Ti bu laj yich’ lokʼesel li stakʼobiltak li ta Jkuxlejaltik xchiʼuk Kabteltik sventa Dios, programa xchiʼuk bu chijtsʼibaj
4-10 YUʼUN ENERO
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | LEVITIKO 18, 19
«Mu me jpastik li kʼusi toj ibalik sbae»
Mu me sloʼlautik li jtos spetsʼ Satanase
Kʼalal laj xa ox yal Jeova li kʼusitik tspasik li jyanlumetike, xi to laj yalbe li j-israeletike: «Mu me xapasic jech chac cʼu chaʼal tspasic li canaanetic ti bu chaquicʼoxuc batele [...]. Li banamil bu nacalique boliben o yuʼunic. Ta jchapan ta sventa ti jech tspasique». Li chʼul Dios Jeovae toj ibal sba laj yil li kʼusitik tspas li jkanaanetike, jaʼ yuʼun xi laj yalbe li j-israeletike: «Li banamil bu nacalique boliben o yuʼunic» (Le 18:3, 25).
Jaʼ tsbeiltas steklumal li Jeovae
13 Li ajvaliletik ta yan lume jaʼ noʼox la spat yoʼontonik li ta spʼijil krixchanoetik ti oy noʼox spajebe. Jech kʼuchaʼal liʼe, li krixchanoetik xchiʼuk li ajvaliletik ta Kanaane toj chopol tajek li kʼusitik tspasike. Chchiʼinik ta vayel yutsʼ yalalik, chchiʼinik ta vayel xchiʼilik ta vinikal o ta antsil xchiʼuk chchiʼinik chonbolometik. Jech xtok chichʼik ta mukʼ jecheʼ diosetik xchiʼuk chchikʼik yalab xnichʼnabik sventa smoton sdiosik (Le 18:6, 21-25). Jech noxtok li ajvaliletik ta Babilonia xchiʼuk ta Ejiptoe mu jechuk smantalik ta sventa ti sakikuk jech kʼuchaʼal li steklumal Diose (Nu 19:13). ¡Toj jelel stalelalik li jbeiltasvanejetik yuʼun li steklumal Diose! Yuʼun tstijbeik yoʼonton krixchanoetik sventa xichʼik ta mukʼ Dios ti kʼu yelan lek ta pasele, ti sakuk xkuxlejalike xchiʼuk ti mu xmulivajike. Taje jaʼ chakʼ ta ilel ti jaʼ Jeova tsbeiltas li steklumale.
¿Kʼusi tspas Dios ta sventa li choplejale?
Pe, ¿kʼusi chkʼot ta stojolalik li buchʼutik jpʼel mu skʼan sjel stalelalik ti jaʼ noʼox batem ta yoʼontonik spasel li choplejale? Xi jamal chal li Vivliae: «Yuʼun li bochʼotic tucʼ yoʼntonique te chnaquiic o ta banamil; li bochʼotic lequique jʼechʼel te oyic o», pe li buchʼutik chopolike ta «xichʼic nutsel loqʼuel; [...] ta xichʼic bulel loqʼuel» ta Balumil (Pr 2:21, 22). Ta melel chlaj skʼoplal li kʼusitik tsokesutike xchiʼuk ch-ayan lekilal. Kʼalal mi kʼot xaʼox ta pasel taje, li jchʼunej mantal krixchanoetike ta kʼunkʼun chkolik lokʼel li ta mulil ti mosoinbilike (Ro 6:17, 18; 8:21).
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
w06 15/6 paj. 22 par. 11
«¡Toj echʼ xa noʼox jkʼanoj li amantale!»
11 Ti kʼuxi chakʼ ta ilel Dios ti oy ta yoʼonton li steklumale jaʼ ti chal ta Smantal Moises ti xuʼ xkʼuxkʼulajike. Laj yalbe j-israeletik ti akʼo yakʼ kʼuxkʼulajikuk li buchʼutik abol noʼox sbaike. Ch-albatik ti kʼalal tsta yorail tsobbeik sat li kʼusi stsʼunojike mu stakʼ sut stsobik li kʼusi kom yuʼunike o stsobik skotol li kʼusi oy ta stiʼil yosilike. Li kʼuxkʼulajele jaʼ tstabeik sbalil li buchʼutik abol sbaike, li jyanlumetik ti te xchiʼukik ta nakleje, li ololetik ti chamem stotike xchiʼuk li antsetik ti chamem smalalike. Pe skʼan onoʼox x-abtejik un, pe koliyal taje chkoltaatik sventa mu xbat skʼanik limoxna (Le 19:9, 10; Dt 24:19-22; Sl 37:25).
11-17 YUʼUN ENERO
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | LEVITIKO 20, 21
«Chchʼak lokʼel steklumal li Jeovae»
w04 15/10 paj. 11 par. 12
¿Mi chajelav van li ta paraisoe?
12 Tsots skʼoplal skʼan jtsaktik ta venta li kʼusi laj yalbe j-israeletik li Jeovae, xi laj yalbee: «Skʼan xavakʼ ta akuxlejalik skotol li mantaletik ti yakal chkalboxuk avie sventa xuʼ xatsatsubik xchiʼuk xbat avuʼuninik li balumile» (Dt 11:8). Jaʼ chalbe skʼoplal ek li ta Levitiko 20:22 xchiʼuk 24: «Skʼan me xachʼunik skotol li mantaletik xchiʼuk skotol li kʼusitik chapanbil kuʼune xchiʼuk akʼo ta akuxlejalik sventa mu xetaoxuk lokʼel li balumil ti bu chkikʼoxuk batel ta nakleje. Jaʼ yuʼun, xi laj kalboxuke: ‹Jaʼ chavuʼuninbeik li yosilike, voʼon chkakʼboxuk sventa xavuʼuninik li balumil ti bu oy lek leche xchiʼuk pome›». Sventa xkʼotik li ta Albil Balumile, persa skʼan lek xil sbaik xchiʼuk li Jeovae, pe ta skoj ti muʼyuk la xchʼunik mantale, li Diose laj yakʼ ti akʼo tsalatikuk yuʼun li jbabiloniaetike xchiʼuk ti akʼo xchukatik batele.
it-1 paj. 1119 par. 5
Rextoil
Jaʼ li kʼusi ch-iktabat komel yuʼun stot smeʼike, te smakojbe skʼoplal li kʼusi nopem xaʼiike xchiʼuk li stalelalike. Li ta jpʼel kʼop ta ebreo ti nopolik noʼox chichʼ tunesel najal xie, jaʼ skʼan xal li kʼusi ch-iktabat ta xrexto jun krixchanoe (Nu 26:55; Ese 46:18). Li jpʼel kʼop yarasch xie, bakʼintike jaʼ skʼan xal kʼalal oy buchʼu chkom ta xkʼexol junuk krixchanoe o chrextoin komel li kʼusi oy yuʼune (Je 15:3; Le 20:24). Kʼalal chalbe skʼoplal sventa paskʼope, jaʼ skʼan xal tspojbe o chichʼbe (Dt 2:12; 31:3). Li jpʼel kʼop ta griego «rextoil» xie, te snitojbe sba skʼoplal kleros ti xi smelolal ta orijinale: «Suerte», vaʼun «jmoj li tunkutik» xchiʼuk ta slajebe «rextoil» (Mt 27:35; Ech 1:17; 26:18).
it-2 paj. 579 par. 5
Mutetik
Kʼalal echʼ li nojelal ta voʼe, li Noe laj yakʼ ta matanal li kʼusitik kuxajtik ti chvilik, ti muʼyuk ibalik sbae xchiʼuk li yan chonbolometike (Je 8:18-20). Te albatik yuʼun Dios ti xuʼ xa stiʼik li mutetike jaʼ noʼox venta mi mu stibeik li xchʼichʼele (Je 9:1-4; koʼoltaso xchiʼuk Levitiko 7:26 xchiʼuk 17:13). Li vaʼ kʼakʼale, albatik yuʼun Dios kʼuxi xuʼ smeltsanik li mutetik sventa chʼambil xkʼot li ta matanale (Le 11:13-19, 46, 47; 20:25; Dt 14:11-20). Li ta Vivliae muʼyuk toʼox chal kʼusi mutal ti stakʼ stiʼike jaʼ to kʼalaluk lik li Smantal Moisese. Jech xtok, muʼyuk toʼox chal kʼusi mutal ti «ibalik sbae», jaʼ xkaltik, ti mu stakʼ xichʼ akʼel ta matanale, taje te tsakal skʼoplal li mutetik ti tstibeik sbekʼtal yan chonbolometike (kʼelo ABUBILLA). Pe jaʼo te laj skʼoplal li ta achʼ tratoe, jech kʼuchaʼal laj yakʼbe yil ta xvayich Pedro li Diose (Ech 10:9-15).
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
it-1 paj. 562, par. 1
Yayijesel
Li ta smantal Diose chal ti mu stakʼ sboj sba jun krixchano mi oy buchʼu cham yuʼune (Le 19:28; 21:5; Dt 14:1). ¿Kʼu yuʼun mu stakʼ syayijes sba stukik li j-israeletike? Yuʼun jaʼ toʼox xchʼul teklumal li Jeovae (Dt 14:2). Li krixchanoetik ti tsyayijes sbaik kʼalal oy buchʼu chcham yuʼunike, jaʼ jech chakʼik ta ilel ti kʼux tajek chaʼike. Pe li steklumal Diose mu stakʼ jech spasik, yuʼun snaʼojik kʼu yelan oy li animaetike xchiʼuk ti xuʼ xchaʼkuxiik tale (Da 12:13; Ebr 11:19). ¿Kʼusi to yan srasonal? Yuʼun jaʼ jech chichʼik ta mukʼ li Jpasvanej yuʼunik ti jaʼ li Jeovae.
18-24 YUʼUN ENERO
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | LEVITIKO 22, 23
«¿Kʼusi skʼan xal li kʼinetik tspasik toʼox li j-israeletike?»
it-1 paj. 934 par. 6
Skʼinal Pan ti Muʼyuk Slevaduraile
Li sba kʼakʼal Skʼinal Pan ti Muʼyuk Slevaduraile tsots tajek skʼoplal jech kʼuchaʼal li skʼakʼalil savadoe. Li ta xchibal kʼakʼal ta 16 yuʼun Nisane li mero bankilal palee ch-ichʼbat batel jchuk sevada ti jaʼ baʼyel chlokʼ li ta Palestinae. Kʼalal muʼyuk to chlik li kʼine, mu xuʼ slajesik li achʼ sat tsʼunobile, li pane xchiʼuk li bakubtasbil sat tsʼunobil ti baʼyel chlokʼe. Li palee tsyeʼilanbe ta yeloval Jeova li jchuk sevada kʼalal jaʼo chchikʼbe ta smotone, li jkot chʼiom vakax ti jun to jabil yichʼoje jmoj chakʼ xchiʼuk arina ti lek nin ti kapbil ta aseitee (Le 23:6-14). Chʼabal toʼox smantalil ti kʼu yelan xuʼ xchikʼik li matanaletik taje, jech kʼuchaʼal la spasik ta mas jelavel li paleetike. Maʼuk noʼox xuʼ xakʼik matanaletik li buchʼutik te nakalik ta Israele, yuʼun xuʼ xakʼik matanaletik li yan krixchanoetik, utsʼ alaliletik ti oy yosilik ta Israel sventa stojik ta vokol ek li ta kʼin taje (Eks 23:19; Dt 26:1, 2; kʼelo PRIMICIAS).
Li kʼusi skʼan xale. Sventa slajesik pan ti chʼabal slevadurail li vaʼ kʼakʼale, li j-israeletike jaʼ jech skʼan spasik kʼuchaʼal albatik yuʼun Moises jech kʼuchaʼal chal li ta Eksodo 12:14 kʼalal ta 20 xchiʼuk tsots skʼoplal skʼan xchʼunik li mantal liʼe (versikulo 19): «Vukub kʼakʼal skʼan mu xavakʼbeik slevadurail li avotsʼbil arinaik ta anaike». Li ta Deuteronomio 16:3 li pan ti muʼyuk slevaduraile jaʼ onoʼox chalbe skʼoplal, «pan sventa vokolil». Taje jaʼ tsvulesbat ta sjolik jujun jabil j-israeletik ti sujom xa lokʼik tal ta yosilal Ejiptoe (kʼalal muʼyuk xa xakʼ yorail xakʼbeik slevadurail li spanike [Eks 12:34]). Xchiʼuk jaʼ tsvulesbat-o ta sjolik kʼalal chil toʼox svokolik xchiʼuk mosoinbilik toʼox te ta Ejiptoe, yuʼun xi onoʼox albilik yuʼun li Jeovae: «Ti kʼu sjalil kuxulote jechuk xapas sventa xavules ta ajol ti kʼusi ora lalokʼ tal ta yosilal Ejiptoe». Li oxib velta ta jabil mukʼtik kʼin tspasik toʼox li j-israeletike, jaʼ svulesobil ta sjolik ti koltaatik yuʼun Jeova li ta mosoinel li ta Ejiptoe (Dt 16:16).
it-2 paj. 631 par. 1
Pentekostes
Li sba sat trigoe mu xkoʼolaj kʼu yelan chichʼ tunesel li sba sat sevadae. Chichʼ lakanel chavokʼ ta lajunvokʼ efa xnich arina (4.4 l) kapbil ta levadura sventa xichʼ pasel ta chapʼej pan. Li pan taje xuʼ te spas ta snaik ta jujuntal ti chkʼot ta matanale (Le 23:17). Te kapal chichʼ chikʼel xchiʼuk li yan matanaletik sventa mulile xchiʼuk chichʼ akʼel chakʼot chʼiom chij ta sventa li jun oʼontonale. Li palee tstsak li pane, tskajan tal li xtuchʼulil chʼiom chije, vaʼun tsyeʼilan ta stojolal Jeova ti jaʼ skʼan xal ti jaʼ xa yuʼun li matanale. Mi laj xa ox yakʼbe Jeova li matanale, li palee xuʼ xa slajesik li matanal sventa jun oʼontonale (Le 23:18-20).
¿Mi yakal chaxanav xchiʼuk li s-organisasion Jeovae?
11 Li s-organisasion Jeovae chakʼ ta ilel ti lek chil kʼalal chalbutik ti skʼan jchʼuntik li tojobtasel laj yakʼ jtakbol Pabloe: «Acʼo jnoptic cʼu xʼelan tscʼan chcalbe jbatic, yuʼun jech coʼol acʼo cʼuxubinvancutic xchiʼuc coʼol acʼo jpastic cʼusitic lec. Mu me xijpaj ti ta jtsobilan jbatic ta yaʼyel scʼop Diose. Mu me jchantic jech chac cʼu chaʼal ti oy jayibuc nopen xa xaʼyic jeche. Tscʼan acʼo jtsatsubtasbe jba coʼntontic, acʼo cacʼtic persa, yuʼun poʼot xa chchaʼtal li Cajvaltique» (Ebr 10:24, 25). Li kʼinetik jujun jabil xchiʼuk li yantik tsobajeletik tspasik sventa koʼol xichʼik ta mukʼ Dios li j-israeletike jaʼ tsatsubtasatik-o ta mantal. Jech kʼuchaʼal li kʼin Yaxnaetik tspasik ta skʼakʼalil Nehemiase jaʼ sventa oyuk muyubajel (Eks 23:15, 16; Ne 8:9-18). Ta me jtabetik sbalil ek li jtsobajeltike xchiʼuk li mukʼta tsobajeletike. Kakʼtik persa jtabetik sbalil li tsobajeletik taje, sventa lekuk oyutikuk ta mantal xchiʼuk ti xijmuyubaje (Tit 2:2).
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
Tukʼuk me koʼontontik
3 ¿Kʼusi skʼan xal ti tukʼ koʼontontike? Jaʼ kʼalal jkʼanojtik tajek li Jeova, ti chkichʼtik-o ta mukʼe xchiʼuk ti jaʼ ta jpastik skotol ora li kʼusi lek chile. Li chaʼpʼel kʼop ta Ebreo «stukʼil oʼontonal» xi ta Vivliae jaʼ chalbe skʼoplal li kʼusi lek tsʼakale, ti sjunuluke o ti ven leke. Kalbetik junuk skʼelobil, kʼalal chakʼbeik smoton Jeova li j-israeletike, skʼan jaʼ stʼujik li chonbolom ti muʼyuk ipe, yuʼun jaʼ jech chal li Mantale (Le 22:21, 22). Li yajtuneltak Dios ta voʼnee mu xuʼ xakʼik jkotuk chonbolom ti koxoe, ti chʼabal jun xchikine, ti chʼabal jpʼej sbekʼ sate o ti ipe. Li Jeovae tsots skʼoplal laj yil ti jaʼuk x-akʼbat ta smoton jkot chonbolom ti muʼyuk ipe xchiʼuk ti skotlejuke (Mal 1:6-9). ¿Kʼu van yuʼun tskʼan Jeova ti tsʼakaluk lek li kʼusi chkakʼbetike? Kalbetik yan skʼelobil yoʼ xkaʼibetik smelolale. Kʼalal ta jmantik jpʼejuk sat teʼe, maʼuk ta jtʼujtik ti bu jomajtik xae o ti bu jxetʼ xa noʼoxe. Yuʼun jaʼ ta jsaʼtik ti bu spʼejel toe xchiʼuk ti bu ven leke. Veno, jaʼ jechtik xkoʼolaj li kʼusi tskʼanbutik Jeovae, yuʼun tskʼan ti tsʼakaluk lek jkʼantike xchiʼuk ti tukʼuk-o xkakʼ jbatik ta stojolale.
25-31 YUʼUN ENERO
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | LEVITIKO 24, 25
«Li Sjabilal Kolebale xchiʼuk li kolebal ta jelavele»
¡Chakʼ jkolebaltik li Jeovae!
¿Kʼusi xuʼ skoltautik sventa xkaʼibetik lek smelolal li kolebal laj yalbe skʼoplal Jesuse? Jaʼ mi la jkʼelbetik lek skʼoplal li kʼusi albatik yuʼun Dios ti akʼo spasik li j-israeletik li ta Sjabilal Kolebale. Xi laj yale: «Ta slajunebal yoxvinic (50) jabile jaʼ chʼul jabil chcʼot avuʼunic. Jaʼ Sjabilal Colem Chcom Scotol [o Sjabilal Kolebal], jaʼ yorail xuʼ chataic ti cʼu onoʼox xʼelan oyoxuc jujunoxuque. Xchiʼuc jaʼo yorail xuʼ chavalic ti colem chcom scotol li jnaclumetic te ta avosilalique». Albatik xtok ti xuʼ xichʼik sutel li yosilike xchiʼuk ti sutik batel xchiʼuk yutsʼ yalalike (kʼelo Levitiko 25:8-12). Li ta xchanobil echʼe, te laj kiltik ti ep la stabeik sbalil j-israeletik kʼalal la xchabiik li savadoe. Kalbetik skʼoplal xtok kʼusi lek la staik li ta Sjabilal Kolebale. Jnopbetik skʼoplal liʼe: mi oy junuk j-israel ti tstikʼ sba ta ilil xchiʼuk ti persa skʼan xchon jsepuk yosil sventa xtoj li yile, chichʼ sutesbel li ta Sjabilal Kolebal sventa oyuk kʼusi xakʼbe ta xrexto li xnichʼnabtake. Jnoptik xtok ti oy jun j-israel ti chil svokol ta takʼine, jaʼ yuʼun skʼan xchon batel xnichʼon ta mosoil sventa xtoj li yile o ti jaʼ xbat ta mosoil li stuke. Mi jech kʼot ta stojolale, li ta Sjabilal Kolebale, xuʼ sut batel xchiʼuk yutsʼ yalal li buchʼu batem ta mosoile. Li kʼusi la xchapan Diose jaʼ chvulesbat-o ta sjolik li buchʼutik batemik ta mosoinel ti ta onoʼox xkolik jun kʼakʼale. Taje jaʼ chakʼ ta ilel ti kʼux tajek ta yoʼonton yajtuneltak li Jeovae.
it-1 paj. 1120 par. 3
Rextoil
Li yosilike mu xuʼ xchonik-o, yuʼun skomon osilik xchiʼuk li yutsʼ yalalike. Sventa snaʼik kʼuxi stojol chchonik echʼel li yosilike, skʼan stsakik ta venta kʼu to sjalil skʼan li sjabilal kolebale. Ta xichʼ sutel li yosilike, yan mi baʼyel xa onoʼox la xchaʼman sutel li yajvale, muʼyuk xa me chichʼ sutel xkʼexol stakʼin li ta Sjabilal Kolebale (Le 25:13, 15, 23, 24). Taje te smakojbe skʼoplal li yosilik o li snaik ti muʼyuk makajtik ta muroetike, yuʼun jaʼ onoʼox snitomal li yosilike. Li jpʼej na ti joyol ta muroe kʼajomal noʼox jun jabil xuʼ xichʼ chonel, li jabil taje jaʼo te chlik yichʼ chapel kʼalal jaʼo mi laj yichʼ chonele, vaʼun li buchʼu la smane jaʼ xa yuʼun-o chkʼot li vaʼ jabile. Yan li yosil jlevietik ti bu nakajtike jelel, yuʼun mu stakʼ xchonik-o ta skoj ti chʼabal yichʼoj xrextoike (Le 25:29-34).
it-2 paj. 149 par. 2
Sjabilal Kolebal
Kʼalal chchʼunik li mantal ta sventa Sjabilal Kolebale chkoltaatik li j-israeletik sventa mu jechuk xkʼot ta stojolalik jech kʼuchaʼal li jteklumetik avie, oy junantik ti solel povreik ta mase, yantik xtoke, jkʼulejik tajek. Pe li ta Sjabilal Kolebale tstabeik sbalil skotol li j-israeletike, yuʼun muʼyuk xa buchʼu chkom ta povreal. Yuʼun skotolik xuʼ skolta sbaik li ta kʼusitik xtojobik spasele. Koliyal li sbendision Jeovae oy noʼox kʼusi slajesik xchiʼuk xuʼ staik lekil chanubtasel. Mi jech-o chchʼunik mantale tstabeik sbalil li jun ajvalil ti jaʼ noʼox xuʼ xakʼ li Jeovae (Is 33:22).
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
¿Mi lek ti jpak jkʼoplaltike?
Li ta Smantal Moisese chal ti mi oy buchʼu la syayijes jun krixchanoe, ch-akʼbat tsots kastigo. Mu stakʼ spak skʼoplal stuk li buchʼu yayijem kome, yuʼun jaʼ oy ta sbaik xchapanel li jchapanvanejetike. Jech xtok, jaʼ sventa tukʼuk xichʼ chapanel li yantike xchiʼuk ti jechuk xichʼ chapanel kʼuchaʼal sta-oe. Maʼuk noʼox taje, yuʼun ep to kʼusi smakoj.
1-7 YUʼUN FEVRERO
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | LEVITIKO 26, 27
«¿Kʼusi skʼan jpas sventa xakʼbun bendision li Jeovae?»
Jtentik komel li kʼusitik muʼyuk stue
8 ¿Kʼuxi xuʼ chkʼataj ta dios li kʼulejale? Xi jkoʼoltastike. Jnopbetik skʼoplal jpʼejuk ton ti lek mukʼ-mukʼ ti oy buchʼu la sta ta yosilal voʼneal Israele. Taje xuʼ xtun sventa spasobil muro o svaʼanobil jpʼejuk na. Pe mi chichʼ vaʼanel sventa chichʼ ichʼel ta mukʼe o ti «[tskejan] sbaic ta stojol[e]», jaʼ me tspʼosi-o yokik li slumal Jeovae (Le 26:1). Jaʼ jech ek, li takʼine toj jtunel li avie. Chtun sventa chijkuxiutik, xchiʼuk xuʼ lek jtunestik sventa spasbel yabtel Jeova (Ekl 7:12; Lu 16:9). Pe mi jaʼ chjelav skʼoplal kuʼuntik ti jaʼ tsʼakal to chkakʼtik li yabtel Jeovae, xuʼ xkʼot ta jdiostik (kʼelo 1 Timoteo 6:9, 10). Li ta balumil avie, li krixchanoetike jaʼ baʼyel chakʼ ta xkuxlejalik li saʼel kʼulejale. Jaʼ yuʼun chaʼa, skʼan me xkakʼbetik yipal sventa oyuk noʼox smelolal jtsaktik ta mukʼ li takʼine (1Ti 6:17-19).
it-2 paj. 1096 par. 8
Xiʼtael
Ta skoj ti kʼu yelan la skolta xchiʼuk la stunes Moises li Jeovae, jaʼ tijbat-o yoʼonton li j-israeletik sventa xichʼik ta mukʼ li Moisese (heb. moh·ráʼ). (Dt 34:10, 12; Eks 19:9). Li buchʼutik tsots xchʼunel yoʼontonike laj yichʼbeik ta mukʼ li yabtel Moisese xchiʼuk laj yakʼik venta ti chkʼoponat yuʼun li Jeovae. Li j-israeletik xtoke la stsakik ta mukʼ li xchʼulna Jeovae (Le 19:30; 26:2). Taje jaʼ skʼan xal ti skʼan lek stalelalik kʼalal mi bat yichʼik ta mukʼ Jeova li ta xchʼulnae.
w91 1/3 paj. 17 par. 10
Li «jun oʼontonal yuʼun» Diose xchabi avoʼontonik
10 Xi laj yalbe jteklum Israel li Jeovae: «Mi jech-o chavakʼ ta avoʼontonik li kʼusi kaloje, mi chachʼunik li mantaletik kuʼune xchiʼuk mi chavakʼ ta akuxlejalike, chkakʼ taluk lek voʼ kʼalal jaʼo yoraile, li balumile lek chakʼ li kʼusitik te chichʼ tsʼunele xchiʼuk chakʼ sat li teʼetik ta osiltike. Jun noʼox avoʼontonik kuʼun li ta lume, jun avoʼonton chavayik, yuʼun muʼyuk buchʼu tsibtasoxuk. Ta jtupʼbe skʼoplal ta alumalik li simaron jtiʼvanej chonbolometike xchiʼuk muʼyuk chtal avichʼik milel ta espada li ta alumalike. Te ta jchiʼinoxuk ta xanbal xchiʼuk voʼon chikʼot ta Adiosik, yan li voʼoxuke chakʼotik ta jteklumal (Le 26:3, 4, 6, 12). Li jteklum Israele xuʼ staik jun oʼontonal kʼalal chchabiatik yuʼun Jeova ta yajkontraik, ch-akʼbat kʼusi chtun yuʼunik xchiʼuk kʼalal lek xil sbaik xchiʼuke (Sl 119:165).
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
it-2 paj. 657 par. 5
Chamel
Ta skoj ti muʼyuk xchʼunbeik smantal Diose. Li jteklum Israele albatik ta jamal yuʼun Jeova ti mi muʼyuk xchʼunbeik li smantale ta la x-akʼbatik kastigo (Le 26:14-16, 23-25; Dt 28:15, 21, 22). Ti muʼyuk kʼusi kʼux ip chkaʼitike xchiʼuk ti lek oyutik ta mantale, li Vivliae chal ti jaʼ la sbendision Jeovae (Dt 7:12, 15; Sl 103:1-3; Pr 3:1, 2, 7, 8; 4:21, 22; Ap 21:1-4). Pe li chameletike jaʼ ta skoj ti jkuchojtik li mulile (Eks 15:26; Dt 28:58-61; Is 53:4, 5; Mt 9:2-6, 12; Jn 5:14). Melel onoʼox li Jeovae laj yakʼ ti oyuk kʼusi xkʼot ta stojolal li Miriam, Usias, Gueasi ti ipajik ta leprae (Nu 12:10; 2Kr 26:16-21; 2Re 5:25-27). Pe ep ta veltae kʼalal oy kʼusi tsnuptanike o ti ch-ipajike, jaʼ ta skoj ti chchanik li kʼusitik chopol tspasik li jteklumetik o krixchanoetike. Yuʼun jaʼ ta stsobbeik sat xchiʼuk chil-o svokolik ta skoj li kʼusitik chopol tspasike (Gal 6:7, 8). Ta skoj ti jaʼ bat ta yoʼontonik li mulivajele, xi laj yalbe skʼoplal li Pabloe: «Akʼbat spasik li kʼusitik ibal sba sventa muʼyuk xa ichʼbil ta mukʼ li sbekʼtalike [...] jaʼ yuʼun tsʼakal lek chichʼbeik stojol ta skoj li kʼusi toj chopol la spasike» (Ro 1:24-27).
8-14 YUʼUN FEVRERO
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | NUMEROS 1, 2
«Lek chapal yuʼun steklumal li Jeovae»
w94 1/12 paj. 9 par. 4
Ti kʼu yelan chkichʼ ta mukʼ li Jeovae
4 Ti lajuk kiltik bu smeltsanoj skarpanaik li j-israeletik li ta takixokol balumile, ¿kʼusi van la jtatik ta ilel? Jtsop karpanaetik ti lek cholajtik pasbile, te van nakalik oxib miyon krixchanoetik o mas. Xchʼakoj sbaik ta oxchʼak nitilulal, li jujuvokʼe te oyik ta norte, ta sur, ta slokʼeb kʼakʼal xchiʼuk ta smaleb kʼakʼal. Mi mas to nopol ta jkʼeltik batele, chkiltik yan chantsop karpanaetik ti jaʼ te nakalik li snitilulal Levi. Li ta oʼlol karpanaetike oy jkʼol ti chʼakbil ta pokʼ ti stuk noʼox jeche. Taje jaʼ «li ta karpana sventa tsobobbaile», jaʼ xkaltik, li axibalna ti jaʼ la svaʼanik li j-israeletik ti lek xtojobike, yuʼun jech la spasik kʼuchaʼal albatik yuʼun Jeovae (Nu 1:52, 53; 2:3, 10, 17, 18, 25; Eks 35:10).
it-1 paj. 403 par. 1
Karpana
Mukʼ tajek li skarpana j-israeletike. Jaʼ 603,550 viniketik ti chapalik lek ta paskʼope, parte li antsetik, ololetik, mol meʼeletik xchiʼuk li buchʼutik ipike. Li 22 mil jlevietike xchiʼuk «jyanlumetik ti te xchiʼukik li j-israeletike», ta skotolale oy van mas ta oxib miyon krixchanoetik (Eks 12:38, 44; Nu 3:21-34, 39). Mu xichʼ naʼel lek bu la spas skarpanaik li j-israeletike, yuʼun muʼyuk bu lek chichʼ albel skʼoplal. Kʼalal te la spas skarpanaik ta yeloval Jeriko ta stenlejaltik yuʼun Moabe, chal ti «chlik ta Bet-Jesimot kʼalal to ta Abel-Sitim» (Nu 33:49).
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
it-1 paj. 1231 par. 5
Stsakel biil
Chichʼ tsakbel sbiik, snitilulalik xchiʼuk bu nakalik, pe maʼuk noʼox sventa xichʼ kʼelel jayvoʼ jnaklejetik oy. Yuʼun oy to kʼusitik tsots skʼoplal smakoj jech kʼuchaʼal chal li Vivliae, jech kʼuchaʼal stojel patan, li buchʼutik chbatik ta paskʼope o kʼalal chichʼ tʼujel sventa chichʼik akʼbel yabtel ta templo li jlevietike.
15-21 YUʼUN FEVRERO
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | NUMEROS 3, 4
«Li kʼusi toʼox sbainojik jlevietike»
it-2 paj. 890 par. 1
Pale
Li trato ta mantale. Kʼalal te toʼox oyik ta mosoil ta Ejipto li j-israeletike, li Jeova laj xa onoʼox stʼuj li ba nichʼoniletik ta Israel kʼalaluk la slajes li sba nichʼoniletik ta Ejipto li ta slajunebal vokolile (Eks12:29; Nu 3:13). Skotol li ba nichʼoniletik taje jaʼ yuʼun Jeova xchiʼuk jaʼ noʼox xuʼ xtunik ta stojolal. Xuʼ ox van jaʼ tunik ta paleal o sbainik skʼelel li bu chʼule. Pe li Jeovae mu jechuk la spas, jaʼ la stunes li jlevietik sventa spasik li abtelal taje. Jaʼ yuʼun, laj yakʼ Jeova ti xkom ta xkʼexolik li sba nichʼoniletik li ta 12 ta chop nitilulaletike. Li snitilulal Efrain, Manases ti jaʼ xnichʼnabtak li Josee jaʼ kʼotik ta chaʼtsop nitilulal kʼalal laj yichʼik chapel li ba nichʼoniletik ti jun u sjabilalik o mas ti maʼuk jlevietike, mas epik kʼuchaʼal li jlevi viniketike, 273 to xjelavik. Li Diose laj yal ti xichʼik manel ta voʼob siklo (11 dolar [E.U.A.] o 240 ta jtakʼintik) ta jujun li 273 ba nichʼoniletike, li takʼin taje ta xakʼbeik li Aaron xchiʼuk li xnichʼnabtake (Nu 3:11-16, 40-51). Kʼalal muʼyuk toʼox yaloj jech Jeova ti xichʼ manel li ba nichʼnabiletike, stʼujoj xa onoʼox viniketik li ta yutsʼ yalal Aaron ti jaʼ li snitilulal jlevi sventa xkʼotik ta paleal ta Israele (Nu 1:1; 3:6-10).
it-2 paj. 213 par. 9
Jlevietik
Kʼusitik sbainojik. Ta oxvoʼ utsʼ alaliletik likem tal li jlevietike: Guerson (Guersom), Koat xchiʼuk Merari ti jaʼik xnichʼnabtak jlevie (Je 46:11; 1Kr 6:1, 16). Li jlevietike te noʼox ta stsʼel axibalna la smeltsan skarpanaik. Li yutsʼ yalal Aaron ti jaʼik li jkoatetike te nakiik ta slokʼeb kʼakʼal ta yeloval axibalna, li yan jkoatetike te nakiik ta sur, li jguersonetike ta smaleb kʼakʼal xchiʼuk li jmerarietike ta norte ti te onoʼox nopol ti bu oy li axibalnae (Nu 3:23, 29, 35, 38). «Kʼalal tstotsik xa batel xchiʼuk skarpanaik li j-israeletike, li Aaron xchiʼuk xnichʼnabtake jaʼo ch-och syalesik li kortina ti te jokʼol ta stsʼel kaxae, vaʼun jaʼ chpixik-o li xkaxail Mantale», li Batsʼi Lekil Chʼul Kuartoe xchiʼuk li yantik kʼusitik chtun li ta axibalnae. Li jkoatetike jaʼ chichʼik batel li kʼusitik chtune. Li jguersonetike jaʼ chichʼik batel li spokʼaltake, li skortinaile xchiʼuk li xchʼojonaltake (li chʼojonetik taje jaʼ chtun li ta axibalnae). Li Merarie jaʼ sbainojik xchabiel li steʼeltak axibalnae, li skʼatlom teʼaltake, li yoyaltake, li kʼusi pechajtik ti jomajtik sate, li estakaetik sventa karpanae xchiʼuk li xchʼojonaltake (li xchʼojonaltake jaʼ chtun sventa yamakʼiltak axibalna) (Nu 1:50, 51; 3:25, 26, 30, 31, 36, 37; 4:4-33; 7:5-9).
it-2 paj. 214 par. 2
Jlevietik
Li ta skʼakʼalil Moisese li jlevietike jaʼ to chichʼik akʼbel yabtelik kʼalal yichʼojik xa ox 30 jabile, jaʼ tskolta sbaik ta yichʼel echʼel li karpanae xchiʼuk li kʼusitik chtune (Nu 4:46-49). Junantike 25 to sjabilalik kʼalal chichʼ akʼbel yabtelike, pe maʼuk chichʼik batel li axibalnae (Nu 8:24). Li ta skʼakʼal ajvalil Davide, ta 20 jabil xa noʼox lik stsak yabtelik (jaʼ ta skoj ti jutuk xa ox skʼan xichʼ vaʼanel li temploe), yuʼun muʼyuk xa ox bu chichʼ jelilanbel yav li axibalnae. Pe jaʼ to chiktaik kʼusi sbainojik mi la staik 50 jabile (Nu 8:25, 26; 1Kr 23:24-26; kʼelo EDAD). Skʼan lek xchanojikuk mantal li jlevietike sventa xchanbeik xchiʼuk xchanubtasik li krixchanoetike (1Kr 15:27; 2Kr 5:12; 17:7-9; Ne 8:7-9).
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
w06 1/8 paj. 23 par. 13
Pʼijutik me mi ta jxiʼtatik li Diose
13 Li Davide koltaat yuʼun Jeova kʼalal tsvul tajek yoʼontone taje jaʼ koltaat-o sventa xiʼta xchiʼuk spat yoʼonton ta stojolal (Sl 31:22-24). Akʼo mi jech, oy oxib velta ti muʼyuk la xiʼta li Diose, taje laj yil-o svokol. Baʼyele, jaʼo kʼalal laj yichʼ ichʼel batel Xkaxa Jeova ta Jerusalene. Yuʼun li jlevietike muʼyuk la xkuchik batel ta snekebik jech kʼuchaʼal chal ta smantal Diose, yuʼun la xkuchik batel ta kareta. Li Usa ti jaʼ tstij batel li karetae laj yik li Kaxa sventa mu xlome. ¿Kʼusi kʼot ta pasel ta skoj taje? Cham ta skoj ti muʼyuk la xchʼunbe smantal li Diose. Muʼyuk lek li kʼusi la spas Usae, pe jaʼ ta smul li David ti muʼyuk xchʼunbe smantal Diose. Jaʼ yuʼun, li xiʼtael Diose jaʼ skʼan xal ti jchʼunbetik skotol li smantaltake (2Sa 6:2-9; Nu 4:15; 7:9).
22-28 YUʼUN FEVRERO
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | NUMEROS 5, 6
«¿Kʼuxi xuʼ jchanbetik li jnasareoetike?»
it-2 paj. 467 par. 9-paj. 468 par. 1
Nasareo
Mi laj yakʼ ye ti chkuxi kʼuchaʼal jnasareo ta stojolal Jeova li jun vinike, oy oxtos ti kʼusi mu stakʼ spase: 1) Mu stakʼ xuchʼ kʼusiuk poxal. Mu stakʼ xuchʼ pajal vino mi jaʼuk yan kʼusitik poj ti pasbil ta yan poxe. Jech xtok, mu me stakʼ xuchʼ jutebuk kʼusi pasbil ta yaʼlel uva mi jaʼuk stakʼ slajes li uvae akʼo mi jaʼ to laj yichʼ tulel o mi takijem xa. 2) Mu stakʼ slokʼ stsotsil sjol. 3) Mu stakʼ spik junuk anima akʼo mi jaʼ cham li stote, li smeʼe, li yixlel o xvixe, li sbankil o yitsʼine (Nu 6:1-7).
Oy kʼusi chakʼ ye spasel. «Mi laj yakʼ ye ti chkuxi kʼuchaʼal jnasareo ta stojolal Jeova li jun» vinike, maʼuk sventa ti x-ichʼat ta mukʼ yuʼun li krixchanoetike mi jaʼuk ti lek xa x-ojtikinate. Yuʼun xi chal li Mantale: «Ti jayib kʼakʼal chtun ta jnasareoe chʼul-o chkom ta stojolal Jeova» (Nu 6:2, 8; koʼoltaso xchiʼuk Jenesis 49:26, tsʼib ta yok vun).
Li kʼusi chkʼanbatik li jnasareoetike oy kʼusi tsots skʼoplal skʼan xal sventa yichʼel ta mukʼ Jeova. Jech kʼuchaʼal li mero bankilal pale ti tsots yabtel yichʼoje mu stakʼ spik animaetik akʼuk mi jaʼ yutsʼ yalal, jech kʼuchaʼal tspasik li jnasareoetike. Li mero bankilal pale xchiʼuk li yan paleetike mu stakʼ xuchʼik pox kʼalal tspas yabtelike, yuʼun tsots skʼoplal li kʼusi sbainojike (Le 10:8-11; 21:10, 11).
Jech xtok, li jun nasareoe (eb. nazir) skʼan chʼuluk-o xkom xchiʼuk mu stakʼ slokʼ stsotsil sjol sventa xichʼ ojtikinel ta anil ti jaʼ jun jnasareoe (Nu 6:5). Li jpʼel kʼop Ebreo ti nazir, xie jaʼ chalbe skʼoplal li uva ti muʼyuk chichʼ tuchʼbel stakinaltak li ta skʼakʼalil savado o ta Sjabilal Kolebale (Le 25:5, 11). Toj labal sba ti xi tsʼibabil li ta lamina ti pasbil ta oro li ta stsʼotobil sjol bankilal paleetike: «Te likem ta stojolal Jeova li kʼusi chʼule». Taje jaʼ svinajeb «ti yakʼoj sbaik ta stojolal Diose [eb. nezer, ti te likem tal li ta kʼop nazir]» (Eks 39:30, 31). Jaʼ noʼox jech ek li skoronail sjol ajvaliletik ta Israele, nezer sbi ek (2Sa 1:10; 2Re 11:12; kʼelo CORONA; DEDICACIÓN). Li jtakbol Pabloe laj yal ti mas lek ti smak sjolik li antsetike ti jaʼ mu xlokʼ venta ti xjuxike, yuʼun ti natik sjolike jaʼ svinajeb ti jelelik kʼuchaʼal li viniketike xchiʼuk jaʼ jech chichʼik ta mukʼ li yabtelik akʼbilik yuʼun Diose. Jaʼ yuʼun, li kʼusi chkʼanbat li jnasareoetike, mu stakʼ xjux sjolik, mu stakʼ xuchʼik vino mi jaʼuk xikʼubtas abaik, yuʼun chchanubtasatik ti tsots skʼoplal ti tukʼ xakʼ sbaik ta stojolal Jeova xchiʼuk ti spasik skotol li kʼusi chkʼanbatike (1Ko 11:2-16; kʼelo CABELLO; COBERTURA PARA LA CABEZA; NATURALEZA).
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
w05 15/1 paj. 30 par. 2
Li kʼusitik tsjakʼ jkʼelvunetike
Li Sansone jnasareo ek, pe mu xkoʼolaj kʼuchaʼal li yantike. Kʼalal muʼyuk toʼox vokʼeme xi albat yuʼun jun anjel li smeʼe: «Chachiʼin avol, vaʼun chvokʼ jun akerem. Mu me xalokʼbeik stsotsil sjol, yuʼun li olole jnasareo chkʼot ta stojolal Dios mi vokʼe. Jaʼ chbeiltasvan sventa spoj lokʼel ta skʼob jfilisteaetik li Israele» (Ju 13:5). Li Sansone muʼyuk laj yakʼ ye stuk, yuʼun jaʼ tʼujat yuʼun Jeova ti xkom ta jnasareoe. Jnasareo-o chkom ta sjunul xkuxlejal, jaʼ yuʼun li stuke stakʼ spik li animaetike, yuʼun mu xkoʼolaj kʼuchaʼal li yantike.