Vangula Lutõi

CA SIATA calua kohundi oku luluma eci a votoka oco a fetike oku vangula. Ca piãla enene nda eye ka siatele oku linga olohundo olonjanja vialua. Ukundi ci tava okuti o lulumapo kamue poku linga apasu atete, veteke limue liupange woku kunda. Yeremiya eci a ihĩwa ocikundi coku kala uprofeto wa tambulula hati: “Ame hameko, oku popia si ci tẽla momo ndimõla.” (Yer. 1:5, 6) Yehova wa kuatisa Yeremiya, kuenje eye oka ku kuatisavo. Vokuenda kuotembo, ove oka likisavo oku vangula lutõi.

Hundi o vangula lutõi, yuna okuti wonjuka. Oku unjuka kuaco, ku muĩwila koku kala kuaye kuetimba. Eye o kala muẽle ndomo a tuwa kuenda ndomo mua sungulukila kepuluvi liaco. Oku ilaika kuaye, oku linga ndomo mua sunguluka. Ondaka yaye yi yevala ciwa kuenda yi sokiyiwa ciwa.

Ndaño o sima okuti elomboluilo liatiamẽla ndeti koku vangula lutõi ka li likuata lekalo liove, lopo ci tava okuti o mioñoloha. Ndamupi? Tu konomuisi eci olohundi vimue vi lulumĩla leci ka vi vanguila lutõi. Eci pamue catiamẽla kekalo liavo lietimba.

Eci o kuata cimue coku linga okuti ca tĩla pole o yongola oku ci linga ciwa puãi kua kolelele okuti oka tẽla oku ci linga, ove o sakalala. Kuenje, owoño u lingisa okuti etimba li kuata vali eci ci tukuiwa hati adrenalina. Noke, utima u fetika oku veta lonjanga yalua, oku fuima ku pongoloka, esalamĩho li livokiya, ovoko a fetika oku luluma, olongolo vi fetika oku li mbuangola kuenda ondaka yi fetika oku tetemẽla. Nda oco o yevite, etimba liove li kasi oku likolisilako oku ku kuatisa oco o tẽle oku liyaka locikele ca tĩla o kuete, poku vokiyako ongusu vetimba liove. Ocitangi kaliye, oku tẽla oku suñamisila ongusu yaco kovisimĩlo via sunguluka kuenda oku tundisa ongusu yaco lesanju.

Ndomo ku Tepuluiwa Esakalalo. Ivaluka okuti oku yeva esakalalo ocina cimue okuti ca siata. Pole, oco o kale lutõi koku vangula, o sukila oku tepulula esakalalo liaco, kuenda oku panamãla locikele cove letulumũho kumue lesunguluko. Ndamupi o pondola oku ci linga?

Pongiya lutate. Pesila otembo koku pongiya ohundo yove. Kũlĩhĩsa ciwa okuti osapi yohundo yove ya ku lomboloka. Nda vohundo yove omo wa nõla atosi amue oka lombolola, kũlĩhĩsa eci olonjeveleli viove via kũlĩha ale catiamẽla kosapi yaco, kuenda eci o kevelela oku tẽlisa. Eci cika ku kuatisa oku nõla ovipama vi kuete vali esilivilo lia velapo kokuavo. Nda okuti kefetikilo cu ku kalila soketi ca tĩla, vangula eci catiamẽla kekatanga liaco lukundi umue wa loñoloha. Eye oka ku kuatisa oku konomuisa ciwa ocipama cove kuenda oku kũlĩhĩsavo eci catiamẽla kolonjeveleli viove. Pana okuti wa kolela ale okuti o kuete atosi aka kuatisa olonjeveleli viove, kuenda atosi aco a ku lomboloka ciwa, onjongole yove yoku sapula atosi aco kolonjeveleli viove yika tulumũla esakalalo liove liatiamẽla koku lombolola ocipama caco.

Konomuisa lutate olondaka oka fetika lavio. Kũlĩha ndomo oka fetika. Pana okuti ohundo yove yi tãi ale vokati lakati, oku luluma kuove kuka tepuluka.

Alianga amuamue a kuamiwavo poku lipongiyila kupange woku kunda. Ku ka konomuise lika ondaka wa sokiya oku ka vangula, pole kũlĩhĩsavo eci catiamẽla kekalo liomanu oka kundila. Sokiya ciwa olondaka oka fetika lavio. Upa esilivilo keloñoloho liakundi vana okuti va kasi ale otembo yalua vupange woku kunda.

Ove pamue o sima okuti oka vangula vali lutõi kovaso yowiñi, nda wa soneha cosi oka popia. Ocili okuti eci, ci vokiya vali handi esakalalo, otembo yosi eci o lavoka oku linga ohundo. Olohundi vimue vi soneha atosi alua vaka kongela vohundo yavo, osimbu okuti vakuavo va soneha ño atosi amue. Pole eci cika tulumũla utima wove loku tepulula esakalalo liove, halondakako vi kasi vopapelo, puãi ekolelo o kuata vutima wove liokuti eci wa pongiyila olonjeveleli viove ci kuete muẽle esilivilo liocili.

Vohundo yove pitololamo lolukandi oco o likise ndomo oka yi lekisa. Oku likisa kuaco kuka ku ĩha ekolelo liokuti oka tẽla oku pitiya ovisimĩlo viove lolondaka. Osimbu o pitololamo, oka patekela atosi a sangiwa vohundo yove, kuenje, eci oka linga ohundo yaco, cika leluka oku ivaluka atosi aco. Osimbu o pitololamo, kala muẽle ndu okuti o kasi ale kovaso yowiñi. Kala ndu okuti o lete olonjeveleli viove. Tumãla ocipepi lomesa ale votoka vilu, ndeci oka kala eci oka linga ohundo.

Likutilila ku Yehova oco a ku kuatise. Anga hẽ eye oka tambulula ohutililo yaco? “Ekolelo tu u kuetele lieli, nda tu pinga cimue ca sungulukila ocipango caye eye o tu yeva.” (1 Yoano 5:14) Nda ove o yongola oku kemãlisa Suku kuenda oku kuatisa omanu oco vope ekuatiso Kondaka Yaye, eye, ocili okuti oka tambulula ohutililo yove. Ekolelo liaco lika ku kuatisa calua koku kuata utõi woku linga ocipama cove. Handi vali, osimbu amamako loku likolisilako oku molehĩsa apako espiritu ndeci, ocisola, esanju, ombembua, umbombe, lesuluviko oka kuata ekalo limue liutima li sukiliwa koku linalisa lakalo amue lutõi.​—Va Gal. 5:22, 23.

Likolisilako oku loñoloha. Osimbu o kuata onepa olonjanja vialua kupange woku kunda, oku luluma kuove kuka tepuluka. Eci eca atambululo olonjanja vialua volohongele viekongelo, cika ku leluka vali oku vanguila kovaso yomanu. Osimbu etendelo liolohundo o linga vekongelo li livokiya, ociteteme o yeva eci o lavoka oku linga ohundo ci tava okuti cika tepuluka. Anga hẽ o yongola oku kuata vali apuluvi alua oku vangula? Nda oco, lieca koku linga onepa yomunu wosi ka tẽlele oku iya oku linga onepa yaye kosikola yupange wakristão.

Noke yoku kuama olonumbi via lomboluiwa konano, cika ku kuatisa oku konomuisa eci ci koka oku kamba oku vangula lutõi. Oku kũlĩha olongembia viaco kuenda oku lilongisa oku linalisa lavio cika ku kuatisa oku vangula lutõi. Olongembia viaco ci tava okuti vi limolehĩsila ketimba ale kondaka.

Olongembia vi Limolehĩsila Ketimba. Utõi wove ale ekambo liawo, u muĩwila koku talamisa kuove etimba kuenda kovoko ove. Konomuisa tete ovoko. Oku kapa ovoko konyima, oku va siuhĩsa muẽle siũ, ale oku kakatela muẽle ngõ komesa yoku lingila ohundo; oku iñaisa ñaisa ovaka olonjanja vialua vonjipẽla, oku yika kuenda oku yikula olombutão viocikutu olonjanja vialua, oku kuata kuata kocipala, kenyulu, kolowokolo, oku papala lololosio, lolapi, lonela, ale lopapelo mua sonehiwa atosi amue; oku nyanyomõla ño ovoko, viosi evi vi lekisa ekambo liutõi.

Kulivo olonepa vikuavo vioku kala kuetimba vi lekisa ekambo liutõi. Ndeci, oku senga senga ovolu oku enda konele yimue la yikuavo, oku talama kuna okuti omunu o kõla muẽle ngõ, oku leñela ño luiti, oku yulisa onjembu lelimi olonjanja vialua, loku fuima lonjanga yalua, viosi evi vi lekisavo ekambo liutõi.

Lelikolisilo, alimolehĩso aco osi a-a ociteteme ci tava okuti a yuliwa. Omo liaco, likolisilako oku yula cimosi cimosi vonjanja. Tete, konomuisa eci ca siata oku koka ocitangi caco. Noke tala eci o sesamẽla oku linga oco o tutuiye ocitangi caco. Nda wa likolisilako, kekalo liove lioketimba oka molehĩsa okuti o kuete utõi.

Olongembia vi Limolehĩsila Kondaka. Volongembia vi limolehĩsila kondaka mua kongela oku vangula ondaka ya tõla calua ale oku tetemela kuondaka. Pamue ove o likolomõla olonjanja vialua ale o vangula ño enene lonjanga.

Nda o kasi loku luluma, talamapo kamue oco o fuime olonjanja vialua longusu osimbu handi kua endele kembumbua. Likolisilako oku tulumũla etimba liove liosi. Ku ka kape ovisimĩlo viove koku luluma kuove, puãi luluvalela kesunga lieci o yonguila oku sapula ovina wa pongiyila olonjeveleli viove. Osimbu handi kua fetikile oku vangula, vanja kolonjeveleli viove vakukutu amue, sanga ocipala cimue ca sanjuka, noke yolako. Vangula levando poku fetika, kuenje oco iñila noke vohundo yove.

Ceci ci Lavokaiwa. Ku ka kevelele okuti oku luluma kuosi ku pua. Olohundi vialua vi kasi ale anyamo alua loku londa kembumbua vi luluma osimbu handi ka via votokele oku vanguila kovaso yowiñi. Pole, ovo va lilongisa oku tutuiya oku luluma kuaco.

Nda wa likolisilako muẽle cocili oku mãlako oku luluma ku limolehĩsila kilu, olonjeveleli viove vika ku tenda ndohundi yimue yi kuete utõi. Ci tava okuti ove handi o tetemela, pole ovo ka vaka mõla oku luluma kuaco.

Ivaluka okuti, evokiyo lio adrenalina okuti oyo yi koka oku luluma, livokiyavo ongusu. Ongusu yaco yi suñamisila koku vangula lutima wove wosi.

Ka ci sukila oku kevelela toke eci enda kembumbua oco o seteke ovina viosi via tukuiwa ndeti. Lilongisa oku kala ukuotõi loku likandangiya kuenda oku vangula lutima wove wosi vomuenyo wove weteke leteke. Oku ci linga cika ku kuatisa calua oku kala ukuotõi eci o vanguila kembumbua kuenda kupange woku kunda, okuti oko eci ci kuete vali esilivilo.