Ti bu laj yichʼ lokʼesel li stakʼobiltak li ta Jkuxlejaltik xchiʼuk Kabteltik sventa Dios, programa xchiʼuk bu chijtsʼibaj

2-8 YUʼUN AVRIL

KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | MATEO 26

«¿Mi xkoʼolaj li Snaʼobil slajel Kristo xchiʼuk li skʼinal Koltaele?»

nwtsty lokʼol

Li veʼlil ta bat kʼakʼal sventa kʼin Koltaele

Liʼe jaʼ li veʼliletik ti chtun li ta kʼin Koltaele: 1) vobil chij (skʼan mu xichʼ kʼasbel mi junuk sbakil) 2) pan ti chʼabal slevaduraile xchiʼuk 3) chʼail itajetik (Éx 12:5, 8; Nú 9:11). Li chʼail itajetik jech kʼuchaʼal chal li Misnae xuʼ van jaʼ lechuga, archicoria, escarola, berro o li diente de leone. Li itajetik taje xuʼ van jaʼ chvulesbat-o ta sjol j-israeletik kʼalal te toʼox mosoinbilik ta Ejiptoe. Li pan ti la stunes Jesus ti muʼyuk slevaduraile jaʼ skʼelobil sbekʼtal ti muʼyuk xchopolile (Mt 26:26). Li jtakbol Pabloe la skoʼoltas ta jkot chij li Jesus kʼalal xi la stsʼibae: «Kʼin Koltael kuʼuntik» (1Ko 5:7). Li ta baʼyel sigloe chichʼ xa ox tunesel 4) vino li ta veʼlil taje. Li vino la stunes Jesuse jaʼ sventa skʼelobil ti la smal xchʼichʼel ta sventa jpojobbailtike (Mt 26:27, 28).

nwtsty li bu chalbe mas smelolal li Mt 26:26

Jaʼ smelolal: Li jpʼel kʼop ta griego estín (literal: «es») liʼe xuʼ xichʼ jelubtasel kʼuchaʼal «jaʼ smelolal, jaʼ skʼan xal, skʼelobil». Taje jaʼ jech laj yaʼibeik smelolal li jtakboletik li vaʼ kʼakʼale, yuʼun te skʼelojik xchaʼtosal: li sbekʼtal Jesus ti muʼyuk xchopolile xchiʼuk li pan ti muʼyuk slevadurail ti tsveʼike. Jech oxal chaʼa, li pane maʼuk sbekʼtal ta melel li Jesuse. Li jpʼel kʼop ta griego taje te chichʼ tunesel xtok li ta Mateo 12:7 xchiʼuk li ta yan epal Vivliaetike xi tsjelubtasike: «Jaʼ smelolal».

nwtsty li bu chalbe mas smelolal li Mt 26:28

Jchʼichʼel ta sventa li trato: Li achʼ trato la spas Jeova xchiʼuk li buchʼutik tʼujbilike, jaʼ laj yakʼbe sbalil li xchʼichʼel Jesuse (Evr 8:10). Li jpʼel kʼop la stunes Jesuse jaʼ xkoʼolaj kʼuchaʼal la stunes Moises kʼalal kʼot ta jkʼopojel yuʼun j-israeletik ti jaʼo la spasik li trato sventa Mantal te ta vits Sinaie (Éx 24:8; Evr 9:19-21). Li xchʼichʼel tot vakaxetik xchiʼuk li xchʼichʼel tot tentsunetike jaʼ laj yakʼbe sbalil li trato la spas Dios xchiʼuk li steklumal Israele. Jaʼ noʼox jech ek, li xchʼichʼel Jesuse jaʼ laj yakʼbe sbalil li achʼ trato la spas Jeova xchiʼuk li Israel ta mantale, ti jaʼo te lik li ta Pentekostes ta sjabilal 33 ta jkʼakʼaliltike (Evr 9:14, 15).

Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae

nwtsty li bu chalbe mas smelolal li Mt 26:17

Li ta baʼyel Skʼakʼalil pan ti muʼyuk slevaduraile: Li kʼin sventa pan ti muʼyuk slevaduraile chlik ta 15 yuʼun Nisan xchiʼuk chjalij vukub kʼakʼal. Li kʼin Koltaele chichʼ pasel ta 14 yuʼun nisan (kʼelo sgd 19). Ta skoj ti jmojtik noʼox chichʼ pasele, li ta skʼakʼalil Jesuse xi laj yichʼ biiltasel li kʼin taje: «Skʼinal pan ti muʼyuk slevaduraile» ti chjalij vaxakib kʼakʼale, taje te xa skʼoplal li 14 yuʼun nisane (Lu 22:1). Kʼalal xi chal: «Li ta baʼyel Skʼakʼalil» xie, xuʼ xi jelubtastik xtoke: «Li ta Skʼakʼalil kʼalal skʼan to». Ta Juan 1:15, 30, li jpʼel kʼop ta griego sventa «baʼyel» [prótos] chichʼ jelubtasel kʼuchaʼal «skʼan to», ti xkoʼolaj li kʼusi chal liʼe: «oy xa onoʼox [prótos] kʼalal muʼyukun toʼoxe». Jech oxal chaʼa, kʼalal ta jtsaktik ta venta li griego original xchiʼuk li kʼusi nopem xaʼiik spasel li judaetike, xuʼ xkaltik ti jaʼ jech jakʼbat yuʼun yajtsʼaklomtak Jesus li ta 13 yuʼun nisane. Li vaʼ kʼakʼale, li jchankʼopetike la xchapanik li kʼusitik sventa kʼin Koltaele, ti jaʼo la spasik «kʼalal ikʼub xaʼox osile» xchiʼuk ti te lik li 14 yuʼun nisane (Mr 14:16, 17).

nwtsty li bu chalbe mas smelolal li Mt 26:39

Lokʼesbun ta jtojolal li kopa liʼe: Li ta Vivliae, nopolik noʼox chichʼ tunesel li jpʼel kʼop kopa sventa chichʼ albel skʼoplal li kʼusi tskʼan yoʼonton Diose o li abtel chalbe akʼo spas jun krixchanoe. Ta melel, li Jesuse chat-o tajek yoʼonton ti xuʼ chopol skʼoplal chkom yuʼun Dios ti chichʼ milel kʼuchaʼal jchopolkʼoptavanej xchiʼuk ti skontrainoj la ajvalile. Jaʼ yuʼun la skʼanbe Dios ti akʼo xlokʼesbat li «kopa» taje.

9-15 YUʼUN AVRIL

KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | MATEO 27, 28

«Batanik, bat pasik ta jchankʼop li krixchanoetike: ¿kʼu yuʼun, bu xchiʼuk kʼuxi?»

w04 1/7 paj. 8 par. 4

«Batanik, bat pasik ta jchankʼop li krixchanoetike»

⁴ Li Jesuse tspas mantal ta stojolal li stsobobbaile xchiʼuk jaʼ yakal tsventain li Ajvalilal yuʼun Dios leʼ xa tal ta 1914, ti jaʼo laj yichʼ vaʼanel ta Ajvalil li vaʼ jabile (Kolosenses 1:13; Apokalipsis 11:15). Ta skoj ti jaʼ bankilal anjel li Jesuse tspas ta mantal ta smiyonal noʼox anjeletik ta vinajel (1 Tesalonisenses 4:16; 1 Pedro 3:22; Apokalipsis 19:14-16). Akʼbil yabtel yuʼun Stot sventa tslajesbe skʼoplal «skotol li ajvaliletike, li buchʼutik oy yabtelike xchiʼuk li buchʼutik oy sjuʼelike», ti tskontrainik li tukʼil beiltaseletike (1 Korintios 15:24-26; Efesios 1:20-23). Li yabtel Jesuse maʼuk noʼox sventa li buchʼutik kuxulike, yuʼun jaʼ «jchapanvanej sventa [...] li buchʼutik chamemik» xtoke xchiʼuk akʼbil sjuʼel yuʼun Dios sventa xchaʼkuxes li buchʼutik chamemike (Echos 10:42; Juan 5:26-28). Ta melel, ti yakʼoj ta jbatik spasel jun abtelal li Jesuse, ti jaʼ li buchʼu akʼbil tsots yabtele skʼan tsotsuk tajek skʼoplal xkiltik. Jaʼ yuʼun chaʼa, ta xkichʼtik ta mukʼ xchiʼuk ta jchʼuntik ta sjunul koʼontontik li smantal Kristo ti jpastik ta yajchankʼoptak li krixchanoetike.

nwtsty li bu chalbe mas smelolal li Mt 28:19

Pasik ta jchankʼop li [krixchanoetike]: Li vervo ta griego matheteúo xuʼ van xi skʼan xale: «Chijchanubtasvan ta skoj ti ta jkʼan ta jpastik ta jchankʼopetik li krixchanoetike» (koʼoltaso xchiʼuk ti kʼu yelan chichʼ tunesel ta Mt 13:52, ti bu chichʼ jelubtasel kʼuchaʼal «chanubtasbil»). Li vervo yakʼel ichʼvoʼ xchiʼuk chanubtasel xie, chakʼ ta aʼiel ti kʼusi smakojbe skʼoplal ti jpastik ta yajchankʼop Kristo li krixchanoetike.

Krixchanoetik ta skotol jteklumetike: Ti chichʼuk jelubtasel ta jujupʼel kʼope xi noʼox chal jechuke: «Skotol jteklumetike», taje jaʼ chakʼ ta ilel ti jaʼ chalbe skʼoplal krixchanoetik ta skotol lumetike. Li ta griego li jpʼel kʼop akʼbeik yichʼ voʼ xie, jaʼ chalbe skʼoplal epal krixchanoetik maʼuk li jteklumetike. Jaʼ jun achʼ mantal ti chbat yichʼ chanubtasel li «krixchanoetik ta skotol jteklumetike». Li Vivliae chal ti kʼalal skʼan toʼox xlik spas yabtel li Jesuse, xuʼ toʼox xbatik ta Israel li jyanlumetik sventa xbat tunikuk ta stojolal Jeova xchiʼuk li j-israeletike (1Re 8:41-43). Akʼo mi jech, li Jesuse la stak batel yajchankʼoptak sventa xbat xcholbeik mantal li buchʼutik maʼuk judaetike, taje jaʼ chakʼ ta ilel ti ta spʼejel balumil chichʼ pasel ta jchankʼopetik li krixchanoetike (Mt 10:1, 5-7; Ap 7:9).

nwtsty li bu chalbe mas smelolal li Mt 28:20

Chanubtasik: Li jpʼel kʼop ta griego ti chichʼ jelubtasel kʼuchaʼal «chanubtasel» xie, te tsakal skʼoplal pʼijubtasel, yalbel smelolal, yalbel srasonal xchiʼuk yakʼbel sprevailtak (kʼelo li bu chalbe mas smelolal li Mt 3:1 xchiʼuk 4:23 ta mwbr18.01). Skʼan jech xichʼ-o chanubtasel li krixchanoetik ta xchʼunel skotol li kʼusitik laj yal Jesuse, ti te tsakal skʼoplal ti xkakʼbetik snaʼik li chanubtaseletik yuʼune, ti jchanubtastik ta yakʼel ta xkuxlejalike xchiʼuk ti xchanbeik li stalelale (Jn 13:17; Ef 4:21; 1Pe 2:21).

Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae

nwtsty li bu chalbe mas smelolal li Mt 27:51

Kortina: Li kʼupil sba kortina ti jalbile jaʼ xchʼakoj li Chʼul kuarto xchiʼuk li Batsʼi Lekil Chʼul Kuartoe. Jech kʼuchaʼal nopem xaʼiik spasel li judaetike, jaʼ 18 metro staylej, 9 metro sjamlej xchiʼuk 7.4 sentimetro spimil. Kʼalal pas ta chaʼlik li alal kortinae, jaʼ te laj yakʼ ta ilel li skapemal sjol Jeova ta skoj ti laj smilbeik li Xnichʼone xchiʼuk jaʼ te laj yakʼ ta ilel xtok ti jamal xa kom sbelel li ochebal ta vinajele (Evr 10:19, 20).

Temploe: Li jpʼel kʼop ta griego ti naós xie, jaʼ chalbe skʼoplal li na ti te oy ta oʼlol temploe, ti jaʼ te oy li Chʼul kuarto xchiʼuk li Batsʼi Lekil Chʼul Kuartoe.

nwtsty li bu chalbe mas smelolal li Mt 28:7

Albeik yajchankʼoptak ti laj xa yichʼ chaʼkuxesele: Li antsetik taje maʼuk noʼox albatik ti chaʼkuxiem xa li Jesuse, yuʼun albatik xtok ti akʼo xbat yalbeik li yan yajchankʼoptake (Mt 28:2, 5, 7). Jech kʼuchaʼal nopem xaʼiik li judaetike, mu la stakʼ xtunik ta testigo ta jun chapanobbail li antsetike. Pe jaʼuk li yaj-anjel Jeovae la stsak ta mukʼ li antsetik kʼalal laj yakʼanbe li kʼupil sba abtelal taje.

16-22 YUʼUN AVRIL

KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | MARKOS 1, 2

«Pasbil xa perton li amultake»

nwtsty li bu chalbe mas smelolal li Mr 2:9

¿Kʼusi mas kʼun?: Buchʼuuk noʼox xuʼ xal ti oy sjuʼel sventa spas ta perton muliletike, yuʼun mu persauk xakʼik ta ilel ti akʼvanik xa ta perton ta melele. Pe kʼalal xi chichʼ alele: «Vaʼlan, [...] xchiʼuk xanavan» xie, skʼan spas jun skʼelobil juʼelal li Jesus sventa xakʼ ta ilel ti tsots yabtel yoʼ spas perton li jmultike. Li loʼil liʼe xchiʼuk li kʼusi chal Isaías 33:24 chakʼ ta ilel ti jaʼ ta skoj ti jkuchojtik mulil ti chij-ipajutike.

Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae

nwtsty li bu chalbe mas smelolal li Mr 1:11

Laj yichʼ aʼiel jun yechʼomal eil ta vinajel: Li ta Evanjelioetike chal ti oxib velta la skʼopon stuk krixchanoetik li Jeovae, pe li kʼusi chal liʼe jaʼ li sba velta jech la spase.

Voʼot Jnichʼonot: Kʼalal muʼyuk toʼox bu talem ta balumil li Jesuse, jaʼ toʼox Xnichʼon Dios (Jn 3:16). Kʼalal ayan kʼuchaʼal krixchanoe, pas ta «xnichʼon Dios» jech kʼuchaʼal Adan kʼalal muʼyuk toʼox bu spasoj smule (Lu 1:35; 3:38). Akʼo mi jech, li kʼusi laj yal Diose maʼuk noʼox jech laj yakʼ-o ta ojtikinel li Xnichʼone. Kʼalal jech laj yal xchiʼuk ti laj yakʼbe tal xchʼul espiritue, jaʼ jech laj yakʼ ta ojtikinel ti kʼot xa yan velta kʼuchaʼal Xnichʼon ta espiritue, ti vokʼ ta achʼe xchiʼuk ti oy xa spatobil yoʼonton sventa tsut ta vinajel yoʼ x-och ta Ajvalil xchiʼuk ti xkʼot ta Mero Bankilal Palee (koʼoltaso xchiʼuk Jn 3:3-6; 6:51; Lu 1:31-33; Evr 2:17; 5:1, 4-10; 7:1-3).

Ximuyubaj avuʼun: O: «jun koʼonton tajek avuʼun, ximuyubaj noʼox tajek avuʼun». Jaʼ jech chichʼ alel xtok li ta Mateo 12:18, ti jaʼ te lokʼem li ta Isaías 42:1 ti bu chalbe skʼoplal li albil Mesias o Kristoe. Kʼalal laj yakʼ tal xchʼul espiritu ta stojolal Jesus xchiʼuk ti jech laj yale, jaʼ jech jamal laj yal Dios ti jaʼ albil Mesias li Xnichʼone.

nwtsty li bu chalbe mas smelolal li Mr 2:28

Yajval Savado: Jaʼ jech laj yalbe sba stuk li Jesuse (Mt 12:8; Lu 6:5), ti xuʼ spas ta Savado li abtelal ti akʼbat sbain yuʼun Stot ta vinajele (koʼoltaso xchiʼuk Jn 5:19; 10:37, 38). Li Jesuse ta Savado la spas li junantik skʼelobiltak juʼelal ti mas labalik sbae, ti te tsakal skʼoplal ti la xpoxta junantik krixchanoetike (Lu 13:10-13; Jn 5:5-9; 9:1-14). Jaʼ jech laj yakʼ ta ilel li kʼusi tspas kʼalal yakal xa ox ch-ajvalilaje, ti chakʼ xkuxetel oʼontonal ti xkoʼolaj kʼuchaʼal li kuxob oʼontonal ta Savadoe (Evr 10:1).

23-29 YUʼUN AVRIL

KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | MARKOS 3, 4

«Chpoxta jun vinik ta Savado li Jesuse»

nwtsty li bu chalbe mas smelolal li Mr 3:5

Ilinem [...], laj yat tajek yoʼonton: Jaʼ noʼox stuk Markos ti chal kʼu yelan laj yaʼi sba Jesus kʼalal laj yil ti toj tsots yoʼontonik li jbabeetik ta relijione (Mt 12:13; Lu 6:10). Li Pedro ti jaʼ jun vinik ti kʼun yoʼonton eke, xuʼ van jaʼ laj yalbe li Markose (kʼelo li video Yaʼyejal slivroal Markos).

Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae

nwtsty li bu chalbe mas smelolal li Mr 3:29

Chchopol kʼopoj ta stojolal chʼul espiritue: Li chopol kʼopojele jaʼ ti chopol chkalbetik skʼoplal, ti ta jsabetik smul o ti ta jbol kʼoptatik Dios o li kʼusitik chʼule. Li chʼul espiritue te likem tal ta stojolal Dios, jaʼ yuʼun mi yalel ta jkontraintik li chʼul espiritu o ti chkaltik ti maʼuk yabtel jtosuk kʼusie, xkoʼolaj ti ta jchopol kʼoptatik li Diose. Jech kʼuchaʼal chkiltik ta Mateo 12:24, 28 xchiʼuk Markos 3:22, li jbabeetik ta relijion yuʼun judaetike laj yilik ti yakal ch-abtej li xchʼul espiritu Dios kʼalal laj yilik li skʼelobiltak juʼelal la spas Jesuse, akʼo mi jech, laj yalik ti jaʼ la yabtel Satanase.

Oy-o smul sbatel osil: Yaʼeluke jaʼ skʼoplal jun mulil ti yalel chichʼ pasel ti chichʼ-o tojel sbatel osile. Chʼabal junuk matanal pojelal ti xuʼ stupʼbe skʼoplal li muliletik kʼuchaʼal taje (kʼelo li bu chalbe mas smelolal: «Chchopol kʼopoj ta stojolal chʼul espiritue» ta sventa li versikulo liʼe).

LI JKUXLEJALTIKE

nwtsty li bu chalbe mas smelolal li Mr 4:9

Akʼo yaʼi li buchʼu oy xchikin sventa chaʼie: Kʼalal muʼyuk toʼox bu yalojbe skʼoplal li lokʼolkʼop ta sventa jtsʼunolajel li Jesuse, xi laj yale: «Aʼio avaʼiik» (Mr 4:3). Jaʼ jech la stsutses sloʼil sventa chal ti toj tsots skʼoplal ti xchikintaik lek li tojobtaseletik laj yakʼbe li yajchankʼoptake. Xuʼ jech jtatik noxtok li ta Mt 11:15; 13:9, 43; Mr 4:23; Lu 8:8; 14:35; Ap 2:7, 11, 17, 29; 3:6, 13, 22; 13:9.

30 YUʼUN AVRIL-6 YUʼUN MAYO

KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | MARKOS 5, 6

«Xuʼ xichʼik chaʼkuxesel yuʼun Jesus li buchʼutik chamem kuʼuntike»

nwtsty li bu chalbe mas smelolal li Mr 5:39

Muʼyuk chamem [...], jaʼ noʼox chvay: Li ta Vivlia chal ti xkoʼolaj kʼuchaʼal chvay li buchʼu chameme (Sl 13:3; Jn 11:11-14; Ech 7:60; 1Ko 7:39; 15:51; 1Te 4:13). Kʼalal skʼan toʼox xchaʼkuxes uni tseb li Jesuse, laj yal ti jaʼ noʼox chvaye, jaʼ jech kʼuchaʼal ti xuʼ jtijtik likel li buchʼu batem tajek xchʼulel ta vayele, jaʼ jech xuʼ xichʼ chaʼkuxesel li buchʼu chameme. Li juʼelal la stunes Jesus sventa la xchaʼkuxes li uni tsebe jaʼ te lik talel ta stojolal Jeova ti jaʼ «chakʼbe xkuxlejal li animaetike xchiʼuk ti chalbe skʼoplal li kʼusitik muʼyuk to kʼotemik ta pasel ti kʼotemik xa ta pasel yilele» (Ro 4:17).

Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae

nwtsty li bu chalbe mas smelolal li Mr 5:19

Albo yaʼi: Li Jesuse chalbe onoʼox krixchanoetik ti akʼo mu xalbeik skʼoplal li skʼelobiltak juʼelal tspase (Mr 1:44; 3:12; 7:36), pe akʼo mi jech, laj yalbe li vinik ti akʼo yalbe yutsʼ yalal li kʼusi kʼot ta pasele. Xuʼ van jech laj yalbe ta skoj ti laj yichʼ albel ti mu xa xuʼ xchol mantal li ta jteklume. Jech xtok, xuʼ van jaʼ sventa xjutukaj li kʼusitik chopol chalik ti cham li chitometike.

nwtsty li bu chalbe mas smelolal li Mr 6:11

Lilino komel li spukukal avokik: Ti jech tspasik li yajchankʼoptak Jesuse jaʼ skʼan xal ti maʼuk xa chkom ta sbaik ti kʼu yelan tspas stalelal li krixchanoetike xchiʼuk ti jaʼ chakʼik akʼo xchapanatik yuʼun li Diose. Li ta Mateo 10:14 xchiʼuk Lukas 9:5 jaʼtik jech chal ek. Li Markos xchiʼuk Lukase xi to chalik eke: «Sventa xakʼik venta». Jaʼ jech la spasik li Pablo xchiʼuk Bernabé li ta Antiokia ta Pisidiae (Ech 13:51). Xi laj yal Pablo te ta Korinto kʼalal la slilin li skʼuʼ spokʼe: «Te chkom ta aba atukik li achʼichʼelike. Voʼone muʼyuk xa jmul» (Ech 18:6). Taje mu jaʼuk to sba velta jech chilik li yajchankʼoptak Jesuse. Kʼalal skʼan toʼox x-ochik yan velta ta slumalik li judaetik ti yichʼojik ta mukʼ Diose, ta slilin li spukukal xonobik kʼalal mi ayik ta slumal li jyanlumetike, yuʼun muʼyuk lek mi mu jechuk tspasike. Pe kʼalal jech laj yal li Jesuse yuʼun oy kʼusi jelel tskʼan chakʼ ta chanel.