Ti bu laj yichʼ lokʼesel li stakʼobiltak li ta Jkuxlejaltik xchiʼuk Kabteltik sventa Dios, programa xchiʼuk bu chijtsʼibaj
2-8 YUʼUN MAYO
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | 1 SAMUEL 27-29
«Ti kʼu yelan la spas kʼop li Davide»
it-1 paj. 79 par. 4
Akis
Kʼalal jaʼo chjatav batel ta stojolal Saul li Davide, chib velta ay snakʼ sba li ta yosilal ajvalil Akise. Li ta sba velta kʼote, la snopik ti jaʼ yajkontraike, jaʼ yuʼun li Davide chuvaj xa la spas sba yileluk. Vaʼun, muʼyuk kʼusi pasbat yuʼun li Akis ta skoj ti muʼyuk bu xibal sba ilate (1Sa 21:10-15; Sl 34, tit. xchiʼuk 56, tit.). Li ta xchibal velta bate, li Davide yikʼoj batel vakib sien sviniktak xchiʼuk yutsʼ yalalik. Vaʼun, li Akise laj yakʼ ti te xnakiik ta Siklague. Li jun jabil xchiʼuk chanib u te oyiike, li Akise la snop ti jaʼ yakal tstsakik ta kʼop li jteklumetik ta Juda li David xchiʼuk sviniktake, pe ti melel xkaltike, jaʼ yakal tstsakik ta kʼop li jguesuretike, li jguirsitaetike xchiʼuk li j˗amaleketike (1Sa 27:1-12). Lek laj ta loʼlael li Akise, jaʼ yuʼun laj yal ti jaʼ chchabiat yuʼun li David xchiʼuk sviniktak kʼalal jaʼo yakal chchapan sbaik li jfilisteaetik sventa stsakik ta kʼop li ajvalil Saule. Pe ta skoj ti muʼyuk lek laj yaʼiik li jpasmantaletik yuʼun jfilisteaetike, sutik batel ta Siklag li David xchiʼuk sviniktake (1Sa 28:2; 29:1-11). Yileluke, kʼalal och ta ajvalil li David xchiʼuk la stsak ta kʼop li Gate, muʼyuk la smil li Akise. Yuʼun li Vivliae chal ti kuxul toʼox kʼalal jaʼo ajvalilaj li Salomone (1Re 2:39-41; kʼelo GAT).
Keremetik, ¿kʼuxi xuʼ spat yoʼontonik ta atojolalik?
8 Jkʼeltik kʼusi yan la snuptan li Davide. Kʼalal laj yichʼ tʼujel sventa x-och ta ajvalile, muʼyuk xlik ajvalilajuk ta ora, yuʼun laj to smala epal jabil (1Sa 16:13; 2Sa 2:3, 4). ¿Kʼusi koltaat sventa mu xtavan xaʼi smalaele? Muʼyuk chibaj ti te xa noʼox smeyoj skʼob kome, yuʼun la spas li kʼusi xuʼ yuʼun spasele. Jech kʼuchaʼal liʼe, kʼalal te naki ta yosil jfilisteaetike, la stsak ta kʼop li yajkontratak Israele. Jaʼ jech la xchabi li yosilal Judae (1Sa 27:1-12).
it-2 paj. 368 par. 6
Jutbil kʼop
Li Vivliae jamal chal ti mu stakʼ jutik kʼope, pe taje maʼuk skʼan xal ti persa skʼan xkalbetik li buchʼu mu persauk snaʼik li kʼusi jnaʼojtike. Xi pʼijubtasvan li Jesuse: «Mu xavakʼbeik tsʼiʼetik li kʼusi chʼule xchiʼuk mi jaʼuk xajipbeik perla ton li chitometik sventa mu nakauk noʼox xpechʼilanik ta tekʼele xchiʼuk ti xjoyijik tal ta atojolalik sventa slilinoxuk ta tiʼele» (Mt 7:6). Li Jesuse mu skotoluk velta laj yal skotol li kʼusi chjakʼbate o ti ta jamal chakʼbe stakʼobile, ti jech la spase jaʼ sventa mu stikʼ sba ta vokol (Mt 15:1-6; 21:23-27; Jn 7:3-10). Jaʼ jech la spasik ek li Abraan, Isaak, Raab xchiʼuk li Eliseoe, yuʼun li stukike muʼyuk jamal laj yalbeik li kʼusi jakʼbatik yuʼun li buchʼutik muʼyuk chichʼik ta mukʼ Diose (Je 12:10-19; kap. 20; 26:1-10; Jos 2:1-6; Snt 2:25; 2Re 6:11-23).
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
¿Mi xuʼ van skoltautik li buchʼutik chamemike?
Jnoptik avaʼi ta sventa liʼe. Jech kʼuchaʼal chchanubtasvan li Vivliae, kʼalal jun krixchano chchame «chcʼatajic ta lum yan velta» xchiʼuk «chlaj scʼoplal o li cʼusi snopojique» (Sl 146:4). Jech xtok, li Saúl xchiʼuk Samuele snaʼojik ti muʼyuk lek chil Dios li kʼusitik sventa espiritismoe. Yuʼun baʼyel xa onoʼox jaʼ stuk ajvalil la slokʼes batel ta jteklum skotol li buchʼutik tspasik espiritismoe (Le 19:31).
Jaʼ yuʼun, xkaltikuk noʼox ti kuxuluk to kom xchʼulel li tukʼil Samuele, ¿mi laj van stoy sba ta stojolal Dios jechuk sventa tskolta jun meʼ j-espiritista yoʼ xchiʼin sbaik ta loʼil xchiʼuk li Saule? Jech noxtok, mi muʼyuk ta yoʼonton Jeova ta stakʼbe s-orasion li Saule, ¿mi jaʼ xa van suj yuʼun Dios jun j-espiritista sventa chchiʼin ta loʼil ajvalil ta stojolal li Samuele? Moʼoj, mi jsetʼuk. Lek jamal xvinaj ti Samuel ta alel taje maʼuk li j-alkʼop yuʼun Dios ti chamem xaʼoxe. Ta melel, jaʼ li pukuj ti la skʼatajes sba ta Samuele.
9-15 YUʼUN MAYO
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | 1 SAMUEL 30, 31
«Kʼanbo Jeova ti xakʼbot stsatsal avoʼontone»
w06 1/8 paj. 28 par. 12
Jxiʼtatik li Jeovae, vaʼun chijmuyubaj
12 Jech kʼuchaʼal laj xa kiltike, li Davide muʼyuk la spas smul ta skoj ti xiʼtaoj Jeovae. Pe maʼuk noʼox, yuʼun akʼbat stsatsal yoʼonton sventa lekuk kʼusi spas kʼalal oy kʼusi la snuptane. Kʼalal jaʼo yakal chjatav ta stojolal Saule, li David xchiʼuk sviniktake la snakʼ sbaik jun jabil xchiʼuk chanib u ta Siklag, li ta yosilal jfilisteaetike (1Sa 27:5-7). Jun velta kʼalal jaʼo lokʼemik batel li viniketik ta jteklume, och elkʼajikuk li j˗amaleketike, la xchikʼik li jteklume, laj yikʼik batel li antsetike, li ololetike xchiʼuk li xchonbolomike. Kʼalal sutik talel li David xchiʼuk sviniktake, lik okʼikuk kʼalal laj yilik li kʼusi kʼot ta pasele. Li viniketike tskʼan xa ox chakʼbeik ton David ta skoj ti chat tajek yoʼontonike. Akʼo mi chat yoʼonton ek li Davide, muʼyuk ti anil xa la snop kʼusi tspase (Pr 24:10). Ta skoj ti xiʼtaoj Diose, «la saʼ koltael ta stojolal li Jeova Dios yuʼune sventa sta stsatsal yoʼonton». Vaʼun, la staik ta nutsel li j˗amaleketike xchiʼuk la spojik sutel li kʼusitik yuʼunik ta skoj ti koltaatik yuʼun Jeovae (1Sa 30:1-20).
Li Jeovae chchabiutik sventa xijkolutik
14 Li Davide ep laj yil svokol ta xkuxlejal (1Sa 30:3-6). Li kʼusi la stsʼiba ti jaʼ akʼbat snaʼ yuʼun Diose, jaʼ chakʼ ta ilel ti tstsak ta venta Jeova ti kʼuyelan laj yaʼi sbae (kʼelo Salmo 34:18 xchiʼuk 56:8). Melel onoʼox ti tstsak ta venta ek ti kʼuyelan chkaʼi jbatike. Mi jaʼo chkat koʼontontik xchiʼuk mi «oy svocol» koʼontontik o mi «lajem stsatsal» koʼontontik chkaʼitike, ta me xnopaj talel ta jtojolaltik li Jeovae. Taje tspat koʼontontik, jech kʼuchaʼal kʼot ta stojolal David ti te chal ta jun kʼejoj ti xi la stsʼibae: «Xitseʼin noʼox, xcuxet noʼox coʼnton yuʼun li xcʼuxul avoʼntone. Aviloj xa cʼu xʼelan li jvocole; laj xa anaʼ ti ep at-oʼnton chcaʼye» (Sl 31:7). Li Diose maʼuk noʼox snaʼoj li jvokoltike, yuʼun tspat koʼontontik sventa xkuch batel kuʼuntik. Jtos ti kʼusi tstunese jaʼ li tsobajeletike.
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
w05 15/3 paj. 24 par. 8
Li kʼusi mas tsotsik skʼoplal ta slivroal 1 Samuel
30:23, 24. Li kʼusi la spas Davide jech onoʼox chal ta Numeros 31:27. Taje chakʼ kiltik ti ep sbalil chil Jeova li buchʼutik chkoltavanik ta tsobobbaile. Jaʼ yuʼun, kʼusiuk noʼox ti yakal jpastike jpastik ta sjunul koʼontontik «ta sventa Jeova, maʼuk ta sventa krixchanoetik» (Kol 3:23).
16-22 YUʼUN MAYO
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | 2 SAMUEL 1-3
«¿Kʼusi chakʼ jchantik li kʼejoj ti jaʼ sbi ‹Li arkoe›?»
¿Kʼu yelan chavakʼ ta ilel atalelal?
11 Mu me xchʼay xkaʼitik ti jaʼ Jeova li buchʼu yakʼojbe yabtel li moletik ta tsobobbail sventa skʼelik lek li steklumale (Ech 20:28; 1Pe 5:2). Jaʼ yuʼun chaʼa, li kʼusi mas leke jaʼ ti jchʼamtik li kʼusi tskʼan Diose, akʼo mi kichʼojtik o mi muʼyuk li matanal taje. Mi ta jchʼiestik li lekil talelale, muʼyuk me ta jpastik ti jaʼ noʼox jtuk ta jkʼantik ti oyuk tsots kabteltike. Kʼalal la snop li ajvalil Saúl ti chpojbat yabtel yuʼun li Davide, «chopol lic yil o» (1Sa 18:9). Jaʼ yuʼun, ta skoj li xchopol talelal Saule, tskʼan ox tsmil li Davide. ¿Li voʼotik une? Mu jechuk jpastik kʼuchaʼal li Saúl ti jaʼ noʼox bat tajek ta yoʼonton ti tsotsuk yabtele, jaʼ mas lek ti jechuk jpastik kʼuchaʼal li kerem Davide. Akʼo mi ep kʼusitik muʼyuk tukʼik kʼot ta stojolal, laj onoʼox yichʼ ta mukʼ li buchʼutik akʼbil yabtel yuʼun Diose (kʼelo 1 Samuel 26:23).
Muʼyuk stukʼil oʼontonal: senyail ti kuxulutik ta slajeb kʼakʼale
8 Li Vivlia xtoke chalbe skʼoplal ti ep buchʼutik tukʼ yoʼontonike. Jchanbetik skʼoplal chaʼvoʼ xchiʼuk jkʼeltik kʼusitik xuʼ jchantik. Baʼyel jkʼelbetik skʼoplal jun vinik ti tukʼ laj yakʼ sba ta stojolal Davide: jaʼ li Jonatane. Ta skoj ti jaʼ bankilal xnichʼon ajvalil Saúl li Jonatane jaʼ ox ch˗och ta ajvalil li ta jteklum Israele. Akʼo mi jech, li Jeovae jaʼ la stʼuj David sventa ch˗och ta ajvalil. Li Jonatane muʼyuk itʼixaj, laj yichʼ ta mukʼ li kʼusi xchapanoj Jeovae. Muʼyuk la skontrain, «li Jonatane lic spas ta coʼol yoʼnton xchiʼuc li Davide» xchiʼuk laj yalbe ti tukʼ chakʼ sba ta stojolale. Maʼuk noʼox taje, yuʼun laj to skʼelanbe xtok skʼuʼ spokʼ, yespada, sflecha xchiʼuk xchuk, ti jaʼ senyail ti chichʼ ta mukʼe (1Sa 18:1-4). Jech xtok laj yakʼ persa sventa «stsatsubtasbe yoʼnton» li Davide, akʼo mi laj yakʼ ta vokol xkuxlejal sventa tspoj ta stojolal li stote. Ta sjunul yoʼonton xi la stsatsubtase: «Persa onoʼox voʼot chlic ochan ta ajvalilal yuʼun li jchiʼiltactique. Vuʼune xchibal jpasmantal chicʼot avuʼun» (1Sa 20:30-34; 23:16, 17). Mu labaluk xkaʼitik ti kʼalal cham li Jonatane, li Davide laj yal ta jun kʼejoj ti ep skʼanoj xchiʼuk ti toj kʼux laj yaʼi kʼalal chame (2Sa 1:17, 26).
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
it-1 paj. 1122 par. 2
Chiʼilil ta vokʼel
Xuʼ jech xichʼik albel ek li buchʼutik jmoj kʼusi yakal tspasike xchiʼuk ti koʼol kʼusi oy ta yoʼontonik staele. Jech kʼuchaʼal liʼe, kʼalal li ajvalil Iram ta Tiro ermano xut li ajvalil Salomone, maʼuk noʼox ta skoj ti koʼol tsots yabtelike. Yuʼun jaʼ van ta skoj xtok ti koʼol oy ta yoʼontonik ti xakʼbeik steʼel xchiʼuk li yan kʼusitik chtun sventa xichʼ vaʼanel li temploe (1Re 5:1-12; 9:13). Xi la stsʼiba li Davide: «¡Kʼelavilik! Toj lek xchiʼuk toj kʼupil sba ti jmoj oyik li steklumal Diose». Kʼalal jech laj yale, laj yakʼ aʼiel ti mu persauk batsʼi jchiʼil jbatik ta vokʼel sventa junuk koʼontontik xchiʼuk li yantike xchiʼuk ti jmojuk oyutike (Sl 133:1). Akʼo mi maʼuk xchiʼil sbaik ta vokʼel li David xchiʼuk Jonatane, li Davide laj yal ti jaʼ sbankil li Jonatan ta skoj ti skʼanoj sbaik tajek xchiʼuk ti koʼol tskolta sbaike (2Sa 1:26). Chichʼ alel xtok ti xchiʼil sbaik li buchʼutik koʼol stalelalik xchiʼuk ti koʼol kʼusi tspasik akʼo mi chopol li kʼusi tspasike (Pr 18:9).
23-29 YUʼUN MAYO
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | 2 SAMUEL 4-6
«Muʼyukuk ta koʼontontik spasel li kʼusi chopol chil Jeovae»
w05 15/5 paj. 17 par. 7
Li kʼusi mas tsotsik skʼoplal ta slivroal 2 Samuel
6:1-7. Akʼo mi lek li kʼusi oy ox ta yoʼonton Davide, pe maʼuk jech chal smantal Dios ti skajanik batel ta jkot kareta li Kaxae. Ta skoj taje, muʼyuk lek kʼusi kʼot ta pasel (Eks 25:13, 14; Nu 4:15, 19; 7:7-9). Kʼalal laj yik Kaxa li Usae, te vinaj ti smantaltak Jeovae muʼyuk chjel˗o akʼo mi lek li kʼusi oy ta koʼontontik spasele.
w05 1/2 paj. 27 par. 20
Naka tukʼ li kʼusi tspas Jeovae
20 Jvules ta joltik ti Usae xojtikin lek li smantaltak Jeovae. Li Kaxae jaʼ svinajeb ti te oy li Jeovae. Li Mantale chal ti mu xuʼ spikik Kaxa li buchʼutik muʼyuk jech yichʼoj yabtelike xchiʼuk ti ta xichʼik milel li buchʼutik jech tspasike (Nu 4:18-20; 7:89). Jaʼ yuʼun, skʼan xichʼ lek spʼijilik kʼalal oy bu chkuchik batel li Kaxae. Akʼo mi maʼuk toʼox pale li Usae, xojtikin lek li kʼusi chal Mantal ta skoj ti jaʼ toʼox van jlevi vinike. Jech xtok, leʼ xa ox ta sjayibal jabile, laj yichʼik batel li Kaxa ta sna stot sventa lekuk chabibile (1Sa 6:20–7:1). 70 jabil te kom li Kaxae, jaʼ to ti kʼuxi la snop tsjelbe yavil li Davide. Jaʼ yuʼun, li Usae ta sbikʼtal onoʼox snaʼoj li kʼusitik chal li mantaletik ta sventa li Kaxae.
w05 1/2 paj. 27 par. 21
Naka tukʼ li kʼusi tspas Jeovae
21 Jech kʼuchaʼal laj xa jkʼeltike, li Jeovae snaʼoj li kʼusi oy ta koʼontontike. Akʼo mi mu jamaluk chal li Vivliae, li Jeovae yikʼaluk van laj yil ti la stoy sba li Usae, jaʼ yuʼun chal ta Skʼop «ti muʼyuk x˗ichʼbat ta mukʼ li smantale». ¿Mi jaʼ toʼox van jun jtoyba vinik ti lek chaʼi spasel li kʼusi maʼuk sbainoje? (Pr 11:2). ¿Mi toj tsots van skʼoplal laj yaʼi sba ti laj yichʼ batel li Kaxa ti jaʼ toʼox la xchabiik li yutsʼ yalale? (Pr 8:13). ¿Mi toj jutuk van xchʼunel yoʼonton ti la snop ti mu xuʼ yuʼun Jeova xchabi li Kaxa sventa mu xpʼaje? Kʼuk xiuk noʼox, xuʼ jchʼuntik ti tukʼ li kʼusi la spas Jeovae, yuʼun yikʼaluk van oy kʼusi chopol laj yilbe ta yoʼonton li Usae. Jaʼ yuʼun, laj noʼox yakʼbe stoj smul (Pr 21:2).
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
w96 1/4 paj. 29 par. 1
Akʼbo sbain Jeova li avokole
Jaʼtik ta sba David ek li kʼusi kʼot ta pasele, yuʼun jaʼ toʼox ajvalil. Ti kʼu yelan laj yaʼi sbae chakʼ ta ilel ti muʼyuk lek tspas stalelalik bakʼintik ek li buchʼutik lek xil sbaik xchiʼuk Jeova kʼalal oy kʼusi tsots tsnuptanike. Ta slikebale, kap tajek sjol, pe ta tsʼakale, xiʼ tajek (2Sa 6:8, 9). Jaʼ te vinaj mi spatoj yoʼonton ta stojolal Jeova. Yileluke, li Davide muʼyuk laj yakʼbe sbain Jeova li svokole, yuʼun muʼyuk la xchʼunbe smantal. ¿Mi xuʼ van jech xkʼot ta jtojolaltik ek? ¿Mi chkakʼbetik smulin Jeova kʼalal chkil-o jvokoltik ta skoj ti muʼyuk la jchʼunbetik smantale? (Pr 19:3).
30 YUʼUN MAYO–5 YUʼUN JUNIO
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | 2 SAMUEL 7, 8
«Li Jeovae la spas jun trato xchiʼuk David»
Albil onoʼox skʼoplal chtal jun ajvalilal ti mu xlaj-o skʼoplale
Li kʼusi oy ta yoʼonton tspas li Davide, kʼot tajek ta yoʼonton ek li Jeovae. Jech oxal, ta skoj ti oy ta yoʼonton yichʼel ta mukʼ Dios li Davide xchiʼuk ti kʼusi oy onoʼox oy ta yoʼontone, la spas jun trato xchiʼuk: li Jeovae chakʼ ochuk ta ajvalilal sbatel osil jun snitilul li Davide. Li Natane laj yalbe David li kʼusi snopoj tspas Diose: «“Li amomnichʼnabtaque xchiʼuc ti bu cʼalal aventainoje jʼechʼel jech chcom o. Xchiʼuc li avabtel ta ajvalilale te chcom o ta atojolic”, xi li Diose», x-utat (versikulo 16). ¿Buchʼu van jaʼ skʼoplal li trato laj yichʼ pasel taje, ti tspas mantal sbatel osile? (Sl 89:20, 29, 34-36).
Albil onoʼox skʼoplal chtal jun ajvalilal ti mu xlaj-o skʼoplale
Li Jesús ti likem ta Nazarete lokʼem tal ta yutsʼ yalal li Davide. Li anjel ti laj yalbe skʼoplal svokʼel li Jesuse xi laj yale: «Li Diose ta xacʼ ochuc ta ajvalilal jech chac cʼu chaʼal li smoltot David ta voʼonee. Jʼechʼel chlic sventainbe o scotol li smomnichʼnab Jacobe. Muʼyuc slajeb li yabtel chichʼe» (Lu 1:32, 33). Ta melel, kʼot ta pasel ta stojolal Jesucristo li trato laj yichʼ pasel xchiʼuk Davide. Mu jaʼuk laj yichʼ tʼujel yuʼun krixchanoetik sventa sta li yabtele, moʼoj, jech laj yal stuk Dios, jech oxal jaʼ sderecho tspas mantal sbatel osil. Xchiʼuk mu xchʼay xkaʼitik, skotol li kʼusitik chal Diose chkʼot onoʼox ta pasel (Is 55:10, 11).
Tsotsuk lek xchʼunel avoʼonton ta sventa li Ajvalilal yuʼun Diose
14 Taje jaʼ skʼoplal li trato xchiʼuk Davide (kʼelo 2 Samuel 7:12, 16). Li ta trato taje, li Jeovae laj yalbe ta melel li vaʼ ajvalil ta voʼneal Israel ti te chlokʼ talel ta snitilulal li Mesiase (Lu 1:30-33). Jaʼ jech laj yal ta melel ti bu chlik talel li nitilulal taje. Li Jeovae laj yal ti snitilulal David taje jaʼ chkʼot ti «bochʼo tucʼ chchapanvan» li ta Ajvalilal yuʼun Mesiase (Ese 21:25-27). Ta sventa li Jesuse, li ajvalilal tspas Davide «jʼechʼel te chcomic o». Ta melel, «ti cʼu to sjalil te oy li cʼacʼale, jʼechʼel jaʼ ch˗ochilanic o ta ajvalilal li smomnichʼnabtaque» (Sl 89:34-37). Li Ajvalilal yuʼun Mesiase muʼyuk bu tsok, xchiʼuk li kʼusitik chkʼotanuk ta pasel yuʼune jech-o sbatel osil.
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
it-2 paj. 1168 par. 1
Slajebal kʼakʼal
Li albil kʼop laj yal Balaame. Kʼalal skʼan toʼox x-ochik ta Albil Balumil li j˗israeletike, li j-alkʼop Balaame xi laj yalbe li Balak ti jaʼ ajvalil ta Moabe: «Laʼ, chkalbot avaʼi li kʼusi tspasbe ta slajebal kʼakʼal ateklumal li jteklum [Israele]. [...] Ta stojolal li Jakobe chlokʼ talel jpʼej kʼanal, ta stojolal li Israele chlik talel jun vaxton. Jaʼ ta sjavbe stiba li Moabe xchiʼuk sbakil sjol li xnichʼnabtak paskʼope» (Nu 24:14, tsʼib ta yok vun, 15-17). Kʼalal kʼot ta pasel ta sba velta li albil kʼop liʼe, li kʼanale jaʼ skʼoplal li ajvalil David ti la spas ta mantal li jmoabetike (2Sa 8:2). Li «slajebal kʼakʼal» xi li ta albil kʼop liʼe jaʼo lik kʼotuk ta pasel kʼalal och ta ajvalil li Davide. Li Davide jaʼ svinajeb ti chkʼot ta ajvalil Mesias li Jesuse, jaʼ yuʼun li albil kʼop laj yal Balaame chkʼot ta pasel xtok mi la slajesbe skʼoplal skotol yajkontratak li Jesuse (Sl 2:8;9; Is 9:7).
6-12 YUʼUN JUNIO
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | 2 SAMUEL 9, 10
«Li Davide laj yakʼ ta ilel tukʼil kʼanelal»
Kakʼbe jbatik ta ilel tukʼil kʼanelal
7 Jech kʼuchaʼal laj kaltik ta parafo 6, li sjelbenal li tukʼil kʼanelal xchiʼuk li kʼanelal chkaʼitik ta stojolal krixchanoetike jaʼ ti kʼu yuʼun chlokʼ ta koʼontontik spasele. ¿Kʼu yuʼun laj yakʼik ta ilel tukʼil kʼanelal li yajtuneltak Dios ta voʼnee? Maʼuk sujbil la spasik, yuʼun lokʼ ta yoʼontonik spasel. Jaʼ jech la spas li Davide. Laj yakʼbe ta ilel tukʼil kʼanelal li Jonatan ti jaʼ yamigoe akʼo mi tskʼan chmilat toʼox yuʼun li stot Jonatane. Kʼalal chamem xa ox li Jonatane, li Davide jech-o laj yakʼbe ta ilel tukʼil kʼanelal li Mefiboset ti jaʼ skerem li Jonatane (1Sa 20:9, 14, 15; 2Sa 4:4; 8:15; 9:1, 6, 7).
w05 15/5 paj. 17 par. 11
Li kʼusi mas tsotsik skʼoplal ta slivroal 2 Samuel
9:1, 6, 7. Li Davide kʼot ta pasel yuʼun li kʼusi laj yale. Skʼan xkakʼtik persa ek ti xkʼotuk ta pasel li kʼusi chkaltike.
¿Mi oy pʼajbilot avaʼioj aba junuk velta?
Li Mefi-bosete jaʼ xnichʼon li Jonatane, ti yamigo sbaik tajek xchiʼuk li Davide. Kʼalal skʼan toʼox xcham ta pas kʼop li Jonatane la skʼanbe vokol David ti akʼo oyuk slekil yoʼonton ta stojolal li yutsʼ yalale. Ta mas tsʼakal kʼalal jaʼ xaʼox Ajvalil li Davide ivul ta sjol li kʼusi i-albat yuʼun yamigoe. Li vaʼ kʼakʼal taje, kuxul toʼox li Mefi˗bosete. Ta sbikʼtale oy kʼusi la snuptan ti mu xa xanav-o lek ikome. ¿Mi xavakʼ xa venta ti kʼu yuʼun pʼajbil laj yaʼi sba une?...
Li Davide oy ta yoʼonton ti chchabibe li xnichʼon Jonatane, jaʼ yuʼun laj yikʼ batel ta naklej ta Jerusalén sventa nopol oy xchiʼuk laj yalbe ti ta xchiʼin ta veʼel ta xmexae. Jech noxtok laj yalbe xchiʼuk xnichʼnabtak jun vinik ti Siba sbi sventa tskʼelike, xchiʼuk laj yalbe xtok li yajtuneltak Sibae. Ta melel toj lek la xkʼuxubin Mefi˗boset li Davide. ¿Mi xanaʼ kʼusi ikʼot ta pasel ta tsʼakal?...
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
it-1 paj. 284 par. 9
Isimil
Li ta voʼnee, epal jteklumetik ta slokʼeb kʼakʼal ti te tsakal skʼoplal li j˗israeletike ichʼbilik˗o ta mukʼ li viniketik kʼalal oy yisimike. Li j˗israeletike laj yichʼik albel mantal ti mu toj komkomuk set li sjolik ta xokontake xchiʼuk ti mu slokʼ li stiʼil yisimik ta xokon satike (Le 19:27; 21:5). Ti jech albatike jaʼ van ta skoj ti jech nopem xaʼiik spasel junantik lumetik sventa xichʼ ta mukʼ sdiosike.
13-19 YUʼUN JUNIO
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | 2 SAMUEL 11, 12
«Mu xavakʼ ti jaʼuk spasot ta mantal li kʼusitik chopole»
Xuʼ xijatavutik lokʼel li ta spetsʼ Satanase
10 Kalbetik skʼoplal li ajvalil Davide. Ep kʼusitik akʼbat yuʼun li Jeovae, jech kʼuchaʼal skʼulejal, lek laj yichʼ ojtikinel xchiʼuk la stsal epal yajkontratak. Li Davide la stojbe ta vokol li Diose xchiʼuk laj yal ti mu xlaj ta chapel yuʼun ti kʼusitik akʼbateme (Sl 40:5). Pe ta tsʼakale, oy kʼusi lik xpichʼ oʼonta li Davide xchiʼuk chʼay xaʼi li kʼusi akʼbatem yuʼun Jeovae. Akʼo mi ep xa ox yajniltak, lek laj yilbe yajnil yan vinik, taje tsatsal mulil chil li Jeovae. Li antse Bat-Seba sbi xchiʼuk li smalale jaʼ sbi Urias ti jaʼ j-et vinike. Li Davide jaʼ noʼox la snop li kʼusi tskʼan stuke, la xchiʼin ta vayel li Bat-Sebae xchiʼuk la xchiʼin yol yuʼun. Pe maʼuk noʼox, yuʼun laj yal mantal sventa xichʼ milel li Uriase (2Sa 11:2-15). ¿Mi laj van snop ti muʼyuk yiloj Jeova li kʼusi tspase? Akʼo mi jal xa ox tukʼ tunem tal ta stojolal Jeova, jaʼ bat ta yoʼonton li kʼusi tskʼan stuke xchiʼuk li kʼusi la xpichʼ oʼontae, vaʼun tsots la snuptan-o svokol. Pe ta mas tsʼakale, laj yal ta jamal li smule xchiʼuk la sutes yoʼonton. ¡La stojbe tajek ta vokol Jeova ti akʼat ta pertone! (2Sa 12:7-13).
Ta sjunuluk koʼontontik jchʼunbetik smantal li Jeovae
15 Li Jeovae maʼuk noʼox laj yakʼ ti xkʼot ta jolil ta yutsʼ yalal li Davide, yuʼun la stʼuj xtok sventa jaʼuk sventain sjunul li jteklum Israele. Ep kʼusitik spas yuʼun ta skoj ti jaʼ ajvalile, pe bakʼintike muʼyuk kʼusi lek la spas xchiʼuk tsots la saʼ smul (2Sa 11:14, 15). Akʼo mi jech, laj yakʼ ta ilel ti chchʼunbe smantal li Jeovae, yuʼun la xchʼam li tukʼibtasel akʼbate, la sjam yoʼonton kʼalal la skʼopone xchiʼuk laj yakʼ persa ti xchʼun li tojobtasel akʼbat yuʼun Diose (Sl 51:1-4). Jech xtok, la xchʼam li tojobtasel akʼbat yuʼun junantik viniketik xchiʼuk junantik antsetike, yuʼun bikʼit tajek laj yakʼ sba (1Sa 19:11, 12; 25:32, 33). Li Davide laj yikta sba ta spasel li kʼusi chopole xchiʼuk jaʼ laj yakʼ ta yoʼonton ti xtun ta stojolal li Jeovae.
Jchʼuntik li mantaletik xchiʼuk li beiltaseletik sventa jchanubtas li jol koʼontontike
7 Sventa xkichʼ jpʼijiltik xchiʼuk ti jchʼunbetik li smantaltak Jeovae, mu persauk ti oy kʼusitik chopol jnuptantike. Kʼalal ta jchantik ta Vivlia li kʼusi kʼot ta stojolal junantik krixchanoetik xchiʼuk ti jnopbetik skʼoplale, xuʼ ep kʼusi jchantik. Xi chal li Proverbios 1:5: «Li bochʼo bij ti xaʼibe lec smelole, ta to xbijub batel». Li chanubtasel taje jaʼ yakʼoj stuk li Jeovae xchiʼuk mu kʼusi xkoʼolaj-o. Jnoptik ta sventa li kʼusi la snuptan David ta skoj ti muʼyuk la xchʼunbe smantal Dios xchiʼuk ti mulivaj xchiʼuk li Betsabee (Bat-seba) (2Sa 12:7-14). Kʼalal ta jkʼeltik li loʼil taje, nopbo batel skʼoplal li sjakʼobiltak liʼe: «¿Kʼusi la spas jechuk li David yoʼ mu xil svokole? ¿Kʼusi van ta jpas ti jechuk xkʼot ta jtojolale? ¿Mi chijatav batel jech kʼuchaʼal la spas li Josee o mi jaʼ ta jchanbe li David ti yal ta mulile?» (Je 39:11-15). Kʼalal ta jnopbetik skʼoplal li vokoliletik xuʼ jnuptantike, mas to ta jpʼajtik li kʼusitik chopole.
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
Chkʼuxubinvan li aTotike
Kalbetik yan velta skʼoplal li David xchiʼuk Betsabee. Sventa mu xmilatik xchiʼuk ti jaʼ x-akʼbatik li stojobil mulil ti kʼun noʼoxe, skʼan baʼyel staik perton ta sventa li smulike. Pe taje mu stakʼ spasik jech li jchapanvanejetik ta Israele. Ti lajuk yakʼ Jeova akʼo xchapanik taje, muʼyuk kʼusi yan xuʼ spasik ti jechuke, persa tsmilik jechuk li David xchiʼuk Betsabé jech kʼuchaʼal chal li Mantale. Pe ta skoj li trato spasoj Jeova xchiʼuk Davide, la skʼel mi xuʼ chchʼaybe smul li Davide (2Sa 7:12-16). Jaʼ yuʼun li «mucʼul [Jchapanvanej] ta sbejel banamile» xchiʼuk ti jaʼ «[xojtikin] cʼusi oy ta coʼnton[tike]» la snop ti jaʼ chchapan stuk li mulil taje (Je 18:25; 1Kr 29:17). Jaʼ noʼox stuk Dios xilbe yoʼonton li Davide, xil mi ta melel sutesoj yoʼonton sventa jech xuʼ ta xchʼaybe li smule.
w12 15/11 paj. 22, 23 par. 9, 10
¿Kʼuxi xuʼ jtabetik sbalil ti tspasvan ta perton li Jeovae?
9 Li Jeovae muʼyuk bu la slokʼesbe li kʼusitik chopol la snuptan David ta skoj smule, laj yil-o svokol ti kʼu sjalil kuxule. Akʼo mi jech, laj yakʼbe perton ta skoj ti chat yoʼonton yuʼun li smule xchiʼuk ti la sbikʼtajes sba ta stojolale ta melel la sutes yoʼonton (kʼelo Salmo 32:5; Sl 51:17). Li Dios ti skotol xuʼ yuʼune xojtikin lek li kʼusitik oy ta yoʼonton li jun krixchanoe xchiʼuk ti kʼu yuʼun tspas smule. Li Jeovae laj yakʼ ta ilel xkʼuxul yoʼonton, yuʼun jaʼ la xchapan li David xchiʼuk Betsabee, maʼuk laj yakʼ ti xchapanatik yuʼun krixchanoetik ti xuʼ ox xlajik ta milel kʼuchaʼal chal li Smantal Moisese (Le 20:10). Ta tsʼakale, laj yil jun yol xnichʼonik ti kʼot ta ajvalil ta Israele, taje jaʼ li Salomone (1Kr 22:9, 10).
10 Yan ti kʼusi xuʼ la stsak ta venta Jeova sventa xakʼbe perton li Davide, jaʼ ti laj yakʼbe perton Saúl li Davide (1Sa 24: 4-7). Li Jeovae jech chichʼutik ta venta kʼuchaʼal chkichʼtik ta venta li yantike, jaʼ jech laj yal li Jesuse: «Mu me xaticʼbe smul achiʼilic, yuʼun jech mu xavichʼ ticʼbel amulic yuʼun Dios ec. Yuʼun ti cʼu xʼelan chaticʼbe smul achiʼilique, jaʼ jech chavichʼ ticʼbel amulic ec. Ti cʼu yepal chabisbe achiʼilique, jaʼ jech chabisbatic ec» (Mt 7:1, 2). ¡Tspat koʼontontik ti chakʼbe perton Jeova li buchʼu sloʼlaoj xchiʼil ta nupunel o mi oy buchʼu milvaneme! Pe jaʼ to mi ch˗akʼvan ta perton eke, mi jamal chal li smule xchiʼuk mi la sjel li yoʼontone. Kʼalal ta melel tsutes yoʼonton jun krixchanoe «chcʼot yorail ta [x-akʼbat] xcuxetel [yoʼonton]» yuʼun li Jeovae (kʼelo Hechos 3:19).
20-26 YUʼUN JUNIO
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | 2 SAMUEL 13, 14
«Chopol kʼusi kʼot ta pasel ta skoj ti jaʼ la spas kʼusi tskʼan yoʼonton stuk li Amnone»
it-1 paj. 34 par. 3
Absalon
Laj yichʼ milel li Amnone. Li Tamar ti jaʼ yixlel Absalone kʼupil sba tajek. Li Amnon ti jaʼ xchabankil li Absalone la skʼan tajek li Tamare. Jaʼ yuʼun, la skuy sba ta j˗ipajel sventa xtal akʼbatuk sveʼel yuʼun li Tamare, vaʼun te la stsatsal tsak. Laje, li Amnone la spʼaj li Tamare xchiʼuk la stak lokʼel. Vaʼun te taat yuʼun li Absalone, yakʼoj tan ta sjol xchiʼuk sliʼoj ta jatel li snatil kʼuʼ ti jaʼ svinajeb ti jaʼ stojol tseb ajvalile. Li Absalone laj yakʼ venta ta ora li kʼusi kʼot ta pasele xchiʼuk la snop ti jaʼ la spas li Amnone, liʼe chakʼ ta ilel ti yiloj xa onoʼox ti oy kʼusi chopol ta yoʼonton li xchabankile. Vaʼun, laj yalbe ti mu stikʼbe smul li Amnone xchiʼuk laj yikʼ batel ta sna sventa te xnaki (2Sa 13:1-20).
Jchantik me spajesel jbatik
11 Li Vivlia xtoke chalbe skʼoplal chopol krixchanoetik ti muʼyuk la spajtsan sbaik ta sventa li mulivajele xchiʼuk chakʼ ta ilel ti la sta tsots svokolik ta skoj ti jech la spasike. Jaʼ yuʼun, mi oy buchʼu jech tsnuptan kʼuchaʼal li Kime lek ti snopbe skʼoplal li kʼusi chal ta kapitulo 7 yuʼun Proverbios ta sventa li jun kerem ti muʼyuk la skʼel sbae. Xuʼ snopbe skʼoplal xtok li kʼusi la spas Amnone xchiʼuk li tsatsal vokolil la snuptan ta skoj li kʼusi la spase (2Sa 13:1, 2, 10-15, 28-32). Kʼalal jaʼo tspasik li yichʼel ta mukʼ Jeova ta yutsʼ yalalik li totil meʼiletike xuʼ stunesik li loʼiletik ta Vivlia taje. Vaʼun jaʼ me jech tskolta yalab xnichʼnabik sventa xchan spajesel sbaik xchiʼuk ti lekuk xtojobik ta snopel li kʼusi tspasike.
it-1 paj. 34 par. 6
Absalon
Kʼalal jelav chib jabile, kʼot yorail ti tslokʼbeik stsotsil chijetike. Ta skoj ti jaʼ yorail kʼine, li Absalone la xchapan jun veʼlil li ta Baal˗Asor ti te van 22 Km. xkom li ta stukʼil snorteal Jerusalene, vaʼun la stak ta ikʼel li ajvalil David xchiʼuk xnichʼnabtake. Kʼalal laj yal David ti muʼyuk chbate, li Absalone la skʼanbe vokol ti jaʼ akʼo stak batel li Amnon ti jaʼ sba xnichʼone (Pr 10:18). «Kʼalal xkuxet xa yoʼonton ta vino» li Amnon ta yorail veʼele, li Absalone laj yalbe yajtuneltak ti akʼo smilike. Li yan xnichʼnabtak Davide sutik batel ta Jerusalen, pe li Absalone te bat snakʼ sba ta Guesur ti te xkom ta slokʼeb kʼakʼal yuʼun mukʼta nab ta Galileae, ti te ch˗ajvalilaj li smoltot ti jaʼ jsiria vinike (2Sa 13:23-38). Li espada ti laj xa onoʼox yalbe skʼoplal li j-alkʼop Natane, jaʼ to och li ta yutsʼ yalal Davide, ti te chkom-o ti kʼu sjalil kuxule (2Sa 12:10).
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
¿Kʼu yelan atalelal cha kʼan?
Oy to yan kʼusi xuʼ jpastik sventa xlekub li jtalelaltike, jaʼ ti jkʼelbetik skʼoplal kʼuyelan stalelalik li krixchanoetik ti te skʼoplalik ta Vivliae xchiʼuk ti jkʼeltik kʼusi ti lek-o stalelalik o kʼusi ti chopol˗oe. Jnopbetik skʼoplal José, li skerem moltotil Jacobe. Li vokolaletik la snuptane muʼyuk lik yat-o yoʼonton xchiʼuk muʼyuk sok-o li stalelaltak ti toj kʼupilik sbae (Je 45:1-15). Pe jvules ta joltik li Absalón ti jaʼ xnichʼon li ajvalil Davide. Akʼo mi jaʼ jun vinik ti labal sba ch˗ile ta skoj li spat xokone xchiʼuk ti oy ta yoʼonton yilel li jteklume, jaʼ jun jloʼlavanej echʼ xchiʼuk jmilvanej (2Sa 13:28, 29; 14:25; 15:1-12). Jech kʼuchaʼal chkiltike, ti kʼuyelan kʼupil sba ta kʼelel jun krixchanoe maʼuk ti kʼuyelan li spat xokone o ti kʼuyelan tspas sba yilele.
27 YUʼUN JUNIO–3 YUʼUN JULIO
KʼUSITIK KʼUPIL SBA TA VIVLIA | 2 SAMUEL 15-17
«Li Absalone la stoy sba ta skoj ti tsots skʼoplal laj yaʼi sbae»
Tukʼuk koʼontontik kʼuchaʼal li yajtuneltak Dios ta voʼnee
10 Oy jun skerem li ajvalil Davide, Absalón sbi. Li stuke muʼyuk bu bikʼit laj yakʼ sba, jaʼ yuʼun muʼyuk tukʼ yoʼonton laj yakʼ sba ta stojolal li Jeovae. Akʼo mi snaʼoj ti jaʼ tʼujbil yuʼun Jeova li stote, jaʼ ox tskʼan ch˗och ta ajvalil li Absalone. Jaʼ yuʼun «la xchapan scareta sventa pleito, xchiʼuc caʼetic xchiʼuc lajuneb yoxvinic viniquetic (50) sventa baʼyucbe chbatic yuʼun» (2Sa 15:1). Jech xtok, la sloʼlabe yoʼonton ep j˗israeletik sventa skʼanik ti jaʼuk x-och ta ajvalil li Absalone. Maʼuk noʼox, yuʼun tskʼan ox tsmil xtok li stote (2Sa 15:13, 14; 17:1-4).
Tunkutik ta stojolal li Dios ti chakʼ kolemukutike
5 Oy epal loʼiletik ta Vivlia chal ta sventa li chopol amigoiletike. Jun li buchʼu te chalbe skʼoplal ta Vivliae, jaʼ li Absalón li xnichʼon Davide. Ta melel, li Absalone jaʼ jun vinik ti solel alakʼ sbae. Jech kʼuchaʼal la spas li Satanase, ta skoj ti tskʼan ch˗och ta ajvalile, solel makbat sat xchiʼuk ta xaʼox spojbe li ajvalilal yuʼun stote. Ta skoj ti toj echʼ noʼox manyae, tskʼan ox tspojbe li yabtel stote, yuʼun solel lek xa tajek yoʼonton yileluk ta stojolal li j˗israeletike xchiʼuk la sbaba˗al ti muʼyuk oy ta yoʼonton steklumal li ajvalil Davide. Li Absalón eke jaʼ la stunes li petsʼ la stunes Satanás li ta nichimaltik Edene: la skoʼoltas sba ta jun krixchano ti lek yoʼonton yilele xchiʼuk tsots la sabe smul li stote (2Sa 15:1-5).
it-1 paj. 1113 par. 2
Ebron
Junantik jabil ta mas tsʼakale, li Absalon ti jaʼ xnichʼon Davide sut batel ta Ebron xchiʼuk oy kʼusitik lik spas sventa jaʼuk x-och ta ajvalil ta xkʼexol li stote, pe muʼyuk pas yuʼun (2Sa 15:7-10). Sventa x˗och ta ajvalil li Absalone, jaʼ van la stʼuj li Ebron ta skoj ti jaʼ toʼox kapital yuʼun Judae xchiʼuk ep kʼusitik kʼotem ta pasel te. Jech xtok, te ayan li Absalone. Ta mas tsʼakale, la xchaʼmeltsan Ebron li Reoboam ti jaʼ smom Davide (2Kr 11:5-10). Ta mas tsʼakale, kʼalal sutik talel li buchʼutik ikʼbilik toʼox batel ta Babiloniae, junantik judaetike te nakiik ta Ebron (Kiryat˗Arba) (Ne 11:25).
Jsaʼtik lek li kʼusitik kʼupil sba ta Vivliae
¿Mi jnaʼojtik lek ti jaʼ jech kʼot ta pasele?
11 Taje xuʼ jech chkʼot ta jtojolaltik ek, yuʼun xuʼ van li yantike oy kʼusi chopol tspasbutik ta skoj ti oy kʼusi mu tsʼakaluk yabinojik ta jtojolaltike. Kalbetik skʼoplal kʼusi kʼot ta stojolal li ajvalil David xchiʼuk li Mefi˗bosete. Li Davide laj yakʼbe Mefi˗boset skotol li osiletik ti jaʼ toʼox yuʼun li smoltot ti jaʼ li Saule (2Sa 9:6, 7). Pe mu ta sjaliluke oy kʼusi chopol laj yichʼ albel ta sventa li Mefi˗bosete, pe li Davide muʼyuk la sabe lek yaʼyejal, vaʼun la spojbe sutel skotol li yosiltake (2Sa 16:1-4). Kʼalal la xchiʼin ta loʼil Mefi˗boset li Davide, laj yakʼ venta ti mu lekuk li kʼusi la spase, jaʼ yuʼun laj yakʼbe sutel jaysepuk li yosiltake (2Sa 19:24-29). Ti lajuk xchʼakbe yorail David sventa sabe lek yaʼyejal li kʼusi albate, mu jechuk la spas ti jechuke.