OCIPAMA 2
Ocipama 2 Longisa Omõlove Oku Kala Embombe
NYE CI LOMBOLOKA OKU KALA EMBOMBE?
Omunu embombe wa sumbila vakuavo, ka li tunũla kuenda ka lavoka oku tatiwa lonjila yimue yi likasi. Eye wa kapakovo vakuavo kuenda wa likapelako oku lilongisila kokuavo.
Omanu vamue va sima okuti omunu embombe wa hongua. Pole, eye wa pama, momo o sukila oku kuata utõi poku ecelela akulueya aye loku limbuka okuti kuli ovina vimue ka tẽla oku linga.
MOMO LIE CI KUETELE ESILIVILO OKU KALA EMBOMBE?
Omunu embombe o kuete akamba valua. Elivulu losapi, A Epidemia do Narcisismo li popia okuti, “omanu ambombe va kuete ukamba lomanu vosi kuenda va sunguluka calua”.
Omunu embombe o ka kuata ekalo liwa kovaso yoloneke. Omõlove oku lilongisa oku kala embombe, cu kuatisa cilo kuenda kovaso yoloneke, poku sanda upange. Ndotolo Leonard Sax wa popia hati: “Umalẽhe umue eci a pulisiwa poku sanda upange, nda ka likandangiyile poku vangula, o lekisa okuti ka kuete ovituwa viwa. Pole, nda umalẽhe wa kapako ovisimĩlo viomunu o kasi oku u pulisa, ci leluka kokuaye oku sanga upange.”a
NDOMO O LONGISA OMÕLOVE OKU KALA EMBOMBE
Kuatisa omãla vove oku yuvula ku li sokolola lika ovo muẽle.
ONUMBI YEMBIMBILIYA: “Nda umue o sima okuti wa velapo, osimbu ka velelepo, o likemba eye muẽle.—Va Galatia 6:3.
Ku ka longise omõlove okuti o ka tẽlisa cosi a yongola. Olondaka viokuti, “Olonjongole viove viosi vi ka tẽlisiwa” kuenda “Ove o pondola oku kala cosi wa panga,” vi pondola oku u vetiya, pole haicoko ca siata oku pita komuenyo. Omõlove o ka kuata esanju nda wa li tumbikila ovimãho loku likolisilako oku vi tẽlisa.
Ocina ca velapo ci vetiya omõlove oku pandiya eci a linga. Nda o pitolola calua ondaka yoku velisapo omõlove, ka ci ko kuatisa oku kala embombe. Omo liaco, pandiya ovilinga viaye.
Kapa olongave kotembo omõlove a pesila vo Internet. Ocili okuti, omanu va sole calua oku talavaya lo Internet oco va li pande omo liovoloño avo kuenda ovina va linga. Eci ca litepa loku kala embombe.
Vetiya omõlove oku pinga lonjanga ongecelo. Kuatisa omõlove oku limbuka ocina ka ca sungulukile a linga, loku tava okuti wa lueya kuenda oku pinga lonjanga ongecelo.
Longisa omõla oku eca olopandu olonjanja viosi.
ONUMBI YEMBIMBILIYA: “Olonjanja viosi eci olopandu.” —Va Kolosai 3:15.
U kuatisa oku kapako oviluvo viosi. Omãla va sukila oku kũlĩha oviluvo via tu ñuala loku kuata elomboloko liokuti tu vi sukila oco tu kale komuenyo. Tu sukila ofela yoku fuima, ovava oku nyua kuenda okulia. Kuama ovolandu aco oco o kuatise omãla oku kapako ovina Suku a lulika loku lekisa olopandu.
U longisa oku kapako omanu. Ivaluisa omõlove okuti olonjanja vimue ku ka kala omunu umue wo velapo kovina vimue. Omo liaco, ka ka kuatele onyã omanu, pole a komõhe loku lilongisila kokuavo.
Oku lekisa olopandu. Longisa omõlove oku popia lutima wosi hati “nda pandula,” okuti ka kisikiwa. Olopandu efetikilo liumbombe.
Longisa omõlove okuti ciwa oku lingila ovina viwa vakuavo.
ONUMBI YEMBIMBILIYA: “Loku omboka tendi vakuene okuti, va velapo ene vu sule, ko ka sokololi lika ovina viene muẽle, pole, sokololivo ovina via vakuene.”—Va Filipoi 2:3, 4.
Longisa omõlove oku kuatisa kovopange okonjo. Oku vetiya omõlove okuti ka sukila oku kuatisa kovopange okonjo, o kasi oku u sapuila okuti, ‘eye wa velapo calua okuti ka sukila oku linga ovopange aco!’ Eye o sukila oku kũlĩha ovopange okonjo a sukila oku lingiwa tete osimbu ka fetikile oku papala; omo liaco, eye o sukila oku kuatisa kovopange aco, oco a papala noke. U lomboluila okuti oku kuatisa kovopange okonjo, ci kuatisa epata oku kuata esanju loku u sumbila nda wa ci linga.
Lekisa okuti oku lingila vakuene ovina viwa ci kuete esilivilo. Oku lingila vakuene ovina viwa oyo onjila yi lekisa okuti ukualondunge. Omo liaco, longisa omõlove oku limbuka helie o sukila ekuatiso kuenda eci a sukila oku linga. Pandiya omõlove kuenda u kuatisa kovina a lingila vakuavo.
a Osapi yelivulu The Collapse of Parenting.