¿Mi skʼan van xkikta stsʼotel jkarro?
¿MI JAL xa yakal ta jtsʼot jkarrotik o jmototik? Xuʼ van lek tajek chkaʼitik ti buyuk noʼox xijbate. Akʼo mi jech, li kutsʼ kalaltik xchiʼuk kamigotaktike tsvul yoʼontonik ta jtojolaltik xchiʼuk tsnopik ti skʼan xkiktatik stsʼotel li jkarrotike. Pe mu xkaʼibetik smelolal kʼu yuʼun ti jech chalike.
¿Mi jaʼ jech yakal chanuptan ek? Mi jaʼ jeche, ¿kʼusi xuʼ skoltaot sventa xanaʼ mi xuʼ to xatsʼot li akarro o amotoe?
Ta junantik lumetike, oy kʼusitik skʼan stsakik ta venta li buchʼutik oy xa sjabilalike. Jech kʼuchaʼal liʼe, chichʼik kʼanbel ti baʼyeluk slokʼes s-estudioik o ti xbatik ta doktor sventa x-akʼbatik tal svunal ti xuʼ to xachʼubtas li slicenciaike. Li yajtsʼaklomtak Kristo ti te nakalik li ta lumetik taje skʼan xchʼunik li mantaletik xchiʼuk li kʼusitik kʼotem ta nopel yuʼun li yaj-abteltak ajvalile (Rom. 13:1). Pe mu ventauk ti bu nakalutike, jkotoltik skʼan jkʼeltik mi xuʼ to kuʼuntik stsʼotel li jkarrotike.
KʼELO MI XUʼ TO XATSʼOT AKARRO
Li Instituto Nacional sobre el Envejecimiento ta Estados Unidose, chal ti lek ti xiuk jakʼbe jbatike:
¿Mi vokol xa chkʼot jsat li ta señaletik ta bee o mi mu xa xkil lek jbe li ta akʼobaltike?
¿Mi vokol xa chkaʼi ti joypʼin jol sventa jkʼel li j-espejotake o li spat xokon jkarroe?
¿Mi vokol xa chkaʼi ti jbakʼes ta anil kok jkʼobe, jech kʼuchaʼal ti jlokʼes kok li ta acelerador sventa jtekʼ ta anil li frenoe?
¿Mi solel kʼun xa tajek ta jtsʼot jkarro ti chimakvan xa ta bee?
¿Mi ep xa ta velta ti jutuk xa mu chkakʼ choke o ti jpasoj xa rayar o potsʼkʼijem xa jkarro ta skoj ti oy bu tijajtik chkʼot kuʼune?
¿Mi oy smakojun ta be polisia ta skoj ti chʼabal lek ta jtsʼot jkarroe?
¿Mi oy x-och jvayel ta be?
¿Mi ta jbikʼ tsatsal poxiletik ti chikʼunib-o yuʼune?
¿Mi tsvul yoʼontonik li kutsʼ kalal xchiʼuk kamigotak ti ta jtsʼot jkarroe?
Mi la avakʼ venta ti jech xa chkʼot ta atojolal jtos chaʼtosuke, yikʼaluk van skʼan xajel ti kʼu yelan chatsʼot akarroe. Jech kʼuchaʼal liʼe, ti mu xa masuk xatsʼote, mas to li ta akʼobaltike. Jech xtok, skʼan nopajtik noʼox xakʼel mi xuʼ to avuʼun stsʼotel karro. Xuʼ xajakʼbe kʼusi tsnop junuk avutsʼ avalal o junuk avamigo o xuʼ xabat ti bu chchanubtasvanik ta stsʼotel karroe. Pe mi la avakʼ venta ti jech xa chkʼot ta atojolal jutuk mu skotoluk li kʼusi laj xa kaltike, mas van lek ti xavikta stsʼotele.a
BEILTASELETIK TA VIVLIA TI XUʼ SKOLTAUTIKE
Bateltike, xuʼ van mu xkakʼtik venta ti mu xa xijtojob lek ta stsʼotel karroe xchiʼuk ti skʼan van xkiktatik stsʼotele. Taje vokol jutuk ta nopbel skʼoplal. Jkʼeltik batel chib beiltasel ta Vivlia ti jaʼ tskoltautik sventa lekuk kʼusi xkʼot ta nopel kuʼuntike.
Teuk ta joltik ti oy noʼox spajeb li kʼusi spas kuʼuntike (Prov. 11:2). Kʼalal chijmalub xa batele, chmak xa jsatik, chmak jchikintik, chkʼunib jbekʼtaltik xchiʼuk mu xa kʼusi spas kuʼuntik ta anil. Jaʼ yuʼun, oy ep krixchanoetik ti oy xa sjabilalike chiktaik jlom tajimoletik ta skoj ti mas xa anil xuʼ syayijes sbaike. Jaʼ jech ek kʼalal ta jtsʼot jkarrotik o jmototike, chkʼot onoʼox yorail ti oy xa kʼusitik mu spas kuʼuntike, vaʼun chkʼot ta nopel kuʼuntik ti chkiktatik stsʼotel jkarrotik sventa mu kʼusi xibal sba jnuptantike (Prov. 22:3). Mi oy buchʼu chalbutik ti tsvul yoʼonton ta jtojolaltike, jaʼ me mas lek ti bikʼituk xkakʼ jbatike xchiʼuk ti jchikintatik li kʼusi chale (koʼoltaso xchiʼuk 2 Samuel 21:15-17).
Mu me buchʼu jbainbetik xchʼichʼel (Deut. 22:8). Toj xibal me sba mi muʼyuk xa lek ta jtsʼot jkarrotike, yuʼun xuʼ xijmilvan-o. Mi mu xa xijtojob lek ta stsʼotel jkarrotik, pe mi jech-o ta jtsʼotike, yakal me chkakʼ ta vokol jkuxlejaltik xchiʼuk li xkuxlejal yantike. Mi oy buchʼu cham kuʼuntik ta junuk aksidentee, xuʼ van jbainbetik li xchʼichʼele.
Mi skʼan xavikta stsʼotel li akarroe, mu xanop ti muʼyuk xa abalile o ti muʼyuk xa tstsakoxuk ta venta li yantike. Li Jeovae skʼanojot tajek ta skoj ti toj kʼupil sba atalelaltake. Jech kʼuchaʼal liʼe, ti te ta anopben ti oy noʼox spajeb li kʼusi spas avuʼune, ti bikʼit avakʼoj abae xchiʼuk ti ep sbalil chavilbe xkuxlejal li yantike. Li Jeovae jamal yaloj ti tskoltaote xchiʼuk ti tspat avoʼontone (Is. 46:4). Muʼyuk onoʼox chiktaot. Xuʼ xakʼanbe apʼijil xchiʼuk ti xatojobuk snopel sventa xanaʼ mi skʼan xavikta stsʼotel li akarroe.
a Sventa xanabe mas skʼoplale, kʼelo li mantal «¿Corre usted un gran riesgo de sufrir accidentes de tránsito?», li ta revista ¡Despertad! ta 22 yuʼun agosto ta 2002.