SJAKʼOBIL 8
¿Kʼusi skʼan jnaʼ ta sventa li ilbajinel ta sventa li chiʼinejbail ta vayele?
LI VOʼOTE, ¿KʼUSI VAN CHAPAS?
Muʼyuk bu xaʼi kʼu yelan jipat yalel ta lum li Anae, xi laj yale: «La jpoj jba ti bu kʼalal xuʼ kuʼune. Liavan ti kaloje, pe mu xa xlokʼ xikʼopoj. La jxuj batel, laj jmaj xchiʼuk lajotʼ... jaʼ to ti laj yakʼbun kuchilue. Vaʼun mu xa jnaʼ kʼusi ta jpas xchiʼuk muʼyuk xa la jpoj jba».
¿Kʼusi van chapas ti jechuk xkʼot ta pasel ta atojolale?
NOPO ME LEK
Akʼo mi akʼeloj aba tajek kʼalal chalokʼ ta akʼobaltike, xuʼ me oy kʼusi chopol xkʼot ta pasel ta atojolal. Li Vivliae chal ti bakʼintike, li buchʼutik lek x-anilajike maʼuk tstsalvanik, li buchʼutik pʼijike mu skotoluk velta lek chlokʼ li kʼusitik tspasike, yuʼun jkotoltik xuʼ xkʼot ta jtojolaltik, «li yorail xchiʼuk li kʼusitik muʼyuk malabil chkʼot ta pasele» (Eclesiastés 9:11, TNM).
Li buchʼu ilbajinat-o Anae, mu xojtikin, pe bateltike xuʼ van yutsʼ yalalik noʼox o xojtikinik li buchʼutik ch-ilbajinatike. Kʼajomal lajuneb jabil yichʼoj Noelia kʼalal laj yichʼ ilbajinel yuʼun jun kerem ti te noʼox nopol nakale. Xi li Noeliae: «Chixiʼ xchiʼuk chikʼexav tajek, jaʼ yuʼun muʼyuk buchʼu laj kalbe ta anil li kʼusi kʼot ta pasele».
MAʼUK AMUL
Li Anae jaʼ smul chaʼi tajek li kʼusi kʼot ta pasel ta stojolale. Xi chale: «Ep ta velta ta jvules ta jol li kʼusi kʼot ta pasel li akʼobal taje xchiʼuk ta to jnop ti xuʼ ox van oy to kʼusi la jpas sventa mu kʼusi chopol spasbune. Akʼo mi mu xa xuʼ jpoj jba likom kʼalal la syayijesune, pe chkale oy to kʼusi yan la jpas sventa jpoj ba ti jechuke».
Li Noeliae oy smul chaʼi sba ek. Xi chale: «Muyuk la jpat koʼonton ta stojolal ti jechuke, li jtot jmeʼe jaʼ noʼox chakʼik xitajinkutik kʼalal te jchiʼuk li jmuke, pe muʼyuk la jchʼunbeik, jaʼ yuʼun muʼyuk vokol laj yaʼi li jlakʼnae. Toj ep laj yil svokol li kutsʼ kalale xchiʼuk voʼon ta jmul chkaʼi. Jaʼ li kʼusi mas to kʼux chkaʼie».
Mi jech chavaʼi aba kʼuchaʼal li Ana xchiʼuk Noeliae, mu me xchʼay ta ajol ti kʼalal oy buchʼu chichʼ ilbajinele mu me yuʼunuk yolbaj tsaʼ. Jlome mu tsotsuk skʼoplal chilik li jtos ilbajinele yuʼun chalik ti yalel la chichʼ saʼele. Pe muʼyuk buchʼu jech sta-o ti toj chopol jech chichʼ ilbajinele. Mi oy jech avichʼoj ilbajinele, xuʼ me jun avoʼonton xavaʼi aba ti maʼuk ta amule.
Toj kʼun ta alel, pe toj tsots ta chʼunel. Jlom li buchʼutik yichʼojik ilbajinele mu xalik xchiʼuk mu skʼanik koltael ta skoj ti oy smul chaʼiike o ti yan kʼusitik chopol tsnopike. Pe ¿buchʼu van tstabe sbalil ti mi muʼyuk chichʼ alele? ¿Mi voʼot van o jaʼ li buchʼu laj yilbajinote? ¿Mi mu jaʼuk van lek xanaʼ ti xa saʼ koltaele?
ALO LI KʼUSI KʼOT TA PASELE
Li Vivliae chal ti, kʼalal yakal tajek chil svokol li tukʼil Jobe, xi laj yale: «Ta xcal scotol ti cʼu xʼelan chcaʼye» (Job 10:1). Yikʼaluk van jaʼ jech chkʼot ta pasel ta atojolal ek, pe mi oy buchʼu lavalbe ti apatoj avoʼonton ta stojolale xuʼ me jaʼ skoltaot sventa xkuch batel avuʼun li kʼusi lanuptane xchiʼuk ti mu xa xavat tajek avoʼontone.
¿Kʼu yuʼun mu xa chiʼin ta loʼil junuk buchʼu ti xuʼ skoltaote? Xuʼ van jaʼ jun alal ikatsil chavaʼi ti atuk akuchoj batele, jaʼ mas lek ti oyuk buchʼu xavalbee.
Jaʼ jech la spas li Anae, vaʼun jaʼ koltaat-o. Xi chale: «La jchiʼin ta loʼil jun kamiga vaʼun jaʼ la stijbun koʼonton sventa xkalbe li moletik ta tsobobbaile. Ximuyubaj ti jech la jpase. Ep ta velta la xchiʼinikun ta loʼil xchiʼuk laj yalbeikun li kʼusi skʼan xkaʼibe smelolale: Ti maʼuk ta jmul li kʼusi kʼot ta pasele».
Li Noeliae laj yalbe stot smeʼ li kʼusi kʼot ta pasel ta stojolale. Xi chale: «La skoltaikun tajek xchiʼuk la stijbeikun koʼonton ti xkal li kʼusi kʼot ta pasele, vaʼun jaʼ la skoltaun sventa mu xi ilin xchiʼuk ti mu xkat tajek koʼontone».
Li Noeliae jaʼ patbat yoʼonton xtok li orasione. Xi chale: «Ti ta jkʼopon li Diose jaʼ la skoltaun, mas to kʼalal muʼyuk buchʼu stakʼ xkalbe laj kaʼie. Kʼalal ta jpas orasione, xuʼ xkalbe Dios skotol ti kʼu yelan chkaʼi jbae xchiʼuk jaʼ chakʼbun jun oʼontonal».
Te chavakʼ venta ti «oy yorail poxtael» xtoke (Eclesiastés 3:3). Kʼelo aba sventa mu xa ipaj, ti junuk noʼox avoʼontone xchiʼuk kuxo me lek. Pe li kʼusi mas tsots skʼoplale, jaʼ ti xanopaj mas ta stojolal li Jeovae ti jaʼ li Dios ti tspat koʼontontik ta skotole (2 Korintios 1:3, 4).
¿MI OY XA AJABILAL SVENTA XASAʼ ANOVIO O ANOVIA?
Mi tsujot anovio sventa xamulivajike, jpʼeluk avoʼonton xi xavalbee: «¡Mu xapas jech!» o «¡Mu xa pikun!». Mu me tsʼijiluk xakom ta skoj noʼox ti chaxiʼ mi xayiktaote. Mi laj yiktaote, yuʼun me maʼuk anup achiʼil-o abaik. Oy to me bu mas lek xuʼ xata, ti chayichʼot ta mukʼe xchiʼuk ti chichʼ ta mukʼ li mantaletik ta sventa li lekil talelaletike.
¿MI JAʼ VAN ILBAJINEL TA SVENTA CHIʼINEJBAIL TA VAYEL?
«Kʼalal oxlajuneb o chanlajuneb jabilale, li keremetik ta eskuelae tsnitbeikun li yakʼil smak jchuʼ ta jpate xchiʼuk xi chopolik tajek li kʼusitik chalbeikune: ‹Xakʼelavil kʼu to yutsil chavaʼi mi la jchiʼin jbatik ta vayele›» (Carla).
¿Mi ta van xaval ti keremetik liʼe, naka noʼox
...ch-ixtol loʼilajik?
Tsloʼlabeik sjol li Carlae?
...chilbajinik ta sventa chiʼinejbail ta vayel?
«Li ta autovuse, chopolik tajek kʼusitik lik yalbun jun kerem xchiʼuk lik sjaxulanun. Laj jmaj xchiʼuk laj kalbe ti akʼo xnamaj batele. Xkoʼolaj kʼu chaʼal chuvaj laj yilun» (Claudia).
¿Mi ta van xaval ti kerem liʼe, naka noʼox...
...ch-ixtol loʼilaj?
...tsloʼlabe sjol li Claudiae?
...chilbajin sventa chiʼinejbail ta vayel?
«Oy jun kerem ti sjunul jabil te xvulvun-o chalbun ti lek chilune xchiʼuk ti jnovioin jbakutike. Persa onoʼox chkalbe ti moʼoje. Bakʼintike tspikulanbun li jkʼobe. Laj kalbe ti akʼo mu xa spasbun jeche, pe jech laj spasilan-o. Jun veltae, kʼalal yakalun xchukel jxonobe la smajbun jchak» (Bety).
¿Mi ta van xaval ti kerem liʼe, naka noʼox...
...ch-ixtol loʼilaj?
...tsloʼlabe sjol li Betye?
...chilbajin sventa chiʼinejbail ta vayel?
Li stakʼobile jaʼ li ta yoxibale.
¿Kʼusi sjelbenal li ilbajinel ta sventa chiʼinejbail ta vayel xchiʼuk li sloʼlael jolale o li ixtol loʼile?
Kʼexlal me chkom li buchʼu chlaj ta ilbajinel ta sventa li chiʼinejbail ta vayele. Akʼo mi chalbe ti akʼo mu xa x-ilbajinate maʼuk me chchapaj-o.
Toj xibal me sba li ilbajinel liʼe: yuʼun me xuʼ xkʼot kʼalal to chiʼinejbail ta vayel.
a Akʼo mi jaʼ sventa tsebetik li tojobtaseletik ta Vivlia chichʼ alel liʼe, xuʼ xtun yuʼunik li keremetik eke.