Ulume Umue wa Pongolola Oluali

Kilu lieve kua siata oku fa olohuluwa vialua viomanu. Valua pokati kavo, ka va sile esapulo limue. Vañami ñami lika va sia esapulo, kuenda ovina va linga, vi kasi oku ku kuatisa.

KOMẼLE, eci ove o pasuka o lipongiya oku enda kupange. Osimbu o kasi oku lipongiya, o taimisa olusu. O tikula elivulu limue o yongola oku tanga osimbu o kasi oku endela vekãlu. Ivaluka oku ambata ovihemba vimue vi ku teyuila kuvei. Eteke liove liupange lia fetika, kuenje o kasi oku kuatisiwa lovilinga viomanu vamue va sia ekemãlo.

Michael Faraday Wa citiwa kunyamo wo 1791, kofeka yo Inglaterra. Eye wa sovola omutor wolusu kuenda ondinamu. Uloño waye owo u kasi oku kuatisa omanu oku linga ovopange alua lolusu.

Ts’ai Lun Wa kala kesongo lio kelombe kofeka yo China. Kunyamo wo 105 K.K., wa tambula ekemãlo omo lioku sovola opapelo.

Johannes Gutenberg Onoño eyi, yo kofeka yo Alemanya, kunyamo wo 1450 wa sovola omakina yatete yoku panga alivulu. Omakina yaco, ya leluisa upange woku sandeka alivulu alua asapulo.

Alexander Fleming Kunyamo wo 1928, onoño eyi yo kofeka yo Escosia, ya linga ekonomuiso limue kuenje wa panga ovihemba vi tukuiwa hati, penicilina. Toke cilo, voluali mua siata oku pangiwa ovihemba vialua vi sakula ovovei añi añi.

Ocili okuti, ovina via sovuiwa lomanu vamue vatito, via siata oku kuatisa valua oku leluisa ovopange avo ale oku kuata uhayele uwa.

Pole, kuli ulume umue wa velapo okuti omanu va tukuiwa ndeti, ci sule. Ekemãlo liaye ka lia tundile kuloño woku panga ovikuata ale ovihemba. Eye wa citiwila vepata limue ka lia kemãlele kuenda tunde eci a fa, pa pita ale ci soka 2.000 kanyamo. Ulume waco wa sia esapulo limue lielavoko kuenda elembeleko. Omanu valua poku kũlĩhĩsa ndomo esapulo liaye lia siata oku kuatisa omanu voluali, va tava okuti, ulume waco eye wa pongolola oluali.

Yesu Kristu, eye ulume waco. Esapulo lipi a kunda? Ove, o pondola oku kuatisiwa ndati lesapulo liaco?