-
ئۈمىد — ئۇنىڭغا قەيەردىن ئېرىشەلەيسىز؟ئويغىنىش!—2004 | ئاپرېل 22
-
-
ئۈمىد — ئۇنىڭغا قەيەردىن ئېرىشەلەيسىز؟
دانىيال ئون ياشتا بولۇپ، راك كېسىلى بىلەن بىر يىل كۈرەش قىلغانىدى. دوختۇرلار ھەم يېقىن كىشىلىرى ئۈمىدلىرىنى ئۈزگەن. دانىيال بولسا، قەتئىي ئۈمىدىنى ئۈزمىگەنىدى. ئۇ چوڭ بولغاندا تەتقىقاتچى بولۇپ، كۈنلەرنىڭ بىرىدە راك كېسىلىنىڭ داۋاسىنى تاپىدىغانلىقىغا ئىشىنەتتى. دانىيال دەل ئۆزى ئاغرىۋاتقان شۇ تۈرلۈك راك كېسىلىنى داۋالايدىغان مۇتەخەسسىسنىڭ كېلىشىنى تاقەتسىزلىك بىلەن كۈتكەن ئىدى. قېرىشقاندەك شۇ كۈنى ھاۋا رايى بۇزۇلۇپ، دوختۇر كېلەلمەي قالدى. دانىيالنىڭ كۆڭلى ئىنتايىن يېرىم بولۇپ، ئۇنىڭ روھى چۈشۈپ كەتتى. ئېچىنارلىقى، دانىيال بىرنەچچە كۈندىن كېيىن ئۆلۈپ كەتتى.
تەن-سالامەتلىكنىڭ ئۈمىد ۋە ئۈمىدسىزلىك بىلەن بولغان باغلىنىشىنى تەتقىق قىلىۋاتقان مۇتەخەسسىس يۇقىرىدا تىلغا ئېلىنغان ۋەقەنى ئېيتىپ بەرگەن. بەلكىم، سىزمۇ مۇشۇنىڭغا ئوخشاش مىساللارنى ئاڭلىغانسىز. مەسىلەن، ئۆلۈم ئېغىزىغا يېقىنلىشىپ قالغان كىشى مۇھىم بىر ۋەقەنىڭ يۈز بېرىشىنى ياكى يېقىن كىشىسىنىڭ بىر تەبرىكلەشكە كېلىشىنى ئىنتىزارلىق بىلەن كۈتتى. ئۇنىڭ كۈتكىنى ئەمەلگە ئاشقاندىن كېيىن، ئۇ كۆپ ئۆتمەي ۋاپات بولدى. نېمە ئۈچۈن مۇنداق ۋەقە يۈز بېرىدۇ؟ ئەسلى بەزىلەر ئىشەنگەندەك، ئۈمىد راستىنلا كىشىلەرگە كۈچ بېرەمدۇ؟
بارغانسېرى كۆپ تەتقىقاتچىلار شۇنى تەكىتلەيدۇكى، ئىجابىي كۆزقاراش، ئۈمىد ۋە باشقا يېقىملىق ھېس-تۇيغۇلار ھەقىقەتەن ئىنساننىڭ ھاياتى ۋە تەن-سالامەتلىكىگە قاتتىق تەسىر قىلىدۇ. بىراق، ھەممىسى بۇ كۆزقاراشقا قوشۇلمايدىكەن. بەزى تەتقىقاتچىلار بۇ پىكىرنى قۇرۇق گەپ، دەپ قارايدۇ. ئۇلار پەقەت جىسمانىي ئامىللار جىسمانىي كېسەللىكلەرگە سەۋەب بولىدۇ، دېگەن كۆزقاراشنى بەكرەك قوللاپ-قۇۋۋەتلەيدۇ.
ئەلۋەتتە، ئۈمىدنىڭ مۇھىملىقىغا قارىتا گۇمانلار بار ئىكەنلىكىدىن ھەيران قالمايمىز. مىڭ يىللار بۇرۇن، گرېك پەلسەپىچىسى ئارىستوتېلدىن ئۈمىدكە قانداق چۈشەنچە بېرىدىغانلىقىنى سورىغاندا، ئۇ: «ئۈمىد — ئۇ ئۇخلىماي تۇرۇپ كۆرگەن چۈش»،— دەپ جاۋاب بەرگەن. يىللار ئۆتۈپ، ئامېرىكىلىق دۆلەت ئەربابى بىنيامىن فرانكلىن ئاچچىق كۈلۈمسىرەپ، مۇنداق دېگەن: «ئۈمىد بىلەن ياشايدىغان كىشى بىر ئۆمۈر قورسىقى تويماي ئۆلۈپ كېتىدۇ».
ئۇنداقتا، ئۈمىد دېگەن زادى نېمە؟ ئۇ ئادەملەرنىڭ تەسەللىگە ئېرىشىشى ئۈچۈن سۈرۈۋاتقان خام خىيالىمۇ؟ ياكى ئۈمىد ھەربىر ئادەمنىڭ تەن-سالامەتلىكى ۋە بەختىگە راستىنلا تەسىر قىلالامدۇ؟
-
-
نېمە ئۈچۈن بىز ئۈمىدكە مۇھتاج؟ئويغىنىش!—2004 | ئاپرېل 22
-
-
نېمە ئۈچۈن بىز ئۈمىدكە مۇھتاج؟
ئالدىنقى ماقالىدە تىلغا ئېلىنغان راك كېسىلى تۈپەيلىدىن ئۆلۈپ كەتكەن دانىيال ئۈمىدىنى ئۈزمىگەن بولسا، نېمە بولاتتى؟ ئۇ راك كېسىلىنى يېڭىپ، ساقىيىپ كېتەتتىمۇ؟ ئۇ ھازىر ھايات بولاتتىمۇ؟ ھەتتا، ئۈمىد داۋالاش كۈچىگە ئىگە دەيدىغانلارمۇ، ھەددىدىن زىيادە ئۆز ئوي-پىكىرىدە چىڭ تۇرۇۋالماسلىقى مۇمكىن. بۇ يەردە مۇھىم بىر ئوي-پىكىر بار. ئۈمىدنىڭ كۈچىنى كۆپتۈرۈپ ئاشۇرۋەتمەسلىك كېرەك. ئۇ ھەممە ئاغرىقلارنىڭ داۋاسى ئەمەس.
ئامېرىكا CBS News خەۋەر پروگراممىسىدا، ئۆتكۈزۈلگەن سۆھبەتتە دوختۇر ناتان چېرنى ئېغىر كېسەللىك بىلەن كۈرەش قىلىۋاتقان بىمارلار ھەققىدە سۆزلىگەندە، ئۈمىدنىڭ كۈچىگە ھەددىدىن زىيادە ئىشىنىشنىڭ خەتەرلىك ئىكەنلىكى ھەققىدە ئاگاھلاندۇرۇپ مۇنداق دېگەن: «ئەرلەر ئاياللىرىنى يېتەرلىك دەرىجىدە چوڭقۇر مۇلاھىزە قىلمىغانلىقى ياكى ئىجابىي كۆزقاراشنى ساقلىمىغانلىقى ئۈچۈن تىللاپ ھاقارەتلىگىنىگە گۇۋاھ بولدۇق. بىراق، بۇنداق ئوي-پىكىر قىلىش تەرزى، يەنى كىشى راك كېسىلىنىڭ ئېغىرلىشىپ كېتىشىنى كونترول قىلالايدۇ، دېگەن گەپ بىر ناتوغرا ئويدۇرما. ئەگەر شۇنداق بولغان بولسا، بىمارلار ئۆز كېسىلى بىلەن كۈرەش قىلىش ئىرادىسى كۈچلۈك بولمىغاچ، سالامەتلىكى ناچارلىشىپ كېتىۋاتىدۇ دەپ چۈشەندۈرۈش، بۇ ئادالەتسىزلىك بولىدۇ».
ئەمەلىيەتتە، بىر كىشىنىڭ ئېغىر كېسەل بىلەن كۈرەش قىلىشى خۇددى ھېرىپ ھالىدىن كەتكەن جەڭچىنىڭ ئۇرۇشقا قاتناشقىنىغا ئوخشاش. كېسەل كىشىنىڭ يۈكى تولىمۇ ئېغىر بولغاچ، ئۇنىڭ يېقىنلىرى ئۇنى ئەيىبكاردەك ھېس قىلدۇرۇشنى خالىمايدۇ. دېمەك، ئۈمىدنىڭ ھېچقانداق ئەھمىيىتى يوق، دېگەن خۇلاسىگە كېلىشىمىز كېرەكمۇ؟
ياق. يۇقىرىدا تىلغا ئېلىنغان دوختۇر پاللىئاتىۋ (يېنىكلىتىش) داۋالاش ئۇسۇلى بويىچە مۇتەخەسسىستۇر. بۇ داۋالاش ئۇسۇلى كېسەللىكنى ساقايتمايدۇ ياكى بىمارنىڭ ھاياتىنى ئۇزارتمايدۇ. لېكىن، بۇ ئۇسۇل كىشىنىڭ ئۆز كېسلى بىلەن كۈرەش قىلىش جەريانىدا، ئۇنىڭ تۇرمۇشىنى يېنىكلەشتۈرىدۇ. بۇنداق داۋالاش ئۇسۇلىنى قوللىنىدىغان مۇتەخەسسىسلەر، بۇ ئۇسۇل ھەتتا ئېغىر كېسەل بىلەن كۈرەش قىلىۋاتقانلارغا خۇشال كەيپىياتنى پەيدا قىلىشقا ياردەم بېرىدىغانلىقىغا قەتئىي ئىشىنىدۇ. ئۈمىدنىڭ كېسەللەرگە ئىجابىي كۆزقاراشنى ساقلاشقا ياردەم بەرگەنلىكى ۋە ئۇنىڭدىنمۇ كۆپرەك پايدىلىق تەسىرى بارلىقى ھەققىدە يېتەرلىك ئىسپاتلار بار.
ئۈمىدنىڭ ئەھمىيىتى
تىبابەت ساھەسىدە ئىشلەيدىغان ژۇرنالىست گىففورد-جونس مۇنداق دەيدۇ: «ئۈمىد كۈچلۈك داۋالاش». ئۇ ئېغىر كېسەل بىلەن كۈرەش قىلىۋاتقان كىشىنى ھېس-تۇيغۇ جەھەتتىن قوللاپ-قۇۋۋەتلەشنىڭ پايدىسى توغرىسىدىكى تۈرلۈك تەتقىقاتلارنى كۆرۈپ چىققان. بۇنداق قوللاپ-قۇۋۋەتلەش كىشىلەرگە تېخىمۇ ئۈمىدۋار بولۇپ، ئىجابىي كۆزقاراشنى ساقلاشقا ياردەم بېرىدۇ، دەپ قارالغان. 1989-يىلى ئۆتكۈزۈلگەن بىر تەتقىقاتقا ئاساسلانغاندا، ھېس-تۇيغۇ جەھەتتىن ياردەمگە ئېرىشكەن بىمارلار ئۇزۇنراق ياشىغان. تەتقىقاتچىلار شۇنى ئېيتىدۇكى، ھېس-تۇيغۇ جەھەتتىكى قوللاپ-قۇۋۋەتلەشنى ئالغان بىمارلار شۇنداق ياردەمنى ئالمىغانلارغا قارىغاندا، ئازراق چۈشكۈنلۈككە چۈشىدۇ ھەم ئازراق ئاغرىق ئازابى تارتىدۇ.
ئىجابىي ياكى سەلبىي كۆزقاراش تاجىسىمان يۈرەك كېسىلىگە، يەنى يۈرەك قان تومۇرى ئاغرىقىغا قانداق تەسىر قىلىۋاتقانلىقى ھەققىدىكى ئىزدىنىشنى كۆرۈپ چىقايلى. 1300دىن كۆپرەك ئەرلەر ھاياتقا قانداق كۆزقاراش بىلەن، يەنى ئىجابىي ياكى سەلبىي كۆزقاراش بىلەن قارايدىغانلىقىغا قارىتا سىناققا قاتناشتۇرۇلغان. ئون يىلدىن كېيىن، 12 پىرسەنتتىن كۆپرەكى تاجىسىمان يۈرەك كېسىلىگە گىرىپتار بولغان. ئۇلارنىڭ ئارىسىدا ئۈمىدسىز كىشىلەرنىڭ سانى ئۈمىدۋار كىشىلەردىن كەم دېگەندە ئىككى ھەسسە كۆپ بولۇپ چىققانىدى. خارۋارد ئۇنىۋېرسىتېتىدە ياردەمچى پروفېسسور بولۇپ، تەن-سالامەتلىك ۋە ئىجتىمائىي يۈرۈش-تۇرۇشنى تەتقىق قىلىۋاتقان لورا كۇبزانسكى مۇنداق دەيدۇ: ««ئىجابىي كۆزقاراش» تەن-سالامەتلىك ئۈچۈن پايدىلىق دېگەن پىكىر بۇرۇن كۆپىنچە ۋاقىتتا ئىلمىي جەھەتتىن تولۇق ئىسپاتلانمىغان ئىدى. بىراق، يۈرەك كېسەللىكلىرىگە قارىتا ئېلىپ بېرىلغان مەزكۇر ئىزدىنىش، بۇ ئوي-پىكىرنىڭ توغرا ئىكەنلىكىنى ئىلمىي جەھەتتىن تەستىقلايدۇ».
بەزى ئىزدىنىشلەر شۇنى كۆرسىتىدۇكى، سالامەتلىكىم ناچار دەپ ئويلايدىغانلارغا قارىغاندا، سالامەتلىكىم ياخشى دەپ ئويلايدىغانلار ئوپېراسىيىدىن كېيىن چاپسانراق ئەسلىگە كېلىۋاتىدۇ. شەك-شۈبھىسىزكى، ئۇزاق ياشاش ئۈمىدۋارلىق بىلەن باغلىنىشلىق بولۇپ كەلگەن! بىر ئىزدىنىشتە ياشانغانلارنىڭ قېرىلىققا بولغان ئىجابىي ياكى سەلبىي كۆزقاراشلىرى ئۇلارغا قانداق تەسىر قىلىدىغانلىقى ئۈستىدە تەكشۈرۈش ئېلىپ بارغان. ياشانغانلار، ئىنسانلارنىڭ يېشىنىڭ چوڭىيىشىغا ئەگىشىپ، تېخىمۇ ئەقىللىق ۋە تەجرىبىلىك بولغانلىقى ھەققىدىكى قىسقا ئۇچۇرلارنى كۆرگەندە، ئۇلار جانلىق، جۇشقۇن كەيپىياتتا مېڭىش ئىستىگى پەيدا بولغان. ئەسلى، بۇنداق نەتىجە 12 ھەپتىلىك جىسمانىي چېنىقىش پروگراممىسىنىڭ نەتىجىسىگە باراۋەر!
قىزىق، نېمە ئۈچۈن ئۈمىدۋارلىق، ئىجابىي كۆزقاراش ۋە كەيپىيات تەن-سالامەتلىككە پايدىلىق؟ ئېھتىمال، ئالىملار ۋە دوختۇرلار ئىنساننىڭ مېڭىسىنى ۋە تېنىنى تېخىچە تەلتۆكۈس چۈشەنمىگەچكە، بۇ سوئالغا ئېنىق جاۋاب بېرەلمەيدۇ. بۇنىڭغا قارىماستىن، مەزكۇر ساھەدە ئىشلەيدىغان مۇتەخەسسىسلەر تەجرىبىسى، بىلىمى ياكى ئېرىشكەن مەلۇماتلارغا ئاساسلىنىپ، بەزى قىزىقارلىق پىكىرلەرگە كېلىدۇ. مەسىلەن، نېرۋا كېسەللىكلىرى ساھەسىدە ئىشلەيدىغان پروفېسسور مۇنداق دەيدۇ: «ئىجابىي كۆزقاراشنى ساقلايدىغان ئۈمىدۋار كىشى ئۆزىنى خۇشال ھېس قىلىدۇ. كىشىنىڭ شۇنداق خۇش كەيپىياتى ئانچە بېسىم پەيدا قىلمايدۇ ۋە تەن-سالامەتلىككە ھەم پايدىلىق. بۇ ساغلام بولاي دېگەن كىشىلەر ئۆز-ئۆزى ئۈچۈن قىلالايدىغان يەنە بىر ئىش».
بەزى دوختۇرلار، پسىخولوگلار ۋە ئالىملار ئۈچۈن بۇ يېڭى بىر ئوي-پىكىر ياكى بايقاشتەك تۇيۇلىشى مۇمكىن، لېكىن مۇقەددەس يازمىلارنى تەتقىق قىلىۋاتقانلار ئۈچۈن بۇ يېڭىلىق ئەمەس. تەخمىنەن 3000 يىل بۇرۇن، پادىشاھ سۇلايمان بۇ ئوي-پىكىرنى مۇنداق ئىپادىلىگەن: «بىر خۇش كۆڭۈل ئوبدان دورا بولار، ئەمما ئېزىلگەن روھ ئۇستىخاننىڭ ئىلىكىنى قۇرىتار» (پەندى-نەسىھەت 17:22). بۇ سۆزلەرنىڭ تەڭپۇڭلىقىغا دىققەت قىلىڭ. ئايەتتە «شاد كۆڭۈل» ھەرقانداق ئاغرىقنى ساقايتىدۇ دېيىلمىگەن، ئەكسىنچە ئۇ «شىپالىق دورىدەك» دەپ تەسۋىرلەنگەن.
شەك-شۈبھىسىزكى، ئەگەر ئۈمىد ھەرخىل كېسەللىكلەر ئۈچۈن دورا ئىكەن، قايسى دوختۇر ئۇنى تەۋسىيە قىلمايدۇ؟ بۇنىڭدىن تاشقىرى، ئۈمىد پەقەتلا تەن-سالامەتلىككە ئەمەس، بەلكى باشقا كۆپ جەھەتتىن پايدىلىق.
ئۈمىدۋارلىق، ئۈمىدسىزلىك ۋە ھاياتىڭىز
تەتقىقاتچىلار ئىجابىي كەيپىياتنىڭ ئۈمىدۋار كىشىلەرگە كۆپ جەھەتتىن پايدىسى بولىدىغانلىقىنى بايقىغان. ئادەتتە شۇنداق كىشىلەر مەكتەپتە، ئىشتا ھەتتا تەنتەربىيە ساھەلىرىدە نەتىجە قازىنالايدۇ. مەسىلەن، يېنىك ئاتلېتىكا بىلەن شۇغۇللىنىدىغان ئاياللارنىڭ ئارىسىدا بىر تەتقىقات ئېلىپ بارغانىدى. ترېنېرلىرى ھەربىر ئايالنىڭ قابىلىيەتلىرىنى تەپسىلىي باھالاپ چىققان. شۇنىڭ بىلەن بىرگە، تەتقىقاتچىلار ئۆزلىرى ھەم شۇ ئاياللارنىڭ ئارىسىدا تەكشۈرۈش ئېلىپ بېرىپ، ئۇلارنىڭ ئۈمىدۋارلىق دەرىجىسىگە باھا بەرگەن. نەتىجىلەر شۇنى كۆرسىتىدۇكى، ئاياللارنىڭ ئۈمىدۋارلىق دەرىجىسى ئۇلارنىڭ مۇسابىقىدە مۇكاپاتقا ئېرىشىش-ئېرىشەلمەسلىكىگە كۆپرەك تەسىر قىلغان. بۇ ترېنېرلارنىڭ ستاتىستىكا مەلۇماتلىرىدىن كۆپ پەرقلىق بولۇپ چىققان. خوش، نېمە ئۈچۈن ئۈمىدنىڭ تەسىر كۈچى شۇنچە چوڭ؟
تەتقىقاتچىلار ئۈمىدۋارلىقنىڭ قارمۇ-قارشىلىقى بولغان ئۈمىدسىزلىك ھەققىدە كۆپرەك مەلۇماتلارنى ئاشكارە قىلدى. ھايۋاناتلارنىڭ ھەرىكەتلىرىگە قارىتا قىلىنغان بىر ئىزدىنىش نەتىجىسىدە، 1960-يىللاردا «ئادەتلەنگەن ئاجىزلىق» دېگەن سۆز-ئىبارە پەيدا بولدى. تەتقىقاتچىلار شۇنى ئېچىپ بەرگەنكى، ئادەملەرمۇ بۇ ئونىۋېرسال كېسەللىك ئالامىتىنىڭ بىر تۈرىدىن ئازاب چېكىشى مۇمكىن. مەسىلەن، بىر تەتقىقاتقا قاتنىشىۋاتقان كىشىلەرگە يېقىمسىز شاۋقۇن ئاۋازنى قويۇپ بەرگەن ۋە ئۇلارغا مەلۇم تەرتىپ بويىچە كونوپكىلارنى بېسىش ئارقىلىق شۇ شاۋقۇننى ئۆچۈرەلەيدىغانلىقىنى ئېيتقان. شۇنداق قىلىپ، ئۇلار شاۋقۇننى ئۆچۈرەلىگەن.
باشقا بىر توپتىكى كىشىلەرگىمۇ ئوخشاش نەرسىنى ئېيتقان. بىراق، كونوپكىلارنى باسقاندا يېقىمسىز شاۋقۇن توختىمىغان. بۇ توپتىكى كۆپىنچە كىشىلەر ئۈمىدسىزلىككە چۈشۈشكە باشلىدى. ئۆتكۈزۈلگەن كېيىنكى سىناقلار جەريانىدا ئۇلار ھەرىكەت قىلىشقا ئىككىلەنگەن ئىدى. ئۇلار مەيلى قانداق ھەرىكەت قىلايلى، ھېچ نېمە ئۆزگەرمەيدۇ، دېگەن ئوي-پىكىرگە كەلگەن. ئەمما، بۇ توپتىكى ئۈمىدۋار كىشىلەر ھەتتا ئۈمىدسىزلىكنىڭ ئۆزلىرىگە تەسىر قىلىشىغا يول قويمىغان.
يۇقىرىدا تىلغا ئېلىنغان ئىزدىنىشلەرنى تەييارلاشتا ياردەم بەرگەن دوختۇر مارتىن سېلىگمان ئۈمىدۋارلىق ۋە ئۈمىدسىزلىكنى تەتقىق قىلىشقا ھاياتنى بېغىشلىغانىدى. ئۇ ئۆزىنى ئۈمىدسىز دەپ ئويلاشقا مايىل بولغان كىشىلەرنىڭ ئوي-پىكىر قىلىش تەرزىنى تەپسىلىي تەتقىق قىلغان. ئۇنىڭ ئېيتىشىچە، بۇنداق ئوي-پىكىر قىلىش تەرزىگە ئىگە بولغان كىشىلەر ھاياتىدا كۆپلىگەن قىزىقارلىق ئىشلار بىلەن شۇغۇللانمىغان، ھەتتا پائالىيەتسىز بولۇپ قالغان. سېلىگمان يەكۈنلەپ مۇنداق دەيدۇ: «يىگىرمە بەش يىللىق ئىزدىنىشىمنىڭ نەتىجىسىدە شۇنىڭغا كۆزۈم يەتتىكى، ئەگەر ئۈمىدسىز كىشىگە ئوخشاش ھېچقانداق ئىش قىلىش قولۇمدىن كەلمەيدۇ دەپ ئويلاشقا ئادەتلەنسەك، بۇ بارچە ئىشىمىزغا تەسىر قىلىدۇ ۋە ھەرقانداق ئىشتا مۇۋەپپەقىيەت قازىنالمايمىز. بىراق، ئەكسىچە ئويلىساق، بەلكىم بۇنداق بولمايدۇ».
يۇقىرىدا ئېيتىلغاندەك، بۇنىڭغا ئوخشاش خۇلاسىلەر، بۈگۈنكى كۈندە بەزىلەر ئۈچۈن يېڭى بىر ئوي-پىكىر ياكى بايقاشتەك تۇيۇلىشى مۇمكىن. لېكىن، مۇقەددەس يازمىلارنى تەتقىق قىلىۋاتقانلار ئۈچۈن بۇ يېڭىلىق ئەمەس. تۆۋەندىكى ھېكمەتلىك سۆزلەرگە دىققەت قىلىڭ: «تەڭلىك [ئېغىر] كۈنىدە جۈرئەتسىز بولساڭ، ھېكمىتىڭنىڭ كەملىكىدىن بولۇر» (پەندى-نەسىھەت 24:10). دەرھەقىقەت، چۈشكۈنلۈك ۋە ئۇنىڭغا خاس بولغان سەلبىي ئوي-پىكىرلەر سىزنى ھەرىكەت كۈچىڭىزدىن قالدۇرىدىغانلىقى ھەققىدە مۇقەددەس كىتابتا ئېنىق چۈشەندۈرۈلگەن. ئۇنداقتا، ئۈمىدسىزلىك بىلەن كۈرەش قىلىپ، تېخىمۇ ئۈمىدۋار بولۇشنى خالىسىڭىز، نېمە قىلسىڭىز بولىدۇ؟
[4، 5-بەتتىكى سۈرەت]
ئۈمىدۋار بولۇشنىڭ پايدىسى كۆپ
-
-
ئۈمىدسىزلىكنى يېڭەلەيسىزئويغىنىش!—2004 | ئاپرېل 22
-
-
ئۈمىدسىزلىكنى يېڭەلەيسىز
مۇۋەپپەقىيەتسىزلىككە دۇچ كەلگەندە، بۇنىڭغا قانداق قارايسىز؟ كۆپ مۇتەخەسسىسلەرنىڭ ئېيتىشىچە، بۇ سوئالنىڭ جاۋابى سىزنىڭ ئۈمىدۋار ياكى ئۈمىدسىز ئادەم ئىكەنلىكىڭىزنى ئاشكارە قىلىدۇ. ھەربىرىمىز قىيىنچىلىقلارغا دۇچ كېلىمىز. بەزىلەر باشقىلارغا قارىغاندا، كۆپرەك قىيىنچىلىقلارنى باشتىن كەچۈرىدۇ. نېمە ئۈچۈن بەزى كىشىلەر بېشىغا كەلگەن ئېغىر قىيىنچىلىقلارغا بەرداشلىق بېرىپ، ئۈمىد ئۈزمەيدۇ. باشقىلار بولسا، كىچىك قىيىنچىلىقلارغا ئۇچرىسىمۇ، دەرھاللا ئۆزىگە بولغان ئىشەنچىسىنى يوقىتىدۇ؟
سىز بىر ئىش ئىزدىدىڭىز دەيلى. يۈزمۇ-يۈز كۆرۈشۈشكە بارىسىز، بىراق سىزنى ئىشقا قوبۇل قىلمىدى. ئۇنداقتا، ئۆزىڭىزنى قانداق ھېس قىلىسىز؟ بۇنى كۆڭلىڭىزگە ئېلىپ، ئەسلى بۇ قىيىنچىلىق ھېچقاچان ھەل بولمايدۇ، دەپ ئۆز-ئۆزىڭىزگە: «زادى كىم مېنى ئىشقا ئالىدۇ؟ مەن ھېچقاچان ئىش تاپالمايمەن»،— دەپ ئويلىشىڭىز مۇمكىن. بۇنىڭدىن تاشقىرى، ئاشۇ مۇۋەپپەقىيەتسىزلىك ھاياتىڭىزغا ھەممە تەرەپتىن تەسىر قىلىپ: «قولۇمدىن ھېچ ئىش كەلمەيدۇ. ھېچكىمگە كېرىكىم يوق ئىكەن»،— دەپ ئويلىشىڭىز مۇمكىن. مۇشۇنداق ۋەزىيەتتە، شۇنداق ئوي-پىكىردە بولۇش ئۈمىدسىزلىك پاتقىقىغا پېتىپ قېلىشنىڭ ئاساسى سەۋەبى بولىدۇ.
ئۈمىدسىزلىك بىلەن كۈرەش قىلىش
ئۈمىدسىزلىك بىلەن قانداق كۈرەش قىلىشقا بولىدۇ؟ بىرىنچى مۇھىم قەدەم شۇنداق سەلبىي ئوي-پىكىرلەرنى ئېنىقلاش. كېيىنكى قەدەم ئۇلار بىلەن كۈرەش قىلىش. نېمە ئۈچۈن سىزنى ئىشقا ئالمىغانلىقىنى باشقا تەرەپتىن ئويلاپ كۆرۈڭ. مەسىلەن، ئىشقا قوبۇل قىلىنمىغانلىقىڭىزنىڭ سەۋەبى، ھەقىقەتەن ھېچ كىم سىزنى ئىشقا ئېلىشنى خالىمامدۇ؟ بەلكىم، ئىش بەرگۈچى باشقا شۇ خىزمەتتە كۆپرەك تەجرىبىسى بار كىشىنى ئىزدەۋاتامدۇ؟
ئېنىق سەۋەبلەرنى ئۈستىدە ئويلىنىپ، روھىڭىزنى چۈشۈرىدىغان سەلبىي ئوي-پىكىرلەرنى ئېنىقلىيالايسىز. بىر قېتىم مۇۋەپپەقىيەتسىزلىككە دۇچ كەلسىڭىز، ھەقىقەتەن قولۇڭىزدىن ھېچ ئىش كەلمەيدىغانلىقىنى بىلدۈرەمدۇ؟ ھاياتىڭىزنىڭ باشقا ساھەلىرىدە، مەسىلەن روھىي ئىشلاردا، ئائىلىۋى ياكى دوستلۇق مۇناسىۋەتتە ئېرىشكەن مۇۋەپپەقىيەتلىرىڭىز توغرىسىدا بىراز ئويلاپ بېقىڭ. كېلەچەك نېمە ئىش بولىدىغانلىقى ھەققىدىكى قورقۇنچلۇق پەرەزلىرىڭىزنى كاللىڭىزدىن چىقىرىپ تاشلاشنى ئۆگىنىڭ. سىز ھېچقاچان ئىش تېپىلمايدىغانلىقىنى ئېنىق بىلمەيسىزغۇ! كۈنلەرنىڭ بىرىدە، سىزگىمۇ بىر ئىش تېپىلىپ قالار! سەلبىي ئوي-پىكىرلەرنى يېڭىشنىڭ كۆپلىگەن ئۇسۇللار بار.
ئىجابىي كۆزقاراش ۋە مەقسەتلەر
يېقىنقى يىللاردا، تەتقىقاتچىلار ئۈمىد چۈشەنچىسىگە قىزىقارلىق، ئەمما تار ئېنىقلىما بەردى. ئۇلارنىڭ ئېيتىشىچە، ئۈمىد مەقسەتلەرگە قول يەتكۈزەلەيمەن، دېگەن ئىشەنچىنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ. كېيىنكى ماقالىدە، ئۈمىد ئەسلىدە بۇنىڭدىنمۇ كۆپرەك نەرسىلەرنى ئۆز ئىچىگە ئالىدىغانلىقىنى كۆرۈپ چىقىمىز. لېكىن، يۇقىرىدا ئۈمىدكە بېرىلگەن ئېنىقلىمىنى بىرنەچچە ۋەزىيەتتە قولىنىشقا ئەرزىيدۇ. دىققىتىمىزنى بۇنداق ئۈمىدلىرىمىزگە ئاغدۇرساق، ئىجابىي كۆزقاراشنى يېتىلدۈرەلەيمىز ۋە مەقسەتلەرگە قول يەتكۈزۈشكە ئىنتىلىمىز.
مەقسەتلەرگە يېتەلەيدىغانلىقىمىزغا ئىشىنىشىمىز ئۈچۈن مەقسەتلەرنى قويۇشنى ئۆگىنىپ، ئۇلارغا يېتىشىمىز كېرەك. ئەگەر ھېچقاچان شۇنداق قىلمىغان بولسىڭىز، ئالدىڭىزغا قويغان مەقسەتلىرىڭىز ھەققىدە ئويلاپ كۆرۈشىڭىزگە ئەرزىيدۇ. ئەسلى قانداقتۇ بىر مەقسەتلىرىڭىز بارمۇ؟ ھاياتىمىز بەك ئاسانلا بىر قېلىپقا چۈشۈپ قېلىشى ۋە غەم-تەشۋىشلەرگە بېرىلىپ كېتىپ، ئەمەلىيەتتە ھاياتتا زادى نېمىلەرنى قىلماقچى ئىدۇق ۋە بىز ئۈچۈن ئەڭ مۇھىم ئىش نېمە ئىكەنلىكىنى ئۇنتۇپ قېلىشىمىز مۇمكىن. مۇھىم مەقسەتلەرنى ئېنىقلاشقا قارىتا، ئۇزۇن زامانلار ئىلگىرى مۇقەددەس كىتابتا مۇنداق ئەمەلىي مەسلىھەت بېرىلگەنلىكىنى تاپالايمىز. ئۇ يەردە مۇھىمراق نەرسىگە كۆز يەتكۈزۈڭ دېيىلگەن (فىلىپىلىكلەر 1:10).
نېمە مۇھىم ئىكەنلىكىنى ئېنىقلىساق، ھاياتىمىزنىڭ تۈرلۈك ساھەسىدە، مەسىلەن، خۇداغا ئىبادەت قىلىشتا، ئائىلىمىزدە ۋە كۈندىلىك تۇرمۇشىمىزدا مۇھىم مەقسەتلەرنى قويۇش ئاسانراق بولىدۇ. باشتا ھەددىدىن زىيادە كۆپ مەقسەتلەرنى قويۇشنىڭ ئورنىغا، قول يەتكۈزەلەيدىغان مەقسەتلەرنى قويالايمىز. ئەگەر كۆزلىگەن مەقسىتىمىزگە يېتىش ئىنتايىن قىيىن بولسا، قىزغىنلىقىمىز سوۋۇپ، بەل قويۇۋېتىشىمىز مۇمكىن. شۇڭا، نۇرغۇن ۋاقىتنى تەلەپ قىلىدىغان قىيىن مەقسەتلەرنى قويۇشنىڭ ئورنىغا، قىسقا ۋە ئۈنۈملۈك ۋاقىت ئىچىدە يېتىشكە بولىدىغان مەقسەتلەرنى قويۇش ئەۋزەل.
«خاھىش بار بولسا، ئىمكان تېپىلىدۇ»، دېگەن كونا ماقال بىر ھەقىقەتنى ئاشكارە قىلىدۇ. ئاساسىي مەقسەتلىرىمىزنى ئېنىقلاپ بولغاندىن كېيىن، ئۇلارغا قول يەتكۈزۈشكە بەل باغلىشىمىز لازىم. مەقسەتلىرىمىزنىڭ مۇھىملىقى ۋە ئۇلارغا يېتىش قانداق مۇكاپاتلارغا ئېرىشتۈرىدىغانلىقى توغرۇلۇق مۇلاھىزە قىلساق، ئىرادىمىز كۈچىيىشى مۇمكىن. ئەلۋەتتە توسالغۇلار پەيدا بولىدۇ. بىراق، مانا ئەمدى ئامال يوق، دەپ قاراشنىڭ ئورنىغا، ئۇلارنى يېڭەلەيمەن، دەپ قارىشىمىز كېرەك.
ئۇنىڭدىن باشقا، مەقسەتلىرىمىزگە يېتىشنىڭ ئەمەلىي يوللىرى ھەققىدە ئويلىنىپ كۆرۈشىمىز كېرەك. ئۈمىدنىڭ مۇھىملىقىنى تەتقىق قىلغان رىك سنايدېر مەقسەتكە يېتىشنىڭ بىرنەچچە يوللىرىنى ئىزدەش كېرەك، دەپ مەسلىھەت بەردى. ئەگەر بىرىنچىسى ياردەم بەرمىسە، ئىككىنچىسى، ئۈچىنچىسى ۋە باشقىلىرىنى قوللانساق بولىدۇ.
شۇنداقلا سنايدېر بىر مەقسەتنى باشقا مەقسەتكە ئالماشتۇرۇشنى ئۆگىنىشنى تەۋسىيە قىلغان. ئەگەر مەقسىتىمىزگە يېتىشنىڭ يولى يېپىلغان بولسا، غەم-تەشۋىشكە بېرىلىپ، روھىمىز چۈشىدۇ. بىراق، قىيىن مەقسەتنى قولىمىزدىن كېلىدىغان باشقا مەقسەتكە ئالماشتۇرساق، ئۈمىد ئۈچۈن ئاساس پەيدا بولىدۇ.
مۇقەددەس كىتابتىكى بىر مىسال بۇ ئوي-پىكىرنىڭ مۇھىملىقىنى تەكىتلەيدۇ. مەسىلەن، پادىشاھ داۋۇت ياراتقۇچىسى يەھۋا خۇدا ئۈچۈن بىر ئىبادەتخانا سېلىشنى مەقسەت قىلغان. بىراق، يەھۋا ئىبادەتخانا سېلىش شان-شەرىپىنى نى ئوغلى سۇلايمانغا بېرىدىغانلىقىنى داۋۇتقا ئېيتقان. داۋۇت بولسا، بۇنى ئاڭلاپ، ئۆزى دېگەن سۆزىدە تۇرۇۋالماي، ئۆز مەقسەتلىرىنى ئۆزگەرتكەن ئىدى. ئۇ كېلەچەكتىكى ئىبادەتخانىنىڭ قۇرۇلۇشى ئۈچۈن مەبلەغ ۋە ماتېرىياللارنى يىغىشقا بار كۈچىنى چىقىرىپ، ئۆز ئوغلى سۇلايمانغا ياردەم بەرگەن (1-پادىشاھلار 8:17—19؛ 1-تارىخنامە 29:3—7).
ئۈمىدسىزلىك بىلەن كۈرەش قىلىش، ئىجابىي كۆزقاراشنى يېتىلدۈرۈش كۆزلىگەن مەقسەتلەرگە يېتىش ئارقىلىق ئۆزىڭىزدە كۈچلۈك ئۈمىدنى تۇرغۇزغان بولسىڭىزمۇ، بۇنىڭ ئۆزى يېتەرلىك ئەمەس. نېمە ئۈچۈن؟ چۈنكى، بىز بۇ دۇنيادا ئۇچراۋاتقان ئۈمىدسىزلىك، كۆپىنچە ۋاقىتتا بىزگە باغلىق ئەمەس. ئۇنداقتا، كەمبەغەللىك، ئۇرۇشلار، ئادالەتسىزلىك، قورقۇنچلۇق كېسەللىكلەر ھەم ئۆلۈم قاتارلىق تۈرلۈك تاقابىل تۇرغىلى بولمايدىغان قىيىنچىلىقلارغا دۇچ كەلگەندە، ئۈمىدۋارلىق بىلەن ئىجابىي كۆزقاراشنى ساقلاپ قېلىش مۇمكىنمۇ؟
[7-بەتتىكى سۈرەت]
ئەگەر كىرمەكچى بولغان ئىشقا سىزنى قوبۇل قىلمىسا، ئەمدى ھېچ قاچان ئىش تاپالمايمەن، دەپ ئويلامسىز؟
[8-بەتتىكى سۈرەت]
پادىشاھ داۋۇت مەقسەتلەرنى ئۆزگەرتىپ، ۋەزىيەتلەرگە ماسلاشقان ئىدى
-
-
ھەقىقىي ئۈمىدنى قەيەردىن تاپالايسىز؟ئويغىنىش!—2004 | ئاپرېل 22
-
-
ھەقىقىي ئۈمىدنى قەيەردىن تاپالايسىز؟
سائىتىڭىزنى توختاپ قالدى دەيلى. ئۇنى ياسىتىشقا توغرا كېلىپ، قارىسىڭىز سائەت ياسايدىغانلار كۆپ بولغاچ، ئەڭ ياخشىسىنى تاللاشقا دۇچ كەلدىڭىز. سائەت رېمونت قىلىش ئېلانلىرى شۇنچە كۆپ ئىدىكى، بەزىلىرى ئىشەنچىلىكتەك كۆرۈنەتتى، باشقىلىرى بولسا ئانچە ئەمەس. بىراق، سىز ئۆز قوشنىڭىزنىڭ ماھىر ئۇستا ئىكەنلىكىنى ۋە ئۇ بىرنەچچە يىل بۇرۇن دەل بۇ خىل سائەتنىڭ قۇرۇلمىسىنى لايھىلىگەنلىكىنى بىلدىڭىز. بۇنىڭدىن تاشقىرى، ئۇ سىزگە ھەقسىز ياردەم بېرىشكە تەييار ئىكەنلىكىنى ئېيتىدۇ. ئەمدى كىمنى تاللايدىغانلىقىڭىز ئېنىق بولدى، شۇنداق ئەمەسمۇ؟
ھازىر شۇ سائەت بىلەن ئۈمىد قىلىش قابىلىيىتىنى سېلىشتۇرۇڭ. غەم-تەشۋىشلەرگە تولغان دۇنيادا ياشاۋاتقان كۆپ كىشىلەرگە ئوخشاش ئۈمىدىڭىزنى ئۈزگەن بولسىڭىز، قەيەردىن ياردەم سورىيالايسىز؟ نۇرغۇن كىشىلەر قىيىنچىلىقلارنى ھەل قىلالايمىز، دېيىشىدۇ. لېكىن، بىزنى گاڭگىرىتىپ قويىدىغان، ھەتتا زىددىيەتلىك تۈگىمەس مەسلىھەتلەرنى بېرىشى مۇمكىن. ئۇنداقتا، ئەڭ ئاۋۋال ئىنسانلارنى ئۈمىد قىلىش قابىلىيىتى بىلەن ياراتقان زاتقا مۇراجىئەت قىلساق بولمامدۇ؟ مۇقەددەس كىتابتا خۇدا توغرىسىدا: «ئۇ ئۆزى ھەربىرىمىزدىن يىراق ئەمەستۇر»،— دەپ يېزىلغان (ئەلچىلەر 17:27؛ 1-پېترۇس 5:7).
ئۈمىدنىڭ چوڭقۇر مەنىسى
مۇقەددەس كىتابتىكى ئۈمىد چۈشەنچىسى بۈگۈنكى دوختۇرلار، پسىخولوگلار ۋە ئالىملار ئارىسىدا كەڭ تارقالغان چۈشەنچىگە قارىغاندا، كەڭرەك ۋە چوڭقۇرراق. مۇقەددەس كىتابتىكى «ئۈمىد» دەپ تەرجىمە قىلىنغان سۆزلەر ئىنتىزارلىق بىلەن كۈتۈش ۋە ياخشىلىققا تەلپۈنۈش دېگەن مەنىنى بىلدۈرىدۇ. ئومۇمەن ئېيتقاندا، ئۈمىد ئىككى مەنىگە ئىگە. بۇ بىرەر ياخشى نەرسىگە ئېرىشىش ئىستىكىنى ۋە شۇ ياخشى نەرسىگە ئېرىشىشكە ئىشىنىشنىڭ ئاساسىنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ. مۇقەددەس كىتابتا ئېيتىلغان ئۈمىد _ ئۇ پەقەتلا خام خىيال ئەمەس، بەلكى ئىشەنچىلىك دەلىل-ئىسپاتلارغا ئاساسلانغان.
شۇنداق ئىكەن، ئۈمىد خۇددى ئىمان-ئېتىقادقا ئوخشاش دەلىل-ئىسپاتلارغا ئاساسلىنىدۇ، ھەرگىزمۇ قارغۇلارچە خام خىيالغا ئەگەشمەيدۇ. (ئىبرانىيلار 11:1). بىراق، مۇقەددەس كىتابتا ئىمان-ئېتىقاد بىلەن ئۈمىدنىڭ پەرقى كۆرسىتىلگەن (1-كورىنتلىقلار 13:13).
بۇ پەرقنى چۈشىنىش ئۈچۈن مۇنداق ۋەزىيەتنى كۆز ئالدىڭىزغا كەلتۈرۈڭ. يېقىن دوستىڭىزدىن ياردەم سورىدىڭىز ۋە ئۇنى ياردەم بېرىدۇ دەپ ئۈمىد قىلدىڭىز. سىزنىڭ ئۇنىڭغا شۇنداق ئۈمىد باغلىغىنىڭىزنىڭ ئاساسى بار. چۈنكى، سىز ئۇنى ياخشى تونۇيسىز، ئۇنىڭ مېھرىبانلىقىنى ۋە مەردلىكىنى بىلگەچ، دوستىڭىزغا ئىشەنچ قىلىسىز. ئىشەنچىڭىز ۋە ئۈمىدىڭىز بىر-بىرى بىلەن زىچ باغلانغان. بىراق، شۇنىڭ بىلەن بىرگە، ئۇلار بىر-بىرىدىن پەرقلىنىدۇ. سىز خۇداغىمۇ شۇنداق ئۈمىد باغلىيالامسىز؟
ئۈمىد ئۈچۈن ئاساس
خۇدا ھەقىقىي ئۈمىدنىڭ مەنبەسىدۇر. قەدىمدە، يەھۋا «ئىسرائىلنىڭ ئۈمىدى» دەپ ئاتالغان (يەرەمىيا 14:8). ئۇنىڭ خەلقىنىڭ بارچە ئىشەنچىلىك ئۈمىدى خۇدادىن كەلگەن. ئېنىقكى، تەڭرى يەھۋا ئۇلارنىڭ ئۈمىدى بولغان. بۇنداق ئۈمىد پەقەت ئارزۇ-ئارمان بولۇپ قالماي، بەلكى مۇستەھكەم ئۇل-ئاساسقا ئاساسلانغان. خۇدا ئەسىرلەر بويى ئۆز خەلقى بىلەن ئالاقە قىلىپ، بىر قاتار ۋەدىلەرنى بېرىپ، شۇلارنى ئەمەلگە ئاشۇرۇپ كەلگەن. ئىسرائىل خەلقىنىڭ يولباشچىسى بولغان يەشۇئا مۇنداق دېگەن: «خۇداۋەندە سىلەرنىڭ توغراڭلاردا ۋەدە قىلغان ھەممە ياخشىلىقىدىن ھېچبىرى زايە بولماي، بەلكى ھەممىسى سىلەر ئۈچۈن بەجا كېلىپ، ھېچنېمە يەرگە چۈشمىدى» (يەشۇئا 23:14).
نەچچە مىڭ يىللار ئۆتكەندىن كېيىنمۇ، ھەممىگە قادىر ئاللا ئەمەلگە ئاشۇرغان ئاشۇ ۋەدىلەر تا ھازىرغىچە ئىشەنچىمىزنى مۇستەھكەملەيدۇ. تارىخىي ماتېرىياللارمۇ مۇقەددەس كىتابتىكى خۇدا بەرگەن ئاجايىپ ۋەدىلەرنىڭ ئەمەلگە ئاشقانلىقىنى ئىسپاتلايدۇ. خۇدانىڭ بېشارەت قىلغان ۋەدىلىرى شۇنچىلىك ئىشەنچىلىككى، ھەتتا ئۇلار بېشارەت قىلغاندا، خۇددى ئاللىقاچان ئەمەلگە ئېشىپ بولغاندەك يېزىلغان.
شۇ سەۋەبتىن، مۇقەددەس يازمىلارنى ئۈمىد بېرىدىغان كىتاب دەپ ئېيتساق بولىدۇ. خۇدانىڭ ئىسانلار بىلەن قانداق مۇئامىلىدە بولغانلىقىنى تەتقىق قىلسىڭىز، ئۇنىڭغا ئۈمىد باغلاشقا قارىتا سەۋەبلىرىڭىز تېخىمۇ كۆپىيىدۇ. ئەلچى پاۋلۇس مۇنداق دېگەن: «قەدىمدە يېزىلغان بارچە نەرسىلەر بىزگە تەلىم بېرىش ئۈچۈن يېزىلغاندۇر، شۇ سەۋەب سەۋر-تاقىتىمىز ۋە مۇقەددەس يازمىلاردىن ئالغان تەسەللي بىزگە ئۈمىد ئاتا قىلىدۇ» (رىملىقلار 15:4، ي.د).
خۇدا بىزگە قانداق ئۈمىد ئاتا قىلىدۇ؟
بىز بولۇپمۇ قاچان ئۈمىدكە ئەڭ مۇھتاج بولىمىز؟ يېقىنىمىز ئۆلۈمگە دۇچ كەلگەندە، شۇنداق ئەمەسمۇ؟ لېكىن، كۆپ كىشىلەر شۇنداق ۋەزىيەتتىمۇ ئۈمىد ھەققىدە كەمدىن-كەم ئويلايدۇ. ئۆلۈمدىن باشقا يەنە دەھشەتلىكرەك نەرسە بارمۇ؟ ئۆلۈمدىن ھېچكىم قۇتۇلالمايدۇ. بىز پەقەت مەلۇم بىر مەزگىل ئۇنىڭدىن يىراق تۇرالىشىمىز مۇمكىن، ئەمما قارشى تۇرۇشقا يەنىلا ئاجىز كېلىمىز. مۇقەددەس كىتابتا ئۆلۈمنى «ئاخىرقى دۈشمەن» دەپ ئاتالغان (1-كورىنتلىقلار 15:26)
ھايات-مامات مەسىلىسىگە دۇچ كەلگەندە، قەيەردىن ئۈمىد تاپالايمىز؟ ئۆلۈم ئاخىرقى دۈشمەن دەپ تىلغا ئېلىنغان ئايەتتە، يەنە ئۇ دۈشمەننىڭ يوق قىلىنىدىغانلىقىمۇ ئېيتىلغان. ھەممىگە قادىر تەڭرى ئۆلۈمدىن كۈچلۈكرەك. ئۇ بۇنى كۆپلىگەن ۋەزىيەتلەردە ئىسپاتلىغان. قانداق قىلىپ؟ ئۆلگەنلەرنى تىرىلدۈرۈش ئارقىلىق بۇنى تەستىقلىغان. مۇقەددەس كىتابتا، خۇدا ئۆز كۈچىنى ئىشلىتىپ، ئۆلۈپ كەتكەنلەرنى تىرىلدۈرگەنلىكى ھەققىدىكى توققۇز ۋەزىيەت بايان قىلىنغان.
قىزىقارلىق يېرى شۇكى، يەھۋا مەسىھ ئەيساغا ئۆلگىنىگە تۆت كۈن بولغان يېقىن دوستى لازارنى تىرىلدۈرۈش كۈچىنى بەرگەن. ئەيسا ئۇنى يوشۇرۇن ئەمەس، كۆپچىلىكنىڭ ئالدىدا تىرىلدۈرگەن (يۇھاننا 11:38—48، 53؛ 12:9، 10).
بەلكىم، سىز: «ئاشۇ ئادەملەرنى تىرىلدۈرگەننىڭ نېمە پايدىسى بولدى؟ ئاخىرى ئۇلار ھەممىسى ئۆلۈپ كەتتىغۇ؟»— دەپ ئەجەبلىنىۋاتقانسىز. شۇنداق، ئۇلار ئۆلۈپ كەتتى. ئەمما، شۇ يېزىلغان تىرىلىش ھەققىدىكى ئىشەنچىلىك بايانلار بولغاچ، ئۆلۈپ كەتكەن يېقىنلىرىمىزنىڭ تىرىلىدىغانلىقىغا ئۈمىد قىلالىدۇق ۋە كەلگۈسىدە شۇلارنىڭ ھەقىقەتەن تىرىلدۈرۈلىدىغانلىقىغا قەتئىي ئىشەنچ باغلاشقا يېتەرلىك ئاساسىمىز بار بولدى. باشقىچە ئېيتقاندا، بىز ھەقىقىي ئۈمىدكە ئىگە.
ئەيسا پەيغەمبەر: «قىيامەت [تىرىلىش] ۋە تىرىكلىك مەن ئۆزۈمدۇرمەن»،— دەپ ئېيتقان (يۇھاننا 11:25). ياراتقۇچى يەھۋا پۈتۈن يەر يۈزىدە ئۆلگەنلەرنى تىرىلدۈرۈش كۈچىنى ھەزرىتى ئەيساغا بېرىدۇ. ئەيسا بۇ توغرۇلۇق مۇنداق دېگەن: «گۆرلەردىكىلەرنىڭ ھەممىسى ئۇنىڭ [مەسىھنىڭ] ئاۋازىنى ئاڭلايدىغان ۋاقىت كېلەر» (يۇھاننا 5:28، 29). ئېنىقكى، ئۆلۈم ئۇيقۇسىدا بولغانلارنىڭ ھەممىسى يەر يۈزىدىكى جەننەتتە تىرىلىدۇ.
يەشايا پەيغەمبەر تىرىلىشنى گۈزەل سۆزلەر بىلەن تەسۋىرلىگەن: «سېنىڭ ئۆلگەنلىرىڭ ياشايدۇ. ماڭا مەنسۈپ جەسەتلەر تۇرىدۇ. ئەي، توپىدا ياتقانلار، ئويغىنىپ، شات-خوراملىققا چۆمۈڭلار! شەبنىمىڭ تاڭ سەھەردىكى شەبنەمدەك، يەر كۈچسىز ئۆلگەنلەرنى ياشاش ئۈچۈن قايتۇرىدۇ.» (يەشايا 26:19).
بۇ ۋەدە تەسەللى بېرىدۇ، شۇنداق ئەمەسمۇ؟ بوۋاق خۇددى ئانىنىڭ قوسىقىدا ھىمايە قىلىنغانغا ئوخشاش، ئۆلگەنلەرمۇ ئەڭ بېخەتەر جايدا دەپ تەسەۋۋۇر قىلىشقا بولىدۇ. ئەمەلىيەتتە، ئۆلۈم ئۇيقۇسىدا بولغانلار ھەممىگە قادىر ئاللانىڭ ئېسىدىن چىقمايدۇ، چۈنكى ئۇنىڭ خاتىرىسى چەكسىزدۇر (لۇقا 20:37، 38). خۇددى بىر ئائىلە كىشىلىرى سۆيگۈ-مۇھەببەت ۋە تەقەززالىق بىلەن يېڭى تۇغۇلىدىغان بوۋاقنى قارشى ئالغاندەك، پات-ئارىدا شاد-خۇراملىققا تولغان دۇنيادا ئۆلگەنلەر قايتا ھاياتقا قايتقاندا، ئۇلارنى خۇشاللىق بىلەن قارشى ئالىمىز! شۇنداق ئىكەن، ھەتتا ئۆلۈمگە دۇچ كەلسەممۇ، بىز ئۈچۈن ئۈمىد بار.
ئۈمىدنىڭ ئۈچۈن پايدىسى بار
ئەلچى پاۋلۇسنىڭ ئېيتقانلىرىدىن ئۈمىدنىڭ ئەھمىيىتى توغرىسىدا كۆپ نەرسىنى بىلەلەيمىز. پاۋلۇس ئۇنى دۇبۇلغا بىلەن سېلىشتۇرۇپ، ئۇنىڭ روھىي قورال-ياراقلارنىڭ مۇھىم قىسمى ئىكەنلىكىنى ئېيتقان (1-سالونىكالىقلار 5:8). ئۇ نېمە دېمەكچى بولغان؟ قەدىمدە جەڭچى تۆمۈردىن ياسالغان دۇبۇلغىنىڭ ئىچىگە كىگىز ياكى تېرىدىن تىكىلگەن تۇماقنى قاپلاپ، بېشىغا كىيىپ جەڭگە قاتناشقان. دۇبۇلغا ئەسكەرنىڭ بېشىنى ئېغىر زەخمىلىنىش ۋە ئۆلۈمدىن قوغداپ قالالىغان. شۇڭا، پاۋلۇس دۇبۇلغا ئەسكەرنىڭ بېشىنى ھىمايە قىلغاندەك، ئۈمىدىمىز بىزنىڭ ئەقلىمىز، يەنى ئوي-پىكىرلىرىمىزنى ھىمايە قىلىدۇ دېمەكچى بولغان. ئەگەر سىز خۇدانىڭ ئىرادىسىگە ماس مۇستەھكەم ئۈمىدكە ئىگە بولسىڭىز، بېشىڭىزغا ئېغىر كۈنلەر چۈشكەندە، ۋەھىمىگە ياكى ئۈمىدسىزلىككە چۈشۈپ قالمايسىز. قايسىمىز شۇنداق دۇبۇلغىغا مۇھتاج ئەمەس؟!
خۇدانىڭ ئىرادىسى بىلەن باغلانغان ئۈمىد ھەققىدە، پاۋلۇس يەنە بىر مىسالنى كەلتۈرۈپ: «شۇ ئۈمىد جېنىمىزنىڭ مەھكەم ۋە سابىت لەڭگىرى» دېگەن (ئىبرانىيلار 6:19). بىرنەچچە قېتىم كېمە ھادىسىگە ئۇچراپ، ئامان قالغان پاۋلۇس لەڭگەرنىڭ مۇھىم ئىكەنلىكىنى ياخشى بىلگەن. ئادەتتە دېڭىزچىلار بوران-چاپقۇن ۋاقتىدا، لەڭگەرنى سۇغا تاشلايدۇ. ئەگەر ئۇ دېڭىز ئاستىغا يېتىپ، مەھكەم بىر نەرسىگە ئىلىشسا، كېمە بوران-چاپقۇندا چايقىلىپ، دېڭىز قىرغىقى ياكى خادا تاشلارغا ئۇرۇلۇپ كېتىشتىن ساقلىنىپ قېلىشى مۇمكىن.
شۇنىڭغا ئوخشاش، يەھۋانىڭ ۋەدىلىرىگە بولغان ئۈمىدىمىز مۇستەھكەم ۋە ئىشەنچىمىز كۈچلۈك بولسا، ئۇ بۈگۈنكى كۈندە تۇرمۇشنىڭ بوران-چاپقۇنلىرىغا بەرداشلىق بېرىشمىزگە ياردەم بېرىدۇ. يەھۋا ۋەدە قىلغاندەك، پات-يېقىدا ئىنسانلار ئارىسىدا ئۇرۇشلار، جىنايەت، ئازاب-ئوقۇبەتلەر ۋە ھەتتا ئۆلۈم بولمايدۇ («ئۈمىد ئۈچۈن سەۋەبلەر» ناملىق رامكىغا قاراڭ). ئۈمىد لەڭگەرگە ئوخشاش، ھاياتىمىزدىكى بوران-چاپقۇن كەبى ئېغىر كۈنلەرگە بەرداشلىق بېرىشكە ياردەم بېرىدۇ. ئۇنىڭدىن باشقا، ئۇ بۇ دۇنيادا كەڭ تارقالغان تەرتىپسىزلىك ۋە ئەخلاقسىزلىققا قارشى تۇرۇپ، خۇدانىڭ تەلەپ-ئۆلچەملىرىگە ماس ھايات كەچۈرۈشىمىزگە ياردەم قىلىدۇ.
يەھۋا ئاتا قىلغان ئۈمىدنىڭ سىز ئۈچۈن پايدىسى بار ئۇ سىزنىڭ ئۆزى ئىرادە قىلغاندەك ھايات كەچۈرۈشىڭىزنى خالايدۇ. خۇدا «ھەممە ئادەملەرنىڭ نىجات تېپىپ» قۇتقۇزۇلۇشىنى خالايدۇ. قانداق قۇتقۇزۇلىدۇ؟ ئاۋۋال، ھەر بىر كىشى ھەقىقەتنىڭ توغرا بىلىمىگە ئىگە بولۇشى كېرەك (1-تىموتىي 2:4). يەھۋا گۇۋاھچىلىرى سىزنى خۇدا سۆزىگە ئاساسلانغان، ھەقىقىي ھاياتقا ئېرىشتۈرىدىغان بىلىمنى ئېلىشقا تەكلىپ قىلىدۇ. بۇ ئارقىلىق خۇدا ئاتا قىلىدىغان ئۈمىد، بۇ دۇنيا بېرىدىغان ھەرقانداق ئۈمىدتىن ئالاھىدە ئۈستۈندۇر.
شۇنداق ئۈمىدكە ئېرىشسەك، ھېچقاچان ئۆزىمىزنى ئۈمىدسىز ھېس قىلمايمىز. چۈنكى، ئۇنىڭ ئىرادىسىگە ماس ھەرقانداق مەقسەتلەرگە يېتىشىڭىز ئۈچۈن، ئۇ سىزگە كۈچ بېرەلەيدۇ (2-كورىنتلىقلار 4:7؛ فىلىپىلىكلەر 4:13). بۇنداق ئۈمىدنىڭ بولۇشنى خالايسىز، شۇنداقمۇ؟ ئۇنداقتا بەل قويۇۋەتمەي ئىزدەنسىڭىز، چوقۇم ھەقىقىي ئۈمىدنى تاپالايسىز!
[10-بەتتىكىرامكا\سۈرەت]
ئۈمىد ئۈچۈن ئاساسلار
مۇقەددەس كىتابتىكى ئوي-پىكىرلەر ئۈمىدىڭىزنى مۇستەھكەملەشكە ياردەم بېرىدۇ:
◼خۇدا بەختلىك كېلەچەكنى ۋەدە بېرىدۇ.
ئۇنىڭ سۆزىدە، پۈتۈن يەر يۈزى جەننەتكە ئايلىنىپ، ئىنسانلار بەختلىك ۋە ئىناق-ئىتتىپاق بىر ئائىلە بولۇپ ياشايدىغانلىقى ئېيتىلغان (زەبۇر 37:11، 29؛ يەشايا 25:8؛ ۋەھىي 21:3، 4).
◼خۇدا يالغان ئېيتمايدۇ.
ئۇ يالغانچىلىقنىڭ ھەرقانداق تۈرىدىن نەپرەتلىنىدۇ. يەھۋا پۈتۈنلەي پاك ۋە مۇقەددەستۇر. شۇڭا، ئۇ يالغانچىلىق قىلالمايدۇ (پەندى-نەسىھەت 6:16—19؛ يەشايا 6:2، 3؛ تىتۇس 1:2؛ ئىبرانىيلار 6:18).
◼خۇدا چەكسىز كۈچ-قۇدرەتكە ئىگە.
پەقەت يەھۋا ئۆزى ھەممىگە قادىر خۇدادۇر. پەرۋەردىگارنىڭ ئۆز ۋەدىلىرىنى ئەمەلگە ئاشۇرۇشىغا كائىناتتىكى ھېچقانداق نەرسە توسالغۇلۇق قىلالمايدۇ (چىقىش 15:11؛ يەشايا 40:25، 26).
◼خۇدا مەڭگۈ ياشىشىڭىزنى خالايدۇ.
(يۇھاننا 3:16؛ 1-تىموتىي 2:3، 4).
◼خۇدا بىزگە ئۈمىد كۆزلىرى بىلەن قارايدۇ.
خۇدا كەمچىلىكلىرىمىز ۋە خاتالىقلىرىمىزغا ئەمەس، بەلكى ئېسىل پەزىلەتلىرىمىز ۋە ئىش-ھەرىكەتلىرىمىزگە دىققەت ئاغدۇرىدۇ (زەبۇر 103:12—14؛ 130:3؛ ئىبرانىيلار 6:10). تەڭرى ھەقىقەت يولدا مېڭىشىمىزنى ۋە ئۇنىڭ كۆڭلىنى خۇشال قىلىشىمىزنى ئۈمىد قىلىدۇ (پەندى-نەسىھەت 27:11).
◼خۇدا روھىي مەقسەتلىرىڭىزگە يېتىشكە ياردەم بېرىدىغانلىقىنى ۋەدە قىلغان.
ئۇنىڭ خىزمەتچىلىرى ئۆزلىرىنى ئاجىز ھېس قىلماسلىقى كېرەك. چۈنكى، خۇدا بىزنى قوللاپ-قۇۋۋەتلەش ئۈچۈن ئەڭ قۇدرەتلىك كۈچ مۇقەددەس روھىنى مەردلىك بىلەن بېرىدۇ (فىلىپىلىكلەر 4:13).
◼خۇداغا ئۈمىد باغلاپ، ھېچقاچان پۇشايمان قىلمايسىز.
ئاللاغا تايىنىپ، ئىشەنچ باغلاڭ. ئۇ سىزنى ھەرگىز ئۈمىدسىزلەندۈرمەيدۇ (زەبۇر 25:3).
[12-بەتتىكى سۈرەت]
دۇبۇلغا باشنى قوغدىغاندەك، ئۈمىد ئەقلىمىزنى قوغدايدۇ
[12-بەتتىكى سۈرەت]
لەڭگەرگە ئوخشاش، مۇستەھكەم ئۈمىد بەرداشلىق بېرىشكە ياردەم بېرىدۇ
[رەسىم رۇخسىتى بىلەن]
Courtesy René Seindal/Su concessione del Museo Archeologico Regionale A. Salinas di Palermo
-