Лыдӟисьёслэн юанъёссы
Яра-а христианъёслы нуныкаразы спираль пуктыны, секытэн луонлэсь утиськон вылысь?
Та юан пумысен ужпум кутыкузы, кузпалъёслы ваньзэ умой-умой малпано но Библиысь возетъёсты лыдэ басьтоно. Картлы но кышнолы сыӵе ужпум кутоно, кудӥз юрттысал соослы Инмар азьын чылкыт сюлмын улыны.
Иегова нырысетӥ кузпалъёслы таӵе косон сётӥз: «Йылэ, трос луэ». Сыӵе ик косон со сётӥз Ву тудӟон бере, куке музъем вылэ тямыс адями гинэ кылиз (Ул.-выл. 1:28; 9:1). Озьы ке но, Библиын номыр верамын ӧвӧл, христианъёс та косонэз быдэстыны кулэ шуыса. Соин ик, кузпалъёслэн трос нылпи ваемзы уг поты яке асьсэлэн ужпум кутэмзы потэ ке, ку нылпи ваёно, соос уже кутыны быгатозы сое, мар юрттоз чакласькыны, секытэн луонтэм вылысь. Мае соослы лыдэ басьтоно?
Христианъёслы, ужпум кутыкузы со сярысь, мае соос уже кутозы пинал ваёнтэм вылысь, лыдэ басьтоно Библиысь возетъёсты. Кылсярысь, христианъёслэн пинал ваемзы уг поты ке, соослы нуны куштыны уг яра. Соос уз вие нылпигердэз, кудӥз будысал ке, выль адями вордскысал. Озьы христианъёс возьматозы, кузьмам улонэз гажало шуыса (Пот. 20:13; 21:22, 23, ВД; Пс. 138:16; Иер. 1:5). Ваньзэ тае лыдэ басьтоно ке, мар вераны луоз нуныкаре пуктӥськись спираль (НПС) сярысь?
Та юан эскериськиз 1979-тӥ арын 15-тӥ куартолэзь понна поттэм «Возьмаськон башняын» (30—31 б., англ.)a. Со дыре вӧлмемын вал инертной НПС-ёс, кудъёсыз пластиклэсь лэсьтэмын вал но нуныкаре пуктӥсько вал. Статьяын верамын вал, пумозяз тодмо ӧвӧл на шуыса, кызьы соос ужало. Тросэз тодосчиос малпало вал, инертной НПС-ёсын сэрен, нуныкарын процессъёс ортчо шуыса, кудъёсызлы луыса, айы лулпыры мумы лулпыры доры уг вуы но соин огазеяськыны уг быгаты. Нош айы лулпыры но мумы лулпыры уг огазеясько ке, выль улон уг кылды.
Но куддыръя мумы лулпыры айы лулпырыен герӟаське ик вал. Соку нылпигерд быгатэ вал фаллопиевой (нуныкар) гумыосын будыны яке нуныкаре васькыны. Нылпигерд нуныкаре вуэ вал ке, со отчы кыльыны уг быгаты вал, малы ке шуоно солы НПС люкетэ. Нош со нылпи куштон кадь луэ. Со статьялэн пумаз, НПС-эз кутоно-а, ӧвӧл-а шуыса ужпум кутон азьын, христианъёс ӧтемын вал ваньзэ умой-умой малпаны но лыдэ басьтыны сое, кызьы Библия улон шоры учке (Пс. 35:10).
1979-тӥ арын со статья потэм дырысен наука но медицина азьлань мынӥзы-а?
Паськыт вӧлмизы кык мукет НПС-ёс. Дасо аръёс ортчыса, потӥзы пластик вӧзы ыргон ватсаса лэсьтэм НПС-ёс, нош эшшо кӧня ке ар ортчыса — пластик вӧзы гормонъёсын эмъюмъёс ватсаса лэсьтэмъёсыз. Кызьы соос ужало?
Пластик вӧзы ыргон ватсаса лэсьтэм НПС-ёс. Малпан вань, та НПС-ёс, мукетъёсыз сямен ик, айы лулпырылы мумы лулпыры доры вуыны люкето шуыса. Озьы ик малпало, ыргон, кудӥз та НПС-ёс пӧлы пыре, спермицид кадь луэ но айы лулпырыез вие шуысаb. Со сяна, малпало на, пластик вӧзы ыргон ватсаса лэсьтэм НПС-ёс нуныкарлэсь пушсэ — эндометрийзэ — вошто шуыса.
Пластик вӧзы гормонъёсын эмъюм ватсаса лэсьтэм НПС-ёс. Та НПС-ёс трос пӧртэм луо. Соос быдэсак инертной НПС-ёслы тупало. Со сяна, соос пӧлы пыре гормонъёсын сыӵе ик эмъюм, кудӥз секытэн луонлэсь утиськон таблеткаос пӧлы пыре. Со эмъюм пумен нуныкаре пыӵа. Куддыръя сыӵе НПС кисьмам мумы лулпырылы потыны люкетэ, шӧдске. Таӵе учыре айы лулпыры мумы лулпырыен огазеяськыны уг быгаты. Со сяна, малпало, гормонъёсын эмъюм, кудӥз та НПС-ёс пӧлы пыре, нуныкарлэсь эндометрийзэ векчигес каре шуысаc. Озьы ик, со нуныкар гумыысь дылькез напчытэ, нош со айы лулпырыослы нуныкаре вуыны люкетэ.
Озьыен, малпало, кыкез ик та НПС-ёс нуныкарлэсь эндометрийзэ векчигес каро шуыса. Нош мар луоз, мумы лулпыры потӥз но айы лулпырыен огазеяськиз ке? Соку нылпигерд нуныкаре вуоз, вылды, но отчы юнматӥськыса кыльыны уз быгаты. Сыӵе учыре нырысетӥ нуналъёсаз ик нылпи куштон луоз. Но тодосчиос верамъя, таӵе учыръёс туж шер луо — секытэн луонлэсь утиськон таблеткаос юон дыръя кадь ик.
Нокин но вераны уг быгаты, пластик вӧзы гормонъёсын эмъюм ватсаса лэсьтэм НПС-ёс яке пластик вӧзы ыргон ватсаса лэсьтэм НПС-ёс мумы лулпырылы айы лулпырыен огазеяськыны одно ик люкетозы шуыса. Но, тодосчиослэсь эскеремъёссэс лыдэ басьтоно ке, кыкез ик та НПС-ёс секытэн луонлэсь утьыны быгато, малы ке шуоно соос огдыре пӧртэм ласянь утё, кызьы верамын вал та статьяын.
Кузпалъёс НПС-эз уже кутон сярысь малпасько ке, соослы кенешоно тодӥсь-валась эмъясен. Со вералоз соослы, кыӵе НПС-ёс вань соослэн шаеразы, маин соос умоесь луо но кызьы кышномуртлэн тазалыкез вылын шӧдӥськыны быгато. Кузпалъёслы лэзёно ӧвӧл, соос интые кин ке но мукетыз ужпум мед кутоз шуыса, эмъясь гинэ но (Рим. 14:12; Гал. 6:4, 5). Соослы асьсэлы ужпум кутоно. Христианъёслэн кутэм ужпумъёсынызы Инмарез шумпоттэмзы но со азьын чылкыт сюлмын улэмзы потэ. (Ӵошатэ 1 Тимофейлы 1:18, 19; 2 Тимофейлы 1:3.)
a Ӟуч кылын та статья печатламын вал 1999-тӥ арын 15-тӥ тулыспал понна поттэм «Возьмаськон башняын», 30—31 б.
b Англиысь тазалыкез утёнъя йӧскалык огазеяськонлэн материалъёсаз верамын: «Со НПС-ёс, кудъёсаз тросгес ыргон ватсамын, 99 процентлэсь умойгес утё. Со возьматэ, 100 кышномуртъёс пӧлысь, кудъёсыз сыӵе НПС-ёсты пукто, ар куспын одӥглэсь ӧжытэз секытэн луэ шуыса. Нош ӧжытгес ыргонэн НПС-ёс сокем умой уг утё».
c Та гормонъёсын эмъюм нуныкарлэсь эндометрийзэ векчигес каре бере, сыӵе НПС-ёсты куддыръя ӵекто пуктыны кызьы быземъёсызлы, озьы ик бызьымтэ кышномуртъёслы но, кудъёсызлэн трос вирзы кошке.