ESTER
1 Koloneke via Ahasuero* okuti, Ahasuero una wa vialele 127 kaluvumba*+ tunde ko India toke ko Etiopia,* 2 koloneke viaco, eci Soma Ahasuero a tumãla kocalo caye cusoma kelombe* vimbo lio Siusana,*+ 3 kunyamo watatu wuviali waye, eye wa lingila ocipito cimue olombuale viosi kuenda akuenje vaye. Olohoka vio ko Persia,+ vio ko Media,+ la vana va kemãlele kuenda olombuale vialuvumba* va kala kovaso aye, 4 wa va lekisa ukuasi wusoma waye lunene kuenda ulamba waye vokuenda kuoloneke vialua okuti, 180 koloneke. 5 Eci oloneke viaco via sulila, soma wa lingila ocipito coloneke epanduvali omanu vosi va kala kelombe* lio Siusana,* tunde ku wa velapo toke ku o sule, oco ca lingiwila vocitali cocumbo celombe lia soma. 6 Kua kala olongumbo viovalatanya, viutele watesu kuenda vialinya a vumbula via patekiwa lovikolo via pangiwa lalinya ovalatanya, lava ohusu a kapiwa kolonẽla viopalata, kolongunji via pangiwa lovawe a sielena kuenda olomangu via fina viulu, lopalata ya kapiwa posi yovawe a tĩla, kovawe a sielena, komota yondongo kuenda kovawe a sielena a tekãva.
7 Ovinyu ya kapiwa volokopo* viulu; okopo lokopo ya litepele lokopo yikuavo kuenda ovinyu ya soma ya kala yalua, momo soma eye lika wa tẽlele oku ci linga. 8 Soma wa handeleka oco ka va ka kisike* umue oku nyua. Soma wa sokiyile la vakalei vaye okuti, omunu lomunu o linga eci a yongola.
9 Nasoma Wasiti+ wa lingilavo akãi ocipito cimue konjo* ya soma Ahasuero.
10 Keteke liepanduvali eci utima wa soma wa sanjukile omo liovinyu, eye wa vangula la Mehumana, la Bisita, la Harivona,+ la Bigita, la Avageta, la Setala kuenda Karikasi okuti, vakesongo epanduvali velombe, vana va enda oku kuatisa Soma Ahasuero, 11 wa va pinga oco va nene Nasoma Wasiti okuti, o wala ocifuto* cunasoma, oco a lekise eposo liaye komanu lo kolombuale, momo eye wa finile calua. 12 Pole, Nasoma Wasiti ka pokuile kondaka ya soma yina ya popiwa la vakesongo vo kelombe. Eci ca temisa calua soma kuenda ca wengula onyeño yaye.
13 Soma wa sapela lalume vakualondunge haivo va kũlĩhĩle ciwa oviholo viosimbu,* (momo ovitangi viosi via soma via enda oku ambatiwa ku vana va kũlĩhĩle ciwa ovihandeleko kumue lovitangi vi sukiliwa oku tetuluiwa, 14 kuenje olondunguli viaye via kala Karisina, la Setare, la Adimata, la Tarsisi, la Merese, la Mariasema kuenda Memukana okuti, olombuale epanduvali+ vio ko Persia lo ko Media, vana va enda oku iya olonjanja vialua kovaso a soma haivo va kuatele ocikele ca velapo kusoma). 15 Soma wa pula hati: “Ndomo ca lekisiwa vocihandeleko, nye ci lingiwa la nasoma Wasiti omo okuti ka pokuile kocihandeleko ca Soma Ahasuero ca eciwa la vakesongo vo kelombe?”
16 Memukana wa popia kovaso a soma lo kolombuale hati: “Nasoma Wasiti ka lueyelele+ lika soma, pole, wa lueyelavo olombuale viosi, lomanu vosi valuvumba* osi a Soma Ahasuero. 17 Momo eci nasoma a linga, ci ka kũlĩhĩwa lakãi vosi kuenda ovo va ka sepula alume vavo loku popia vati: ‘Soma Ahasuero wa pinga oco va nene Nasoma Wasiti kovaso aye, pole, nasoma wa likala oku iya.’ 18 Keteke liaco, akãi volombuale vio ko Persia lo ko Media vana va kũlĩha eci nasoma a lingile, va ka vangula lonjila yimuamue lolombuale viosi via soma kuenje ku ka kala esepu kuenda onyeño yalua. 19 Nda soma o ci sanjukila, vovihandeleko vio ko Persia lo ko Media ku tumbikiwe ocihandeleko cimue vonduko yove okuti ka ci pongoloka,+ mu sonehiwe ndoco: Wasiti lalimue eteke ka keye vali kovaso a Soma Ahasuero; kuenje soma ope ocikele caye cunasoma, a cece kukãi ukuavo okuti, wo velapo. 20 Eci ocihandeleko ca soma ci yeviwa kuviali wosi, akãi vosi va ka sumbila alume vavo, oku upisa ku wa velapo toke ku o sule.”
21 Ocisimĩlo caco ca sanjuisa soma lolombuale kuenda soma wa linga eci Memukana a popia. 22 Soma wa tuma ovikanda kaluvumba osi,*+ oluvumba* loluvumba locisonehua cavo kuenda omunu lomunu kelimi liaye, poku handeleka okuti, ulume wosi o linga cime* vonjo yaye muẽle kuenda o vangula elimi liomanu vaye muẽle.
2 Noke liovina viaco, eci onyeño ya Soma Ahasuero+ ya tulumũha, eye wa ivaluka eci Wasiti a lingile+ kuenda ndomo eye a nõlelepo oku kangisa Wasiti.+ 2 Akuenje va soma va popia vati: “Tu sandiliyi afeko vosombo haivo va posoka oco va kale la soma. 3 Soma a nõle olonumiwa valuvumba* osi wuviali waye+ oco va nene afeko vosi vosombo haivo va posoka konjo yakãi* kelombe* lio Siusana.* Ovo va tatiwe la Hegai+ okuti, enuku lia soma haeye ondavululi yakãi kuenda va posuisiwe ciwa. 4 Ufeko wosi wa soliwa la soma, o ka linga nasoma pomangu ya Wasiti.”+ Soma wa sanjukila ocisimĩlo caco kuenda eci oco eye a linga.
5 Kelombe* lio Siusana*+ kua kala ulume umue u Yudea onduko yaye Mordekai+ omõla a Yairi, omõla a Simei, omõla a Kisi u Benjamini.+ 6 Mordekai wopiwa ko Yerusalãi wambatiwa kumandekua kumue lomanu vana vambatiwile la Yekoniya*+ Soma yo Yuda una Nevukandesa soma yo ko Bavulono ambatele kumandekua. 7 Eye wa kala ondavululi* ya Hadasa* okuti, Ester omõla a manji a isia ya Mordekai,+ momo Ester ka kuatele isia ndaño ina. Ufeko wa posokele calua kuenda eci isiaye la inaye va fa, Mordekai wo wambata oco a linge omõlaye. 8 Eci ondaka ya soma locihandeleko caye ca tumbikiwa kuenda afeko valua vongoluiwa kelombe* lio Siusana* okuti va tatiwa la Hegai,+ Ester wambatiwavo konjo* ya soma loku tatiwa la Hegai ondavululi yakãi.
9 Ester wa sanjuisa Hegai kuenda wa sanga ohenda* kovaso a Hegai, eye wa linga esokiyo oco Ester a posuisiwe ciwa+ kuenda wo pongiyila okulia kuwa, yu wo nõlelako afeko epanduvali va nõliwa konjo ya soma. Kuenje Hegai wa tuma Ester lafeko vaco kocitumãlo cimue ca velapo konjo yakãi.* 10 Ester ka popele lacimue catiamẽla komanu vaye+ ale kepata liaye, momo Mordekai+ wo handelekele oco ka ka ci popie komunu laumue.+ 11 Eteke leteke, Mordekai wa enda oku pita kovaso yocitali conjo yakãi,* oco a kũlĩhĩse nda Ester o kasi ciwa kuenda eci ci kasi oku lipita laye.
12 Ufeko lufeko, wa kuata epuluvi lioku enda ku Soma Ahasuero noke lioku tẽlisa 12 kolosãi vioku posuisiwa ndomo ca handelekiwile kafeko, momo vokuenda kuolosãi epandu va enda oku posuisiwa lulela wo mura+ kuenda olosãi vikuavo epandu va enda oku posuisiwa lulela wonguendu+ lolosimbolua vikuavo. 13 Noke ufeko enda ku soma kuenda cosi eye a pinga va ponduile oku cĩha eci eye a tunda konjo yakãi* oco a ende konjo ya soma. 14 Ufeko endako luteke kuenda o tundako lomẽle kuenje enda konjo yavali yakãi* yi songuiwa la Siasigase enuku lia soma+ haeye ondavululi yakama. Ufeko ka endi ku soma onjanja yavali te lika nda soma wo sanjukila kuenda wo kovonga loku tukula onduko yaye.+
15 Ester omõla a Avihayili inanu ya Mordekai una wambatele Ester oco a linge omõlaye,+ eci otembo yaye ya pitĩlapo yoku enda ku soma, eye ka pingile lacimue te lika eci Hegai enuku lia soma haeye ondavululi yakãi o handelekele. (Vokuenda kuotembo yaco yosi, Ester wa sangele ohenda kovaso omanu vosi vo muĩle.) 16 Ester wambatiwa kelombe lia Soma Ahasuero kosãi yekũi okuti, kosãi ya Tevete* kunyamo wepanduvali+ wuviali wa Ahasuero. 17 Soma wa sola calua Ester okuti, afeko vosi vakuavo va sule kuenda wa sanga ohenda* kovaso a soma okuti afeko vakuavo vosombo va sule. Kuenje soma wa kapa kutue wa Ester ocifuto* cunasoma kuenda wo lingisa nasoma+ pomangu ya Wasiti.+ 18 Soma wa lingila ocipito cimue cinene olombuale viaye viosi lakuenje vaye, ocipito caco ca Ester. Eye wa tukula eteke lioku yovuiwa vokayike kaluvumba* osi kuenda wa eca olombanjaile lonjila yimue yi lekisa ohenda ya soma.
19 Eci afeko vosombo+ va neniwa onjanja yavali, Mordekai wa tumãlele pombundi ya soma. 20 Ester ka popele lacimue catiamẽla kepata liaye kuenda komanu vaye,+ ndeci Mordekai o handelekele; Ester wamamako oku linga eci Mordekai o sapuilile, ndeci a enda oku linga eci a tatiwile la Mordekai.+
21 Koloneke viaco, osimbu Mordekai a tumãla pombundi ya soma, Bigitana la Teresi okuti, va kesongo vavali vo kelombe lia soma, la vakualombundi, va temẽle calua kuenda va sokiya oku ponda* Soma Ahasuero. 22 Pole, Mordekai wa yeva eci va kala oku sokiya kuenda lonjanga yalua wa sapuilako Nasoma Ester. Ester wa sapuilako soma vonduko ya Mordekai. 23 Va konomuisa ocitangi caco kuenda va limbuka okuti, ocili kuenje alume vaco va patekiwa kuti; ovina viaco viosi via sonehiwa kovaso a soma velivulu liovolandu o kosimbu.+
3 Noke Soma Ahasuero wa kemãlisa Hamana+ omõla a Hamedata u Agage+ kuenje wo wĩha ocikele* ca velapo pokati kolombuale viosi vina via kala laye.+ 2 Akuenje vosi va soma vana va kala pombundi ya soma, va enda oku petamisa ovipala viavo posi loku kekamẽla Hamana, momo eci oco soma a handelekele. Pole, Mordekai wa likala oku petamisa ocipala caye posi loku u kekamẽla. 3 Noke akuenje va soma, vana va kala pombundi ya soma va pula Mordekai vati: “Momo lie ku pokuila kocihandeleko ca soma?” 4 Eteke leteke va enda oku pulisa Mordekai, pole, eye ka endaile oku va yevelela. Ovo va sapuila Hamana oco a kũlĩhĩse nda ocituwa ca Mordekai ci taviwa;+ momo wa va sapuilile hati, eye u Yudea.+
5 Eci Hamana a mola okuti Mordekai wa likala oku petamisa ocipala caye posi loku u kekamẽla, Hamana wa kuata onyeño yalua.+ 6 Pole, ka yonguile oku ponda Mordekai lika liaye, momo vo sapuilile eci catiamẽla komanu va Mordekai. Kuenje Hamana wa fetika oku sanda evelo lioku kundula va Yudea vosi va kala kuviali wa Ahasuero okuti, omanu vosi va Mordekai.
7 Kosãi yatete okuti, osãi ya Nisana* kunyamo 12+ wuviali wa Soma Ahasuero, va imba Puri+ (okuti Osande) kovaso a Hamana oco ku nõliwe eteke kuenda osãi kuenje ceya oku kala kosãi 12 okuti, ya Adara.*+ 8 Hamana wa sapuila Soma Ahasuero hati: “Kuli omanu vamue va lisanduila pokati komanu+ valuvumba* osi wuviali wove+ okuti, ovihandeleko viavo via litepa levi viomanu vosi vakuavo; kuenda ovo ka va pokola kovihandeleko via soma kuenje hanjongoleko ya soma oku va ecelela. 9 Nda ca sunguluka ku soma ku sonehiwe ocihandeleko cimue oco ovo va kunduiwe. Ame ngeca 10.000 kolotalendo* viopalata ku va kesongo oco va vi kape vohondo yoku seleka ovokuasi a soma.”*
10 Kuenje soma wopa onẽla yaye yondimbukiso+ keka liaye kuenda wa yeca ku Hamana+ una wa kala unyãli wa va Yudea haeye omõla a Hamedata u Agage.+ 11 Soma wa sapuila Hamana hati: “Opalata kuenda omanu va eciwa kokuove oco o linge lavo eci wa panga.” 12 Asonehi va soma+ va kovongiwa keteke 13 liosãi yatete. Ovo va sonehela+ ovihandeleko viosi via Hamana kapalanga va soma, kolonguluvulu vina via kala valuvumba* kuenda kolombuale viomanu va litepa okuti, oluvumba* loluvumba locisonehua cavo kuenda omunu lomunu kelimi liaye. Ovio via sonehiwa vonduko ya soma Ahasuero kuenje via kapiwa ondimbukiso lonẽla yondimbukiso ya soma.+
13 Ovikanda viaco via tumiwa lolomunga kaluvumba* osi a soma locihandeleko coku nyõla, loku ponda kuenda oku kundula va Yudea vosi ci kaile amalẽhe lakulu, omãla lakãi okuti, vosi va kunduiwa veteke limosi, keteke 13 liosãi 12 okuti, osãi ya Adara+ kuenda oku tambula ovokuasi avo.+ 14 Okopia yimue yovikanda viaco, ya linga ocihandeleko cimue kaluvumba* osi kuenda ya sapuiwa komanu vosi oco va lipongiyile eteke liaco. 15 Olomunga via enda lonjanga+ ndomo soma a va handeleka; kuenje ocihandeleko ca sapuiwa kelombe* lio Siusana.*+ Soma kumue la Hamana va tumãla oco va nyue, pole, olupale luo Siusana* lua kala vombuanja.
4 Eci Mordekai+ a limbuka ovina viosi via lingiwa,+ wa tola ovowalo aye kuenda wa wala ovikelẽyi loku li kapa etiko. Kuenje wa enda vokati kolupale loku kaluka calua lolukandi. 2 Eye wa pitĩla lika pombundi ya soma, momo lomue wa ponduile oku iñila pombundi ya soma okuti wa wala ovikelẽyi. 3 Koluvumba* luosi+ kuna ondaka ya soma kuenda ocihandeleko caye ca pitĩla, kua kala esumuo lialua pokati ka va Yudea, loku likandangiya oku lia+ kuenda oku lila loku lisiõsiõla. Omanu valua va kala oku pekela kovikelẽyi kuenda vetiko.+ 4 Eci apika vakãi va Ester kumue la va enuku vaye veya kuenda vo sapuila eci ca kala oku pita, nasoma wa yeva esumuo lialua. Kuenje wa tuma ovowalo oco Mordekai a wale okuti ka wala vali ovikelẽyi, pole, eye ka vi tavele. 5 Kuenje Ester wa kovonga Hatake umue pokati ka va enuku va soma una soma a nõlele oco a vumbe nasoma kuenda Ester wo handeleka oco a kũlĩhĩse ku Mordekai eci ca kala oku pita.
6 Omo liaco, Hatake wa enda ku Mordekai vokololo yolupale kovaso yombundi ya soma. 7 Mordekai wo sapuila ovina viosi via kala oku pita laye kuenda etendelo liosi liolombongo+ Hamana a likuminyile oku eca oco vi kapiwe vohondo yoku seleka ovokuasi a soma oco va Yudea va kunduiwe.+ 8 Eye wa ecavo ku Hatake okopia yimue yocihandeleko ca sonehiwa cina ca eciwa ko Susana*+ coku va kundula. Eye wa sukilile oku lekisa ukanda waco loku u lombolola ku Ester kuenda oku u sapuila+ oco a ende ku soma oku pinga ohenda yaye loku lipilikilako omanu vaye.
9 Hatake wa tiuka kuenje wa sapuila Ester ovina Mordekai a popia. 10 Ester wa tambulula Hatake poku wĩha olonumbi vioku sapuila Mordekai hati:+ 11 “Akuenje vosi va soma lomanu vo kaluvumba* a soma va kũlĩha okuti, nda ulume umue ale ukãi iñila vocitali ca soma co vokati+ okuti ka kovongiwile, kuli lika ocihandeleko cimosi ci kuamiwa cokuti: Omunu waco o pondiwa; eye o kala lika lomuenyo nda soma wo wilika lepangati liaye liulu.+ Pa pita ale 30 koloneke okuti, sia la kovongiwa la soma.”
12 Eci Mordekai vo sapuila ovina Ester a popia, 13 eye wa tambulula Ester hati: “Ku ka sime okuti omo ove o kasi vonjo ya soma o kuete epuluvi lioku puluka okuti, va Yudea vosi vakuavo ci sule. 14 Momo nda wamamako oku ũha otembo yilo, ekavuluko leyovo via va Yudea vi ka tunda kono yikuavo,+ pole, ove kumue la vakuanjo ya isiove vu ka kunduiwa. Helie wa kũlĩha nda kua nõliwile oku linga nasoma omo liotembo yaco yilo?”+
15 Noke Ester wa tambulula Mordekai hati: 16 “Kuende, ongolola va Yudea vosi vana va kasi ko Susana* kuenda likandangiyi oku lia+ vonduko yange. Ko ka li cimue ndaño oku nyua vokuenda kuoloneke vitatu+ okuti, uteke lutanya. Ame kumue lapika vange vakãi tu likandangiyavo oku lia. Ame ngenda ku soma ndaño okuti eci ka ci likuata locihandeleko kuenda nda ndi fa, ndi fa muẽle.” 17 Omo liaco, Mordekai wa enda kuenje wa linga ovina viosi Ester o handeleka oku linga.
5 Keteke liatatu,+ Ester wa wala uwalo wunasoma kuenje wa talama vocitali co vokati conjo ya soma,* cina ca imba ovaso konjo ya soma, osimbu soma a kala oku tumãla kocalo caye cusoma cina ca imba ovaso puvelo. 2 Eci soma a mola Nasoma Ester okuti o tãi vocitali, nasoma wa sanga ohenda yaye kuenda soma wa ilika epangati liaye liulu+ ku Ester lina lia kala peka liaye. Noke Ester wamẽla kovaso kuenda wa lamba kosungu yepangati liaco.
3 Soma wo pula hati: “A Nasoma Ester, ondaka yipi o kuete? Lipi epingilo liove? Ndaño onepa yimue yusoma wange, yeciwa kokuove!” 4 Ester wa tambulula hati: “Nda ca sunguluka ku soma, soma kumue la Hamana+ veye etaili kocipito nda ku pongiyila.” 5 Omo liaco, soma wa sapuila alume vaye hati: “Sapuili Hamana oco eye lonjanga, ndomo Ester a pinga.” Kuenje soma kumue la Hamana va enda kocipito Ester a pongiyile.
6 Noke yotembo yimue, eci ovo va kala oku nyua ovinyu, soma wa sapuila Ester hati: “Lipi epingilo liove? Olio li eciwa kokuove! Onjongole yove ye? Ndaño onepa yimue yusoma wange, yeciwa kokuove!”+ 7 Ester wa tambulula hati: “Epingilo liange, lonjongole yange yeyi: 8 Nda nda sanga ohenda ku soma kuenda nda ca sunguluka ku soma oku tẽlisa epingilo liange lonjongole yange, soma la Hamana veye kocipito ndi va pongiyila hẽla liya; kuenje hẽla liaco, ndu ku sapuila epingilo liange.”
9 Keteke liaco, Hamana wa tunda lonjolela kuenda lutima wa sanjuka. Pole, eci Hamana a mola Mordekai pombundi ya soma leci a limbuka okuti, eye ka votokele haeye ka lulumĩle kovaso aye, Hamana wa kuatela onyeño yalua Mordekai.+ 10 Pole, Hamana wa likandangiya kuenje wa enda konjo yaye. Noke wa tuma oku kovonga akamba vaye kumue lukãi waye Seresi.+ 11 Hamana wa lipandela ulamba wukuasi waye, lomãla vaye valua+ kuenda ndomo soma o kemãlisa loku u velisapo pokati kolombuale lakuenje va soma.+
12 Hamana wamisako hati: “Handi vali, Nasoma Ester ka lalekele vali omunu ukuavo, pole, wa ndi laleka ame oco ndi kale kumue la soma kocipito eye a pongiyile.+ Nda lalekiwavo hẽla liya oco ndi kale la nasoma kuenda soma.+ 13 Pole, ovina viosi evi ka vi ndi sanjuisa osimbu ndi mola Mordekai u Yudea wa tumãla pombundi ya soma.” 14 Omo liaco, ukãi waye Seresi lakamba vaye vosi vo sapuila vati: “Tuma oku pongiya uti umue u kuete 50 kovikeya* koku lepa. Kuenje komẽle sapuila soma okuti, Mordekai o sesamẽla oku patekiwa kuti waco.+ Noke kuende la soma oco o sanjukile ocipito caco.” Hamana wa sanjukila ocisimĩlo cavo kuenje wa tuma oku pongiya uti waco.
6 Vuteke waco, soma ka tẽlele oku pekela.* Kuenje wa tuma oku nena elivulu liovolandu olotembo+ kuenda va li tangela soma. 2 Velivulu liaco, mua sonehiwa eci Mordekai a popele catiamẽla ku Bigitana la Teresi, vakesongo vavali velombe lia soma okuti, vakualombundi haivo va tumbikile ongombo yoku ponda Soma Ahasuero.+ 3 Soma wa pula hati: “Anga hẽ Mordekai wa tambula ulamba kuenda onima omo lielinga eli?” Kuenje oloñuatisi via soma via popia viti: “Lacimue co lingiwila.”
4 Noke soma wa pula hati: “Helie o kasi kocitali?” Hamana eye wa iñila kocitali co kosamua+ yonjo* ya soma oco a vangule la soma catiamẽla koku pateka Mordekai kuti una eye o pongiyilile.+ 5 Oloñuatisi via soma vio tambulula viti: “Hamana+ eye o tãi kocitali.” Kuenje soma wa popia hati: “A iñile.”
6 Eci Hamana a iñila soma wo pula hati: “Nye ci lingiwa lomunu una soma a yongola oku eca ulamba?” Hamana wa sima lutima waye hati: “Helie vali soma a yongola oku eca ulamba okuti, ame ci sule?”+ 7 Kuenje Hamana wa sapuila soma hati: “Omunu una soma a yongola oku eca ulamba, 8 va nene kokuaye ovowalo wusoma+ ana soma a siata oku wala kuenda okavalu soma a siata oku endela loku ka kapa ekolowa liusoma kutue wako. 9 Noke ovowalo aco lokavalu kaco, ka eciwe ku umue pokati kolombuale via velapo via soma kuenda akuenje va soma va vi walise komunu soma a yongola oku eca ulamba kuenje omunu waco, vo wendisile kokavalu loku ñuala ñuala laye vokololo yolupale. Akuenje vaco va sukila oku kaluka lolukandi kovaso aye hati: ‘Eci oco ci lingiwa lomunu una soma a yongola oku eca ulamba!’”+ 10 Vepuluvi liaco, soma wa sapuila Hamana hati: “Yayulako! Tikula ovowalo kuenda okavalu kuenje eci wa popia ci linga ku Mordekai u Yudea, una wa tumãla pombundi ya soma. Ku ka kambisepo lacimue kovina wa popia.”
11 Hamana wa tikula ovowalo lokavalu kuenda wa walisa Mordekai+ kuenje wo wendisila kokavalu, wa ñuala ñuala laye vokololo yolupale loku kaluka lolukandi kovaso aye hati: “Eci oco ci lingiwa lomunu una soma a yongola oku eca ulamba!” 12 Noke Mordekai wa tiukila pombundi ya soma, pole, Hamana wa enda lonjanga konjo yaye lesumuo kuenda wa lisikĩlĩla kutue lonanga yimue. 13 Eci Hamana a sapuilako ukãi waye Seresi+ lakamba vaye vosi ovina viosi via pita laye, alume vaye vakualondunge lukãi waye Seresi va popia vati: “Nda Mordekai una ove wa fetika ale oku kupukila kovaso aye wa tiamẽla muẽle kocitumbulukila ca va Yudea,* ove ku ka tẽla oku u yula; o ka kupikila muẽle kovaso aye.”
14 Osimbu handi va kala oku sapela laye, va kesongo kelombe lia soma va pitĩla kuenje vambata lonjanga Hamana kocipito Ester a pongiya.+
7 Soma la Hamana+ va pitĩla kocipito ca Nasoma Ester. 2 Keteke liavali, eci kua eciwa ovinyu, soma wa pulisa vali Ester hati: “A Nasoma Ester, lipi epingilo liove? Olio li eciwa kokuove. Onjongole yove ye? Ndaño onepa yimue yusoma wange, yeciwa kokuove!”+ 3 Nasoma Ester wa tambulula hati: “A soma, nda nda sanga ohenda kokuove kuenda nda ca sunguluka ku soma, ndi pinga oco o popele omuenyo wange kuenda ndi livondela oco o teyuile omanu vange.+ 4 Momo ame kumue lomanu vange tua landisiwa+ oco tu kunduiwe,+ tu pondiwe loku nyõliwa. Nda tua landisiwile ño ndapika valume ale ndapika vakãi, ame nda sia popele cimue. Pole, efengi liaco ka li ka lingiwe, momo li ka nenelavo epese ku soma.”
5 Soma Ahasuero wa pula Nasoma Ester hati: “Helie omunu waco kuenda ukuasiata yaco una o yongola oku linga ocina caco o kasi pi?” 6 Ester wa tambulula hati: “U ndeti Hamana okuti ondingaĩvi, eye omakuli haeye unyãli waco.”
Hamana wa yokoka omo lia soma kuenda nasoma. 7 Soma wa kuata onyeño yalua kuenda wa tunda kocipito, yu wa enda vocumbo celombe, pole, Hamana wa katuka oco a livondele ku Nasoma Ester omo liomuenyo waye, momo wa limbuka okuti, soma wa nõlapo oku u yambula. 8 Soma wa tunda vocumbo celombe kuenje wa tiukila vonjo mua kala oku pita ocipito kuenda wa sanga okuti Hamana wa limba apa Ester a kala oku tumãla. Soma wa kaluka hati: “Eye handi o yongola oku putula nasoma vonjo yange muẽle?” Eci soma a mãla oku vangula, va sikĩlĩla ocipala ca Hamana. 9 Harivona+ umue pokati ka vakesongo kelombe lia soma, wa popia hati: “Hamana wa pongiyavo uti umue woku patekako Mordekai+ una okuti, elungulo liaye lia popela omuenyo wa soma.+ Uti waco u kasi ocipepi lonjo ya Hamana okuti, u kuete 50 kovikeya* koku lepa.” Kuenje soma wa popia hati: “Patekiko Hamana.” 10 Omo liaco, ovo va pateka Hamana kuti una eye a pongiyilile Mordekai kuenje onyeño ya soma ya tulumũha.
8 Keteke liaco, ovina viosi via tiamẽlele ku Hamana+ unyãli wa va Yudea+ Soma Ahasuero wa vi eca ku Nasoma Ester; kuenje Mordekai weya ku soma, momo Ester wa situluila soma okuti Mordekai wa kala ukuepata liaye.+ 2 Noke soma wa liupa onẽla yaye yondimbukiso+ yina opile ku Hamana kuenda wa yeca ku Mordekai. Kuenje Ester wa eca ku Mordekai ocikele coku songuila ovina viosi via tiamẽlele ku Hamana.+
3 Handi vali, Ester wa ka vanguile vali la soma. Eye wa limba kolomãhi via soma loku lila kuenda oku livondela kokuaye oco a imũle esokiyo lĩvi lia Hamana u Agage lioku katukila va Yudea.+ 4 Soma wa ilika Ester lepangati liaye liulu kuenje Ester+ wa katuka kuenda wa talama kovaso a soma. 5 Ester wa popia hati: “Nda ci sanjuisa soma, nda nda sanga ohenda kovaso ove, nda ca sunguluka ku soma kuenda nda soma o ndi sanjukila, ku sonehiwe ocihandeleko cimue oco ci imũle esokiyo lĩvi lia Hamana+ omõla a Hamedata u Agage+ lina a soneha oco a kundule va Yudea valuvumba* osi a soma. 6 Momo ndi vanja ndati kohali yi laika oku iya komanu vange kuenda ndi vanja ndati ekundu lia vangandiange?”
7 Soma Ahasuero wa sapuila Nasoma Ester kuenda Mordekai u Yudea hati: “Tali! Nda eca ku Ester+ ovina viosi via tiamẽlele ku Hamana kuenda nda tuma oku u pateka kuti+ omo liesokiyo liaye lĩvi lioku katukila* va Yudea. 8 Kaliye vonduko ya soma sonehi cosi vu sima okuti, ci kuatisa va Yudea kuenda ci kapi ondimbukiso lonẽla ya soma yondimbukiso, momo ocihandeleko ci sonehiwa vonduko ya soma haico ci kapiwa ondimbukiso lonẽla ya soma yondimbukiso, lomue o pondola oku ci imũla.”+
9 Noke asonehi va soma va kovongiwa kotembo yaco keteke 23 liosãi yatatu okuti, kosãi ya Siwana* kuenje va soneha ovina viosi Mordekai a handeleka ku va Yudea lo kapalanga,+ lo kolonguluvulu kuenda kolombuale vialuvumba*+ oku upisa ko India toke ko Etiopia okuti, ci soka 127 kaluvumba* okuti, oluvumba* loluvumba locisonehua cavo kuenda omunu lomunu kelimi liaye kuenje va Yudea locisonehua cavo kuenda kelimi liavo.
10 Mordekai wa soneha ovikanda viaco vonduko ya Soma Ahasuero kuenje wa vi kapa ondimbukiso lonẽla yondimbukiso ya soma+ kuenda wa vi tuma lolomunga via endela kolokavalu; olokavalu viaco vi lupuka calua haivio via sokiyiwila ovopange a soma. 11 Vovikanda viaco, soma wa eca omoko ku va Yudea valupale osi a litepa oco va liongolole loku teyuila ovimuenyo viavo, oku kundula loku ponda kuenda oku nyõla ocimunga colofeka via limalẽha nda vo kofeka yipi nda vo kofeka yipi ale oluvumba,* vana va va katukila oku kongelamo akãi lomãla kuenda oku tambula ovokuasi avo.+ 12 Ovina viaco via laikele oku pita veteke limuamue valuvumba* osi a Soma Ahasuero, keteke 13 liosãi 12 okuti, osãi ya Adara.*+ 13 Eci ca sonehiwa* vukanda waco, ca laikele oku kala ndocihandeleko kaluvumba* osi. Oco, ca laikele oku sapuiwa komanu vosi, oco va Yudea va lipongiyile eteke liaco okuti, va fetuluinya ovanyãli vavo.+ 14 Olomunga vina via endela kolokavalu vi lupuka calua okuti olokavalu viaco via sokiyiwila ovopange a soma, via enda lonjanga yalua ndomo soma a handeleka. Ocihandeleko caco ca sapuiwavo kelombe* lio Siusana.*+
15 Mordekai wa tunda kovaso a soma luwalo wusoma u vumbula haiwo u yela kuenda wa kapele ekolowa linene liulu locikutu celinya liovalatanya lohusu.+ Kuenje olupale luo Siusana* lua kaluka lonjolela. 16 Va Yudea va yovuiwa kuenje va kuata esanju lialua, lonjolela kuenda omanu va va sumbila. 17 Kuenje kaluvumba* osi, lalupale osi okuti, ondaka ya soma locihandeleko caye via pitĩla, va Yudea va kala lesanju kuenda onjolela, loku linga ovipito kuenda oku sambiliya. Omanu valua vo vofeka va kala oku litukula ovo muẽle vati, va Yudea,+ momo va kuatela usumba va Yudea.
9 Keteke 13 liosãi 12 okuti, osãi ya Adara,+ eci ondaka ya soma locihandeleko caye nda via tẽlisiwa,+ keteke ovanyãli va va Yudea va kala oku lavoka oku va yula, kua pita ocina cikuavo kuenje va Yudea va yula vana va va suvukile.+ 2 Va Yudea va liongoluila valupale avo valuvumba* osi a Soma Ahasuero+ oco va liyake la vana va kala oku sandiliya oku va linga cĩvi kuenje lomue omunu wa tẽla oku tamalãla lavo, momo omanu vosi va va kuatela usumba.+ 3 Kuenje olombuale viosi vialuvumba* lapalanga,+ lolonguluvulu kuenda vana va songuila olomĩlu via soma, va kala oku kuatisa va Yudea, momo va kuatela usumba Mordekai. 4 Mordekai wa linga ukuonene+ vonjo* ya soma kuenje ekemãlo liaye lia kala oku li sanduila kaluvumba* osi, momo Mordekai wamamako lunene.
5 Va Yudea va katukila ovanyãli vavo vosi losipata, poku va ponda loku va kundula; ovo va linga cosi va panga la vana va va suvukile.+ 6 Kelombe* lio Siusana*+ va Yudea va ponda kuenda va kundula eci ci soka 500 komanu. 7 Handi vali, ovo va ponda Parisiandata, la Dalifone, la Asipata, 8 la Porata, la Adaliya, la Aridata, 9 la Parimasiata, la Arisa, la Aridai kuenda Wayiseta, 10 okuti, omãla ekũi va Hamana unyãli wa va Yudea haeye omõla a Hamedata.+ Pole, noke yoku va ponda ovo ka va pundile ovokuasi avo.+
11 Keteke liaco, etendelo liomanu va pondiwa kelombe* lio Siusana* lia sapuiwa ku soma.
12 Soma wa sapuila Nasoma Ester hati: “Kelombe* lio Siusana* va Yudea va ponda kuenda va kundula eci ci soka 500 komanu kumue lomãla ekũi va Hamana. Nda kulo va pondako omanu valua, nye ca pita kaluvumba* akuavo a soma?+ Lipi epingilo liove cilo? Olio li eciwa kokuove! O kuete onjongole yikuavo? Yi tẽlisiwa.” 13 Ester wa tambulula hati: “Nda ci sanjuisa soma,+ va Yudea vana va kasi ko Siusana* va ecelela oco hẽla va lingevo ndomo ci likuata locihandeleko cetaili;+ kuenda omãla ekũi va Hamana va patekiwe kuti.”+ 14 Kuenje soma wa handeleka oco ci lingiwe. Ocihandeleko caco ca sapuiwa ko Siusana* kuenje omãla ekũi va Hamana va patekiwa kuti.
15 Va Yudea ko Siusana* va liongolola vali keteke 14 liosãi ya Adara+ kuenje va ponda eci ci soka 300 komanu ko Siusana,* pole, ka va pundile ovokuasi avo.
16 Va Yudea vakuavo vana va kala kaluvumba* a soma, va liongololavo kuenje va teyuila omuenyo wavo.+ Ovo va yula ovanyãli vavo+ kuenda va ponda eci ci soka 75.000 komanu vana va va suvukile; pole, ka va pundile ovokuasi avo. 17 Ovina viaco via pita keteke 13 liosãi ya Adara kuenda va puyuka keteke 14 kuenje eteke liaco, va li lingisa eteke liocipito kuenda liesanju.
18 Va Yudea ko Siusana* va liongolola keteke 13+ kuenda keteke 14+ kuenje va puyuka keteke 15 noke eteke liaco, va li lingisa eteke liocipito kuenda liesanju. 19 Eli olio esunga lieci va Yudea vana va kala valupale akuavo va lingisila eteke 14 liosãi ya Adara, eteke liesanju, liocipito kuenda lioku sambiliya+ hailio epuluvi lioku eca okulia komunu lukuavo ndombanjaile.+
20 Mordekai+ wa soneha ovolandu aco kuenda wa tuma ovikanda ku va Yudea vosi kaluvumba* osi a Soma Ahasuero ci kaile ocipepi ale ocipãla. 21 Eye wa va handeleka oco unyamo lunyamo va lave ekete 14 kuenda eteke 15 liosãi ya Adara, 22 momo koloneke viaco, va Yudea va puyuka kovanyãli vavo kuenda kosãi yaco esumuo liavo lia pongoloka esanju kuenda oku lila kuavo+ kua pongoloka eteke lioku sambiliya. Ovo va sukilile oku lava oloneke viaco ndateke ovipito hao esanju kuenda ndepuluvi lioku eca okulia komunu lukuavo ndombanjaile loku eca oviali kolosuke.
23 Kuenje va Yudea va tava oku amamako oku linga ocipito cina va fetikile kuenda va linga eci Mordekai a va sonehelele. 24 Momo Hamana+ unyãli wa va Yudea vosi haeye omõla a Hamedata u Agage,+ wa lingile esokiyo lĩvi lioku katukila va Yudea loku va kundula+ kuenje wa imba ocela ca Puri+ okuti, Osande oco a va kokele usumba loku va nyõla. 25 Pole, eci Ester a enda kovaso a soma, soma wa eca ocihandeleko poku soneha hati:+ “Esokiyo liaye lĩvi lioku katukila va Yudea+ li tiukile kutue waye muẽle”; kuenje vo pateka kuti kumue lomãla vaye.+ 26 Eli olio esunga lieci va tukuila oloneke viaco okuti, Purimi* omo yi tunda vonduko Puri.+ Kuenje omo liovina viosi via sonehiwa vukanda waco, lovina ovo va mola viatiamẽla kondaka yaco kuenda omo liovina va pita lavio, 27 va Yudea, va li kisika ovo muẽle lovitumbulukila viavo kuenda vosi vana va likongela kokuavo+ oco va sambiliye oloneke viaco vivali okuti, ci tẽlisiwa muẽle kuenda oku kapako eci ca va sonehiwila votembo ya sokiyiwa kuenda vunyamo lunyamo. 28 Oloneke viaco via sukilile oku ivalukiwa loku sambiliyiwa lovitumbulukila viosi, epata lepata, oluvumba* loluvumba kuenda olupale lolupale; kuenje va Yudea va sukilile oku amamako oku sambiliya oloneke viaco okuti, Purimi kuenda ovipito viaco via sukilile oku amamako pokati kovitumbulukila viavo.
29 Noke kua sonehiwa ukanda wavali watiamẽla ko Purimi kuenje Nasoma Ester omõla ufeko a Avihayili la Mordekai u Yudea, va ci imbila uvangi lomoko ya eciwa kokuavo. 30 Noke kua tumiwa ovikanda ku va Yudea vosi va kala kueci ci soka 127 kaluvumba*+ a soma Ahasuero+ lolondaka viombembua kuenda ocili, 31 oco ku tõlisiwe ondaka yoku sambiliya oloneke vio Purimi kotembo ya sokiyiwa oku kongelamo ondaka yoku likandangiya oku lia,+ loku likutilila,+ ndeci Mordekai u Yudea la Nasoma Ester va handelekele va Yudea oku linga+ kuenda ndomo ovo va li kisikile ovo muẽle lovitumbulukila viavo oco va vi tẽlise.+ 32 Ocihandeleko ca Ester ca imba uvangi wolondaka viaco viatiamẽla ko Purimi+ kuenda ca sonehiwa velivulu limue.
10 Soma Ahasuero wa kisika omanu oku linga upange wa tĩla vofeka kuenda vovifuka viokalunga.
2 Ovopange aye osi anene hao a komõhisa, oku kongelamo ovolandu atiamẽla kunene wa Mordekai+ una soma a kemãlisa,+ ka a sonehiwile hẽ velivulu liulandu wolotembo+ violosoma vio ko Media lo ko Persia?+ 3 Momo Mordekai u Yudea wa kala omunu wavali noke lia Soma Ahasuero. Eye wa kemãlele* pokati ka va Yudea kuenda wa sumbiwile pokati ka vamanjaye vosi kuenje wa linga upange woku kuatisa omanu vaye loku sandiliya uwa* wovitumbulukila viavo viosi.
Citava okuti, Xerxes I, omõla a Dariu o Grande (Dariu Histaspes).
Ale “kovivanja violombala.”
Ale “ko Kusi.”
Ale “kombonge.”
Ale “lio Susana.”
Ale “viovivanja violombala.”
Ale “kombonge.”
Ale “lio Susana.”
Ale “ovikuata.”
Ale “oku tateka.”
Ale “kelombe.”
Ale “ekolowa.”
Lit., “olotembo.”
Ale “vovivanja violombala.”
Lit., “kovivanja violombala via soma.”
Ale “ocivanja combala.”
Ale “ombuale.”
Ale “vovivanja violombala.”
Olohondo viakãi okuti, va kalamo ndakãi va soma ale akama.
Ale “kombonge.”
Ale “lio Susana.”
Ale “Kombonge.”
Ale “lio Susana.”
Velivulu 2Ol 24:8 eye o tukuiwa hati, Yehoyakini.
Ale “ukuakutata.”
Ci lomboloka epata liocikũla cimue ci tukuiwa hati, Murta.
Ale “kombonge.”
Ale “lio Susana.”
Ale “kelombe.”
Ale “ocisola ka ci pongoloka.”
Olohondo viakãi okuti, va kalamo ndakãi va soma ale akama.
Olohondo viakãi okuti, va kalamo ndakãi va soma ale akama.
Olohondo viakãi okuti, va kalamo ndakãi va soma ale akama.
Olohondo viakãi okuti, va kalamo ndakãi va soma ale akama.
Tala Alombo. B15.
Ale “ocisola ka ci pongoloka.”
Ale “ekolowa.”
Ale “kovivanja violombala.”
Lit., “oku oluĩla eka ku.”
Lit., “ocalo.”
Tala Alombo. B15.
Tala Alombo. B15.
Ale “vovivanja violombala.”
Otalendo yimosi yi soka 34.2 kolokilu. Tala Alombo. B14.
Ale pamue, “Ndi kapa 10.000 kolotalendo vohondo yoku seleka ovokuasi a soma oco a eciwe ku vana va ka linga upange waco.”
Ale “vovivanja violombala.”
Ale “ocivanja combala.”
Ale “kovivanja violombala.”
Ale “kovivanja violombala.”
Ale “kombonge.”
Ale “lio Susana.”
Ale “luo Susana.”
Ale “ocivanja combala.”
Ale “Siusana.”
Ale “vovivanja violombala.”
Ale “Siusana.”
Ale “kelombe.”
Ci soka 22.3 kolometulu. Tala Alombo. B14.
Lit., “otulo tua soma tua tila.”
Ale “kelombe.”
Lit., “ukuambuto ya va Yudea.”
Ci soka 22.3 kolometulu. Tala Alombo. B14.
Ale “vovivanja violombala.”
Lit., “woluĩla eka liaye ku.”
Tala Alombo. B15.
Ale “viovivanja violombala.”
Ale “vovivanja violombala.”
Ale “ocivanja combala.”
Ale “ocivanja combala.”
Ale “vovivanja violombala.”
Tala Alombo. B15.
Ale “okopia.”
Ale “kovivanja violombala.”
Ale “kombonge.”
Ale “lio Susana.”
Ale “luo Susana.”
Ale “kovivanja violombala.”
Ale “vovivanja violombala.”
Ale “viovivanja violombala.”
Ale “elombe.”
Ale “kovivanja violombala.”
Ale “Kombonge.”
Ale “lio Susana.”
Ale “kombonge.”
Ale “lio Susana.”
Ale “Kombonge.”
Ale “lio Susana.”
Ale “kovivanja violombala.”
Ale “ko Susana.”
Ale “ko Susana.”
Ale “ko Susana.”
Ale “ko Susana.”
Ale “kovivanja violombala.”
Ale “ko Susana.”
Ale “kovivanja violombala.”
“Puri,” ci lomboloka “Olosande.” “Purimi” onduko yocipito ca enda oku lingiwa ko Yudea kosãi 12 kokalendaliu ka kola. Tala Alombo. B15.
Ale “ocivanja combala.”
Ale “kovivanja violombala.”
Ale “wa kala komangu ya velapo.”
Lit., “loku popia ombembua ko.”