼanbe xtok ti akʼo skoltaunkutik ta skʼelel li buchʼutik laj xa xchʼamik mantale». Li ermana taje ep buchʼutik skoltaoj sventa xojtikinik li Jeovae. ¿Mi oy xavojtikin yan ermanoetik ti malubemik xa ti jun yoʼonton tspasik li kʼusi tskʼan yoʼonton Jeovae? (Kʼelo Filipenses 2:17.)

17. ¿Kʼusi chanop ta sventa li kʼusi tspas Jeova ta jelavele?

¹⁷ Li yajtunelutik Diose jech-o ta jkʼantik ta orasion ti akʼo kʼotuk ta pasel ta Balumil li kʼusi tskʼan yoʼontone, jaʼ to chkiktatik skʼanel mi la slajes xaʼox skotol li yajkontratake. Vaʼun, chchaʼkuxiik tal epal miyon krixchanoetik kʼalal pasem xaʼox ta Paraiso li Balumile. Li Jesuse laj yal ti «skotol li buchʼutik oy ta smukinalike chaʼibeik yechʼomal ye, vaʼun chlokʼik tal» (Juan 5:28, 29). ¡Nopo xa noʼox avaʼi li muyubajel ta jtatik kʼalal chkiltik yan velta li buchʼutik jkʼanojtik ti chamemike! ‹Tskus skotol yaʼlel jsatik li Diose› (Apokalipsis 21:4). Ta melel, jutuk mu skotoluk li buchʼutik chchaʼkuxiike muʼyuk laj yojtikinik li kʼusitik melel ta sventa Jeova xchiʼuk Jesuse. Jaʼ yuʼun, ‹muʼyuk tukʼik› xi ch-albat skʼoplalik li ta Vivliae. Jaʼ jun muyubajel chkaʼitik ti ta jchanubtastik sventa tspasik batel li kʼusi tskʼan yoʼonton Dios yoʼ xuʼ xkuxiik sbatel osile (Echos 24:15; Juan 17:3).

18. ¿Kʼusi oxtos ti mas chtun yuʼunik li krixchanoetike?

¹⁸ Mu xa jaluk skʼan sventa xkʼot ta pasel li oxtos kʼusitik baʼyel chichʼ kʼanel li ta padrenuestroe: ti akʼo taluk li Ajvalilal yuʼune, ti chichʼ chʼultajesbel sbi ta stojolal li ajvalilal taje xchiʼuk ti koʼol xa chichʼik ta mukʼ Jeova skotol li kʼusitik kuxul ta vinajel xchiʼuk ta Balumile. Jech taje, li Jeovae chakʼbe krixchanoetik li kʼusi mas chtun yuʼunike. Li ta yan xchanobil chtale ta jchantik yan kʼusitik ti laj yakʼ ta chanel Jesus ti xuʼ jkʼantik ta orasione.

1-3. ¿Kʼu yuʼun xchʼunoj lek jun ermana ti takʼbat s-orasion yuʼun li Jeovae?

JUN prekursora regular ti Lana sbie oy kʼusi mu xchʼay ta sjol kʼalal jaʼo bat ta vulaʼal ta Alemania ta 2012. Laj yal ti takʼbat la yuʼun Jeova chib s-orasion kʼalal tsut xaʼox ta slumale. Li baʼyel s-orasione jaʼo la spas kʼalal yakal chanav ta tren sventa chbat ta syaleb avione. Li ta s-orasione la skʼanbe Jeova sventa oyuk buchʼu xcholbe mantal. Kʼalal kʼot li ta syaleb avione jaʼ to laj yaʼi ti jaʼ to ta yokʼomal ta xlokʼ li avione. Vaʼun la skʼanbe koltael Jeova ta orasion, yuʼun jutuk xaʼox tajek stakʼin xchiʼuk muʼyuk bu xkom vayuk. Taje jaʼ li xchibal orasion la spase.

² Kʼalal laj xaʼox spas li s-orasione, oy buchʼu xi albate: «¿Kʼusi chapas liʼe, Lana?». Li buchʼu taje jaʼ toʼox xchiʼil ta chanun ti chbat ta Sudáfrica ti ay iktaatuk yuʼun smeʼ xchiʼuk syaya li ta syaleb avione. Kʼalal laj yal kʼusi la snuptan li Lanae, li meʼil xchiʼuk li yayaile laj yalik ti xuʼ te xkom ta snaike. Jech xtok, ep kʼusitik la sjakʼik ta sventa li kʼusitik xchʼunoje xchiʼuk ta sventa ti tspasbe yabtel Dios ta tsʼakal orae.

³ Ta yokʼomale, li Lanae ep to kʼusitik la stakʼanbe ta sventa li Vivliae. Kʼalal tsut xaʼox batel ta slumale la stsakbe ta vun li sbiike xchiʼuk yan kʼusitik sventa xuʼ xichʼik-o vulaʼanel yuʼun li ermanoetik ti te nakalike. Li avie chtun-o ta prekursora xchiʼuk xchʼunoj lek ti jaʼ takʼbat yuʼun Jeova li s-orasione (Salmo 65:2).

4. ¿Kʼusi ta jchantik li ta xchanobil liʼe?

⁴ Kʼalal jaʼo ta jnuptantik junuk vokolile, ta anil noʼox ta jkʼopontik li Jeovae. Li stuke ta xaʼibutik xchiʼuk ta slekil yoʼonton tskoltautik (Salmo 34:15; Proverbios 15:8). Li ta orasion chanubtasvan Jesus ti padrenuestro sbie te laj yakʼ iluk ti oy kʼusitik mas tsotsik skʼoplal ti skʼan jkʼantike. Li ta xchanobil liʼe ta jchantik li slajeb chantos kʼusi xuʼ jkʼantik ta j-orasiontik ti te talem ta padrenuestroe xchiʼuk ti xuʼ skoltautik sventa tukʼuk xkakʼ jbatik ta stojolal li Diose (kʼelo Mateo 6:11-13).

«AKʼBUN JPANKUTIK TA SVENTA LI AVI KʼAKʼALE»

5, 6. ¿Kʼu yuʼun ta jkʼantik-o ti akʼo ‹yakʼ jpantik› Jeova akʼo mi oy noʼox kʼusi jlajestik li voʼotike?

⁵ Kʼalal chanubtasvan ta spasel orasion li Jesuse, mu xiuk laj yal ti akʼo jkʼantike: «Akʼbun jpan», moʼoj, yuʼun laj yal ti xi akʼo jkʼantike: «Akʼbun jpankutik». Jkʼeltik kʼuxi jech-o tskʼan jun jkʼelvanej ta sirkuito ta África ti Victor sbie. Xi chale: «Li kajnil xchiʼuk li voʼone ta jtojbekutik ta vokol Jeova ti muʼyuk kʼusi ta jvul-o koʼontonkutik ta sventa li kʼusi ta jlajeskutike xchiʼuk ta sventa bu ta jtakutik takʼin sventa jtojkutik li bu nakalunkutike. Yuʼun li ermanoetike jaʼ chakʼbunkutik li kʼusitik chtun kuʼunkutik taje. Manchuk mi jech, ta jkʼanbe Dios ti akʼo skolta sventa xakʼbeik yipal li ermanoetik ti chil svokolik ta takʼine».

⁶ Li voʼotike xuʼ van oy noʼox kʼusi jlajestik, pe oy epal kermanotik ti povreike o ti yakal chil yan tsots svokolike. Skʼan jpastik orasion ta stojolalik. Pe oy yan kʼusi xuʼ jpastik sventa jkoltatik. Jech kʼuchaʼal liʼe, xuʼ xkakʼbetik li kʼusitik oy kuʼuntike. Xuʼ xkakʼtik matanal takʼin ek ta sventa li abtelal ta spʼejel balumile. Jnaʼojtik xtok ti ta onoʼox xtun sventa xichʼik-o koltael kermanotaktik li matanal takʼin chkakʼtike (1 Juan 3:17).

7. ¿Kʼusi skʼelobil laj yal Jesus yoʼ chakʼ jchantik ti mu jvul tajek koʼontontik ta sventa li kʼusitik chtun kuʼuntike?

⁷ Kʼalal chanubtasvan xaʼox Jesus ta sventa li padrenuestroe, laj yakʼ ta ilel jun skʼelobil sventa chakʼ jchantik ti skʼan mu jvul tajek koʼontontik ta sventa li kʼusitik chtun kuʼuntik jujun kʼakʼale. Li Jesuse laj yal ti muʼyuk tsvul yoʼontonik ta saʼel kʼusi chtun yuʼunik li nichimetike, yuʼun chabibilik yuʼun li Jeovae. Li voʼotik eke skʼan mu jvul koʼontontik kʼuxi ta jtatik li kʼusi chtun kuʼuntike (Mateo 6:30-34). Skʼan junuk noʼox koʼontontik yuʼun li kʼusitik oy kuʼuntik jujun kʼakʼale. Jech kʼuchaʼal liʼe, xuʼ jkʼanbetik Dios bu xuʼ xijnakiutik, xuʼ jkʼanbe kabteltik sventa jta stojol jveʼeltik xchiʼuk ti lekuk kʼusi xkʼot ta nopel kuʼuntik mi jaʼo lij-ipajutike. Pe oy kʼusi ti mas tsots skʼoplal skʼan jkʼantik li ta orasione. ¿Kʼusi jaʼ taje?

8. ¿Kʼusi tsvules ta joltik kʼalal chal «akʼbun jpankutik ta sventa li avi kʼakʼal[e]»?

⁸ Kʼalal «akʼbun jpankutik ta sventa li avi kʼakʼal» xie, tsvules ta joltik ti jtunel kuʼuntik li jveʼeltik ta mantale. ¿Kʼu yuʼun jech chkaltik taje? Yuʼun xi laj yal xtok li Jesuse: «Maʼuk noʼox ta pan kuxul li krixchanoe, yuʼun jaʼ kuxul-o skotol li kʼusitik chlokʼ ta ye Jeovae» (Mateo 4:4).

«PASBUNKUTIK PERTON KILKUTIK»

9. ¿Kʼu yuʼun chkaltik ti xkoʼolaj kʼuchaʼal ilil li jmultike?

⁹ Li ta orasion padrenuestroe, xi laj yal li Jesuse: «Pasbunkutik perton kilkutik». Ta yan velta xtoke xi laj yale: «Pasbunkutik perton jmulkutik» (Mateo 6:12; Lukas 11:4). Ti jech laj yal Jesus taje, yuʼun xkoʼolaj la kʼuchaʼal ilil li jmultike. Li ta 1952, li revista liʼe laj yalbutik ti skʼan jkʼantik li Diose xchiʼuk ti jchʼunbetik li smantaltake. Jaʼ yuʼun, kʼalal ta jpas jmultike jaʼ muʼyuk ta xkakʼbetik li kʼusi smalaoj chkakʼbetike. Jech oxal oy kiltik ta stojolal. Li revistae laj yal ti skʼanuk la li Jeovae, xuʼ xal ti maʼuk xa yamigoutike. Xi to laj yal xtoke: «Li mulil ta jpastike jaʼ chakʼ ta ilel ti muʼyuk jkʼanojtik li Diose» (1 Juan 5:3).

10. 1) ¿Kʼu yuʼun xuʼ chakʼutik ta perton li Jeovae? 2) ¿Kʼu yelan chkaʼi jbatik ta sventa li kʼusi spasoj ta jtojolaltik li Jeovae?

¹⁰ Li voʼotike ta jkʼantik ti xakʼutik ta perton jujun kʼakʼal li Jeovae. Koliyal ti cham Jesus ta jkojtik leʼ xa ta chaʼmil jabile xuʼ xakʼutik ta perton li Jeovae. Skʼan jtojbetik ta vokol Jeova ta sventa li matanal ti toj ep sbalile. Ti muʼyukuk xcham ta jtojolaltik li Jesuse, mu xijkol ta mulil xchiʼuk ta lajelal ti jechuke (kʼelo Salmo 49:7-9; 1 Pedro 1:18, 19). Kʼalal chal «pasbunkutik perton jmulkutik» xie, tsvules ta joltik ti chtun yuʼun kermanotaktik ek li matanal laj yakʼ Jesuse. Lek xvinaj ti Jeovae tskʼan akʼo jnoptik ta stojolal li kermanotaktike xchiʼuk ti kʼu yelan xil sbaik xchiʼuke. Jtos ti kʼuxi xuʼ jpastike jaʼ ti xkakʼbetik perton kʼalal oy kʼusi chopol tspasbutik o chalbutike. Jutuk mu skotoluk velta muʼyuk kʼusi mas tsots skʼoplal li kʼusi tspasbutik o chalbutike. Kʼalal chkakʼbetik perton li kermanotaktike, chkakʼtik ta ilel ti jkʼanojantike xchiʼuk ti ta jtojbetik ta vokol Jeova ti chakʼutik ta pertone (Kolosenses 3:13).

11. ¿Kʼu yuʼun skʼan xkakʼtik ta perton li yantike?

¹¹ Ta skoj ti jpasmulilutike xuʼ van toj vokol chkaʼitik yakʼel ta perton li jun ermanoe (Levítico 19:18). Mas to mi la jchapbetik yantik li kʼusi la spasbutik li jun ermanoe, xuʼ van voʼotik xa chʼunbil chkʼot li kʼusi chkaltike, vaʼun muʼyuk xa lek chilik li ermanoe. Taje xuʼ me sok-o kuʼuntik ti kʼu yelan lek xil sbaik li ermanoetik ta tsobobbaile. Mi jech kʼot ta pasel taje xchiʼuk mi muʼyuk kʼusi ta jpastik sventa jchapantik li jkʼoptike yakal chkakʼtik ta ilel ti muʼyuk sbalil chkiltik ti cham ta jkojtik li Jesuse (Mateo 18:35). Mi muʼyuk chkakʼbetik perton li yantike, muʼyuk me chakʼutik ta perton li Jeova eke (kʼelo Mateo 6:14, 15). Jech xtok, mi ta jkʼan chakʼutik ta perton li Jeovae, skʼan me mu jpastik tsatsal mulil (1 Juan 3:4, 6).

«MU ME XAVAKʼUNKUTIK TA PREVA»

12, 13. 1) ¿Kʼusi kʼot ta stojolal Jesus kʼalal laj xaʼox yichʼ voʼe? 2) ¿Kʼu yuʼun skʼan mu xkakʼbetik smulin yantik kʼalal mu stsʼik kuʼuntik junuk prevae? 3) ¿Kʼusi laj yakʼ ta ilel Jesus kʼalal laj onoʼox xchʼunbe smantal li Diose?

¹² Li ta padrenuestroe, xi laj yal li Jesuse: «Mu me xavakʼunkutik ta preva». Taje tsvules ta joltik li kʼusi kʼot ta stojolal Jesus kʼalal laj xaʼox yichʼ voʼe. Li Jeovae laj yakʼ ti akʼo x-akʼat ta preva yuʼun Diablo li Jesuse (Mateo 4:1; 6:13). ¿Kʼu yuʼun laj yakʼ ti jech xkʼot ta pasele? Yuʼun li Adan xchiʼuk Evae la spʼajik kʼuchaʼal ajvalil li Diose, jaʼ yuʼun skʼan takʼel li sjakʼobiltak liʼe: ¿Mi oy xchopolal la spas Jeova li krixchanoetike? ¿Mi xuʼ tukʼ chakʼ sba ta stojolal Dios jun tukʼil krixchano mi laj yichʼ akʼel ta prevae? Jech kʼuchaʼal laj yakʼ ta aʼiel li Satanase, ¿mi jaʼ van mas lek ti sventain sba stukik li krixchanoetike? (Génesis 3:4, 5). Li Jeovae la stak talel Jesus sventa tstakʼ li sjakʼobiltak taje. Pe skotol li sjakʼobiltak taje jaʼ to ta xichʼ takʼel ta j-echʼel li ta jelavele. Vaʼun, skotol li krixchanoetik xchiʼuk li anjeletike tsnaʼik lek ti jaʼ lekil ajvalil li Jeovae.

¹³ Toj chʼul li Jeovae, jaʼ yuʼun muʼyuk onoʼox buchʼu chakʼ ta preva. Li buchʼu jech tspas ta melele jaʼ li Satanase (Mateo 4:3). Pe voʼotik noʼox xuʼ jnoptik mi ta jpʼajtik li akʼel ta prevae o mi muʼyuk (kʼelo Santiago 1:13-15). Jnoptik ta stojolal li Jesuse. ¿Kʼusi la spas kʼalal akʼat ta preva yuʼun li Satanase? Ta anil noʼox la spʼaj xchiʼuk laj yalbe li kʼusi tsʼibabil ta Skʼop Diose. Li Jesuse kʼot ta nopel yuʼun ti tukʼ chakʼ sba ta stojolal li Jeovae. Pe muʼyuk te iktaat-o yuʼun li Satanase, yuʼun la smala sventa skʼel kʼusi ora chakʼ ta preva yan velta (Lukas 4:13). Akʼo mi jech, li Jesuse laj onoʼox xchʼunbe smantal li Diose. Ti jech la spase jaʼ te laj yakʼ ta ilel ti xuʼ tukʼ xakʼ sba ta stojolal Jeova li jun tukʼil krixchano kʼalal jaʼo tsnuptan junuk tsatsal prevae. Pe avie, li Satanase chakʼutik-o ta preva sventa mu jchʼunbetik smantal li Jeovae.

14. ¿Kʼusi skʼan jpastik mi ta jkʼan ta jtsaltik junuk prevae?

¹⁴ Li kʼusitik la xchibal kʼopta Satanase jaʼ to ta xichʼ chapanel ta jelavel. Jech oxal, li Jeovae yakʼoj to ti xakʼutik ta preva li Satanase. Pe jvules me ta joltik ti muʼyuk onoʼox chakʼutik ta preva li Diose, yuʼun spatoj yoʼonton ta jtojolaltik xchiʼuk tskoltautik. Jaʼ noʼoxe, muʼyuk ta sujutik ta xchʼunbel ta persa li smantaltake. Yuʼun chakʼ jnop jtuktik mi tukʼ chkakʼ jbatik o mi moʼoj. ¿Kʼusi skʼan jpastik mi ta jkʼan ta jtsaltik junuk prevae? Jaʼ ti lekuk xkamigointik li Jeovae xchiʼuk ti jpastik orasion sventa skoltautike. ¿Kʼuxi tstakʼ li j-orasiontike? Jkʼeltik batel.

15, 16. 1) ¿Kʼusitik junantik prevaetik ti skʼan jtsaltike? 2) Mi lijpʼaj ta junuk prevae, ¿buchʼu van ta smul?

¹⁵ Li Jeovae tstunes xchʼul espiritu sventa tskoltautik ta stsalel li prevaetik chakʼ Satanase. Jech xtok, sventa tspʼijubtasutik ta jtosuk li kʼusitik xibal sbae tstunes Vivlia xchiʼuk tsobobbail. Jech kʼuchaʼal liʼe, tstojobtasutik sventa mu jaʼuk te jlajes kiptik, jkʼakʼaltik xchiʼuk jtakʼintik li ta kʼusitik muʼyuk tsotsik skʼoplale. Jkʼeltik kʼusi kʼot ta stojolalik Espen xchiʼuk Janne. Li jun nupultsʼakal taje te nakalik ta jun jkʼulej lum ta Europa. Epal jabil tunik ta prekursor regular ti bu chtun mas jcholmantaletike. Pe li avie oy chaʼvoʼ yalab xnichʼnabik, jech oxal laj yiktaik li prekursorale. Xi chal li Espene: «Ta jkʼanilanbekutik onoʼox Jeova ti akʼo skoltaunkutik sventa mu xipʼajkutik ta prevaetik ta skoj ti muʼyuk xa mas ta jpasbekutik yabtele. Ta jkʼanbekutik xtok ti stsatsubuk mas ti kʼu yelan xkil jbakutik xchiʼuke xchiʼuk ti ximuyubajkutik noʼox ta xcholel li mantale».

¹⁶ Yan preva ti skʼan jtsaltik xtoke jaʼ li skʼelel pornografiae. Junantike tskʼelik pornografia, taje jaʼ ta skoj ti muʼyuk la slokʼes ta snopbenik li kʼusitik chopole. Jaʼ yuʼun mi lijpʼaj li ta preva taje, mu me stakʼ ti jaʼ xkakʼbetik smulin li Satanase o li sbalumile. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun mu xuʼ sujutik ta spasel li kʼusitik chopole. Pe oy epal ermanoetik xchiʼuk ermanaetik ti stsalojik komel li preva taje. Jaʼ yuʼun xuʼ jech jpastik ek (1 Korintios 10:12, 13).

«KOLTAUNKUTIK SVENTA MU XI-OCHKUTIK TA SKʼOB LI BUCHʼU TOJ CHOPOLE»

17. 1) ¿Kʼuxi chkakʼtik ta ilel ti ta jkʼantik ti akʼo xchabiutik ta stojolal Satanas li Jeovae? 2) ¿Kʼusi ti jutuk xa tajek skʼan spas li Jeovae?

¹⁷ Kʼalal «koltaunkutik sventa mu xi-ochkutik ta skʼob li buchʼu toj chopol» xijchie, yakal ta jkʼanbetik Jeova ti akʼo xchabiutik sventa mu xijpʼaj li ta sprevatak Satanase. ¿Kʼuxi chkakʼtik ta ilel ti jech ta jkʼantik chabiele? Jaʼo kʼalal muʼyuk te kapal jkʼoplaltik li ta balumile xchiʼuk ti mu jaʼuk jkʼantik «li kʼusitik oy ta balumile» (Juan 15:19; 1 Juan 2:15-17). Li Jeovae jutuk xa tajek skʼan sbaj ta xab li Satanase xchiʼuk ti xakʼbe slajeb li chopol balumil liʼe. Yoʼ to ta jmalatik ti xkʼot ta pasel taje, skʼan jvules ta joltik ti oy tajek skʼakʼal yoʼonton li Satanase, yuʼun komkom xa li yoraile. Jaʼ yuʼun, chakʼ persa bu kʼalal xuʼ yuʼun sventa mu tukʼuk xkakʼ jbatik ta stojolal li Jeovae. Jech oxal, skʼan jkʼanilanbetik-o Dios ti akʼo xchabiutik ta stojolal li Satanase (Apokalipsis 12:12, 17).

18. Mi ta jkʼan chijkuxiutik ti bu chʼabal xa Satanase, ¿kʼusi skʼan jpastik?

¹⁸ Mi ta jkʼan chijkuxiutik ti bu chʼabal xa Satanase, skʼan me jkuxlebintik kʼusi chal li padrenuestroe. ¿Kʼuxi? Jaʼ ti jkʼanbetik Dios ti akʼo taluk li Ajvalilal yuʼune, ti xichʼ chʼultajesbel sbie xchiʼuk ti akʼo kʼotuk ta pasel ta balumil li kʼusi tskʼan yoʼontone. Jpat koʼontontik ti ta onoʼox xakʼbutik skotol li kʼusitik chtun kuʼuntik li Jeovae xchiʼuk ti tskoltautik sventa tukʼ-o xkakʼ jbatik ta stojolale.