Ti bu laj yichʼ lokʼesel li stakʼobiltak li ta Jkuxlejaltik xchiʼuk Kabteltik sventa Dios, programa xchiʼuk bu chijtsʼibaj
1-7 YUʼUN MARSO
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | NUMEROS 7, 8
«Kʼusi chakʼ jchantik ti kʼu yelan chapanbil li karpanaetik ta Israele»
it-1 paj. 523 par. 7
Tsobobbail
Li bankilaletik ta Israele jaʼ kʼotik ta jkʼopojel ta sventa li jteklume (Esd 10:14). Kʼalal tsuts li axibal nae, «li bankilaletik ta jujuchop nitilulal[e]» laj yakʼik li matanaletike (Nu 7:1-11). Li paleetik, jlevietik xchiʼuk li joliletik ta jteklume jaʼ kʼopojik ta sventa jteklum Israel kʼalal «laj yakʼ seyoik sventa oyuk sbalil [xkom]» li kʼusi la xchapik ta skʼakʼalil Neemiase (Ne 9:38-10:27). Kʼalal yakalik ta xanvil ta takixokol balumil li j-israeletike, li «250 ta voʼ bankilaletik li ta tsobobbail yuʼun j-israeletik ti lek tsakbilik ta mukʼe» la stsob sbaik xchiʼuk li Kore, Datan, Abiram xchiʼuk On sventa skontrainik li Moises xchiʼuk Aarone (Nu 16:1-3). Li Jeovae laj yalbe Moises ti akʼo stʼuj «70 ta voʼ moletik ta Israel» sventa xkoltaat ta sventainel li jteklume, yuʼun toj ep kʼusitik sbainoj (Nu 11:16, 17, 24, 25). Li ta Levitiko 4:15 chalbe skʼoplal «li moletik ta tsobobbail yuʼun Israele», yaʼeluk li moletik yuʼunike, li joliletike, li jchapanvanejetike xchiʼuk li j-abteletike jaʼ chkʼopojik ta stojolal li jteklume (Nu 1:4, 16; Jos 23:2; 24:1).
it-2 paj. 874 par. 1
Ruben
Ti bu spasoj skarpana li Israele, li xnichʼnabtak Rubene jaʼ te spasoj skarpanaik li ta sural axibalnae, jaʼ te oy ta xokon li snitilulaltak Simeon xchiʼuk Gade. Jaʼ baʼyel chlokʼik batel li oxchop nitilulaletik ti jaʼ sbainoj skʼelel li Rubene, laje te tsʼakal chbatik oxchop nitilulaletik ti jaʼ sbainoj skʼelel li Judae, ti te tsakal skʼoplalik li Isakar xchiʼuk Sabulone (Nu 2:10-16; 10:14-20). Ti kʼu yelan lek xcholet lokʼik tale, jaʼ jech lek xcholet bat yakʼik li matanal kʼalal laj yichʼ akʼel ta stojolal Dios li axibalnae (Nu 7:1, 2, 10-47).
w04 1/8 paj. 25 par. 1
Li kʼusi mas tsotsik skʼoplal ta slivroal Numeros
8:25, 26. Sventa xchʼakbe sba yabtelik li jlevietike, tstsakik ta venta li sjabilalike. Li buchʼutik mas xa molike muʼyuk xa bu chichʼ akʼbel tsots yabtelik. Akʼo mi jech, xuʼ to skoltaik li yan jlevietike. Li avi kʼakʼale, muʼyuk buchʼu chichʼ pasel juvilar li ta abtelal chichʼ pasel ta sventa li Ajvalilal yuʼun Diose. Pe oy kʼusi tsots skʼoplal chchanubtasutik li mantal taje. Li yajtunel Jeova ti oy xa sjabilale, xuʼ van mu xa spas yuʼun tsatsal abtelal pe xuʼ spas junantik abtel mi xuʼ to yuʼun spasele.
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
it-2 paj. 717 par. 3
Sba nichʼonil
Skotol li sba nichʼoniletik ta Israele jaʼ joliletik li ta utsʼ alalile, yuʼun jaʼ chkʼopojik ta stojol sjunul li jteklume. Li Jeovae laj yal ti jaʼ sba xnichʼon li jteklum Israele, yuʼun jaʼ li baʼyel jteklum ti la spas trato ta stojolal Abraane (Eks 4:22). Ta skoj ti kuxul laj yikta skotol sba nichʼoniletik li Jeovae, la xchʼultajes skotol «li sba kerem chvokʼe o li sba yol chonbolom ti stot chvokʼe» (Eks 13:2). Jech oxal li sba nichʼoniletike laj yichʼik akʼel ta stojolal Dios.
it-2 paj. 939 par. 2
Chʼul
Manchuk mi chʼul li jteklum Israele, pe oy junantik j-israeletik ti mas to chʼulik ta skoj li yabtelike. Li paleetike xchiʼuk li mero bankilal palee chʼakbilik sventa xtunik ti bu chʼule xchiʼuk jaʼ chalbeik jteklum li kʼusi chal Diose. Ta skoj li yabtelike chʼulik xchiʼuk skʼan chʼulikuk-o sventa spasik li abtelale xchiʼuk sventa chʼulikuk x-ilatik-o yuʼun li Diose (Le 21; 2Kr 29:34). Li j-alkʼopetik xchiʼuk li jtsʼibajometik ta Vivliae jaʼ viniketik ti chʼulike (2Pe 1:21). Li jtakbol Pedroe «chʼul antsetik» la sbiiltas li ermanaetik ti tukʼ laj yakʼ sbaik ta stojolal Diose (1Pe 3:5). Kʼalal chbatik ta paskʼop li j-israeletike, chʼul chichʼik albel skʼoplal, yuʼun li paskʼop tspasike jaʼ ta sventa Jeova (Nu 21:14; 1Sa 21:5, 6). Skotol li viniketik ti jaʼ sba nichʼoniletik ta Israele chʼulik ta stojolal li Jeovae, yuʼun kuxul laj yikta kʼalal la spasik li Kʼin Koltael ta Ejiptoe, vaʼun kʼot ta yuʼunantak li sba nichʼoniletike (Nu 3:12, 13; 8:17). Jaʼ yuʼun, skotol li sba nichʼoniletik ti kerem chvokʼe skʼan xikʼik bal ti bu chʼul sventa oyuk kʼusi xichʼ akʼel ta xkʼexol (Eks 13:1, 2; Nu 18:15, 16; Lu 2:22, 23). Mi oy jun vinik o ants ti chakʼ ye sventa xkuxi kʼuchaʼal jun jnasareoe, chʼul-o ti kʼu sjalil yakʼoj yee. Ti vaʼ sjalil taje, jaʼ tspasbe yabtel li Jeovae. Li jun jnasareoe oy junantik mantaletik skʼan xchʼun, mi muʼyuk spas junuke muʼyuk xa chʼul chkom skʼoplal. Sventa xchʼultajes sba yan veltae, persa skʼan xakʼ jun matanal. Jaʼ yuʼun, muʼyuk me chichʼ tsakel ta venta ti kʼu sjalil tun ta jnasareoale, skʼan slikes ta achʼ ti kʼu sjalil yakʼoj ye sventa xtune (Nu 6:1-12).
8-14 YUʼUN MARSO
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | NUMEROS 9, 10
«¿Kʼuxi tsbeiltas steklumal li Jeovae?»
it-1 paj. 403 par. 6
Karpana
Kʼalal chjel echʼel yavil li karpanae, (li Moisese laj yalbe skʼoplal 40 karpanaetik li ta Numeros 33) jamal xvinaj ti lek chapal ti kʼu yelan laj yichʼ pasele. Kʼalal te chkom li tok ta sba li axibalnae, te chkomik li j-israeletike. Kʼalal mi tots lokʼel li toke, ta anil chlokʼik batel li j-israeletike (Nu 9:15-23). Chichʼ tunesel chib okʼes ta plata ti tenbil ta martiyo kʼalal ch-albatik mantal yuʼun li Jeovae (Nu 10:2, 5, 6). Kʼalal xyal xmuy yechʼomal chichʼ jupanel li okʼese jaʼo tstots batel skarpana li j-israeletike. Li sba velta totsik batele, jaʼo «li ta xchibal jabile [1512 m.t.J.], li ta 20 yuʼun li xchibal ue». Kʼalal tots batel li xkaxail strato Jeovae, jaʼo tots batel ek li baʼyel oxvokʼ nitilulale ti jaʼ sbainoj li Judae. Laje Isakar xchiʼuk Sabulon, te tijilik batel ek li jguersonetik xchiʼuk jmerarietik ti yichʼojik batel li kʼusi sbainojik ta sventa li axibalnae. Laje batik ek li oxib nitilulaletike ti jaʼ sbainoj skʼelel Ruben, vaʼun tal Simeon xchiʼuk Gad. Ta tsʼakale, jaʼo lokʼik batel li jkoatetik ti jaʼ xkuchojik batel li kʼusitik chtun ti bu chʼule. Te xtalik ek li yan oxvokʼ nitilulal ti jaʼ jbabe tal li Efraine, te xtalik ta patil li Manases xchiʼuk Benjamine. Ta slajeb xae te xtalik li buchʼu sventainoj li Dane, te xtalik ek li Aser xchiʼuk Neftalie. Li chaʼtsop nitilulaletik ti mas tsotsik xchiʼuk epike jtsop bat ta jbabe xchiʼuk jchop ta patil (Nu 10:11-28).
¿Mi kakʼojtik venta kʼusi tstunes Dios sventa tsbeiltasutik?
¿Kʼuxi xuʼ jtojtik ta vokol ti tsbeiltasutik li Diose? Xi tstakʼbutik li jtakbol Pabloe: «Chʼunbeic me cʼusi chayalboxuc li bochʼotic sventainojoxuque; ichʼic me ta mucʼ» (Ebr 13:17). Veno, pe taje mu me toj kʼunuk ta pasel. Xi jkoʼoltastike: jnoptik ti j-israelot ta skʼakʼalil Moisese. Oy xa ta sjayibal kʼakʼal atijluoj batel li jvol tok ta takixokol balumile. Vaʼun ta jech noʼox ipaj. Xi chajakʼbe abae: «¿Kʼu van sjalil chpaj? ¿Mi jun noʼox van kʼakʼal? ¿Mi chpaj van junuk xemana? O ¿mi chpaj van jayibuk u?». Jaʼ yuʼun, chajakʼbe aba mi jaʼ van lek ti xalokʼes skotol li kʼusitik akuchoj batele. Ta skoj ti mu xanaʼ leke, jaʼ noʼox chalokʼes li kʼusitik chtun tajek avuʼune. Pe ta skoj ti maʼuk xa noʼox jun-chib kʼakʼale, chtavan tajek chavaʼi saʼel ti bu akʼejoj tal li kʼusitik chakʼane, jaʼ yuʼun lik alokʼes skotol li kʼusitik avuʼune. Pe kʼalal poʼot xa xlaj avoʼonton ta slokʼesele jaʼo xa chlik xanavuk batel li jvol toke, ¡jaʼ yuʼun skʼan xlik atsob li kʼusitik avuʼune! ¡Toj chopol yaʼel! Pe ti kʼusi une «jaʼ yorail chlic tots[an] batel [xchiʼuk] scotol li israeletique» (Nu 9:17-22).
¿Kʼu yelan ta jchʼamtik li beiltasel chakʼbutik Dios avie? ¿Mi ta ora «chlic» jpastik li kʼusi lij-albate, o mi jaʼ jech-o ta jpastik ti kʼuyelan nopem xkaʼitike? ¿Mi yakal xa ta jchʼuntik li mantaletik ta sventa chanubtaseletik ta Vivliae, li xcholbel mantal jyanlumetike, li yichʼel ta mukʼ Jeova ta kutsʼ kalaltike, ti kʼuyelan skʼan jtalelaltik kʼalal ch-echʼ mukʼta tsobajeletik xchiʼuk ti kʼuyelan skʼan jkolta jbatik xchiʼuk li Komiteetik ti Tsbeiltasvan batel ta Ospitaletike? Ti kʼuxi xuʼ xkakʼtik ta ilel xtok ti ta jtojtik ta vokol ti tsbeiltasutik Diose jaʼ ti jchʼamtik li tojobtasel chij-akʼbate. Jaʼ yuʼun, muʼyuk bu ta jpat koʼonton ta jpʼijil jtuktik kʼalal oy kʼusi tsots skʼoplal ta jnop ta jpastike, yuʼun jaʼ te ta jsaʼtik koltael ta stojolal Jeova xchiʼuk ta s-organisasion. Jaʼ jech ta jpastik kʼuchaʼal uni nene olol ti chbat ta anil ta stojolal stot smeʼ kʼalal chtal tsatsal ikʼal voʼe, yuʼun jaʼ te chijbat ta ora ek ta stojolal s-organisasion Jeova kʼalal toj tsots chakʼ jvokoltik li balumil liʼe.
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
it-1 paj. 226 par. 4
Mukʼta tsobajel
Toj tsots skʼoplal li tsobajeletike. Li sbalil chichʼ tabel li tsobajeletik ti jaʼ yakʼoj Jeova sventa xchʼi ta mantal li steklumale te lik talel kʼalaluk la spasik li Kʼin Koltaele. Skotol li viniketik ti muʼyuk yikʼubtasoj sbaik xchiʼuk ti muʼyuk bu nom batemike, mi muʼyuk bu xchapanik li milbil matanal sventa li Kʼin Koltaele skʼan xichʼ milel (Nu 9:9-14). Kʼalaluk li ajvalil Esekias la stsob li jnaklejetik ta Juda xchiʼuk ta Israel tey ta Jerusalen sventa spasik li Kʼin Koltaele, xi laj yalanbe echʼele: «Steklumal Israel sutanik ta stojolal li Jeova [Diose], mu xapas ta tsots avoʼontonik jech kʼuchaʼal la spasik li amoltotakike. Akʼo abaik ta ventainel yuʼun li Jeovae, laʼik li ta xchʼulna ti xchʼultajesoj sbatel osile xchiʼuk tunanik ta stojolal li Jeova Dios avuʼunike sventa xnamaj ta atojolalik li skʼakʼal yoʼonton ti tsanem tajeke. [...] li Jeova Dios avuʼunike oy slekil yoʼonton xchiʼuk oy xkʼuxul yoʼonton, mu teuk-o tsnamajes sat ta atojolalik mi la sutik tal ta stojolale» (2Kr 30:6-9). Melel onoʼox ti muʼyuk xa ta jpastik li Kʼin Koltaele, pe li Pablo laj yalbutik ti mu xkikta jbatik ti ta jtsobilan jbatik li ta steklumal Diose, yuʼun xi laj yale: «Jech xtok, skʼan me oyuk ta koʼonton jbatik ta jujuntal yoʼ jtijbe jba koʼontontik sventa jkʼan jbatik xchiʼuk jpastik li kʼusitik toj leke, jech xtok, mu me xkiktatik ti ta jtsob jbatik jech kʼuchaʼal oy nopem xaʼiik spasel junantike, jaʼ lek jpatbe jba koʼontontik ta jujuntal, mas to skʼan jech jpastik ta skoj ti chnopaj xa talel li skʼakʼalil chavilike» (Ebr 10:24, 25; kʼelo CONGREGACIÓN).
15-21 YUʼUN MARSO
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | NUMEROS 11, 12
«¿Kʼu yuʼun mu stakʼ ti xijbikʼtal kʼopoje?»
¿Kʼu yuʼun skʼan xvinaj ti ta jtojtik ta vokole?
13 Kʼalal oy kʼusitik yan la snuptanik ta jelavele, chʼay ta sjolik ti laj yichʼik koltaele xchiʼuk muʼyuk xa la stojik ta vokol (Sl 106:7). Xi chal li Vivliae: «Scotolic iliquic ta bicʼtalvulajetel ta stojol li Moisés xchiʼuc Aarone», pe jaʼ laj yichʼ chopol kʼoptael laj yaʼi li Jeovae (Eks 16:2, 8). Chopol laj yaʼi sba li Jeovae, jaʼ yuʼun ta mas jelavele, laj yal ti te chchamik ta takixokol balumil li buchʼutik la stoy sbaik li vaʼ kʼakʼale, jaʼ xa noʼox muʼyuk li Josue xchiʼuk Kalebe (Nu 14:22-24; 26:65). Jkʼeltik batel kʼuxi xuʼ jchanbetik li buchʼutik lek kʼusi la spasike xchiʼuk ti maʼukuk jchanbetik li buchʼutik muʼyuk la stojik ta vokole.
w06 15/7 paj. 15 par. 7
«Mu me ta bikʼtal kʼopojeluk xapasik skotol li kʼusitike»
7 ¡Solel jel tajek stalelalik li j-israeletike! Ta slikebale, la stojik tajek ta vokol kʼalal lokʼesatik tal ta Ejiptoe xchiʼuk kʼalal la xtuchʼik li Tsajal nabe, taje jaʼ tijbat-o yoʼontonik sventa skʼejintaik li Jeovae (Eks 15:1-21). Pe ta skoj ti vokol li kuxlejal ta takixokol balumile xchiʼuk ti xiʼik ta stojolal li jkanaanetike, chʼay yuʼunik li muyubajele. Jaʼ yuʼun, muʼyuk la stojik ta vokol ti koltaatik yuʼun li Jeovae, jaʼ noʼox laj yakʼbeik smulin. Kʼalal lik bikʼtal kʼopojikuke, jech laj yakʼik ta ilel ti muʼyuk tstojik ta vokol li kʼusi ch-akʼbatik yuʼun Jeovae. Jaʼ yuʼun, mu toj labaluk sba ti xi laj yal li Jeovae: «¿Bakʼin to chikta sbaik ti chbikʼtal kʼopojik ta jtojolal li chopol tsobobbail liʼe?» (Nu 14:27; 21:5).
it-2 paj. 855 par. 2
Utbail
Bikʼtal kʼopojel. Li bikʼtal kʼopojele chchibajesvan xchiʼuk xuʼ slajesvan. Kʼalal chʼabal toʼox jal slokʼelik tal ta Ejipto li j-israeletike, lik bikʼtal kʼopojikuk ta stojolal Jeova ta skoj ti kʼu yelan beiltasvanik li Moises xchiʼuk Aarone (Eks 16:2, 7). Ta skoj taje chibaj-o li Moisese, xi laj yalbe li Jeovae: «Milun xa ta ora avokoluk» (Nu 11:13-15). Li buchʼu jaʼ yes-o chbikʼtal kʼopoje xuʼ me xchʼay-o li xkuxlejale. Kʼalal bikʼtal kʼopojik ta stojolal Moises li j-israeletike, jaʼ skʼoplal laj yaʼi li Jeovae, yuʼun jaʼ svaʼanoj ta bankilal (Nu 14:26-30). Ep buchʼutik chamik ta skoj taje.
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
it-2 paj. 288 par. 4
Mana
Ti kʼu yelane. Li manae, «sak xchiʼuk xkoʼolaj kʼuchaʼal sbekʼ kulantu» xchiʼuk xkoʼolaj ta xuchʼal teʼ ti mu tajek yikʼe, jechtik xvinaj kʼuchaʼal jpʼej perla ton «xchiʼuk jech smuil kʼuchaʼal jayal pakʼanbil arina ti yichʼoj pome» o li «pan ti yichʼoj aseitee». Taje tsnoyik ta molino o moʼoje ta xvochʼik ta boch ti pasbil ta tone, mi laje ta slakanik ta pʼinetik o ta spasik ta panetik (Eks 16:23, 31; Nu 11:7, 8).
22-28 YUʼUN MARSO
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | NUMEROS 13, 14
«Tstsatsubtas koʼontontik li xchʼunel koʼontontike»
w06 1/10 paj. 17 par. 5, 6
Li xchʼunel koʼontontike xchiʼuk li xiʼtael Diose tstsatsubtas koʼontontik
5 Li Josue xchiʼuk Kalebe oy tajek ta yoʼontonik ch-ochik li ta Albil Balumile, jaʼ yuʼun xi laj yale: «Mu xaxiʼik yuʼun li [jkanaanetike], yuʼun stsal noʼox kuʼuntik. Muʼyuk xa spojobbailik xchiʼuk liʼ xchiʼukutik li Jeovae. Mu xaxiʼik yuʼun» (Nu 14:9). ¿Mi jecheʼ van chloʼlavanik? Moʼoj, yuʼun xkoʼolajik kʼuchaʼal li yan j-israeletik ti laj yilik kʼu yelan laj yakʼbe Jeova lajuneb vokol li Ejipto xchiʼuk li sdiosike xchiʼuk laj yilik kʼu yelan laj yakʼ jikʼavuk ta Tsajal nab li faraon xchiʼuk li yajsoltarotake (Sl 136:15). Jaʼ yuʼun, li lajunvoʼ jpaʼivanejetik ti xiʼemik tajeke xchiʼuk li buchʼutik la xchʼunik li kʼusi laj yalike, muʼyuk kʼusi xuʼ spak-o skʼoplalik. Li Jeovae xi laj yal ti kʼu to xkʼuxul laj yaʼi li kʼusi laj yalike: «¿Kʼu to sjalil jech tspas li jteklum ti muʼyuk chichʼikun ta mukʼe xchiʼuk bakʼin to chakʼ xchʼunel yoʼontonik ta jtojolal akʼo mi laj xa yilik li senyailtak la jpas ta stojolalike?» (Nu 14:11).
6 Li Jeovae jamal laj yal kʼuchaʼal ti jech la spasike: jaʼ ta skoj ti chʼabal xchʼunel yoʼontonik ti xiʼike. Jaʼ yuʼun, toj tsots skʼoplal li xchʼunel koʼontontik xchiʼuk li stsatsal koʼontontike, li jtakbol Juane xi to laj yalbe el li buchʼutik yakʼojik persa sventa lek oyik ta mantale: «Li xchʼunel koʼontontike spasoj xa ta kanal li balumile» (1Jn 5:4). Li ta jkʼakʼaliltike, oy buchʼutik jech xchʼunel yoʼontonik jech kʼuchaʼal li Josue xchiʼuk Kalebe, yuʼun koltavanemik sventa jcholtik li lekil aʼyejetik ta sventa li Ajvalilal yuʼun Diose, akʼo mi kerem tsebetik o mi oy xa sjabilalik mi tsotsik to o mi muʼyuk. Mi junuk kajkontratik xuʼ spajtsanutik, yuʼun tsots lek koʼontontik (Ro 8:31).
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
it-1 paj. 740 par. 1
Li balumil ti laj yakʼbe j-israeletik li Diose
TOJ j-echʼ xa noʼox lek li balumil laj yakʼbe j-israeletik li Diose. Kʼalal la stak batel Moises jpaʼivanejetik li ta Albil Balumile, laj yalbe ti akʼo yichʼik talel li kʼusitik te xchʼie, laj yichʼik tal igo, granada xchiʼuk jchoj uva ti toj mukʼtik sate, yuʼun chaʼvoʼ to viniketik la xkuchik batel ta jtel teʼ. Akʼo mi xiʼik ta skoj ti muʼyuk lek xchʼunel yoʼontonike, pe laj yalik onoʼox ti jaʼ jun balumil ti «oy lek leche xchiʼuk» pome (Nu 13:23, 27).
29 YUʼUN MARSO-4 YUʼUN AVRIL
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | NUMEROS 15, 16
«Mu me jtoy jbatik xchiʼuk mu jpat koʼonton jtuktik»
¿Mi xojtikinun li Jeovae?
12 Pe akʼo mi jech, kʼalal yakalik batel ta xanbal ta Albil Balumile, kʼot yorail ti oy kʼusi chopol laj yil ta sventa li kʼuyelan chichʼ beiltasel li steklumal Diose. Li Coré xchiʼuk 250 viniketik ti tsots skʼoplal yabtelike tskʼan ox tsjelik taje. Yikʼaluk van la snopik ta melel ti koltabilik yuʼun li Diose, jaʼ yuʼun la stoy sbaik ta stojolal li yabtel akʼbil Moisese. Xi laj yalbeik li Moisés xchiʼuk li sbankil Aarone: «Liʼ noʼox cʼalal avabtelic li voʼoxuque. Scotol jchiʼiltactic tʼujbilic yuʼun Dios xuʼ chtunic yuʼun, xchiʼuc jcotoltic liʼ oy ta jtojoltic li Mucʼul Diose» (Nu 16:1-3). ¡Jaʼ svinajeb ti toj jtoybaike! Li Moisese xi noʼox la stakʼe: «Li Mucʼul Diose sob ocʼom chacʼ ta ilel li bochʼo jaʼ yuʼune» (kʼelo Numeros 16:5). Ta smaleb kʼakʼal ta yokʼomale li Coré xchiʼuk li xchiʼiltake chamemik xaʼox (Nu 16:31-35).
¿Mi xojtikinun li Jeovae?
11 Li Moisés xchiʼuk Coree mu jmojuk ch-ilatik yuʼun Jeova. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun mu koʼoluk laj yakʼik ta ilel stalelalik ta sventa li kʼusi xchapanoj Diose xchiʼuk ta sventa li mantaletik yakʼoje. Jkʼeltik kʼuyelan xkuxlejal i-echʼ li Coré ti jaʼ jun jleví ta yutsʼ yalal Coate. Ep matanaletik la sta, jech kʼuchaʼal liʼe, xuʼ van laj yilik ikol lokʼel li steklumal Israel ta Tsajal Nabe, jech xtok, kʼalal la slajes li buchʼutik la stoy sbaik ta Vits Sinaí li Jeovae, laj van skolta sba ek xchiʼuk la skolta sba ta yichʼel batel li xkaxail smantal Diose (Eks 32:26-29; Nu 3:30, 31). Yaʼeluke jal tukʼ itun ta stojolal Jeova, jaʼ yuʼun ep j-israeletik laj yichʼik ta mukʼ.
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
w98 1/9 paj. 20 par. 1, 2
Jaʼuk xavakʼ ta avoʼonton li kʼusi mas tsots skʼoplale
Li Jeovae chopol laj yil li kʼusi kʼot ta pasele, jaʼ yuʼun xi laj yalbe li Moisese: «Persa skʼan xichʼ milel li vinike» (Nu 15:35). ¿Kʼu yuʼun jaʼ jun tsatsal mulil laj yil Jeova li kʼusi la spas li vinik taje?
Li jteklume oy yuʼunik vakib kʼakʼal sventa stsob siʼik, sveʼelik, skʼel skʼuʼ spokʼik xchiʼuk li yan kʼusitik chtun yuʼunike. Li ta svukubal kʼakʼale, jaʼ sventa skʼelik li kʼusitik chtun yuʼunik ta mantale, muʼyuk chopol ti tstsob siʼike, li kʼusi muʼyuk leke jaʼ ti jaʼo tstsob siʼik kʼalal chichʼik ta mukʼ Jeovae. Akʼo mi muʼyuk xa chchʼunik li kʼusi chal Smantal Moises li yajtsʼaklomtak Kristoe, ¿mi mu jechuk ti oy kʼusi chakʼ jchantik li kʼusi kʼot ta pasel sventa jaʼuk xkakʼ ta koʼontontik li kʼusi mas tsots skʼoplale? (Flp 1:10).
5-11 YUʼUN AVRIL
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | NUMEROS 17-19
«Voʼon arextoun»
¿Mi jaʼ jrextotik chkaʼitik li Jeovae?
9 Jnopbetik skʼoplal yan velta li jlevietike. Li stukike muʼyuk bu laj yichʼik akʼbel yosilik. Ta skoj ti jaʼ tspasik li chʼul abtelale, spatoj lek yoʼontonik ti chchabiatik yuʼun li Jeovae, ti xi albatike: «Vuʼun avosilun chicʼot. Vuʼun avuʼunun chicʼot» (Nu 18:20). Akʼo mi muʼyuk chijtunutik ta jun chʼulna, pe xuʼ me jech xkakʼtik ta ilel jtalelaltik ek kʼuchaʼal la spasik li paleetik xchiʼuk li jlevietike. Jaʼ yuʼun jpat koʼontontik ti chakʼbutik kʼusi chtun kuʼuntik li Diose. Ta skoj ti nopol xa li slajebal kʼakʼale toj tsots skʼoplal ti oyuk xchʼunel koʼontontike (Ap 13:17).
Jaʼ jrextotik li Jeovae
4 Jech kʼuchaʼal laj xa kiltike, li jlevietike muʼyuk laj yichʼ vokʼbel yosilik, «li cʼusi jaʼ yuʼunique jaʼ li paleal ta stojol Diose», jun abtelal ti tsots skʼoplale (Jos 18:7). Jaʼ yuʼun xi laj yal ta Numeros 18:20: «Vuʼun avosilun chicʼot». Manchuk mi jech, li stuke muʼyuk laj yakʼ ta povreal (kʼelo Numeros 18:19, 21, 24). Ta skoj ti «chtunic cuʼun ta chʼulna», xi li Diose, «li levietique [ch-akʼbatik] yuʼuninic li jujun ta lajlajuneb ti chaqʼuic li [x]chiʼiltaque», jaʼ xkaltik, li jteklume chakʼik li jujun ta lajlajuneb xchon bolomik ti chvokʼe xchiʼuk li stsʼunobtakik chlokʼ yuʼunike. Jech xtok, li jlevietike ta me slokʼesik ek jun ta lajlajuneb sventa li paleetike, jaʼ tstʼujik li mas tʼujome (Nu 18:25-29). Li Paleetik eke ta staik «scotol li cʼusi [chakʼik]» ta chʼulna li xchiʼiltak ta israelale. Ta melel, xuʼ spat yoʼontonik ta stojolal Jeova ti ch-akʼbatik li kʼusitik chtun yuʼunike.
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
g02 8/6 paj. 14 par. 2
Toj tsots skʼoplal li atsʼame
Kʼalal chichʼ tunesel li atsʼam ta voʼnee, jaʼ skʼan xal ti chakʼ jun oʼontonal xchiʼuk ti chjalije. Jaʼ yuʼun, li ta Vivliae chal ti kʼalal tspasik jun trato sbatel osile ta slajesik jtos veʼlil ti yichʼoj atsʼame (Nu 18:19). Li ta Smantal Moisese chal ti skʼan xichʼ akʼbel atsʼam li matanaletik ti chichʼ akʼel li ta skajleb matanale, taje jaʼ van skʼan xal ti leke o ti muʼyuk xchopolile.
12-18 YUʼUN AVRIL
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | NUMEROS 20, 21
«Manxouk me xkakʼ jbatik kʼalal chkichʼtik sujele»
Bikʼituk xkakʼ jbatik xchiʼuk jpastik li kʼusi lek chil Jeovae
19 Yuʼun jaʼ tskoltautik sventa mu masuk jpas jmultik. Jnoptik yan velta ta stojolal li Moisese, ti kʼu sjalil tune laj yakʼ ta ilel ti manxo yakʼoj sbae xchiʼuk ti lek xil sba xchiʼuk li Jeovae. Pe jel stalelal kʼalal jutuk xa ox mu 40 jabil chanavik ta takixokol balumile, yuʼun lik stoy sba. Kʼalal te toʼox oyik ta Ejiptoe yikʼaluk van jaʼ chabiat yuʼun li xvixe, pe kʼalal chame te la smuk komel ta Kades. Kʼalal mu to jaluk jech kʼot ta pasele, li j-israeletike lik bikʼtal kʼopojikuk ta skoj ti chʼabal yuʼunik li kʼusi chtun yuʼunike. Li Vivliae chal ti la ‹stsob sbaik tal skotolik; sventa skontrainik li Moises› ta skoj ti chʼabal yaʼalike. Li j-israeletike jech-o ilinik ta stojolal li Jeovae akʼo mi ep xa ox skʼelobil juʼelal yakʼoj ta ilel ta stojolal Moises xchiʼuk ti epal jabil lek beiltasvane. Lik bikʼtal kʼopojikuk ta stojolal li Moises eke, yuʼun tsnopik ti jaʼ ta smul ti chʼabal yaʼalike (Nu 20:1-5, 9-11).
Bikʼituk xkakʼ jbatik xchiʼuk jpastik li kʼusi lek chil Jeovae
20 Kʼalal lik bikʼtal kʼopojuk li j-israeletike, laj smalael yuʼun li Moisese xchiʼuk lik ilinuk. Jaʼ yuʼun, muʼyuk xa bu jech la spas ti kʼu yelan albat yuʼun Jeova ti akʼo skʼopon li tone, ta skʼakʼal xa yoʼonton la skʼopon li j-israeletike xchiʼuk laj yal ti tspas jun skʼelobil juʼelale. Chib velta la smaj li tone, vaʼun lokʼ tal epal voʼ. Ta skoj ti muʼyuk bikʼit laj yakʼ sba xchiʼuk kap sjole, oy kʼusi chopol la spas (Sl 106:32, 33). Xchiʼuk muʼyuk xa x-akʼat ochuk yuʼun Jeova li ta Albil Balumile (Nu 20:12).
21 ¿Kʼusi chakʼ jchantik li kʼusi la snuptan Moisese? Baʼyel, jaʼ ti skʼan jechuk-o xkakʼtik persa sventa bikʼit xkakʼ jbatike. Mi muʼyuk ta jkʼel jbatike, xuʼ me xlik jtoy jbatik ta anil xchiʼuk xuʼ me oy kʼusitik xlokʼ ta alel kuʼuntik ti mu lekuke. Xchibal, kʼalal ep kʼusi ta jvul-o koʼontontik xtoke, vokol me chkaʼitik ti bikʼit xkakʼ jbatike, jaʼ yuʼun kakʼtik-o persa ti bikʼit xkakʼ jbatik akʼo mi chkichʼtik sujel.
Jun jchapanvanej ti tukʼ snaʼ xchapanvane
Baʼyel, li Diose muʼyuk laj yalbe mantal Moises ti akʼo skʼopon li jteklume mi jaʼuk ti sbiiltas ta jtoybaetike. Xchibal, li Moises xchiʼuk Aarone muʼyuk xakʼik ta ichʼel ta mukʼ li Diose. Jaʼ yuʼun, li Jeovae laj yakʼanbe tsots mantal ta skoj ti muʼyuk xakʼik ta ilel ti chʼul li Stuke (Nu 20:12). Kʼalal laj yalik «ta jlokʼeskutik voʼ avuchʼik» xie, li Moises xchiʼuk Aarone laj yakʼik ta aʼiel ti jaʼ li buchʼutik tslokʼesik ta skʼelobil juʼelal li voʼe maʼuk li Diose. Yoxibal, li Jeovae oy xa onoʼox buchʼutik jech yakʼojbe kastigo jech kʼuchaʼal laj yakʼbe li Moises xchiʼuk Aarone. Jvules ta joltik ti oy xa onoʼox jkʼol kuxlejal ti muʼyuk x-ochik ta Kanaan ta skoj stoyobbailike (Nu 14:22, 23). Xchantosal, ta skoj ti jaʼ tsbeiltasik li jteklume stalel onoʼox ti mas to ep kʼusi chkʼanbatik yuʼun li Diose (Lu 12:48).
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
¿Mi jech chkiltik kʼuchaʼal chil Jeova li buchʼutik kʼun yoʼontonike?
12 Xuʼ van te noʼox laj yakʼbe kastigo Aarón jechuk Jeova ta skoj li smultak taje. Pe laj yaʼibe smelolal ti maʼuk chopol krixchano akʼo mi oy kʼusitik pʼaj ta spasel. Yaʼeluk li kʼusi tijbat yoʼonton spasel li Aarón taje, jaʼ ta skoj li kʼusi kʼot ta pasel li vaʼ kʼakʼale o ta skoj ti laj yichʼ sujel yuʼun yantike. Pe akʼo mi jech, kʼalal albat li smultake, ta anil noʼox laj yal ti jaʼ smule xchiʼuk jaʼ la spas li kʼusi tskʼan yoʼonton Diose (Eks 32:26; Nu 12:11; 20:23-27). Li kʼusi mas laj yakʼ ta yoʼonton li Jeovae jaʼ li xchʼunel yoʼontone xchiʼuk ti la sutes yoʼonton li Aarone. Epal jabil ta tsʼakale, li Aarón xchiʼuk li yutsʼ yalale nabilik-o ti tukʼ laj yakʼ sbaik ta stojolal li Jeovae (Sl 115:10-12; 135:19, 20).
19-25 YUʼUN AVRIL
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | NUMEROS 22-24
«Li Jeovae tskoltautik sventa jpakbetik skʼoplal li kʼusi melel kʼalal chkichʼtik nutsele»
bt paj. 53 par. 5
«Laj yalbe skʼoplal li lekil aʼyejetik ta sventa Jesuse»
5 Li avie, li jkontrainvanejetike mu xuʼ yuʼunik spajesel li cholmantal jech kʼuchaʼal muʼyuk xpaj yuʼunik li ta baʼyel sigloe. Kʼalal chichʼik tikʼel ta chukel o chichʼik sujel sventa yan xa bu chichʼik takel batel li yajtsʼaklomtak Kristoe, jaʼ noʼox chkoltavanik sventa xichʼ cholel li lekil aʼyej ta sventa li Ajvalilal yuʼun Diose. Jech kʼuchaʼal liʼe, kʼalal jaʼo li Xchibal Mukʼta Paskʼop ta spʼejel Balumile, li ermanoetik ti takatik batel ta spasel tsatsal abtelal yuʼun jnazietike te la xcholik mantal. Xi laj yal jun judio ti te laj yojtikin li mantale: «Ti kʼu yelan laj yakʼ ta ilel stsatsal yoʼontonik li stestigotak Jeova li ta chukinabe, te laj kakʼ venta ti ta Vivlia lokʼem li kʼusitik xchʼunojike, jaʼ yuʼun lipas ta Testigo».
it-2 paj. 250 par. 3
Chuvajil
Chuvaj ti ta jkontraintik li Jeovae. Li j-alkʼop Balaame toj bol kʼusi la spas kʼalal tskʼan ox chchopol kʼopta li jteklum Israel sventa oyuk kʼusi x-akʼbat yuʼun li ajvalil ta Moab ti Balak sbie. Pe li Jeovae la smak ta be li kʼusi snopoj ox tspase. Xi laj yal ta stojolal Balaam li jtakbol Pedroe: «Yuʼun li jkot vuro ti mu snaʼ xkʼopoje kʼopoj kʼuchaʼal jun krixchano ti la smakbe ta be li xchuvajil j-alkʼope». Sventa xalbe skʼoplal xchuvajil Balaam li jtakbole, la stunes li jpʼel kʼop ta griego pa·ra·fro·ní·a, taje jaʼ skʼan xal «ti mu xichʼ smelole o ti muʼyuk xchʼulele» (2Pe 2:15, 16; Nu 22:26-31).
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
w04 1/8 paj. 27 par. 2
Li kʼusi mas tsotsik skʼoplal ta slivroal Numeros
22:20-22. ¿Kʼu yuʼun tsan skʼakʼal yoʼonton ta stojolal Balaam li Jeovae? Li Jeovae laj yalbe li j-alkʼop Balaam ti mu xchopol kʼopta li j-israeletike (Nu 22:12). Akʼo mi jech, li j-alkʼope jpʼel ta yoʼonton muʼyuk la chʼunbe smantal li Jeovae, la xchiʼin batel li sviniktak Balake, yuʼun tskʼan ti lekuk x-ilat yuʼun li ajvalil ta Moab sventa oyuk kʼusi x-akʼbate (2Pe 2:15, 16; Jud 11). Akʼo mi tskʼan ox chchopol kʼopta li jteklum Israele, albat ti akʼo xakʼbe bendisione. Akʼo mi jech, laj to yakʼ persa sventa lekuk x-ilat yuʼun li ajvalile, yuʼun laj yalbe ti xuʼ stunes antsetik ti chichʼik ta mukʼ Baal sventa sloʼlabeik sjol li viniketik ta Israele (Nu 31:15, 16). Jech oxal, lik skʼakʼal yoʼonton Jeova ta stojolal li Balaam ta skoj li xpichʼetel yoʼontone.
26 YUʼUN AVRIL-2 YUʼUN MAYO
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | NUMEROS 25, 26
«¿Mi xuʼ oy kʼusi xjel ta skoj noʼox jun krixchano?»
«¡Jatavanik lokʼel ta stojolal li mulivajele!»
NOPBO skʼoplal jun jtsakchoy ti snaʼoj bu xuʼ sta li kʼusi choyal yakal tsaʼe. Tstʼuj lek li kʼusi tsjokʼan ta s-ansueloe, vaʼun tsjip yalel ta voʼ. Akʼo mi jal tsmala, pe mi laj yaʼi la stsak sveʼel li choye, tsnit lokʼel ta anil li ansueloe, vaʼun te xa jokʼol chlokʼ tal li choye.
2 Xuʼ jaʼ jech jokʼol xlajik ta ansuelo ek li krixchanoetike. ¿Kʼuxi ti xuʼ jokʼol xlajike? Jchanbetik skʼoplal li kʼusi kʼot ta stojolalik li j-israeletike. Kʼalal jutuk xa ox skʼan x-ochik li ta Albil Balumile, te komik kʼuk sjalil ta stenlejaltik yuʼun Moab. Li ajvalil ta Moabe laj yal ti chakʼbe epal takʼin Balaam sventa xchopol kʼopta li Israele. Jaʼ yuʼun, li Balaame la snop lek kʼuxi xuʼ saʼ smulik li j-israeletik sventa xchopol kʼoptaatik yuʼun li Jeovae. Jaʼ yuʼun, la stʼuj lek kʼusi tstunes yoʼ xyalik ta mulil li j-israeletike: la stak batel jmoab tsebetik ti bu spasoj skarpanaik li j-israeletik sventa sloʼlabeik sjol li viniketike (Nu 22:1-7; 31:15, 16; Ap 2:14).
«¡Jatavanik lokʼel ta stojolal li mulivajele!»
4 ¿Kʼu yuʼun ep yalik ta spetsʼ Balaam li j-israeletike? Yuʼun jaʼ noʼox oy ta yoʼontonik li kʼusi tskʼan stukike xchiʼuk li kʼusi tskʼupinike. Akʼo mi ep kʼusitik la spas Jeova ta stojolalik yoʼ tukʼ xtunik ta stojolale, pe chʼay ta sjolik skotol li kʼusitik la spas Jeovae. Lokʼesatik tal ta mosoil ta Ejipto, akʼbat sveʼelik ta takixokol balumil, jech-o kʼelatik xchiʼuk chabiatik kʼalal poʼot xa ox x-ochik li ta Albil Balumile (Ebr 3:12). Akʼo mi jech, loʼlabat sjolik sventa xmulivajik. Xi laj yal li jtakbol Pabloe: «Mu me xijmulivaj jech kʼuchaʼal mulivajik junantike, yuʼun chamik» (1Ko 10:8).
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
it-2 paj. 238 par. 1, 2
Tsʼak
Jaʼ yuʼun, kʼalal la xchʼakik li balumile, la stsakik ta venta li chaʼtos liʼe: ta suerte xchiʼuk ti kʼu smukʼul li jujuchop nitilulale. Yikʼaluk van kʼalal chakʼik suertee te chakʼ ta ilel bu jotukal chkom xrexto li jujuchop nitilulale, mi ta norte, sur, slokʼeb kʼakʼal, smaleb kʼakʼal, nopol tiʼ nab o ta vitstikaltik. Ta skoj ti jaʼ la snop stuk Jeova li kʼusi chkʼot ta pasele, muʼyuk chopol xaʼiik xchiʼuk muʼyuk stsak sbaik ta kʼop li jujuchop nitilulale (Pr 16:33). Jaʼ yuʼun, kʼalal laj yakʼik li suerteetike, li Diose oy kʼusi la spas sventa jechuk xkʼot ta pasel jech kʼuchaʼal xa onoʼox yaloj li moltotil Jakob kʼalal jutuk xa ox skʼan xcham ti te ta jtatik ta Jenesis 49:1 kʼalal ta 33.
Kʼalal laj xa ox yakʼik suerte sventa snaʼik bu jotukal chkom li jujuchop nitilulale, laj yakʼbeik stsʼakil xchiʼuk la stsakik ta venta li xchaʼtosal liʼe: ti kʼu smukʼul li jujuchop nitilulale. «Chʼakbo aba avosilik ta jujuchop avutsʼ avalalik jaʼ ti bu chkʼot li suertee. Li jujuchop ti mas epike mas ep xavakʼbeik xrexto, li jujuchop ti mas jutebike mas jutuk xavakʼbeik xrexto. Jaʼ te chichʼ xrextoik ti bu chkʼot li suerte» (Nu 33:54). Akʼo mi mu xuʼ sjel bu la sta xrextoik kʼalal laj yakʼik suertee, pe xuʼ mas ep o juteb xichʼik jaʼ ti kʼu smukʼul li jujuchop nitilulale. Ta skoj ti toj mukʼ yichʼoj sparte osil li snitilulal Judae, laj yichʼ chʼakbel lokʼel sventa xichʼ akʼbel li snitilulal Simeone (Jos 19:9).