¿Mi xvul ta ajol ti la jachʼ kʼalal bikʼitot toʼoxe? Yikʼaluk van yayij akʼob o li sjol avakane. ¿Kʼuxi la skoltaot li ameʼe? Xuʼ van la skus ti bu yayijeme xchiʼuk la xpixbot. Li voʼote la okʼ van, pe la spatbot avoʼonton ti kʼu yelan la skʼoponote xchiʼuk ti kʼu yelan la smeyote. Kʼalal bikʼitot toʼoxe, oy noʼox buchʼu xuʼ spat avoʼonton.

Pe kʼalal echʼ batel li jabiletike mas ta stsatsub batel li jkuxlejaltike xchiʼuk mas xa tsotsik li kʼopetike. Jaʼ yuʼun mas xa vokol ta tael li spatobil oʼontonale. Kʼux ta alel, pe li svokoltak li krixchanoetik avie, mu xa xchapaj ta pixel noʼox o li ta meyel chakʼ jun meʼile. Kalbetik batel jlomuk skʼelobiltak.

• ¿Mi chavul avoʼonton ta skoj ti laj avichʼ lokʼesel ta avabtele? Li Juliane chvul ta sjol ti kʼalal laj yichʼ lokʼesel ta yabtele, solel mu xa snaʼ kʼusi tspas laj yaʼi. Xi tsjakʼilanbe sbae: «¿Kʼuxi ta xkakʼbe li kʼusi chtun yuʼun li kutsʼ kalale? ¿Kʼu yuʼun ti muʼyuk xa kʼusi xitun-o chilikun li empresa ti jal xa te li abteje?».

• ¿Mi yakal chavil avokol ta skoj ti tuchʼ anupunel ta registro civile? Li Raquele xi chale: «Oy xa ta vaxaklajuneb u, li jmalale ta jech noʼox laj yiktaun. Chopol tajek laj kaʼi, yayij tajek li koʼontone. Toj echʼ noʼox kʼux laj kaʼi xchiʼuk laj kat-o tajek koʼonton. Solel xiʼem tajek likom».

• ¿Mi stsakojot tsatsal chamel xchiʼuk ti yantik tstsatsaj batel yileluke? Xuʼ van jech chavaʼi aba kʼuchaʼal li moltotil Job ti xi laj yale: «Mu xa jcʼan liʼ oyun, mu xa xcuch cuʼun o; acʼbun xa jcux coʼnton» (Job 7:16). Xuʼ van jech chavaʼi aba kʼuchaʼal li Luis ti 80 sjabile, xi chale: «Bakʼintike jaʼ xa noʼox jmalaoj ti chichame».

• ¿Mi chakʼan patbel avoʼonton ta skoj ti jaʼ to cham junuk avutsʼ avalale? Xi chal li Robert: «Kʼalal laj kaʼi ti cham ta avion li jkereme, mu xa noʼox jchʼun laj kaʼi. Ta tsʼakale tal li xkʼuxule..., jech kʼuchaʼal tskoʼoltas li Vivliae, li xkʼuxul kʼalal ch-echʼ xtuchʼ avoʼonton jun natil espadae» (Lukas 2:35).

Akʼo mi toj tsots li svokolik li Julián, Raquel, Luis xchiʼuk Robert laj onoʼox sta li spatobil yoʼontonike, jaʼ te la staik ta stojolal li buchʼu xuʼ spat oʼontonale: li Dios ti skotol xuʼ yuʼune. ¿Kʼuxi tspat koʼontontik? ¿Mi ta van spat avoʼonton Dios ti kʼalal jaʼo chtun avuʼun eke?

Li jtakbol Pabloe laj yal ti Jeovaea «jaʼ li Dios ti tspat koʼontontik ta skotole, ti tspat koʼontontik ta skotol prevaetik ta jnuptantike» (2 Korintios 1:3, 4). Li kʼusi laj xa jkʼeltik ta Vivliae, jaʼ te chakʼ ta ilel ti Diose xuʼ tskoltautik ta kʼusuk noʼox vokolil jnuptantik, akʼo mi toj echʼ noʼox tsots, li Jtotik ta vinajele xuʼ spat koʼontontik.

Pe oy me kʼusi skʼan jpastik mi ta jkʼan ti akʼo spatbutik koʼontontik li Diose. Jech kʼuchaʼal liʼe, ¿mi xuʼ van tskoltautik jun doktor mi muʼyuk kalojbetik baʼyel ti kʼusi ora chijkʼote? Jech kʼuchaʼal li j-alkʼop Amós ti xi la sjakʼe: «¿Mi koʼol van chanav xchaʼvoʼalik mi muʼyuk yalojbe sbaik baʼyele?» (Amós 3:3, TNM). Jaʼ yuʼun li Vivlia xi chalbutike: «Nopajanik ta stojolal Dios, vaʼun chnopaj tal ta atojolalik ek» (Santiago 4:8).

¿Kʼuxi xuʼ jnaʼtik ta melel ti chnopaj talel ta jtojolaltik li Diose? Baʼyele, yuʼun li Diose chalilanbutik ti tskʼan tskoltautike (kʼelo li rekuadro li ta pajina chtale). Ta xchibale, kaʼiojbetik skʼoplal krixchanoetik ta voʼne xchiʼuk ta jkʼakʼaliltik ti jech patbat yoʼontonik yuʼun li Diose.

Jech kʼuchaʼal li epal krixchanoetik avie, li ajvalil Davide toj echʼ noʼox laj yil svokol, vaʼun la skʼanbe koltael li Diose. Xi la skʼanbe vokole: «Aʼibun me jcʼop cʼalal ta jcʼanbot [vokole]». ¿Mi la stakʼ li Jeovae? Laj, yuʼun xi to laj yal li Davide: «La scoltaun. Jech stseʼin noʼox coʼnton» (Salmo 28:2, 7).

¿MI TA VAN SPATBUTIK KOʼONTONTIK LI JESUS EKE?

Li Diose tskʼan ti akʼo spat oʼontonal li Jesus eke. Li kʼusi abtelal akʼbat yuʼun li Jeovae jaʼ ti «tal [skolta] li bochʼotic oy svocolique» xchiʼuk tal «[spatbe] yoʼnton li bochʼotic chat yoʼntonique» (Isaías 61:1, 2). Jech kʼuchaʼal albil xa onoʼox skʼoplale, li Jesuse jaʼ laj yakʼ ta yoʼonton skoltael li buchʼutik ‹tsots tajek ch-abtejike xchiʼuk ti ol yikatsike› (Mateo 11:28-30).

Li Jesuse la spatbe yoʼonton li krixchanoetik ta lekil tojobtaseletik, laj yakʼ ta ilel slekil yoʼonton xchiʼuk bakʼintike la xpoxtaan. Jun veltae, xi la skʼan vokol jun vinik ti ip ta kʼaʼemal chamele: «Ti xakʼanuke, xuʼ xapoxtaun». Li Jesuse kʼuxubaj ta yoʼonton, vaʼun xi laj yalbee: «¡Ta jkʼan!; kolan» (Markos 1:40, 41). Vaʼun poxtaj li vinike.

Akʼo mi muʼyuk xa liʼ oy ta Balumil li Xnichʼon Diose, li Totile, ti «jaʼ li Dios ti tspat koʼontontik ta skotole», jech-o tspatbe yoʼonton li buchʼutik chil svokolike (2 Korintios 1:3). ¿Kʼuxi tskoltautik? Kalbetik skʼoplal chantos ti kʼuxi tskoltautike.

• Ta Vivlia. «Skotol li kʼusitik laj yichʼ tsʼibael ta voʼnee, laj yichʼ tsʼibael sventa jchanubtaseltik, sventa oyuk spatobil koʼontontik ta skoj ti chkuch kuʼuntik xchiʼuk ti tspat koʼontontik li Tsʼibetike» (Romanos 15:4).

• Ta chʼul espiritu. ¿Kʼu yuʼun la skʼupinik jun oʼontonal li yajtakboltak Jesus kʼalal muʼyuk toʼox jal xchamel li Jesuse? Li Vivliae chal ti «xiʼtaojik Jeova xchiʼuk ti chpatbat yoʼontonik yuʼun chʼul [espiritu]» li baʼyel jchʼunolajeletike (Echos 9:31). Li yip ch-abtej o li xchʼul espiritu Diose toj echʼ noʼox tsots yip, jaʼ yuʼun li Diose xuʼ stunes sventa tspatbe yoʼonton li buchʼutik oy svokolike.

• Ta orasion. Xi chal li Vivliae: «Mu me kʼusi xavul-o avoʼontonik jsetʼuk». Xi to chal xtoke: «Akʼbeik snaʼ Dios li kʼusi chakʼanike; vaʼun li jun oʼontonal yuʼun Dios ti toj echʼ xa noʼox leke, ti jaʼ mu sta li snopben krixchanoetike, chchabi avoʼontonik xchiʼuk anopbenik» (Filipenses 4:6, 7).

• Ta kermanotaktik. Yuʼun li kermanotaktike xuʼ chkʼot ta melel kamigotaktik ti bu xuʼ te jta spatobil koʼontontike. Li jtakbol Pabloe xi laj yal ta stojolal li xchiʼiltake «tspatbeikun tajek koʼonton» kʼalal ‹oy tsots jvokole› (Kolosenses 4:11; 1 Tesalonisenses 3:7).

Yikʼaluk van chajakʼbe aba mi ta melel chkoltavan li kʼusi laj xa kalbetik skʼoplale. Jchanbetik batel mas sloʼilal li buchʼutik laj kalbetik skʼoplal li ta mantal echʼe. Jech kʼuchaʼal laj yil ta xkuxlejalike, li voʼot eke chavil kʼu yelan chkʼot ta pasel li kʼusi yaloj Dios liʼe: «Jech chac cʼu chaʼal jun meʼil ti lec tspatbe yoʼnton yole, jaʼ jech ta jpatboxuc avoʼntonic ec li voʼoxuque» (Isaías 66:13).

KʼALAL MUʼYUK XA KABTELTIKE

Xi chal li Charlie:a «Koʼol muʼyuk kabtel likom xchiʼuk li kajnile. Chib jabil kuch kuʼunkutik, taje jaʼ koliyal ti la skoltaunkutik ta takʼin li kutsʼ kalalkutike xchiʼuk ti kʼusiuk noʼox abtelal la jpase. Ta skoj taje, li kajnil Prisilae ipaj ta at-oʼonton, jaʼ yuʼun mu kʼusi xitun-o laj kaʼi jba».

«¿Kʼuxi kuch kuʼunkutik li kʼusi laj jnuptankutike? Li Prisilae chvulilan ta sjol li kʼusi laj yal Jesus ta Mateo 6:34, ti bu chal ti mu jvul koʼontontik ta sventa li yokʼomale, yuʼun li ta yokʼomale oy onoʼox kʼusi yan ta jvul-o koʼontontik. Ti ta sjunul yoʼonton tspas orasione, jaʼ koltaat-o sventa xkuch batel yuʼun. Li kʼusi la skoltaune jaʼ li kʼusi chal ta Salmo 55:22. Jech kʼuchaʼal la spas li jtsʼibajom yuʼun salmoe laj kakʼbe sventain Jeova li jvokole vaʼun laj kaʼi kʼu yelan la skoltaun. Akʼo mi oy xa kabtel li avie, lek noʼox sba li jkuxlejalkutike, yuʼun ta jchʼunkutik li tojobtasel laj yal Jesus ta Mateo 6:20-22. Yuʼun mas xa lek xkil jbakutik xchiʼuk toj lek xkil jbakutik xchiʼuk li Dios xtoke».

Pe jaʼuk li Jonathane xi chale: «Kʼalal mu xa xchʼam li kʼusi ta jchonkutike, solel toj chopol laj kaʼi jba. Ta skoj li vokolil ta takʼine, chʼay batel li kʼusi jtsobojkutik talel ta jtob jabile. Li voʼon xchiʼuk kajnile, la jloʼiltakutik kʼusi xuʼ jpaskutik ta sventa li takʼine. Mi jaʼuk stakʼ jtuneskutik li tarjeta de crédito ta skoj ti chixiʼkutik mi mu xa xchʼamike.

»Li kʼusi la skoltaunkutike jaʼ li kʼusi chal li Skʼop Dios xchiʼuk li chʼul espiritu sventa jnaʼkutik kʼusi skʼan jpaskutik. Li abtej ta kʼusuk noʼox abtelal, akʼo mi muʼyuk toyol tojolil, xchiʼuk muʼyuk xa la jmankutik li kʼusi muʼyuk chtun kuʼunkutike. Li kermanotakutik ta mantal ti jaʼik stestigotak Jeova eke, la skoltaunkutik. La spat koʼontonkutik xchiʼuk la skʼel kʼu yelan xuʼ tskoltaunkutik kʼalal yakal chkil jvokolkutike».

KʼALAL CHTUCHʼ LI NUPUNEL TA REGISTRO CIVILE

Xi chvul ta sjol li Raquele: «Kʼalal laj yiktaun ta jech noʼox li jmalale toj chopol laj kaʼi xchiʼuk kap tajek jol. Solel laj vul tajek koʼonton, pe linopaj ta stojolal Dios, vaʼun la spatbun koʼonton. Ta jkʼopon jujun kʼakʼal, vaʼun laj yakʼbun jun oʼontonal. Xkoʼolaj ti la xpoxtabun yaʼeluke.

»Koliyal li Vivliae, tsal kuʼun li skʼakʼal koʼontone xchiʼuk li skapemal jole. Jaʼ laj kakʼ ta koʼonton li kʼusi chal ta Romanos 12:21, pe mas to li bu chal: ‹mu me xavakʼ akʼo stsalot li kʼusi chopole, jaʼ tsalo-o ta sventa kʼusi lek li kʼusi chopole›.

»Jun jlekil amigo la skoltaun sventa jchʼay ta jol li kʼusi la jnuptane. Laj yakʼbun kil li kʼusi chal ta Eclesiastés 3:6 xchiʼuk ta slekil yoʼonton laj yalbun ti bakʼintike chkʼot ‹yorail ti ta jchʼaytik› ta joltike. Mu toj kʼunuk ta chʼunel laj kaʼi li tojobtasel taje, pe jaʼ onoʼox li kʼusi ta jkʼan chalbeikune. Li avie oy xa kʼusi ta jkʼan ta jta ta jkuxlejal».

Xi chal li Elizabeth: «Kʼalal ta xtuchʼ li anupunele, chakʼan koltael. Taje jech la skoltaun jujun kʼakʼal jun kamiga. Koʼol li okʼkutik, la spatbun koʼonton xchiʼuk kʼanbilun laj kaʼi jba yuʼun. Jnaʼoj lek ti jaʼ tunesat yuʼun Jeova sventa skoltaun li ta jvokole».

KʼALAL CHIJYIJUB O CHIJ-IPAJE

Li Luis ti laj xa kalbetik skʼoplal li ta baʼyel mantale, chib xa velta jutuk mu cham ta skoj ti tsots ip ta yoʼontone. Jaʼ yuʼun tskʼan tikʼbel ikʼ (oxígeno) vaklajuneb ora ta kʼakʼal. «Nopolik ta jkʼopon li Jeovae, kʼalal mi laj jkʼopone, chkaʼi kʼu yelan tstsatsubtasun li xchʼul espiritue. Li orasione jaʼ chakʼ kipal sventa xkuch kuʼun, yuʼun oy xchʼunel koʼonton ta stojolal li Diose xchiʼuk jnaʼoj ti tskʼan tskoltaune».

Li Petra ti yichʼoj xa 80 jabile, xi chale: «Ep kʼusitik ta jkʼan ta jpas..., pe mu spas kuʼun. Mu kʼunuk chkaʼi ti yantik xa chlaj batel li kipale. Toj lubemun chkaʼi jba, jaʼ yuʼun ta poxil xa kuxulun. Ep ta velta ta jnopbe skʼoplal li kʼusi xi laj yalbe Stot li Jesuse: ‹Mi xuʼe, lokʼesbun ta jtojolal li kopa liʼe›. Pe li kʼusi la spas li Jeovae, jaʼ ti laj yakʼbe stsatsal yoʼontone. Taje jaʼ jech spasoj ta jtojolal ek. Kʼalal ta jpas orasione jaʼ jpoxil jujun kʼakʼal; yuʼun mas xa lek chkaʼi jba kʼalal mi laj jkʼopon li Diose» (Mateo 26:39).

Li Julián ti oy xa ta 30 jabil tsakbil ta esclerosis múltiple, jaʼ jech ta snop ek. Xi chale: «Li jxila toʼox ta jun empresae la jel ta jun siya de rueda, pe mas xa lek li jkuxlejale yuʼun jaʼ xa ta jtunes sventa jkolta batel li krixchanoetike. Kʼalal ta jkoltatik li yantike, jaʼ chyochbe xkʼuxul li jvokoltike, yuʼun li Jeovae yalojbutik ta melel ti tstsatsubtasutik kʼalal chkil jvokoltike. Jech kʼuchaʼal li Pabloe, xuʼ xkal ti ‹oy jtsatsal ta skotol ta sventa li buchʼu chakʼbun juʼele›» (Filipenses 4:13).

KʼALAL CHCHAM JUN KUTSʼ KALALTIKE

Xi chvul ta sjol li Antonioe: «Kʼalal laj ta karo li jtote, solel mu xa noʼox jchʼun laj kaʼi. Toj chopol laj kaʼi, yuʼun jaʼ noʼox yakal chanav batel ta kaye. Muʼyuk kʼusi stakʼ jpas sventa jkolta. Kʼalal skʼan toʼox xchame, voʼob kʼakʼal chamem kom yilel. Kʼalal te jchiʼinoj li jmeʼe, chkakʼ persa ti muʼyuk ta xi-okʼe, pe kʼalal jtuk oyune ta jmil jba ta okʼel. Xi ta jakʼilanbe jbae: ‹¿Kʼu yuʼun ti jech kʼot ta pasele? ¿Kʼu yuʼun?›.

»Kʼalal yakal chkil jvokole, jech-o ta jkʼanbe Jeova ti akʼo skoltaun sventa spatbun koʼonton xchiʼuk ti xakʼbun li jun oʼontonale. Kʼalal jelav xa ox kʼuk sjalile, te echʼ batel kuʼun. Vul ta jol li kʼusi chal Vivlia ti ‹yorail xchiʼuk li kʼusitik muʼyuk malabil chkʼot ta pasele› buchʼuuk noʼox xuʼ xkʼot ta stojolal. Ta skoj ti mu sna sjut kʼop li Diose, jnaʼoj lek ti ta to jchaʼkʼel jtot mi chaʼkuxie» (Eclesiastés 9:11, TNM; Juan 11:25; Tito 1:2).

Li Robert ti laj xa onoʼox kalbetik skʼoplal li ta baʼyel mantale, jech ta snop ek: «Kʼalal ta jpas orasion xchiʼuk li kajnile, chkaʼikutik li jun oʼontonal ti chalbe skʼoplal li Filipenses 4:6, 7. Li jun oʼontonal taje, la skoltaunkutik sventa xkalbekutik skʼoplal li spatobil oʼontonal sventa chaʼkuxesel li jperiodistaetike. Akʼo mi cham li jkeremkutik li ta avion taje, pe te oy ta jolkutik ti ximuyubajkutik kʼalal kuxul toʼoxe. Jaʼ yuʼun jaʼ noʼox te oy ta jnopbekutik taje.

»Kʼalal laj yal jlom jchiʼiltakutik ta chʼunolajel ti jun noʼox koʼonton laj kalkutik ta television li kʼusi jchʼunojkutike, laj kalbekutik ti jaʼ koliyal li orasion la spasik ta jtojolalkutike. Jnaʼoj ta melel ti jaʼ la stunes Jeova li epal mensajeetik ti laj kichʼkutik takbel sventa spat koʼontonkutike».

Li loʼiletik laj xa kalbetik skʼoplale, chakʼ ta ilel ti Diose tspatbe yoʼonton li buchʼutik tsnuptanik kʼusiuk vokolale. ¿Mi tspat van avoʼonton ek? Tana. Mu ventauk li kʼusi yakal chanuptane, xuʼ me xata koltael sventa xkuch batel avuʼun li kʼusi chanuptane.b Jaʼ yuʼun saʼo li Jeovae, ti jaʼ «li Dios ti tspat koʼontontik ta skotole» (2 Korintios 1:3).