Ulume Umue wo ko Asia ko Itália yo Kosimbu
ULUME umue o kasi Kutundilo wo Ásia, wa pitĩla ndati kuviali wo Roma okuti, tunde eci a linga ungende waco pa pita ale 2.000 kanyamo? Eci oco vakuakulembulula ovina viosimbu va lipula noke yoku mola ovina va sanga kombuelo yo Itália kunyamo 2009.
Ovina viaco, va vi sanga vokalundu kolupale luo Vagnari, ci soka 60 kolokilometulu kutundilo luo Bari. Va lembulula eci ci soka 75 kakepa omanu. Akonomuiso va linga kakepa aco, a lekisa okuti, omanu valua va citiwila ocipepi lalupale aco. Pole, akepa ulume umue a komõhisa vakuakukũlĩhisa. Poku kũlĩhĩsa o ADN yaye, ya lekisa okuti ina yaye wa kala wo kofeka yo Ásia.a Eye wa fa kocita catete ale cavali K. K. Ulandu umue watiamẽla kovina viaco via sangiwa wa lekisa ndoco: “Citava okuti eyi oyo njanja yatete kua sangiwa akepa womunu umue wo kofeka yo Ásia kuviali wo Roma.” Pole, helie wa kala ulume waco?
Ulandu waco wamisako ndoco: “Ocina catete tu sokolola, oku sokisa ulume waco lomĩlu yo Seda ya enda oku eca olombongo kolonungi vio China kuenda vio Roma.” Pole, ku taviwa okuti omĩlu yaco ya enda oku lingiwa lomanu vana okuti ka va sukilile oku linga ungende weci ci soka 8.000 kolokilometulu oku tunda ko China toke ko Itália.
Ocitumãlo kua sangiwa akepa aco, ci situlula nye? Kosimbu olupale luo Vagnari, lua kala uviali umue wovaimbo okuti, lua enda oku songuiwa la nguluvulo yolupale luaco kuna olonalavayi via enda oku panga utale kuenda atelia. Omanu valua va enda oku talavaya kovitumãlo viaco, va kala olomandekua kuenda citava okuti ulume waco wa kalavo omandekua. Omo liaco, eyambo liaye ka lia kaile eyambo liulume umue ohuasi. Eye wa kendiwa lika lombia yimue kuenda etimba liomunu ukuavo lia kendiwila kilu lietimba liaye.
Momo lie ekonomuiso liaco li kuetele esilivilo? Akristão vokocita catete K. K, va enda oku kunda esapulo toke kovitumãlo omanu va enda oku linga ovongende. Embimbiliya li popia okuti, noke lio Pendekoste yunyamo 33 K. K, olondaka viwa via kundiwila kovitumãlo viosi ovingendeleyi via nyula o Yerusalãi. (Ovilinga 2:1-12, 37-41) Akepa wulume waco, a lekisa okuti kotembo yaco omanu va enda ale oku linga ovongende oku tunda Kutundilo wo Ásia toke ko Mediterrâneo.b
[Atosi pombuelo yamẽla]
a Ka citava oku kũlĩha helie wa kala isia yaye pocakati co ADN.
b Kulivo ovovangi a lekisa okuti, omanu vokutakelo va enda oku linga ovongende oku enda Kutundilo wo Ásia. Tala ocipama losapi hati: “Até Onde a Direção Leste os Missionários Podiam ir?” ci sangiwa Vutala Wondavululi 1 ya Susu 2009.
[Omapa kemẽla 29]
(Oco o tange ovipama viosi, tala o revista yilo)
KO ROMA
Ko Vagnari
Okalunga ko Mediteranio
KUTUNDILO WO ÁSIA
OKALUNGA KO PACIFIKU
[Ociluvialuvia kemẽla 29]
Akepa wulume umue wokutundilo wokofeka yo Ásia, a sangiwa vokalundu ko Roma
[Ono Yelitalatu]
© Su concessione del Ministero per i Beni e le Attività Culturali - Direzione Regionale per i Beni Culturali e Paesaggistici della Puglia - Soprintendenza per i Beni Archeologici della Puglia