«Һаятимиз вә хизмитимиз. Иш дәптири» үчүн мәлумат мәнбәлири
4—10 январь
ХУДА СӨЗИДИКИ ҒӘЗНӘ | ЛАВИЙЛАР 18, 19
«Әхлақий җәһәттин пак болуң»
Шәйтанниң тузиғиға чүшмәслик үчүн немә қилишимиз керәк?
Йәһва Худа өз хәлқигә «Мән силәрни елип баридиған Қанаан [Қанан] жутиниң ишлиридәк иш қилмай, уларниң рәсимлиригә мувапиқ һәм жүрмәңлар»,— дәп ейтқан. Шундақла хошна хәлиқләрниң әхлақсиз ишлири һәққидә мундақ дегән: «Уларниң жутиму напак болуп қалди. Буниң үчүн мән жутниң гунайиниң җазасини беримән». Қананлиқлар жиркиничлик ишларни қилғанлиқтин, исраилларниң муқәддәс Худаси Йәһва улар яшиған йәрни напак вә булғанған дәп һесаплиған (Ләв. 18:3, 25).
Йәһва Худа хәлқини йетәкләйду
13 Башқа хәлиқләрниң рәһбәрлири пәқәт инсан даналиғи билән чәкләнгән. Мәсилән, Қанаан жутиниң йолбашчилири вә хәлқи һәтта йеқин туққини, охшаш җинислиқ киши вә һайван билән җинсий мунасивәттә болуш, балиларни қурбан қилиш вә бутларға чоқунуштәк жиркиничлик ишлар билән шуғулланған (Лавийлар 18:6, 21—25). Шундақла, Бабилниң вә Мисирниң рәһбәрлиридә Худа хәлқиниң тазилиққа тегишлик қаидилиригә охшаш қаидилири болмиған (Санлар 19:13). Худаниң хәлқи болса, әксичә, садиқ рәһбәрлириниң уларни ибадәтни пак тутушқа, җисманий тазилиқни сақлашқа вә җинсий әхлақсизлиқтин нери турушқа дәвәт қилғанлиғини көргән. Уларни Йәһваниң өзи йетәклигини бәк ениқ.
w14 1/7 7-б., 2-абз.
Худа қайғу-һәсрәтни йоқ қилишқа вәдә бериду
Һаятини өзгәртиштин баш тартип, яман ишлиридин қайтмайдиған адәмләр билән немә болиду? Пәнд-нәсиһәтләр 2:21, 22дә мошу соалға ениқ җавап бар: «Дурус адәм зиминда яшап қалалайду, мукәммәл киши бу йәрдә маканлишалайду. Лекин рәзилләр зиминдин үзүп ташлиниду, вапасизлар униңдин жулуветилиду». Демәк, зулум адәмләр әнди башқиларға тәсир қилмайду. Шундақ инақ-иттипақ шараитта Худаға бойсунидиған адәмләр пәйдин-пәй мукәммәлликкә йетиду (Римлиқларға 6:17, 18; 8:21).
Роһий гөһәрләрни издәйли
w06 15/6 22-б., 11-абз.
«Тәврат-қанунуңға болған муһәббитим нәқәдәр чоңқурдур!»
11 Тәврат қанунидики масақ тоғрилиқ қанун Худа Өз хәлқигә ғәмхорлуқ қилидиғанлиғини көрсәткән. Йәһва етиз егисигә һосул жиққанда, қалған масақни муһтаҗларға жиғивелишни рухсәт қилишни буйриған. Деханлар етизниң чәт-чөрилирини серип жиғип алмаслиғи, шундақла үзүм билән зәйтүнләрни ахирғичә жиғмаслиғи керәк еди. Етизда қелип қалған масақни қайта жиғмаслиғи керәк еди. Бу гадайлар, мусапирлар, житимлар вә тул аялларға көрситилгән меһир-муһәббәт болған. Әлвәттә, масақ териш оңай болмиған, бирақ бу уларни тиләмчилик қилиштин сақлатти (Лавийлар 19:9, 10; Қанун шәрһи 24:19—22; Зәбур 37:25 [36:25]).
11—17 январь
ХУДА СӨЗИДИКИ ҒӘЗНӘ | ЛАВИЙЛАР 20, 21
«Йәһва Өз хәлқини айрим тутиду»
w04 15/10 11-б., 12-абз.
Җәннәт болушиға ишәнчиңиз мәһкәмму?
12 Есимиздә сақлишимиз керәк йәнә бирнәрсә бар. Худа исраилларға мундақ дегән: «Шуңа Униң барлиқ, бүгүн мән силәргә җекиләватқан, вәсийәтлирини тирик вә мустәһкәм болушуңлар үчүн сақлаңлар. Һәм берип, Йордандин өтүп, мирасқа бериливатқан зиминни өзүңларға елиңлар» (Қанун шәрһи 11:8). Лавийлар 20:22, 24тә шу йәр тилға елинған: «Мениң барлиқ әмирлиримни вә тохтамлиримни сақлаңлар вә уларға әмәл қилиңлар. Шу чағда Мән силәрни әкетиватқан йәр силәрни өзидин ташлап чиқармайду. Хулләс, силәргә ейттимки, “Уларниң йерини егиликкә елиңлар, силәргә сүт билән һәсәл ақидиған йәрни мирасқа беримән”». Демәк, Вәдә қилинған зиминни егиләш үчүн Худа билән яхши мунасивәттә болуш керәк еди. Исраиллар Худаға итаәт қилмиғанлиқтин, Йәһва бабиллиқларниң уларни йеңивелип, өз жутидин елип кетишигә йол бәргән.
it «Мирас»
Мирас
Мирас — мүлүккә егә кишиниң өлүмидин кейин мирасхорға яки шу мирасқа һоқуқи бар кишигә қалидиған һәрқандақ мүлүк; ата-бовилиридин яки өзидин бурун мирасхор болған кишидин қалидиған мирасқа охшаш бир нәрсә (пәқәт мал-мүлүкла әмәс). Наха́л дегән асасий ибраний пеил яки нахала́ дегән исим «мирасқа егә болуш» дегән мәнани билдүриду. Бу сөз мирасни елиш, мираслиқни башқисиға бериш яки кәйнидики әвлатқа қалдуруш дегән ойни билдүриду (Сн 26:55; Әзк 46:18). Бәзидә йара́ш дегән пеил «мирасхор болуш» дегәнни билдүрсә, бирақ көпинчә вақитта бу пеил «йерини егиликкә елиш» дегән мәнани билдүриду (Яр 15:3; Лв 20:24). Шундақла бу сөз һәрбий күчләрни қоллинип, «қоғлап чиқип; йерини егиләвелишни» билдүриду (Қ.ш 2:12; 31:3). Грек тилидики мирас дегән сөзгә йеқин кле́рос сөзиниң дәсләпки мәнаси «чәк ташлаш» болған, кейинирәк бу сөз «қатнишиш», андин «мирас» дегән мәнаға егә болди (Мт 27:35; Әлч 1:17; 26:18).
it «Қушлар»
Қушлар
Нуһ пәйғәмбәр Топан сүйидин кейин «таза җаниварлардин вә таза учарқанатлардин» қурбанлиққа елип кәлгән (Яр 8:18—20). Шуниңдин кейин Худа адәмләргә қушларни йейишни рухсәт қилған, лекин уларниң қенини йейишни мәнъий қилмиған (Яр 9:1—4; Лв 7:26; 17:13ни селиштуруң). Шу вақитта Худа қурбанлиққа ярамлиқ дегән қушлар «таза» дәп һесаплиған болуши мүмкин. Тәврат қанунидин авал һәммә қушларни йейишкә болатти, чүнки уларниң һәммиси «напак» болуп һесапланмиған (Лв 11:13—19, 46, 47; 20:25; Қ.ш 14:11—20). Муқәддәс китапта бәзи қушларниң немә үчүн «напак» дәп һесапланғанлиғи йезилмиған. Напак қушларниң көпинчиси жиртқуч яки өлүк нәрсиләрни йәйдиған қушлар болған. Худа әлчи Петрусқа бәргән вәһийдин көргинимиздәк, йеңи келишим түзүлгәндин кейин напак қушлар тоғрилиқ қанун күчидин қалған (Әлч 10:9—15).
Роһий гөһәрләрни издәйли
it «Тәнни тилиш, кесиш»
Тенини тилиш, кесиш
Худаниң қанунида өлгән адәмләр үчүн өз тенини кесиш мәнъий қилинған (Лв 19:28; 21:5; Қ.ш 14:1). Чүнки Исраил Худаниң муқәддәс хәлқи вә алаһидә мүлки болған (Қ.ш 14:2). Шуңа Исраил хәлқи бутпәрәслик билән бағлиқ һәрқандақ урп-адәттин нери болуши керәк еди. Өлгәнниң кәйнидин қаттиқ қайғуруп, тенини тилиш, Исраил хәлқи үчүн налайиқ иш болған, чүнки улар өлгәнләр қандақ һаләттә вә тирилишкә үмүти бар екәнлигини яхши биләтти (Дн 12:13; Иб 11:19). Шундақла бу қанун исраилларни Худа яратқан тәнгә һөрмәт көрситишкә дәвәт қилған.
18—24 январь
ХУДА СӨЗИДИКИ ҒӘЗНӘ | ЛАВИЙЛАР 22, 23
«Қедимий Исраилдики мәйрәмләрниң биз үчүн мәнаси»
it «Петир нан һейти»
Петир нан һейти
Петир нан һейтиниң биринчи күни тәнтәнә жиғин, шундақла Дәм елиш күни дәп һесаплинатти. Иккинчи күни 16-нисанда, Палестинида биринчи мевә беридиған оминиң дәсләпки беғини хәлиқ роһанийға елип келәтти. Мошу мәйрәмгичә дәсләпки мевиниң йеңидин пишқан ашлиқни, уни қорупму, униңдин нан пиширипму йейишкә болматти. Роһанийлар дәсләпки мевини Йәһваға символлуқ мәнада әкәлгән. У ома беғини Йәһваниң алдида пулаңлитип, қөйдүрмә қурбанлиққа бир яшлиқ нуқсансиз қозини, йеқимлиқ хушпурақлиққа зәйтун мейи қуюлған буғдай унини вә ичимлик қурбанлиққа шарапни әкәлгән (Лв 23:6—14). Қурбангаһта ашлиқни яки унни көйдүрүңлар дегән һечқандақ буйруқ болмиған, буни кейинирәк роһанийлар қилған. Бу мәйрәм вақтида дәсләпки мевиләрни пәқәт хәлиқла әкәлмигән. Исраил хәлқидә егилиги болған һәрбир аилә вә һәрбир киши Йәһваға миннәтдарлиқ билдүрүп қурбанлиқ елип келәләтти (Чқ 23:19; Қ.ш 26:1, 2).
Муһимлиғи. Шу вақитта исраиллар Йәһваниң Мусаға бәргән көрсәтмилиригә бенаән, петир нанларни йейиши керәк еди. Бу тоғрилиқ Чиқиш 12:14—20 айәтләрдә йезилған. 19-айәттә қәтъий буйруқ берилгән: «Өйлириңларда йәттә күн давамида хемиртуруч болмаслиғи лазим». Қанун шәрһи 16:3тә петир нанлар «азап нанлири» дәп аталған вә бу нанлар һәр жили Исраил хәлқигә Мисирдин чапсан чиққанлиғи тоғрилиқ әслитип туратти (шу вақитта уларниң хемирни ечитишқа вақти болмиған [Чқ 12:34]). Шундақ қилип, исраиллар Мисирдики қуллуқта чәккән азаплиридин азат болғанлиғини есигә алған. Йәһва Худа Өзи мундақ дегән: «Мошу күнни өмрүңниң ахириғичә есиңда тутушуң үчүн, мәзкүр ишни қилғин» (Қ.ш 16:16).
it «Әллигинчи күн мәйрими»
Әллигинчи күн мәйрими
Буғдайниң дәсләпки һосулини елип келиш, арпиниң дәсләпки һосулини елип келиштин пәриқләнгән. Әң яхши буғдай уни ефасиниң ондин икки қисмидин (4,4 л) икки болдурған нан пишириш керәк болған. Уларни «өй-маканлиридин» әкелиши керәк еди, демәк, уларни муқәддәс хизмәткә ишлитилгән нанларға охшаш әмәс, адәттики нан пиширгәндәк пишириши керәк болған (Лв 23:17). Нанлар билән көйдүрмә қурбанлиқ, гуна үчүн қурбанлиқ вә течлиқ қурбанлиқ үчүн икки қойни әкәлгән. Роһаний икки қоза билән дәсләпки ундин нанларни Йәһва алдида пулаңлатқан, бу уларниң Йәһваға берилидиғанлиғини билдүргән. Буниңдин кейин әкелингән қурбанлиқ течлиқ қурбанлиқ сүпитидә роһанийға бериләтти (Лв 23:18—20).
w14 15/5 28-б., 11-абз.
Сиз Йәһваниң тәшкилати билән биллә меңиватамсиз?
11 Йәһваниң тәшкилати бизгә ғәмхорлуқ қилип, әлчи Паулниң мәслиһитигә қулақ селишқа үндәйду: «Меһир-муһәббәткә вә яхши ишларға дәвәт қилиш үчүн, бир-биримизгә диққәтчан болайли. Бәзиләр адәтләнгәндәк, бизниң умумий учришишлиримизни қалдурмайли, әксичә бир-биримизни илһамландурайли, болупму шу күнниң йеқинлашқанлиғини байқиған екәнмиз, техиму шундақ қилайли» (Ибр. 10:24, 25). Һәр жили өтидиған мәйрәмләр вә ибадәткә мунасивәтлик башқа учришишлар исраилларни роһий җәһәттин мустәһкәмлигән. Униңдин ташқири, Нәһәмияниң заманида болған Кәпә тикиш мәйримигә охшаш мәйрәмләр көп хошаллиқ әкәлгән (Чиқ. 23:15, 16; Нәһ. 8:9—18). Бүгүнки күндә җамаәт учришишлириниң вә конгрессларниң көп пайдисини көрүватимиз. Бизниң роһий сағламлиғимиз вә хошал-хорам болушимиз үчүн уюштурулған шундақ чарилардин толуғи билән пайдилинайли! (Тит. 2:2).
Роһий гөһәрләрни издәйли
Садақәтмәнлигиңизни сақлаң!
3 Садақәтмәнликни қандақ көрситәләймиз? Йәһвани чиң қәлбимиздин яхши көрүп, Униңға яқидиған иш қилиш арқилиқ көрситәләймиз. Садақәтмәнлик дегән сөз Муқәддәс китапта қандақ ишлитилгәнлигини көрәйли. Бу сөз пүтүн, толуқ, нуқсансиз дегән мәнаға егә. Мәсилән, Тәврат қануни бойичә исраиллиқлар Йәһваға нуқсансиз мални қурбанлиқ қилиши керәк еди (Ләв. 22:21, 22). Қанунда бир пути, көзи, қулиғи йоқ яки ағриқ мални қурбанлиққа елип келиш мәнъий қилинған. Йәһва үчүн малниң һеч нуқсансиз вә сағлам болуши муһим болған (Мал. 1:6—9). Буниң сәвәви бизгә чүшинишлик. Мәсилән, биз мевә-чевә, китап яки қандақту-бир қурал-сайман сетивалсақ, униң һеч йеридә камчилиғи йоқ вә толуқ яхши болушини халаймиз. Шуниңға охшаш, Йәһваму Униңға болған меһир-муһәббитимиз билән садақәтмәнлигимизниң һеч нуқсансиз болушини халайду.
25—31 январь
ХУДА СӨЗИДИКИ ҒӘЗНӘ | ЛАВИЙЛАР 24, 25
«Азатлиқ жили вә келәчәктики әркинлик»
it «Әркинлик»
Әркинлик
Әркинликниң Худаси. Йәһва — әркинликниң Худаси. У Исраил хәлқини Мисир қуллиғидин азат қилди. Исраил хәлқи Худа қанунлириға қулақ салса, һечқачан муһтаҗлиқта қалматти (Қ.ш 15:4, 5). Давут падиша Йерусалимниң мунарилири тоғрилиқ «ават болсун» дегән (Зб 122:6, 7 [121:6, 7]). Қанунда ейтилғандәк, әгәр исраил киши муһтаҗлиқта қалса, өзини вә аилисини тәминләш үчүн өзини қуллуққа саталатти. Лекин йәттинчи жили Қанун бойичә у азатлиққа чиқиши керәк еди (Чқ 21:2). Азатлиқ жили (һәр 50-жил болған) пүткүл Исраил хәлқи әркинликкә еришәтти. Һәрбир ибраний қул әркин болуп, өзиниң егилик мирасиға қайталатти (Лв 25:10—19).
it «Мирас»
Мирас
Бир аилидә егилик йәр әвлаттин әвлатқа қалғанлиқтин, уни сетишқа болматти. Йәр сетилғанда, у иҗаригә берилгәндәк болған вә униң һәққи һосулниң үнимигә қарап бәлгүләнгән. Бу баһа келәрки Азатлиқ жилиғичә қанчә жил қалғанлиққа бағлиқ болған. Әгәр һәммә мираслиқ йәр Азатлиқ жилиғичә сетилмиған болса, у бурунқи егисигә қайтуруп бериләтти (Лв 25:13, 15, 23, 24). Бу көрсәтмә тамлар билән қоршалмиған шәһәрдики өйләргиму тегишлик болған, сәвәви шундақ өйләр егилик йәрниң бир бөлиги болуп һесаплинатти. Тамлар билән қоршалған шәһәрдики өй сетилса, егисиниң уни пәқәт бир жилниң ичидила қайтидин сетивелишиға һоқуқи болған. Әгәр у мошу вақитниң ичидә сетивалмиса, бу өй уни сетивалған адәмниң егилигигә айланған. Лавийларниң болса, өз шәһиридики өйлирини қайтидин сетивелишиға һоқуқи һәрдайим сақланған, сәвәви уларниң мираслиқ йәрлири болмиған (Лв 25:29—34).
it «Азатлиқ жили»
Азатлиқ жили
Бүгүн көрүватқинимиздәк, көплигән дөләтләрдә җәмийәт асасән икки топқа — интайин бай вә интайин гадайларға бөлүнүп кәткән. Қедимий Исраил хәлқи Азатлиқ жилиға мунасивәтлик қанунни орунлиғанда, бу уларни мошундақ ечинарлиқ әһвалдин сақлиған. Әгәр һәрбир алайтән адәмниң турмуши яхши болса, пүтүн хәлиқниң әһвалиму яхши болған. Чүнки өйсиз қалғанлар яки иҗтимаий әһвали начар кишиләр болмай, әксинчә, һәммиси өз талант-қабилийәтлирини ишлитип, хәлиқниң гүлләп-яшнишиға өз һәссисини қошалиған. Йәһва исраилларға мол һосул арқилиқ бәрикәт бәргән вә уларға әң яхши тәлимни бәргән. Әгәр улар Худаға бойсунған болса, уларда әң яхши һөкүмранлиқниң астида параванчилиқта яшаш имканийити болатти (Йша 33:22).
Роһий гөһәрләрни издәйли
w09 1/9 22-б., 4-абз.
Бизни хапа қилғанда
Әгәр исраиллиқ киши башқа исраиллиқни уруп көзини чиқиривәтсә, Қанун бойичә, адил җазаға тартилинатти. Лекин зәхимләнгән кишиниң өзи, әйиплик кишини яки униң аилә әзалириниң бирини җазалалматти. Қанун бойичә, бу мәсилини сотчилар қарар қилатти. Шундақ җазалиниш тоғрилиқ қанунни билиш адәмләрни қәстән қилмиш қилиши яки рәһимсизлик қилиштин сақлиған.
1—7 февраль
ХУДА СӨЗИДИКИ ҒӘЗНӘ | ЛАВИЙЛАР 26, 27
«Йәһва Худаниң бәрикитигә қандақ еришләймиз?»
w08 15/4 4-б., 8-абз.
«Хам хияллардин» нери туруң
8 «Байлиқ» қандақ қилип худа болуп қелиши мүмкин? Бир мисални көрүп чиқайли. Қедимий Исраилда ташни өй яки тамни соқуш үчүн қоллинишқа болатти. Бирақ исраиллар уни «түврүкләрни вә тәсвир ташларни» қилип, уларға сәҗдә қилған болса, бу Йәһваниң хәлқини тоғра йолдин чиқирип, аздуруп кетәтти (Лав. 26:1). Пулниңму өзигә чушлуқ орни бар. Җан беқиш үчүн пул керәк. Пулни һәтта Йәһва Худаға хизмәт қилиш үчүнму қоллиналаймиз (Вәз 7:12; Луқа 16:9). Лекин байлиқни қоғлап, хизмәтни чәткә иштирип қойсақ, у чағда пул бизгә худа болуп қалиду (Тимотийға 1-хәт 6:9, 10ни оқуң). Бу дунияда адәмләр үчүн пул жиғиш бәк муһим болғанлиқтин, биз пулға болған тоғра көзқарашни сақлишимиз керәк (Тим. 1-х. 6:17—19).
it «Әйминиш»
Әйминиш
Йәһва Муса билән алаһидә мунасивәттә болуп, уни қолланғанлиқтин, Муса Худа хәлқиниң көз алдида әйминидиған «һәйран қаларлиқ» (ибр. мора́) ишларни қилди (Қ. ш 34:10, 12; Чқ 19:9). Ишәнчиси болғанлар Мусаниң һоқуқидин чин көңлидин әймингән. Улар Худаниң Муса арқилиқ сөзлигәнлигини чүшәнгән. Исраиллар Йәһваниң муқәддәс җайиниму һөрмәтлиши керәк еди (Лв 19:30; 26:2). Бу уларниң Йәһва ейтқандәк ибадәт қилип, униң һәммә қанунлириға мас иш-һәрикәт қилидиғанлиғини билдүргән.
w91 1/3 17-б., 10-абз.
«Тәңриниң течлиғи» жүригиңизни сақлисун
10 Йәһва Худа хәлқигә мундақ деди: «Әгәр силәр Мениң көрсәтмилирим бойичә иш тутсаңлар вә Мениң вәсийәтлиримни сақлап, уларни орунлисаңлар, Мән өз вақтида силәргә ямғурларни яғдуримән вә йәр өз йемишлирини, даладики дәрәқләр өз мевилирини бериду. Зиминиңларға течлиқ әвәтимән, ятисиләр вә һечким силәрни қорқатмайду, йериңлардин жиртқуч һайванларни қоғлап чиқимән һәм қилич униңда жүрмәйду. Шундақ араңларда жүрүп, силәрниң Худайиңлар болумән, силәр болсаңлар Мениң хәлқим болусиләр» (Лавийлар 26:3, 4, 6, 12). Исраил хәлқи бехәтәрлик вә молчилиқта яшалатти, Йәһва билән йеқин мунасивәттә болалатти. Лекин буниң һәммиси Йәһва Худаниң Қанунини орунлиғанда мүмкин еди (Зәбур 119:165 [118:165]).
Роһий гөһәрләрни издәйли
it «Ваба»
Ваба
Худа Қанунини бузушниң ақивети. Худа Исраил хәлқигә, Өзи билән қилған келишимни бузса, уларға «ваба» кесәлләрни әвәтидиғанлиғини агаһландурған (Лв 26:14—16, 23—25; Қ. ш 28:15, 21, 22). Язмиларда җисманий вә роһаний саламәтликниң Худаниң бәрикити билән (Қ. ш 7:12, 15; Зб 103:1—3 [102:1—3]; П. н 3:1, 2, 7, 8; 4:21, 22; Вһ 21:1—4, кесәллик болса, гуна вә мукәммәлсизлик билән бағлинишлиқ екәнлиги йезилған (Чиқ. 15:26; Қ. ш 28:58—61; Йша 53:4, 5; Мт 9:2—6, 12; Йоһ 5:14). Йәһва Худа бәзи вақитларда адәмләрни дәрһал қандақту бир кесәлләргә дуч қилғанлиғи раст, мәсилән, Мариам, Уззия билән Гехази песә-мохо кесили билән җазалиған (Сн 12:10; Т2я 26:16—21; П2я 5:25—27). Көпинчә вәзийәтләрдә ағриқлар вә ваба кесәлләр алайтән адәмләр яки пүтүн хәлиқниң натоғра иш-һәрикәтлириниң ақивети болған еди. Улар немә тәргән болса, шуни алған, өзлириниң дурус әмәс һаят тәрзиниң кесиридин азапларға дуч болған (Гл 6:7, 8). Җинсий әхлақсизлиққа берилгәнләр һәққидә әлчи Паул: «Худа уларни қәлбидики шәһваний һәвәслиригә қоюп бәрди... Шуниң билән улар өз тәнлиридә бу қилмишлириға лайиқ җазани тартти»,— деди (Рм 1:24—27).
8—14 февраль
ХУДА СӨЗИДИКИ ҒӘЗНӘ | САНЛАР 1, 2
«Йәһва Худа хәлқини тәртип билән башқуриду»
w94 1/12 9-б., 4-абз.
Йәһва Худаға болған ибадәтниң һаятимиздики мувапиқ орни
4 Әгәр сиз чөлдики Исраил қараргаһиға жуқуридин қариғиниңизда, немә көрәттиңиз? Кәң көләмлик болсиму, тәртип билән тизилған чедирларни көрәттиңиз. Бәлким үч миллиондин көпирәк адәм шимал, җәнуп, шәриқ билән ғәриптә, қарарһаниң һәрбир тәрипидә үч-үч қәбилидин җайлашқан. Йеқинирақ қариғиниңизда, қараргаһниң оттурисида орунлашқан чедирларниң кичигирәк бир төрт топини көрәттиңиз. Бу чедирларда Лавий әвладидин чиққан аилиләр туриду. Қараргаһниң оттурисида рәхт билән қоршалған бир алаһидә имарәт туриду. Бу — маһир исраиллар Йәһва Худа бәргән үлгигә мас ясиған «жиғин чедири» яки Муқәддәс чедир (Санлар 1:52, 53; 2:3, 10, 17, 18, 25; Чиқиш 35:10).
it «Қараргаһ»
Қараргаһ
Исраил қараргаһи интайин йоған болған. Муқәддәс китаптики һесапқа қарисақ, униңда урушқа ярайдиған 603 550 әр кишигә қошқанда, аяллар билән балилар, яшанғанлар билән ағриқчанлар вә аҗизлар, 22 000 лавий билән «һәрхил хәлиқләрдин болған көпчилик» бар еди. Умумий сани 3000000дин ошуқ болса керәк (Чқ 12:38, 44; Сн 3:21—34, 39). Шундақ қараргаһ қанчилик йәрни егилигәнлигини ениқ ейтиш қийин, бу тоғрилиқ ой-пикир һәр түрлүк. Исраиллар Ериха шәһиригә қариму-қарши Моаб чөлидә қараргаһ тиккәндә, у «Бәйт-Йешимоттин Абәл-Шиттимгичә» болған арилиқни егилигән (Сн 33:49).
Роһий гөһәрләрни издәйли
it «Тизимға елиш»
Тизимға елиш
Бу — хәлиқниң қабилә, ирқ яки келип чиқиши бойичә тизимлитиш. Тизимға елишниң мәхсити пәқәт адәмләрниң санини билиш болмиған. Муқәддәс китапта тилға елинған хәлиқни тизимға елиш һәр түрлүк мәхсәт билән қилинған: мәсилән, селиқ селиш, һәрбий хизмәткә чақириш яки (лавийларниң әһвалида) хасийәтлик орнидики вәзипилирини бөлүп бериш үчүн.
15—21 февраль
ХУДА СӨЗИДИКИ ҒӘЗНӘ | САНЛАР 3, 4
«Лавийларниң хизмити»
it «Роһаний»
Роһаний
Қанун келишимниң астида. Исраиллар Мисирда қуллуқта болған чағда, Йәһва уларниң һәммә тунҗа оғуллирини Өзи үчүн муқәддәс қилип, мисирлиқларниң тунҗилирини онинчи җаза вақтида өлтүрүвәтти (Чқ 12:29; Сн 3:13). Шуңа бу тунҗилар Йәһваға тәәллуқ болған, улар пәқәт алаһидә хизмәттә атқуруши керәк еди. Худа Исраилниң һәммә тунҗа оғуллирини муқәддәс орунда роһанийлар вә хизмәтчиләр болуп тәйинләләтти. Бирақ Худаниң ирадиси бойичә бу хизмәткә Лавий қәбилисидин чиққан әр кишиләр таллиған. Шу сәвәптин, Йәһва хәлиққә башқа 12 қәбилиниң (Йүсүпниң балилири Әпраим билән Манассә қәбилилири икки қәбилә болуп һесапланған) тунҗа оғуллириниң орниға лавийларниң хизмәт қилишиға рухсәт қилған. Тизимниң нәтиҗиси бойичә, йеши бир айға толған вә униңдин чоңирақ тунҗа оғуллириниң сани лавийларға қариғанда, 273 адәмгә көпирәк болуп чиқти. Шу чағда Йәһва мошу 273 адәмниң һәрқайсиси үчүн төләм сүпитидә 5 күмүч шәкәл (11$) беришни тәләп қилған, бу пул Һарун билән униң оғуллириға берилгән (Сн 3:11—16, 40—51). Мошу қийинчилиқ һәл болмай турғанда, Йәһва Худа Лавий қәбилисидин чиққан Һарунниң аилисидики әр кишиләрни Исраилда роһаний болуп хизмәт қилсун дәп бөлүвалған (Сн 1:1; 3:6—10).
it «Лавийлар»
Лавийлар
Вәзипиләр. Лавийлар үч аилидин ибарәт болған улар Лавийниң Гирсон, Каав вә Мерари дегән оғуллири еди (Яр 46:11; Т1я. 6:1, 16). Бу аилиләрниң һәрбиригә чөлдики Муқәддәс чедирниң қешида орун берилгән. Һарундин келип чиққан әвлат Каав аилиси алдида шәриқтә чедир ясиған. Башқа каавлиқлар Муқәддәс чедирниң шәриқ, гәршонлиқлар җәнуп, мерариликләр шималий тәрәптә орунлашқан (Сн 3:23, 29, 35, 38). Лавийларниң иши Муқәддәс чедирни қуруш, уни чугуш вә тошуш болған. Исраиллар башқа җайға көчкәндә, Һарун билән униң оғуллири Әң муқәддәс җайни Муқәддәс җайдин бөлүп турған пәрдини йешип, гува сандуғини, қурбангаһларни вә башқиму муқәддәс буюмлар билән затларни япқан. Буларни каавлиқлар елип жүргән. Гирсонлиқлар болса, Муқәддәс чедирниң ички вә сиртқи йепинчиларни, пәрдиләрни, һойлиниң зәдиваллири вә ағамчиларни (Муқәддәс чедирниң ағамчилири болса керәк) тошатти. Мерарилиқлар чедирниң рамилири вә чәңзилири, түврүклири вә униң оюқлири бар асаслирини, қозуқлири вә ағамчилирини елип жүрәтти (Сн 1:50, 51; 3:25, 26, 30, 31, 36, 37; 4:4—33; 7:5—9).
it «Лавийлар»
Лавийлар
Мусаниң заманида лавийлар 30 йешида өз вәзипилиригә толуғи билән киришкән, мәсилән Муқәддәс чедирни көчүргәндә, уни вә униң буюмлирини елип жүргән (Сн 4:46—49). Лавийлар бәзи вәзипиләрни 25 яштин атқурушни башлатти, бирақ улар Муқәддәс чедирни көчиришкә охшаш еғир ишларни қилмиған охшайду (Сн 8:24). Давут падишаниң заманида болса, лавийлар өз хизмитини 20 яштин башлап атқуралатти. Давутниң чүшәндүрмиси бойичә, Муқәддәс чедирни әнди тошуп жүрүшниң һаҗити болмиған (сәвәви уни ибадәтханиға алмаштурмақчи еди). Лавийлар өз хизмитини 50 яшта тохтитатти (Сн 8:25, 26; Т1я 23:24—26). Лавийлар қанунни яхши билгән вә бәзидә уни хәлиқниң алдида оқуған вә уларни үгәткән (Т1я 15:27; Т2я 5:12; 17:7—9; Нәһ 8:7—9).
Роһий гөһәрләрни издәйли
w06 1/8 23-б., 13-абз.
Дана болуң вә Худадин қорқуң!
13 Қийин вақитларда Йәһва Худаниң яр-йөләк болғанлиғи көргәндә, Давут падиша Худадин техиму әйминип, Униңға болған ишәнчиси мустәһкәмләнди (Зәбур 31:22—24 [30:23—25]). Амма Давут һаятидики үч вәзийәттә Худаниң алдида қорқунучни йоқатқан вә буниң ақивети яман болған. Мәсилән, Қанун бойичә келишим сандуғини лавийлар елип меңиши керәк болған, амма Давут болса, уни Йерусалимға җәң һарвусида көчүргән. Узза қолини созуп һәқиқий Худаниң сандуғини тутувалғанда, Худа уни «қилған қилмиши үчүн» шу йәрдә өлтүрди. Узза еғир гуна қилған, лекин униң Худаниң қануниға һөрмәтсизлик көрситип өлүп кәткини үчүн Давут әйиплик болған. Демәк, Худаниң қанунлириға риайә қилсақ, Униңдин әйминидиғанлиғимизни көрситимиз (Самуилниң 2-язмиси 6:2—9; Санлар 4:15; 7:9).
22—28 февраль
ХУДА СӨЗИДИКИ ҒӘЗНӘ | САНЛАР 5, 6
«Назирлардин қандақ үлгә алалайсиз?»
it «Назир»
Назир
Назир болған кишиләр мошу үч қаидиләрни тутуши керәк болған. 1) Улар һечқандақ шарап ичмәслиги керәк, шундақла үзүмдин ясалған йемәк-ичмәкләрни, үзүмниң мевилирини, қурутулған үзүм, ечип кәткән ширинни ичмәслиги керәк еди. 2) Бешидики чачлирини алмаслиғи керәк еди. 3) Җәсәткә йеқинлашмаслиғи керәк еди. Һәтта атиси, аниси, ака-иниси, һәдә-сиңлиси өлүп қалсиму, у уларға қол тәккүзмәслиги лазим еди (Сн 6:1—7).
Алаһидә қәсәмләр. Назир болушқа вәдә қилған киши адәмләрниң алдида өзини көрситиш үчүн әмәс, Йәһваниң алдида муқәддәс болуши керәк еди. «Өзини Йәһваға беғишлиған күнләр пүткичә у муқәддәс санилған» (Сн 6:2, 8; Яр 49:26ни селиштуруң.).
Шуңа назирларға берилгән тәләпләр Йәһва Худаға ибадәт қилишта алаһидә мәнаға вә әһмийәткә егә болған. Назирларму баш роһанийға охшаш хизмити муқәддәс болғанлиқтин өлгән киши, һәтта йеқин уруқ-туққининиң җәситигә қол тәккүзмәслиги керәк. Баш роһанийму вә башқа роһанийларниң хизмити муқәддәс хизмәт болғанлиқтин, уларға Йәһва Худаниң алдида хизмәтни атқурағанда, һарақ-шарап ичиши мәнъий қилинған (Лв 10:8—11; 21:10, 11).
Нази́р (ибр. нази́р) «өзини Йәһваға беғишлиған күнләр пүткичә у муқәддәс санилиду: бешида чачлирини өстүрүши керәк». Шу чағда адәмләр униң назир екәнлигини бирдин тонувалалатти (Сн 6:5). Нази́р дегән ибраний сөз Дәм елиш күни вә Азатлиқ жили тоғрилиқ сөз болғанда, «кесилмигән» шахларға мунасивәтлик ишлитилгән (Лв 25:5, 11). Йәнә бир қизиқарлиқ нәрсә, баш роһанийниң сәллисиниң алдиға қадалған алтун япилақта йезилған «Йәһваға муқәддәслик мәнсүп» дегән сөзләр «беғишлинишниң муқәддәс бәлгүси» [ибр. не́зер, нази́р билән бир томурлуқ сөз] дәп аталған (Чқ 39:30, 31). Буниңдин башқа падишалар кийгән таҗму не́зер дәп аталған (С2я 1:10; П2я 11:12). Әлчи Паул биринчи әсирдики Худа хизмәтчилиригә ейтқандәк, аял кишиниң узун чечи униңға яғлиқниң орниға берилгән. Шундақ қилип тәбиәтниң өзи аял кишиниң орни әр кишиләрниңкидин пәриқләнгәнлигини әслитип туриду; Худаниң ирадиси бойичә аял киши әр кишигә бойсуниши керәк. Шуңа назирлар чечини чүшәрмәслиги (әр кишиләр үчүн бу тәбиий әмәс), бир тамчиму шарап ичмәслиги, дайим пак болуши керәк дегән тәләпләр, уларниң өз хаһишидин ваз кечип, Йәһва Худаға пүтүнләй бойсунуши керәклигини әсләткән (К1х 11:2—16).
Роһий гөһәрләрни издәйли
w05 15/1 30-б., 2-абз.
Оқурмәнләрниң соаллири
Шимшон башқа мәнада назир болған. Шимшон туғулмай туруп, Йәһва Худаниң пәриштиси анисиға мундақ дегән: «Сән һамилдар болуп оғул бошинисән, униң чечиға устура селинмиши һаҗәт, чүнки бу бала қосақтин тартип назир болиду. У Исраилни филистийәликләр қолидин қутқузиду» (Һакимлар 13:5). Шимшон назир болуш вәдисини бәрмигән. Худаниң Өзи уни өмүр бойи назир болуш үчүн таллиған. Шуңа назирлардин җәсәткә қол тәккүзмәслик тәләп қилинған болсиму, Шимшонниң бу тәләпни орунлиши шәрт әмәс еди. Чүнки у байқимастин җәсәткә қол тәккүзүп қойған болса, туғулишидин башланған өмүрвайәт назирлиғини қайтидин башлалматти. Ениқки, өмүр бойи назир болған кишигә қоюлған тәләпләр өз ихтияри билән назир болған кишиләргә қоюлған тәләпләрдин пәриқләнгән.